lشهرستان خواف یکی از شهرستانهای مرزی استان خراسان رضوی است که با کشور افغانستان حدود 91 کیلومتر مرز مشرک دارد . گستردگی این شهرستان در بین 59 درجه و 21 دقیقه تا 60 درجه و 56 دقیقه طول و 33 درجه و 53 دقیقه تا 34 درجه و 57 دقیقه عرض جغرافیایی می باشد شهرستان خواف از شمال به شهرستان تربت حیدریه و تایباد و شرق به کشور افغانستان و از جنوب به شهرستان قائنات و مغرب به شهرستان گناباد و رشتخوار محدود می شود وسعت این شهرستان 9128 کیلومتر مربع بوده و مرکز آن شهر خواف در 60 درجه و 8 دقیقه طول و 34 درجه و 36 دقیقه عرض جغرافیایی و 970 متر از سطح دریا قرار گرفته است . فاصله ی این شهر تا شهر مشهد 262 کیلومتر و تا تربت حیدریه 120 کیلومتر می باشد
lخواف در سال 1324 هجری قمری یکی از ولایات هجده گانه ی خراسان با نام ولایت باخرز و خواف شامل بلوک پایین ولایت باخرز ، میان ولایت پایین خواف ، جلگه ی خواف و بالا خواف بود که مرکز حکومت این ولایت شهر رود بود .در تقسیمات کشوری 1316 با ایجاد شهرستان تربت حیدریه خواف جزئ بخشهای ششگانه این شهرستان شد در آن زمان این بخش دارای دهستانهایی به نام بالا خواف ،پایین خواف ، جلگه زوزن و میان خواف با مرکزیت شهر رود بود . شهر رود که مرکز این بخش بود به تدریج به رود خواف و امروز به نام خواف شهرت یافت . شهرستان خواف دارای دو بخش چهار دهستان و یک نقطه شهری می باشد در ادامه ی اجرای محدوده های جدید تقسیمات کشوری مجددا در سال 1372 تغییرات عمده ای در محدوده و تعداد دهستانهای شهرستان خواف ایجاد شد بدین صورت آبادی های دارای سکنه ی این شهرستان مجموعا 118 آبادی را شامل می شود .
سابقه ی تاریخی
خواف از نقاط باستانی و قدیمی ایران محسوب می شود . حمدالله مستوفی در نزهت القلوب گوید . در جنوب باختری باخرز ناحیه ی خواف است که کرسی آن به همین نام است خواف در قرن چهارم به فراوانی انار شهرت داشت و شهر سلومک که بعدها آن را سلام نوشتند در زمانهای قدیم بزرگترین شهرهای آن ناحیه بوده است . از ولایات مهم آن یکی سنجان ، شهر سنگان امروزی ، خرجرد ، روستای خرگرد امروزی می باشد . در جای دیگری گویند خواف ولایتی است که طولش از جزایر خالدات و عرض از خط استوا . قصبات سلامه و سنجان و زوزن از توابع آن است که ملک زوزن در آنجا عمارت مالی ساخت . در طول و حواشی این شهر 124 دهکده وجود داشت . وجود ابنیه و مساجد قدیمی در زوزن ، مسجد غیاثیه در روستای خرگرد و قصر سلامی در روستای سلامه بیانگر آن است که خواف در گذشته از مراکز مهم علمی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی در خراسان بوده است .
ویژگیهای طبیعی
الف ) توپوگرافی :
ارتفاع شهرستان خواف از سطح دریا در بلندترین نقطه 2823 متر و در پستترین نقطه 600 متر است . در این رابطه به بررسی کوه ، رود و دشتهای شهرستان خواهیم پرداخت .
شهر خواف از رشته کوه سنگان که ادامه کوه های باخرز می باشد و دو دشت معروف زوزن و خواف تشکیل می شود .
مهمترین رودخانه های این شهرستان که همگی فصلی و کم آب هستند عبارتند از رود سلامی ، رود سده ، رود فدک ، رود خواجه یار و رودشور .
دشت خواف در معرض بادهای 120 روزه ی سیستان قرار دارد ، که حاوی گرد و غبار شدید در طی این 120 روز می باشدکه در طول و حواشی تابستان می وزد .هوای این شهرستان کویری و کم باران است . دشت خواف به وسعت 1220 کیلومتر مربع و دشت زوزن به وسعت 5600 کیلومتر مربع است . مهمترین کوههای شهرستان خواف عبارتند از کوه تیغ سبز ، پساکوه ، کوههای کیبر و خیبر ، کوه قلعه دختر ، کوه فدک و کوه خواجه یار در جوار شهرستان ،که به معرفی گسترده تر آنان می پردازیم .
کوه ها :
کوه تیغ سبز : در مغرب تنگل سده قرار دارد با ارتفاع 2287 متر
کوه پساکوه : این کوه در قسمت شمالی و شرق تنگل سده قرار دارد ارتفاع آن در قلعه بزه که در شمال خیرآباد قرار دارد از حد 2000 متر میگذرد و در نهایت دنباله این رشته کوه به کوهای ارزنه و کردیان باخرز پیوند می خورد که در این ناحیه به ارتفاع 2600 متر هم می رسد .کوه کیبر و خیبر کوه : که بصورت رشته ای شمالی _ جنوبی از رود شور در روستای دو نخی در منتهی الیه جنوبی جلگه ی زوزن شروع شده و تا باغبخشی و دره ی کال دونخ در شمال شرق زوزن ادامه دارد . این رشته کوه چون دیواری منطقه ی قائن و گناباد را از خواف جدا می کند و سرتاسر غرب جلگه ی زوزن را پوشانده است . ارتفاع این رشته در قلعه شاه نشین 1982 متر است ، کوه های نی بید ، خیبر کوچک و کلوتک خرد از ارتفاعات این زنجیره به حساب می آیند .
کوه قلعه دختر : این کوه با ارتفاع 1112 متر در شمال جلگه ی زوزن در نزدیکی مناطق مسکونی خواف قرار دارد . این کوه از ویژگیهای داستانی ومذهبی خاصی برخوردار است که مردم منطقه برای این کوه ارزش و اهمیت خاصی قائل می شوند .
شامل 31 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت معرفی اجمالی شهرستان خواف