فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل 1- دسته بندی انواع حریق [] 1
1-1- آتش دسته A 1
1-2- آتش دسته B 1
1-3- آتش دسته C 2
1-4- آتش دسته D 2
1-5- آتش دسته E 2
1-6- آتش و انواع آن 2
1-7- آتش سلولزی 4
1-8- آتش هیدروکربنی [] 5
1-9- رفتار سازه فلزی در آتش 6
1-10- رفتار بتن در آتش 6
فصل 2- اطفاء حریق 10
2-1- پیشگفتار 10
2-2- مثلث آتش 11
2-3- راه های اطفاءحریق 13
2-4- تجهیزات اطفاء حریق 13
2-5- علائم SiGN FIRE 14
2-6- انواع خاموش کننده 16
2-7- خطرات گازها و طریقه مبارزه 24
2-8- دتکتور حرارتی 28
2-9- دتکتور دودی [] 29
2-10- دتکتور گازی 30
فصل 3- آتش سوزی در هواپیما و آتش خاموش کن ها [] 31
3-1- پیشگفتار 31
3-2- مثلث آتش 31
3-3- تجهیزات مبارزه با آتش 33
3-4- انواع آتش : 34
3-5- انواع مواد اطفایی و آتش خاموش کن ها: 35
3-6- Dangerouse good: 39
3-7- خاموش کننده های دستی 40
3-8- ویژگی های خاموش کننده ها 42
3-9- halon fire extinguisher (آتش خاموش کن هالون) 42
3-10- water fire extinguisher (آتش خاموش کن محتوی آب) 43
3-11- carbon dioxide extinguisher( آتش خاموش کن دی اکسید کربن ) 44
3-12- تعداد (حداقل) کپسول های آتش خاموش کن در هواپیما 45
3-13- روش مبارزه با آتش در کابین: 45
3-14- سیستم اطفاء حریق داخل هواپیما ( Fire protection system ) 46
3-15- شناسایی حریق واطفا آن در هواپیما [ و ] 47
3-16- سوخت در هواپیما 48
3-17- سامانه تشخیص و اطفای حریق 50
3-18- راهنمایی کنترلرها در هنگام آتش سوزی هواپیمای در حال پرواز [] 52
3-18-1- آتش سوزی در پرواز: 52
3-18-2- ارتباط رادیویی: 52
3-18-3- برنامه ریزی برای کاهش ارتفاع سریع برای نشستن: 53
3-18-4- درخواست کمک و هشدار دادن: 54
فصل 4- تکنیک ها و تاکتیک های اطفاء حریق و نجات در مواجه با حریق داخل هواپیما [] 55
4-1- الف- آتش‌سوزی در زمان پرواز 55
4-2- ب- آتش‌سوزی پس از برخورد (سانحه) 56
4-3- ج- آتش‌سوزی به هنگام مسافرگیری یا حرکت جهت بلندشدن از باند 56
4-4- موارد احتمالی بروز آتش‌سوزی در داخل هواپیما 57
4-5- عللی که ممکن است موجب آتش‌سوزی داخلی در هواپیما گردد: 58
4-6- محل‌های اولیه بروز آتش‌سوزی داخلی 58
4-6-1- آتش‌سوزی داخل کابین 59
4-6-2- صندلی‌ها 59
4-6-3- ساختمان داخلی 60
4-6-4- مواد مصرفی 60
4-7- وظیفه اصلی آتش‌نشانان درصورت بروز آتش‌سوزی: 61
4-8- سیستم تشخیص و اطفا حریق در هواپیمای فوکر 70/100 62
4-8-1- موتورها: 62
4-8-2- اطفای حریق: 63
4-8-3- APU 64
4-9- تشخیص حریق موتور هواپیما و طریقه اطفاء آن در آسمان [] 64
4-9-1- سیستم تشخیص و اطفاء حریق در موتور 66
فصل 5- انتخاب جایگزینی برای هالون جهت حفاظت از حریق در هواپیما [] 68
5-1- مقدمه 68
5-2- بطور کلی پنج نوع حفاظت از حریق و انفجار در هواپیما کاربرد دارد: 68
5-3- ملاحظات زیست محیطی 69
5-4- ملاحظات شیمیایی 70
5-5- انتخاب جایگزین 70
5-5-1- جایگزین‌های هالوکربن 70
5-6- کف 71
5-7- آب 71
5-8- مواد شیمیایی خشک 72
5-9- دی‌اکسیدکربن 73
5-10- سامانه غبار آب 73
5-11- ذرات ریز ایروسول 74
5-12- گازهای خنثی 75
فصل 6- سوانح هواپیمایی مربوط به آتش سوزی 77
6-1- آتش سوزی در هواپیمای پرواز چابهار 77
6-2- فرود اضطراری "بوئینگ747" به علت آتش سوزی در پاکستان 77
6-3- احتمال آتش سوزی بدلیل باتری لیتیوم-یون 78
6-4- اشکال در سیم کشی هواپیما علت بروز آتش سوزی در A340 79
6-5- تشریح علت سقوط هواپیمای توپولوف در اطراف قزوین 79
فصل 7- جمع بندی و نتیجه گیری 82
فهرست مراجع 85
در هواپیما نیز مانند هر محیط دیگر که احتمال آتش سوزی دارد اقداماتی برای جلوگیری از بروز آتش سوزی صورت گرفته است.در طراحی و ساخت هواپیما نکته های ایمنی بسیاری رعایت می شود.اما با وجود این احتمال آتش سوزی در هواپیما در حین پرواز و یا روی زمین وجود دارد. از این رو مهمانداران باید آشنایی کامل با روش های مبارزه با آتش سوزی در هواپیما و استفاده از آتش خاموش کن ها را داشته باشند. در این قسمت جهت آگاهی با راههای مختلف مبارزه با آتش سوزی در هواپیما توضیحات مختصری داده می شود.
1-1- مثلث آتشهرگاه سه عامل حرارت سوخت و اکسیژن به نسبت های معین در مجاورت یکدیگر وجود داشته باشند تولید آتش می گردد. این عوامل را به صورت سه ضلع یک مثلث نشان داده و به آن مثلث آتش می گویند.
روش های اطفای حریق با توجه به اضلاع مثلث:
1)روش سرد کردن یا قطع ضلع حرارت: این عمل اکثرا در حریق جامدات قابل اشتعال که با آب واکنش ندارد انجام می شود.
2)روش جایگزینی: عمل تقلیل اکسیژن با بکاربردن گازهای خنثی از قبیل co2 انجام می شود.
3)روش قطع سوخت: بنا به نوع حریق این عمل انجام می گردد. مثلا در حریق مایعات و گازها با بستن شیر اصلی از ادامه اشتعال جلوگیری می کنند.
4)روش ضربه زدن: این روش بنا به نوع ماده قابل اشتعال صورت می گیرد. بیشتر در حریق مزارع و بیشه زار ها و همچنین در بعضی از حریق هایی که امکانات اطفایی دیگر وجود ندارد بکار می رود مثل آتش گرفتن پارچه ها.
5)روش جلوگیری از واکنش دو عامل سوخت و هوا: در این روش با استفاده از خاموش کننده های پودری و هالوژنه می توان از واکنش دو ماده جلوگیری کرد.
6)روش خفه کردن: این روش با وسایل و مواد کف کننده آتش نشانی برای حریق مایعات قابل اشتعال به کار می رود.
طبقه بندی آتش و روش اطفا:
قبل از هر چیز لازم است بدانیم:
1)ضروریست که گروه آتش وآتش خاموش کننده از یک نوع باشد.
2)هر گروه آتش ویژگی های خاص اطفایی خودش را دارد.
3)بعضی مواد اطفایی در برخی از آتش ها بیشتر موثرند.
4)بعضی مواد اطفایی نمی توانند برخی از آتش ها را خاموش کنند.
5)بعضی مواد اطفایی وقتی در برخی آتش ها به کار گرفته شوند خطرناک هستند.
1-2- تجهیزات مبارزه با آتش1- آتش خاموش کن ها --- اطفائیه ها -- کپسول های آتش نشانی - Fire Extinguisher :
ازآنجا که پدیده ی آتش در هواپیما اجتناب ناپذیر است واز طرفی اکثرفرودهای اضطراری ممکن است توام با آتش سوزی باشد وبه دلیل بالا بودن عدد اکتان بنزین هواپیما خطر انفجار در هواپیما وجود دارد، ضرورت وجود
خاموش کن ها در هواپیما مشخص میشود .در هر نوع هواپیما بنابر قواعد و قوانین انواعی از آتش خاموش کن ها موجود هستند که مهمترین و معروف ترین آنها
کپسول های HALON است.
ضمن اینکه از آتش خاموش کن های آبی نیز در پاره ای از موارد می توان استفاده نمود.
2- ماسکهای ضد دود -- Protective Breathing Equipment -- P.B.E:
بدنه و سطوح داخل کابین هواپیما در پشت خود پر از لوله و سیم های گوناگون است. این سطوح از انواع مواد شیمیائی تولید می شوند که در صورت مواجه با شعله بسرعت تجزیه شده و گازهای سمی و کشنده از انها حاصل می شود. آتش نیز بنا بر ذات خود تولید دود میکند.به جهت محافظت در مقابل این دود و گازها ، خدمه در مبارزه با آتش از این ماسک ها استفاده میکنند.
3-تبر آتش نشانی--- تبر -- Fire AXE :
تبر از تجهیزاتی است که برای مواقع اضطراری مانند:شکستن دیواره های هواپیما ویا در مواقع آتش سوزی
از آن استفاده میشود.
4- دستکش نسوز --- Gloves :
دستکش نسوزبرای استفاده خدمه در مواجه با آتش است .دستکشها از جنس پنبه
نسوز میباشد.
5- دیلم -- Crow Bar :
بمانند تبر در مواردی که نیاز به بازگشائی در یا قفلی ضروری است ، از این وسیله نیز استفاده میگردد.
