
پیشرفت در بُعد اقتصادی، لازمه بقا و شکوفایی یک نظام اجتماعی و سیاسی است. پیشرفت اقتصادی با شاخصهای متعددی سنجیده میشود. رشد تولید سرانه در جامعه، نرخ بیکاری، نرخ تورم، توزیع درآمد بین آحاد جامعه، متوسط میزان تحصیلات نیروی کار، دسترسی به خدمات آموزشی و بهداشتی، امید به زندگی، میزان تولیدات فرهنگی، تامین زندگی در زمان بازنشستگی و بیکاری از جمله شاخصهای پیشرفت اقتصادی است.
چنانچه مبانی فکری و ذهنی جامعه برای پیشرفت اقتصادی درست باشد، نظام اجتماعی و سیاسی دولت را زمینهساز و خدمتگزار توسعه و نه عامل آن بدانند، قوه قضائیه کشور با اولویت و به طور عالمانه و عادلانه مسائل و چالشهای حقوقی توسعه را حل و فصل و احقاق حق کند و بالاخره زمانیکه سرمایهگذاران و کارآفرینان از احترام در جامعه برخوردار باشند، آنگاه نمودهای عینی مهمی در جامعه قابل ملاحظه است
-1مقدمه
پیشرفت در بُعد اقتصادی، لازمه بقا و شکوفایی یک نظام اجتماعی و سیاسی است. پیشرفت اقتصادی با شاخصهای متعددی سنجیده میشود. رشد تولید سرانه در جامعه، نرخ بیکاری، نرخ تورم، توزیع درآمد بین آحاد جامعه، متوسط میزان تحصیلات نیروی کار، دسترسی به خدمات آموزشی و بهداشتی، امید به زندگی، میزان تولیدات فرهنگی، تامین زندگی در زمان بازنشستگی و بیکاری از جمله شاخصهای پیشرفت اقتصادی است.
در دنیای امروز که ارتباطات، گسترده و سریع شده است، جوامع مختلف از اوضاع همدیگر مطلعند. پیشرفت اقتصادی بیشتر در یک جامعه نسبت به جوامع دیگر نشان از توانمندی بیشتر نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در بهبود وضع مردم آن جامعه دارد.
پیشرفت اقتصادی موجب اعتماد به نفس جامعه و افراد آن میشود. پیشرفت اقتصادی موجب حفظ سرمایههای انسانی و جلوگیری از فرار مغزها و حتی جذب مغزهای خارج از کشور شده و سرمایههای انسانی جامعه را تقویت میکند که خود موجب پیشرفت بیشتر جامعه میشوند.
پیشرفت اقتصادی باعث افزایش توان مادی جامعه برای تقویت توان دفاعی، تقویت منابع مادی و انسانی برای پیشرفت فرهنگی و فکری جامعه میشود. پیشرفت اقتصادی موجب بهبود شرایط زندگی خانوادهها و زمینهساز تقویت بنیاد خانواده و کاهش فسادهای اخلاقی و مالی میشود.
با توجه به اهمیت پیشرفت اقتصادی، یکی از دغدغههای مهم جامعه و مدیران آن به ناچار و به درستی پیشرفت اقتصادی است.
برخی از ابعاد مهم در چشمانداز 20 ساله کشور، مربوط به شاخصهای پیشرفت اقتصادی است؛ بهطوریکه جایگاه ایران به مقام نخست در منطقه برسد.
بسیاری از تذکرات، توصیهها و نصایحی که در تریبونهای عمومی مطرح میشود، مربوط به معیشت مردم و عملکرد جامعه در حوزه پیشرفت اقتصادی است. با توجه به نرخ بالای تورم و بیکاری و نرخ رشد ناچیز اقتصادی در شرایط فعلی میتوان گفت که در بیشتر سالهای دهه گذشته پیشرفت اقتصادی کشور با آنچه میتواند مطلوب باشد فاصله زیادی داشته است.
چنین شرایطی بالطبع این سوال مهم را مطرح میکند که چالشهای پیشرفت اقتصادی کشور کدامند؟
پاسخ به این سوال و ریشههای آنرا میتوان در پیشینه تاریخی، ساختار سیاسی یا فرهنگی جستوجو کرد و آثار آن ریشهها را در حوزه پیشرفت اقتصادی تحلیل نمود و همچنین اثر پیشرفت یا عدم پیشرفت اقتصادی را نیز بر علل ریشهای در حوزههای تاریخی، سیاسی، و فرهنگی بررسی کرد.
ولی محدوده این نوشتار بررسی چالشهایی است که مستقیما پیشرفت اقتصادی را محدود میکند بدون آنکه به جستوجوی عمیقتر ریشه این چالشها در حوزههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی بپردازد.
در حوزه اقتصاد، چالشهای اصلی پیشرفت را میتوان در دو لایه طبقهبندی کرد:
لایه اول مبانی ذهنی و فکری، و لایه دوم نمودهای مهم لایه
چالشهای اصلی پیشرفت اقتصادی ایران