در مبحث آناتومی دستگاه تنفس به تفصیل در این خصوص توضیحاتی داده شده.در این مطلب فیزیولوژی دستگاه تنفس مورد بررسی قرار می گیرد.اولین بحث در بررسی دستگاه تنفس، تنفس می باشد.تنفس یعنی انتقال اکسیژن از هوا به بافت های بدن و انتقال دی اکسید کربن از بافت های بدن به هوای بیرون.اکسیژن با مجموعه های سلولی بدن تماس مستقیم ندارد، بنابراین شبکه ای پر شاخه از لوله های هوا را به بدن وارد می کند و دی اکسید کربن زاید را به بیرون می فرستد. این لوله ها که هوا را تا اندام های اصلی دستگاه تنفسی یعنی ریه ها( کیسه های هوایی) به طور رفت و برگشت هدایت می کنند«مجاری تنفسی» نامیده می شوند.برای اینکه هوا وارد ریه ها شود، ابتدا باید اکسیژن از بینی و بعضی مواقع از دهان عبور کند. در هر یک از این دو حالت هوا در حلق جریان می یابد.
نای بعد از حنجره( محفظه صوت) قرار گرفته و در پایین گردن به دو نایژه اصلی تقسیم می شود که هر کدام به یکی از ریه ها منتهی می گردند.درون هر ریه، نایژه ها به دفعات به شاخه های کوچکتر یا نایژک ها انشعاب می یابند تا به صورت نایژک های انتهایی در می آیند.هر نایژک انتهایی به دو نایژک تنفسی سپس به شاخه های کوچکتر تقسیم می شود و مجاری کیسه های هوایی را تشکیل می دهد.نایژک ها به ساختمان های کیسه مانندی به نام «حبابچه» منتهی می شوند. تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن عملا" بین هوای درون حبابچه ها و خونی که در مویرگ های مجاور آن ها جریان دارد به وقوع می پیوندند. سایر اجزایی که ذکر شد فقط نقش راه عبور هوا را دارند و تبادل گاز در آن ها صورت نمی گیرد.
تنفس داخلی، تنفس خارجی و تنفس سلولی
فرایند تنفس به لحاظ ویژگی عمل، به سه مرحله تقسیم می شود :«تنفس خارجی»، یعنی روندی که در آن گازها بین خون و هوا تغییر می کنند( انتقال اکسیژن از حبابچه ها به خون و انتقال دی اکسید کربن از خون به حبابچه ها). فرایندی که موجب تغییر گازها بین خون و سلول ها می شود،«تنفس داخلی» نام دارد( انتقال اکسیژن از خون به سلول ها و دریافت دی اکسید کربن از سلول ها توسط خون)، و «تنفس سلولی» که روندی است که در آن ها سلول ها از اکسیژن برای سوخت و ساز استفاده می کنند. حاصل این فرایند تولید گاز زایدی چون دی اکسید کربن نیز هست.
چگونگی تنفس
دو حرکت اصلی در تنفس وجود دارد که عبارت است از عمل دم که در جریان آن هوا به داخل ریه ها آورده می شود و عمل بازدم که در طی آن هوا از ریه ها بیرون رانده می شود.
عمل دم
عمل دم با انقباض عضله دیافراگم و عضلات بین دنده ای خارجی شروع می شود.حرکت دیافراگم مسئول ۷۵ درصد تغییرات ایجاد شده و در حجم داخل قفسه سینه در جریان دم آرام عادی است. انقباض دیافراگم سبب می شود که این عضله گنبدی شکل به طرف پایین حرکت کند و قفسه سینه را از بالا به پایین بزرگ کند.عضلات شکمی به تدریج که دیافراگم پایین می آید شل می شوند. در همین حال، انقباضات عضلات بین دنده ای، دنده ها را بالا می کشد.این عمل قفسه سینه را از طرفین و نیز از جلو به عقب بزرگ می کند.
همراه با اتساع قفسه سینه بر حجم ریه ها نیز افزوده می گردد.هرگاه سریعا" بر حجم گازی افزوده شود، پراکندگی ملکول های موجود در گاز بیشتر و در نتیجه از فشار آن ها کاسته می شود. پس، هنگام دم فشار درون ریوی به کمتر از فشار جو تنزل می یابد و هوا به داخل ریه ها رانده می شود. با پر شدن ریه ها از هوا، فشار درون ریوی افزایش می یابد و هنگامی که دوباره با فشار جو برابر شد( در پایان دم)، جریان هوا به داخل ریه ها متوقف می گردد.
شامل 14 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله فیزیولوژی دستگاه تنفس