مستندات سیستم انبار داری

اختصاصی از فی دوو مستندات سیستم انبار داری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه

فنون و تخصصهای اداری در زمره مسائلی است که آگاهی از آن برای کارشناسان و صاحبان مشاغل امری ضروری است . هر اندازه دانش مدیران و کارگزاران در زمینه مدیریت و فنون اداری بیشتر و ابعادی گسترده تر داشته باشد ، اعمال مدیریت و سرپرستی با کمال و نیروی بیشتری تحقق خواهد پذیرفت و نتیجتاَ کارایی سازمان ها و کارکنان در جهت نیل به هدفهای سازمانی فزونی خواهد یافت .
برای دستیابی به هدف فوق تهیه متون آموزشی مناسب مورد تاکید خاصی قرار گرفته و با توجه به اهمیت کامپیوتر در دنیای امروز ، بخصوص در تصمیم گیری های کشوری با حجم زیاد اطلاعات و نقش مهمی که این تکنولوژی در دستیابی به سایر تکنولوژی های پیشرفته ایفا می کند ، استفاده از آن و ایجاد بانک های اطلاعاتی به کمک نرم افزار های پایگاه داده مفید واقع خواهد شد .
در این پایان نامه به مباحث زیر اشاره شده است :
o فصل اول : معرفی ، که به معرفی کل سیستم می پردازد .
o فصل دوم : مروری بر فرآیند انبار داری ، که به نکاتی در مورد اصول انبارداری اشاره می کند .
o فصل سوم : طراحی نرم افزار ، که ساختار و چگونگی تشکیل پایگاه دادة سیستم را مورد بررسی قرار می دهد .
o فصل چهارم : پیاده سازی نرم افزار ، که در آن به نحوة پیاده سازی نرم افزار پرداخته ایم .
o فصل پنجم : راهنمای استفاده از نرم افزار انبار ، که بهکاربر مهارت های استفاده از این نرم افزار را می آموزد .
o فصل ششم : قسمت هایی از کد برنامه که در آن با توابع مهم برنامه آشنا می شویم .

فصل اول :

معرفی

1-1) ضعف برنامه های انبار موجود
با آمدن سیستم عامل ویندوز ، سیستم عامل داس رفته رفتهاز دور خارج شده است و برنامه های قدیمی از جمله برنامه های انبارداری تحت سیستم عامل داس بوده اند قابل مقایسه با برنامه های تحت ویندوز نمی باشد بنا به دلایل زیر :
- محیط گرافیکی ویندوز
محیط متن داس در مقابل محیط گرافیکی و دوستانه که کاربر کمتر احساس خستگی می کند و با سلیقه خود زمینه کاری را عوض می کند که تاثیرات روانی بهینه ای بر روی کاربر دارد .

- قابلیت چند وظیفه ای ویندوز
در محیط داس در هر لحظه فقط یک عمل را می توانید انجام دهید ولی در محیط ویندوز شما قابلیت چند وظیفه ای را دارید و چند کار را با هم انجام می دهید . مثلاَ در حین کار با برنامه خود نامه های الکترونیکی خود را دریافت کنید ، فایل ها را از اینترنت دریافت کنید ، منابع خود را برای دیگران به اشتراک گذاشت و موسیقی نیز گوش کرد بدون اینکه برنامه خود را قطع کنید .

- استفاده از موتور های پایگاه داده
نرم افزار های تحت ویندوز امکاناتن بهتری برای استفاده از پایگاه داده مختلف دارد مثلاَ در محیط Visual Foxpro علاوه بر استفاده از جداول Foxpro امکان استفاده از جداول Access ، Excell ، Oracle ، DB و ...
را دارد . که این قابلیت برای برنامه نویس مفید واقع می شود و جداول طراحی شده در هر نرم افزار دیگر قابل استفاده است . که این امکان در محیط داس خیلی ضعیف می باشد .

- استفاده از قابلیت بهینه شبکه
در محیط شبکه ویندوز هر ایستگاه کاری می تواند داده ها و منابع خود را در اختیار دیگر ایستگاه ها بگذارد ولی در محیط شبکه ناول این امکان فقط در سرور وجود دارد و امکانات بیشمار شبکه ویندوز قابل قیاس با شبکه های قدیمی نیست .

2-1) انگیزه تحقیق
با توجه به وجود برنامه های انبار که تا حدودی نیازهای انبارداری را پاسخ می دهد ولی در بیشتر موارد با توجه به نوع انبار و محل آن نیاز به برنامه خصصوصی که نیاز های کامل انباردار راپاسخ دهد نیز وجد دارد . در برنامه های انبارداری جدید مسؤل انبار یا مدیر با دادن فاکتور های خاص به برنامه تصمیم گیری برای مقدار ورود و خروج کالا را برای تولید و غیره را به عهده خود برنامه می گذارد .

3-1) هدف پروژه
این پروژه در نظر دارد که ایده های این شرکت را جهت استفاده بهینه از برنامه انبارداری برآورده سازد . که مهم آنها عبارتند از :
 خصوصی بودن برنامه برای شرکت کفش مشکین مشهد
 محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل شرکت
 بالا بردن امنیت برنامه در مقابل دستکاری داده ها و کاربران غیر مجاز
 یکپارچه سازی برنامه

4-1) روش انجام پروژه
در ابتدا با دریافت فرمها و فاکتور ها و همچنین نیاز های برنامه از سوی کارفرما مراحل آنالیز برنامه صورت گرفته است . برای تهیه این یرنامه از شش جدول استفاده شده است که برای تهیه این جداول از نرم افزار Accessاستفاده شده است و برای پیاده سازی فرم ها از بسته نرم افزار ی Visual Basic 6 استفاده شده است .

فصل دوم :

مروری بر فرآیند انبار داری

1-2)انبار
به محل یا فضایی که یک یا چند نوع کالای بازرگانی ، صنعتی ، مواد اولیه و یا فرآورده های مختلف که بر اساس یک سیستم صحیح طبقه بندی می گردد ، انبار گفته می شود .
انبار از نظر فرم به سه شکل می باشد :

- انبار های پوشیده : این امکان از تمام اطراف بسته و دارای سقف و وسایل ایمنی کامل می باشد .

- انبار های سر پوشیده : این انبار دارای سقف است ولی چهار طرف آن باز و فاقد حفاظ جانبی می باشد . این نوع انبار ها کالا ها را از باران و آفتاب حفظ می کند .

- انبار های باز یا محوطه : این انبار ها به صورت محوطه می باشد و معمولاَ برای نگهداری ماشین آلات و لوازم سنگین مورد استفاده قرار می گیرد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  54  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود پاورپوینت نظام سرمایه داری - 31 اسلاید

اختصاصی از فی دوو دانلود پاورپوینت نظام سرمایه داری - 31 اسلاید دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نمونه ای از اسلایدهای این پاورپوینت را در زیر می بینید:

لیبرالیسم‌ اقتصادی‌ در اواسط‌ قرن‌ 19 در اوج‌ اعتبار بود.

در نیمه‌ دوم‌ قرن‌ بیستم، مکتب‌ شیکاگو به‌ پیروی از کلاسیک‌های اولیه، خواهان‌ آزادی مطلق‌ اقتصادی‌ و ‌  ‌ مخالفت‌ هر گونه‌ مداخله‌ دولت‌ در امور اقتصادی‌ است.

آزادی عمل‌ و آزادی‌ عبور، دو شعار سیاست‌ اقتصادی‌ و تجارت‌ داخلی‌ و خارجی فیزیوکراتها بود

برای دانلود کل پاپورپوینت از لینک زیر استفاده کنید:

دانلود مقاله انبار داری

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله انبار داری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فصـل اول
مقـــدمــه
در این فصل بیشتر به مسائلی به طور عموم در مورد تمامی انبارهای اتحادیه فرهنگیان می‌پردازیم، بحث خواهد شد همچنین روشها و سیستمهایی که برای انبارداری توسط متخصصین حسابداری ارائه شده است را مورد مطالعه قرار خواهیم داد. در آخرسر با استفاده از بعضی روشها به مطالعه نحوه انبارداری و محاسبه سود و زیان خواهیم پرداخت. در بحث انبارداری اولین مورد قابل توضیح بحث موجودیها می‌باشد.
موجودیهای مواد و کالا شامل موجودهای مواد اولیه، کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده است که توسط واحد تجاری برای مدت کوتاهی قبل از اینکه از طریق فروش به پول تبدیل گردند نگهداری می‌شوند. موجودیها یکی از فعال‌ترین عناصر عملیاتی واحد تجاری است که در ترازنامه و صورت حساب سود و زیان ارائه می‌گردد. موجودیها نه تنها از نظر مدیریت بلکه از نظر صاحبان سهام که نسبت به آگاهی از هرگونه تغییر عمده در وضعیت مالی علاقمند باشند نیز اهمیت خاص دارد.
سرمایه‌گذاری یک واحد تجاری در موجودیهای مواد و کالا بخش عمده‌ای از دارائیهای جاری آن را تشکیل می‌دهد ، بنابراین حفظ تعادل در سرمایه‌گذاری در موجودیها نیاز به برنامه‌ریزی و کنترل دقیق دارد ، زیرا نگهداری موجودیهای مازاد بر میزان موردنیاز موجب افزایش هزینه‌های نگهداری این گونه اقلام از طریق ایجاد زیان ناشی از ضایعات، اشغال فضای انبار و رکود بخشی از سرمایه واحد تجاری خواهد شد. از طرف دیگر، نبود یا کمبود موجودیهای مواد و کالا به میزان کافی ممکن است موجب ایجاد وقفه در تولید، افزایش هزینه‌های آماده‌سازی ماشین‌آلات و افزایش هزینه‌های سفارش گردد. میزان سرمایه‌گذاری در موجودیها با توجه به شرایط موجود، نوع صنعت و ویژگی واحد تجاری متفاوت است. موجودیها به دو طربق بر سلامت مالی واحد تجاری تأثیر می‌گذارند. از یک طرف چون موجودیها جزء دارائیها محسوب می‌شوند، بنابراین بعنوان ارزشهای شده ارائه می‌گردند که بعد از فروش به درآمد و سود تبدیل می‌گردد.
از طرف دیگر موجودیها غالباً سرمایه‌گذاری عمده می‌باشند و منابع موردنیاز برای سرمایه‌گذاری در این گونه اقلام از طریق ارزش ویژه یا ایجاد بدهی تامین می‌گردد، بنابراین میتوان
نتیجه گرفت که:
میزان موجودیها تأثیر مستقیم بر بازده سرمایه‌گذاری دارد. هنگامی که سرمایه‌گذاری در موجودیها افزایش می‌یابند بازده سرمایه‌گذاری به دلیل افزایش هزینه‌های تأمین مالی کاهش می‌یابد، بنابراین نگهداری موجودیها به میزان بیش از سطوح موردنیاز تأثیر منفی مضاعف بر بازدهی و
سرمایه‌گذاری دارد.
مدیریت و کنترل موجودیهای مواد و کالا از اهمیت ویژه‌ای برخورداردار است و برای دستیابی به اهداف زیر ضروری است:
1) تولید با حداکثر کارائی.
2) تأمین نیازهای مشتریان از نقطه نظر کیفیت کالا و تحویل به موقع.
3) نگهداری میزان موجودیها در سطوح منطقی و اقتصادی بمنظور جلوگیری از رکود بخشی از سرمایه واحد تجاری در این گونه دارائیها.
4) به حداقل رساندن هزینه‌های نگهداری موجودیها.
5) به حداکثر رساندن سود طی دوره مالی.

1) اصول کلی کنترل موجودیها
سیستم کلی موجودیها صرف‌نظر از اندازه واحد تجاری، تابع یک چرخه اصلی مشخص است. این چرخه با تعیین نیازمندیهای تولید آغاز و با تأمین تقاضاهای مشتریان تکمیل می‌شود. اصول کلی کنترل موجودیها را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
1- درواحدهای تجاری کد دایره خرید وجود دارد . هیچ یک از قسمتهای واحد تجاری نباید بدون اعطاء و اجازه دایره خرید، اقدام به خرید یا ایجاد تعهد برای واحد تجاری نماید.
2- انبار باید از قبول کالاهایی که قبلاً سفارش نشده یا منطبق با سفارش خرید نیست،
خودداری کند .
3- بهای کالای خریداری شده باید پس از حصول اطمینان از دریافت کالای مربوطه توسط واحد تجاری و بر اساس نرخ و مبالغ توافق شده قبلی پرداخت شود.
4- کنترلهای کافی نسبت به مقادیر کالاهایی که در انبار نگهداری می‌شود از طریق سیستمهای مناسب انبارداری اعمال گردد.
5- مقادیر اقلامی که توسط قسمتهای مختلف واحد تجاری مصرف می‌شود پیوسته کنترل شود.
6- تعادل مناسبی بین میزان سرمایه‌گذاری در موجودیها و هزینه‌های سفارش کالا، نگهداری موجودیها و زیانهای ناشی از توقف تولید یا از دست دادن فرصتهای فروش، در نتیجه کمبود موجودیهای مواد و کالا وجود داشته باشد.

2) حفـاظـت از مــوجـودیهـا
ضرورت حفاظت از موجودیهای مواد و کالا در واحدهای تجاری مختلف دلایل متفاوت داشته و به نوع ارزش، وزن، اندازه، کاربرد و قابلیت فروش مجدد موجودیها بستگی دارد. اقلام کم ارزش که ممکن است مصارف شخصی نیز داشته باشند نیاز به اعمال کنترلهای اضافی دارد، درحالی که اقلام گرانبها از قبیل ریخته‌گیری به دلیل اندازه و وزن و محدودیت در کاربرد معمولاً نیاز به کنترلهای زیادی نخواهند داشت.
واحد تجاری می‌تواند برای حفاظت از موجودیهای خود از طریق تدوین و اجرای مقرراتی در مورد انبارها و بررسی مستمر عملیات انبارها اقدامات پیشگیری را بعمل آورند. برخی از این گونه اقدامات پیشگیری در مورد عملیات انبارها به طور خلاصه به شرح زیر است: ] 1[ .
1- ممنوعیت یا محدودیت در ورود و دسترسی افراد غیرمجاز به محدوده انبارها.
2- قفل کردن درب انبارها در ساعات غیرکاری.
3- شمارش، توزین یا اندازه‌گیری کلیه اقلام دریافت شده و کنترل دقیق آنها با سفارشهای خرید یا سایر مدارک که در هنگام دریافت کالا در دسترس می‌باشند.
4- کنترل مستقل اقلام وارده به انبار از لحاظ تعداد، وضعیت و مشخصات.
5- وجود درخواست کالا نسبت به کلیه اقلامی که باید از انبار خارج شود.
6- نگهداری اقلام گرانبها در محوطه و قفسه‌هایی که بتوان آنها را بطور کامل محصور یا
قفل کرد.
7- کنترل و شمارش ادواری موجودیها و مطابقت با مدارک مربوطه.
8- بررسی مصارف غیرعادی، کسری‌های احتمالی و مصارف تأثیر نشده.
9- کنترل ادواری برگهای درخواست کالا از انبار از لحاظ معتبر بودن امضاهای مجاز برای دریافت کالا از انبار.

3) انبارداری و عملیات روزمره آن
همانطور که اشاره شد در اغلب موارد بخش قابل توجهی از وجه واحد تجاری صرف سرمایه‌گذاری در موجودیهای کالا می‌شود و آن گروه از واحدهای تجاری که فاقد روشهای انبارداری منظم و مطمئن هستند ممکن است زیانهای عمده‌ای از این طریق متحمل شوند.
به طور مثال در این گونه واحدهای تجاری از یک طرف به علت نبود موجودهای کافی ممکن است وقفه‌های زیانبار در تولید بوجود آید و یا برای جلوگیری از بروز این قبیل وقفه‌ها اقدام به خریدهای عجولانه و سریع شود که این موضوع نیز به افزایش هزینه‌های تولید منجر می‌گردد و از طرف دیگر نگهداری موجودیها به میزانی بیش از حد موردنیاز موجب رکود بیش از حد سرمایه در موجودیها و افزایش هزینه‌های ناشی از انبارکردن مواد و نایابی آنها شود.
در اکثر واحدهای تجاری کوچک و در پاره‌ای اوقات حتی در واحدهای تجاری بزرگ اهمیت حسن اداره انبارها نادیده گرفته می‌شود و به این موضوع که به هرحال اقلام انبارداری ارزش نقدی معادل قیمت خرید می‌باشند، توجه نمی‌شود. حیف و میل مواد، فاسد شدن آنها و عدم توجه در جابجایی و نقل و انتقالات و حفظ و حراست از آنها به تقلیل سود و یا حتی ممکن است به ایجاد زیان منجر گردد، بنابراین احداث انبارهای مجهز و اداره آنها طبق روشهای صحیح یکی از شرایط ضروری استفاده کامل از یک سیستم حسابداری صنعتی است.

4) ســازمان و محــل انبــار در اتحادیه
سازمان انبارهای واحدهای تولید با توجه به نوع صنعت، سطح فعالیت، خط مشی‌های صاحبان و مدیریت واحد تجاری متفاوت خواهد بود، اما به طور کلی می‌توان انبارها را از لحاظ سازمانی به دو نوع تقسیم کرد:
الف : انبارهای مرکزی
ب : انبارهای فرعی
محل انبارها باید طوری انتخاب شود که حداکثر کارآیی و سرعت عمل را ممکن سازد. انبارها باید حتی‌المقدور نزدیک به محل دریافت و ارسال کالا باشد تا هزینه‌های نقل و انتقال به حداقل تقلیل یابد. در عین حال انبارها باید در مکانهایی احداث شوند که به آسانی در دسترس باشند.
کلیه قسمتها و به خصوص قسمتهایی که مواد سنگین یا پرحجم مصرف می‌شوند، قرار داشته باشد. در کارخانه‌های بزرگ که تعداد دوایر آنها زیاد است انبارها را نمی‌توان در محل‌هایی قرار داد که هم به دایره دریافت کالا و هم به کلیه دوایر مصرف کننده نزدیک باشند تا تحویل مواد به آسانی میسر گردد. به همین دلیل به این گونه موارد ایجاد انبارهای فرعی مناسب برای تحویل مواد به قسمتهای بخصوص کارخانه معمولاً ضروری است.
در این قبیل وضعیتها انبار مرکزی مواد و قطعاتی را که در هر یک از انبارهای فر عی برای تحویل به حوزه عمل خود لازم دارند، هر چند وقت یکبار به آن انبارها صادر کند، در چنین شرایطی حتماً باید کمک انباردارها در مقابل انباردار کل مسئول باشند.

5) ایمنــی انبـــار در اتحادیه

اولین اقدام در جهت بهبود سیستم کنترل کارآمد موجودیها، محدودکردن دسترسی و ورود افراد غیرمجاز به اقلام موجود در انبار و محدوده انبار است. این موضوع حتی می‌تواند به مفهوم مصدرکردن محدوده انبارها از طریق حصار سیمی و آهنی و گذاشتن درب آهنی با قفل نیز باشد.
کنترل اقلام وارده و صادره و وجود انبار محصور از جمله موارد اساسی برای اجرای یک برنامه شمارش صحیح و موفق موجودیهاست. امکان دسترسی افراد غیرمجاز به موجودیها نه تنها امکان تغییر در میزان موجودی را بدون استفاده از مدارک مثبت فراهم می‌سازد، بلکه مسؤلیت صحت اقلام موجودی را، کارکنان انبار نمی‌توانند تقلیل کنند.
به منظور حصول اطمینان از این که تمامی مدارک و اسناد انبار به موقع و به گونه‌ای مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرند و اشتباهات در موجودیها به موقع و سریعاً مورد بررسی و رفع می‌گردند. لازم است کوششهایی که در این زمینه بعمل می‌آید هماهنگ شود.
کنترلهای کارآمد باید مستقر، تحکیم و بکار گرفته شوند، بطوری که کارکنان انبار و سایر قسمتهای واحد تجاری نسبت به آثار با اهمیت اشتباه در موجودیها آگاه شوند و به افراد غیرمسئول نباید اجازه داده شود در فعالیتهای مربوط به موجودیها یا انجام تعدیلات مربوط در مدارک موجودیها دخالت کنند.

6) سـازمـان داخلـی انبـارهـــا
کلیه موجودیهای مواد و کالا باید تحت اختیار و ابواب جمعی یک نفر مسئول بعنوان انباردار باشد. این شخص باید در زمینه روشهای انبارداری مجرب و آزموده باشد و شایستگی اداره عملیات انبار را دارا باشد.
اهم وظایف و مسولیتهای انباردار را می توان به طور خلاصه به شرح زیر بیان نمود :
 تمیز و مرتب نگه داشتن انبارها.
 دریافت اقلام وارده به انبار پس از حصول اطمینان از مطابقت آنها با مشخصات مندرج در برگ سفارش کالا و برگ رسید.
 استقرار کالا در جای مناسب و صحیح در انبارها.
 مقابله مانده‌های کارتهای انبار با موجودیهای واقعی انبار.
 ارسال تقاضای خرید کالا به اداره خرید در مواقعی که نیاز به تجدید سفارش بعضی
از کالاها است.
 جلوگیری از ورود اشخاص غیرمجاز به داخل انبارها.
 صدور مواد از انبار در مقابل حواله‌های انبار که دارای امضای مجاز باشند.
 تهیه گزارش مواد و کالای معیوب ناباب و کم مصرف جهت اطلاع مدیران.]1[

6) طبقه‌بندی و کدگذاری موجودیها

در واحدهای تولیدی بزرگ که تعداد و تنوع اقلام کالاهای مصرفی زیاد است معمولاً برای هر یک از اقلام انبار، یک شماره رمز یا علامت اختصاری تعیین می‌شود تا به جای اسم و مشخصات فنی آنها به کار رود.
استفاده از شماره‌های رمز، کار کلیه اشخاصی را که با انبار سروکار دارند سریع‌تر و دقیق‌تر می‌کند، به طوری که می‌توان گفت در این قبیل واحدهای تجاری تنظیم فهرست شماره‌های رمز کالا یکی از اقدامات ضروری اولیه برای کنترل موجودیهای مواد و کالا و شکل‌دهی حسابداری انبار به شمار می‌رود. تنظیم فهرست باید با دقت انجام گیرد تا از یک طرف کدهایی که برای انواع مختلف یک کالا تعیین می‌شود وجه مشترکی با یکدیگر داشته باشند و از طرف دیگر از بکارگیری رمزهای نزدیک به هم برای اقلام متفاوت خودداری شود تا حتی‌المقدور از بروز اشتباهات جلوگیری گردد.
برای کدگذاری اقلام موجودی می‌توان اقلام انبار را با حروف یا اعداد یا ترکیبی از حروف و اعداد مشخص نمود. در روشی که بیش از همه متداول است و آن را سیستم اعشاری می‌نامند، کلیه اقلام کالا فقط بوسیله اعداد مشخص می‌گردند. این سیستم برای بکارگیری در زبان فارسی که اغلب حروف آن متحدالشکل هستند و امکان اشتباه آن با یکدیگر زیاد است مزیت دارد.
به علاوه این روش در سیستمهای ماشینی مناسب‌تر از ترکیب حروف و اعداد است
ـ سیستم انتخابی برای کدگذاری موجودیها باید قابل بسط، دقیق، مختصر، مناسب، راحت، با مفهوم و عملی باشد]1[.

7) تکنیکهای کنترل و مدیریت موجودیها

مدیریت موجودیها شامل تدوین و اجرای خط مشی‌های سیستمها و روشهایی است که اتخاذ آنها می‌تواند جمع هزینه‌های مرتبط با تصمیمات مربوط به موجودیها و وظایفی نظیر تأمین نیازهای مشتریان، برنامه‌ریزی تولید، خرید، حمل و نقل و امثالهم را به حداقل برساند.
بنابراین زمینه مدیریت موجودیها وسیع است و بر بسیاری از فعالیتهای واحد تجاری اثر
می‌گذارد، از طرف دیگر، کنترل موجودیها اساساً در ارتباط با اجرای خطمشی‌ها سیستمها و روشهای استقرار یافته می‌باشد. مثلاً فعالیتهای کنترل موجودیها ممکن است شامل نگهداری مدارک و گزارشهای مربوط به موجودیها، مراحل تهیه و صدور درخواستهای خرید مواد و شمارش
موجودیها باشد.
تکنیکهای مختلف کنترل موجودیها را که در این قسمت مورد بحث قرار می‌گیرد، می‌توان از جمله تکنیکهای عملی نام برد که در بسیاری از واحدهای تجاری به طور موفقیت‌آمیزی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. درحالی که برخی از تکنیکهای کنترل موجودیها برای بسیاری از واحدهای تجاری بزرگ باارزش و واجد اهمیت است، لزوماً به وضعیت کلی و عمومی موجودیها قابل اعمال و یا از نظر اقتصادی عملی نیست، زیرا این تکنیکها غالباً بر برخی مفروضات و نیازهای خاص مبتنی می‌باشد. باید توجه داشت که بکارگیری تکنیکهای پیچیده لزوماً به خودی خود به سیستم مفید و مؤثر مدیریت موجودیها منجر نخواهد شد.
در بیشتر موارد نبود اطلاعات صحیح و به موقع مزایای بکارگیری تکنیکهای کنترل موجودی را از بین می‌برد. علاوه بر این، مشکل بالقوه این است که تکنیکهای پیچیده کنترل موجودیها ممکن است به دلیل عدم درک مفاهیم اصلی این تکنیکها توسط مدیریت یا کارکنانی که با کنترل موجودیها سروکار دارند به نحوی درست به کار گرفته و اعمال شود.]1[

9) سیستم ثبت دائمــی

در سیستم ثبت دائمی موجودیها بعد از هربار دریافت یا صدور کالا از انبار، مانده جدید موجودی در دفاتر و مدارک موجودی (کارت انبار و کارت حسابداری انبار) تعیین و ثبت می‌شود تا کنترل موجودیها به کمک این مدارک تسهیل و از صرف وقت و هزینه‌هایی که لازمه رسیدگی کلی به موجودی انبارها است، جلوگیری گردد.
مانده هر یک از کارتهای موجودی باید با مانده‌ای که کارت انبار برای همان موجودی نشان می‌دهد، مطابقت کند و مانده‌های این مدارک، ثبت عملیات انبار باید در فرصتهای مناسب دیگر مقابله و با موجودیهای واقعی اقلام مربوط مقایسه گردد.
در واحدهای تجاری بزرگ معمولاً یک سیستم رسیدگی مستمر و مرسوم برقرار
می‌شود تا بطور مرتب تعدادی از اقلام توسط انباردار و کارکنان حسابرسی داخلی شمارش گردد و با مانده‌های کارتهای موجودی انبار (انبار و حسابداری) مقابله شود و اختلافات موجود بین آنها مورد رسیدگی قرار گیرد.

مزایای عمده سیستم ثبت دائمی
1- در صرف وقت و هزینه‌هایی که لازمه رسیدگی به کلیه موجودیهای مواد و کالا به میزان قابل توجهی صرفه‌جویی می‌شود.
2- کلیه اقلام انبار یک به یک تحت کنترل مستمر قرار می‌گیرند.
3- کسری و اضافی اقلام انبار به آسانی کشف می‌شود و غالباً برای جلوگیری از تکرار آنها
بدست می‌آید.
4- مقایسه مداوم موجودیهای انبار با مانده‌های مدارک انبار اثر روانی بر متصدیان انبار خواهد داشت و آنها در انجام وظایف خود دقیق‌تر و از ارتکاب جریانهای سوء برحذر می‌دارد.
5- انباردار وظایف خود را در ارتباط با نگهداری مطلوب موجودیها به سهولت انجام می‌دهد، زیرا مرتباً با مراجعه به مدارک انبار از وضعیت موجودی کلیه اقلام مطلع می‌گردد.
6- از زیانهای ناشی از نگهداری موجودیهای مازاد برنیاز جلوگیری خواهد شد.
7- برای کنترل موجودی انبار نیاز به توقف عملیات تولیدی برای مدت طولانی نخواهد بود. ]1[

10) تعیین با صرفه‌ترین مقدار برای نگهداری موجودیها
بطور کلی برای تعیین مقدار موجودیهایی که باید نگهداری شود دو روش به شرح زیر
وجود دارد:
 روش دفعات گردش موجودیها.
 روش حداقل جمع هزینه‌های سفارش و نگهداری موجودی.

الف : روش دفعات گردش موجودیها
اولین اقدام در جهت شناسایی مسائل و مشکلات مربوط به موجودیها و بهبود کنترل آنها، شناسایی سطوح موجودیها و هزینه‌های مرتبط با آن و با توجه به حجم فعالیت واحد تجاری، این امر با بررسی صورتهای مالی واحد تجاری گردش موجودیها است.
مقایسه گردش طبقات مختلف و اجزاء هر طبقه از موجودیها به منظور شناسایی موجودیهایی که با سرعت معمول از انبار صادر و مصرف نمی‌شوند، یکی از شیوه‌های مفید کنترل موجودی‌های کالاست. به این ترتیب، مدیریت می‌تواند از رکود سرمایه در موجودیهای کم مصرف جلوگیری کند، چنانچه اقلامی برای جلوگیری از انباشت موجودیهای کم مصرف و نایاب به عمل نیاید.
ممکن است یک قلم از کالایی برای مدتی طولانی از نظر دور بماند. مقایسه متوسط موجودی انبار با جمع کالاهای صادره از انبار که معرف تعداد دفعات تجدید موجودی درسال می‌باشد، به عنوان دفعات گردش موجودی انبار شناخته می‌شود. دفعات گردش موجودی از رابطه زیر محاسبه می‌گردد:

معمولاً هیئت مدیره واحد تجاری با توجه به تجارب گذشته و پیش‌بینی شرایط آتی، برآوردی برای دفعات گردش موجودیها تعیین می‌کند و سپس طی سال ارقام واقعی مربوط به گردش موجودیها با آن مقایسه می‌شود.
اگرچه روش دفعات گردش موجودیها در بسیاری از واحدهای تجاری بکار گرفته می‌شود، اما از لحاظ تئوری به دلیل ملحوظ نداشتن هزینه‌های سفارش، خرید، تخفیفات نقدی و تجاری خرید، صرفه‌جوییهای احتمالی در هزینه‌های حمل و هزینه‌های نگهداری موجودیها منطقی به نظر نمی‌رسد زیرا ممکن است در برخی موارد وجود تعداد دفعات کمتر از حد پیش‌بینی شده در مورد برخی اقلام به صرفه باشد.

ب: روش حداقل جمع هزینه‌های سفارش و نگهداری موجودی
باصرفه‌ترین مقدار سفارش عبارت است از میزان کالایی که باید در یک زمان به منظور به حداقل رساندن هزینه‌های سالانه موجودیها، سفارش داد. اگر یک واحد تجاری خریدهای خود را به طور عمده انجام دهد، هزینه نگهداری موجودیها بدلیل سرمایه‌گذاری بیشتر در موجودیها افزایش خواهد یافت.
اگر خریدها به دفعات به صورت جزئی انجام شود این امر مستلزم سفارشات مکرر و متعدد است که نتیجتاً هزینه‌های سفارش افزایش می‌یابد. بنابراین مقدار هر سفارش در هر زمان باید با
متعادل کردن:
1- هزینه نگهداری موجودیها و 2- هزینه تحصیل (سفارش) کالا تعیین گردد.
اگر چه خریدهای عمده می‌تواند موجب کاهش بهای تمام شده یک واحد کالای خریداری شده گردد، اما این صرفه‌جویی ممکن است از هزینه‌های نگهداری کالا در انبار برای مدت زمان طولانی کمتر باشد.]1[

11) تعیین زمان سفارش
محاسبات مربوط به باصرفه‌ترین مقدار سفارش به مسائل مقداری کنترل موجودیها پاسخ دهد. اما به هرحال موضوع زمان سفارش نیز از اهمیت مشابهی برخوردار است. زمان سفارش مواد و کالا که اصطلاحاً حد تجدید سفارش نیز نامیده می‌شود و تحت تأثیر سه عامل:
1- زمان مورد نیاز برای تحویل 2- ضریب مصرف موجودی 3- موجودی ایمنی
می‌باشد.
برخلاف باصرفه‌ترین مقدار سفارش که دارای یک راه حل پذیرفته شده است زمان سفارش
(حد تجدید سفارش) معمولاً یک راه حل پذیرفته شده و قابل کاربرد ندارد. تعیین حد تجدید سفارش در صورتی که فاصله زمانی بین دادن سفارش و دریافت کالا و نحوه مصرف کالای مزبور دقیقاً قابل پیش‌بینی می‌باشد، نسبتاً ساده خواهد بود.
معمولاً در مورد اکثر اقلام تغییراتی در یک یا هر دو عامل مزبور ( فاصله زمانی بین دادن سفارش و دریافت سفارش و نحوه مصرف) وجود دارد که تقریباً به سه نتیجه زیر بر می‌گردد:
 اگر فاصله زمانی بین دادن سفارش و دریافت کالای موضوع سفارش کمتر از زمان موردانتظار در دوره سفارش باشد یا مصرف کالا طی دوره مربوطه کمتر از میزان مصرف برآورده شده باشد، در این صورت کالاهایی که جدیداً سفارش داده شده‌اند، قبل از مصرف کامل کالاهای موجود در انبار دریافت گردید و به این ترتیب هزینه نگهداری افزایش می‌یابد.
 اگر فاصله زمانی بین دادن سفارش و دریافت کالای موضوع سفارش بیشتر از زمان موردانتظار در دوره سفارش باشد، مصرف کالا طی دوره مربوطه بیشتر از میزان مصرف برآورد شده باشد، در این صورت کالاهای موجود در انبار قبل از دریافت کالاهای سفارش شده به اتمام می‌رسد. این امر به ایجاد هزینه‌های ناشی از عدم نگهداری موجودی به میزان کافی منجر می‌شود.
 اگر برای محاسبه حد تجدید سفارش از متوسط فاصله زمانی بین دادن سفارش و دریافت کالای موضوع سفارش استفاده شود، مسئله کمبود کالا به طور یک در میان در هر سفارش به وجود خواهد آمد. ]1[
12) شمارش موجودیها
به منظور کنترل موجودیها و حصول اطمینان از اینکه میزان اقلام موجود در انبار با اقلام مندرج مدارک موجودیها (کارت انبار و کارت حسابداری انبار) و نهایتاً حساب موجودیها مطابقت دارد در مقاطعی مشخص شمارش می‌شوند. شمارش موجودیها یکی از اقدامات مهم اغلب واحدهای تجاری است. هنگام شمارش موجودیها از نیرو و امکانات زیادی از افراد، دوایر و قسمتهای مختلف استفاده می‌شود تا این کار هرچه سریعتر انجام گیرد و از توقف بیش از حد ماشین‌آلات جلوگیری شود.
انجام اقدامات زیر می‌تواند شمارش موجودیها را تسهیل کند و هزینه‌های انبارگردانی را کاهش دهد:
1- تدارک :
الف : مرتب کردن انبار.
ب : شناسایی موجودی‌ها.
ج : دستورالعمل انبارگردانی.
د : آموزش قسمتهای کمک کننده.
2- استفاده از روشهای مناسب شمارش.
3- تهیه برگه شمارش موجودیها.]1[

سیستم‌های ثبت موجودی‌ها
13) سیستم ثبت ادواری
مقدار موجودیها از طریق شمارش عینی در تاریخی معین اندازه‌گیری می‌شود. در این سیستم شمارش عینی موجودیها و ارزشیابی آنها برمبنای این شمارش از لحاظ مقاصد گزارشگری مالی کافی است و نگهداری مدارک تفصیلی برای موجودیها ضرورت ندارد.
به عبارت دیگر، موجودیها جهت انعکاس در ترازنامه از طریق شمارش عینی تعیین و طبق یکی از روشهای قیمت‌گذاری ارزشیابی می‌شود. خالص تفاوت بین موجودیهای ابتدا و پایان دوره در محاسبات بهای تمام شده کالاهای فروش رفته منظور می‌گردد.]1[

14) سیستم ثبت دائمی
در این سیستم برای موجودیها مدارک تفصیلی نگهداری و منظماً به هنگام (به روز) می‌شود. این سیستم اگرچه این مزیت را دارد که تهیه اطلاعات مربوط به موجودیها را در هر زمان امکان‌پذیر می‌سازد، اما این امر مستلزم نگهداری مدارک تفصیلی در مورد موجودیهاست.
در مواردی که از سیستم ثبت دائمی استفاده می‌شود، از نظر تئوری شاید شمارش عینی موجودیها ضروری نباشد، اما معمولاً به منظور تعدیل و اصلاح مدارک موجودیها و حصول اطمینان از موجودیت آنها، شمارش عینی انجام می‌گیرد. علاوه بر این، اصول پذیرفته شده حسابداری ایجاب می‌کند که مدارک دائمی موجودیها بطور ادواری مورد کنترل عینی قرار گیرند. نگهداری اطلاعات مربوط به موجودیها مستلزم ثبت هر یک از مبادلات مربوطه است.

15) روش شناسایی ویژه موجودیها
در برخی از فعالیتهای تجاری، شناسایی اقلام یا گروههای خاصی از موجودیها از تاریخ خرید تا زمان فروش به سهولت امکان‌پذیر است، بنابراین این گونه اقلام را می‌توان برهمین اساس قیمت‌گذاری کرد. همانگونه که قبلاً بیان شد، کالاها معمولاً هویت خود را در فاصله زمانی بین تاریخ خرید و تاریخ فروش از دست می‌دهند.
به همین علت، موجودیها با توجه به جریان هزینه شناسای و قیمت‌گذاری می‌شوند. هنگامی که یکی از روشهای جریان هزینه بکار می‌رود، تغییرات واقعی و عینی کالاها در نظر گرفته نمی‌شود.

16) روش اولین صادره از اولین وارده
شناسایی موجودیها برمبنای اولین صادره از اولین وارده بر این فرض مبتنی است که هزینه‌ها باید به همان ترتیب که واقع می‌شوند، با درآمدها مقابله شوند. طبق این روش فرض می‌شود که بهای تمام شده موجودیهای باقی مانده متشکل از اخیرترین اقلام بهای تمام شده می‌باشد.
عبارت دیگر اقلامی که ابتدا خریداری و تحصیل می‌شوند اولین اقلامی خواهند بود که به مصرف می‌رسند و آخرین کالاهایی که تحصیل شده‌اند در موجودی پایان دوره باقی می‌مانند.

17) روش اولین صادره از آخرین وارده
شناسایی موجودیها براساس روش اولین صادره از آخرین وارده مستلزم این است که در مورد موجودی سال باید و محموله‌های اضافه شده بعدی که ممکن است ایجاد شوند، یا کلاً به مصرف برسند، مدارک کافی نگهداری شود. محموله اضافه شده در هر سال برمبنای اولین صادره از آخرین وارده هنگامی ایجاد می‌شود که موجودی پایان دوره از موجودی ابتدای دوره بیشتر باشد.
محموله اضافه شده معمولاً براساس اولین قیمتهای سالن که محموله در آن اضافه شده است، قیمت‌گذاری می‌شود زیرا در روش اولین صادره از آخرین وارده آخرین قیمتهای واقع شده با درآمد جاری مقابله می‌شود و اولین قیمتهای واقع شده در ارزشیابی هرگونه افزایش موجودی در نظر گرفته می‌شود.

18) روش میانگین موزون
در ارزشیابی موجودیها طبق روش میانگین موزون فرض می‌شود که هزینه‌ها برمبنای میانگین تعداد اقلام خریداری شده با درآمدها مقابله می‌شود. برای تعیین ارزش موجودیهای پایان دوره، قیمت میانگین محاسبه شده در مورد مقادیر موجودیهای پایان دوره اعمال می‌گردد.
میانگین موزون از تقسیم جمع بهای تمام شده کالاهای آماده برای فروش یا مصرف، شامل موجودی ابتدای دوره بر جمع مقدار کالاهای آماده برای فروش یا مصرف به شرح زیر محاسبه می‌گردد.
چنانچه فرض شود مقدار موجودی پایان دوره 14000 واحد است ، ارزش آن به شرح زیر محاسبه می‌شود:
5845000 = 5/417 * 14000

فصل دوم
مقـــــدمــــه
برای تجزیه و تحلیل یک سیستم انبارداری سنتی، عناصر مختلفی را باید موردنظر داشته باشیم . در این قسمت سعی بر این است که یک واحد تجاری از جمله اتحادیه فرهنگیان را انتخاب کرده و موضوعات مختلف آن را مورد بحث قرار دهیم که از اهداف و انگیزه‌های این واحد تجاری شروع شده و در ادامه به چارت تشکیلاتی سازمان و هرمهای در گردش و در نهایت کارآیی سیستم را بررسی می‌کنیم.

اهداف کلی واحد تجاری اتحادیه
برای بسط این مطلب ابتدا لازم است که اشاره‌ای به انگیزه‌های مختلفی که در سازمانها و مؤسسات وجود دارد، اشاره کنیم. البته چنانه آشکار است انگیزه‌ها با هدفها تفاوت اساسی دارند. گاهی بعضی عناصر هدف ولی انگیزه نیستند و یا بالعکس و یا اینکه گاهاً هدفها و انگیزه‌ها در مورد کاری یکسان به نظر می‌رسند. ولی اساساً فرق عمده‌ای بین انگیزه‌ها و هدفها وجود دارد.]2[
این واحد تجاری که ما بعنوان نمونه انتخاب کرده‌ایم شرکتی است که در یک منطقه جغرافیایی خاص که در زیر شرح داده خواهد شد فعالیت دارد و مؤسسه‌ای است که وظیفه‌اش پخش محصولات کارخانجات بخصوصی را بعهده دارد. سیستم انبار این شرکت (موسسه پخش محصولات مواد غذایی) بنا به خواص چنین شرکتهایی بسیار حائز اهمیت است ،زیرا تاریخ مصرف و انقضاء کالاها و مواد غذایی از لحاظ بهداشتی بسیار مهم است. بدین معنی که در این چنین مؤسساتی بایستی کالا به ترتیب ورود به انبار فروخته شود. (پخش شوند‌)
انگیزه اکثر واحدهای تجاری کسب سود و منفعت بیشتر است، پس به هر طریق ممکن با توجه به قوانین موجود در جامعه و رعایت اصول اخلاقی چنین مؤسساتی سعی بر این است که سود بیشتری را کسب کنند. اهداف این شرکت نیز با توجه به وظایف و امکانات موجود و با توجه به انگیزه‌ها به گونه‌ای که در زیر شرح داده شده است تعریف می‌شود.
هدف کلی واحد تجاری اجرای قراردادهای موجود بین واحدهای تولید و مؤسسه است. البته به بهترین نحو برای بازاریابی و داشتن حسن سابقه برای ادامه حیات در بازار جامعه است. بعنوان نمونه شرکت، وظیفه پخش محصولات کارخانه در مشهد را بعهده دارد که محدوده جغرافیایی آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل و زنجان را تحت پوشش قرار داده است.
وسائلی را که برای رسیدن به این هدف در دست است عبارتند از: پوسترهای تبلیغاتی، تبلیغات در رسانه‌های گروهی، مراکز استانها و دادن جازه به قید قرعه به مصرف‌کنندگان بطوریکه هم مصرف کنندگان و هم عوامل تولید حداکثر رضایت را از شرکت داشته باشند و این زمانی به دست می‌آید که یک سیستم انبارداری بسیار مناسب برای محصولات را داشته باشیم تا بهترین زمان را برای خروج کالا از انبار انتخاب کنیم.

چارت تشکیلاتی سازمان
در این بخش چارت سازمانی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم و ارتباط انبار با دیگر بخش‌های سازمان را نیز مورد مطالعه قرار می‌دهیم. چنانچه در شکل زیر مشخص است مؤسسه انتخابی شرکتی بسیار کوچک و دارای ساختاری از نوع صف دارد،
زیرا که هر فردی که مسئول اجرای قسمتی از کارهای سازمان است مستقیماً با مسئول بالاتر خود در ارتباط است که گزارشهای خود را به او می‌دهد و در نهایت همه گزارشها به مدیریت
ختم می‌شود.
چون شرکت فقط شرکت پخش می‌باشد بهمین دلیل حسابدار انبار بعنوان حسابدار کل شرکت نیز عمل می‌کند و هر آنچه در شرکت معامله می‌شود مستقیم با سیستم انبار سروکار دارد و همه حسابها اعم از برداشتها، پرداختها و… توسط حسابدار انجام می‌شود، انباردار فقط مسئولیت مراقبت از انبار را عهده‌دار است، پس هیچ نوع دخالتی در نوع مبادلات و معاملات را نخواهد داشت، به عبارتی دیگر انباردار شخصی است که بعنوان نگهبان انبار است. همه امورات فروش و صدور دستور پخش به عوامل توزیع توسط حسابدار انبار صورت می‌پذیرد. در این بین مسئولین هماهنگی بین عوامل توزیع و ویزیتورها با حسابدار انبار و مدیریت نقشی کلیدی را بعهده دارند، زیرا تنظیم گزارشات درخواستهای مشتریان و ارائه آن به مدیریت و حسابدار انبار توسط این افراد انجام می‌پذیرد.
البته فرمهای درحال حرکت مؤسسه را در بخشهای بعدی به تفصیل شرح خواهیم داد ولی آنچه مسلم است، این مؤسسه واحد تجاری است که به صورت سلسله مراتب توسط یک مدیر اداره می‌شود که بخشهای مختلف وظایف خاصی را بعهده دارند که کیفیت عملکرد هر کدام ناگزیر بر کار دیگر گروهها نیز تأکید خواهد داشت و در نهایت هر فرد یا گروهی از مؤسسه می‌تواند در رسیدن به هدف، مؤسسه را تحت تأثیر قرار دهد.
لازم بذکر است (با توجه به ساختار شکل) هرچه که در این مؤسسه اتفاق می‌افتد ناگزیر از یک صافی یا یک واحد رابط به نام انبار عبور می‌کند، بنابراین انبارداری این مؤسسه برای شرکت مسئله‌ای حیاتی به نظر می‌رسد و طراحی یک سیستم ایده‌آل انبارداری برای این مؤسسه می‌تواند مدیریت را برای تحصیل این اهداف کمک کند .

در نمودار سلسله مراتبی این سازمان چنانچه از شکل مشخص است هر کاری بر عهده یک واحد خاص است که کلیه امورات مربوط به خرید از کارخانه را کنترل و هماهنگ می‌سازد‌. امر فروش نیز بدین ترتیب ولی واحد هماهنگی وظیفه هماهنگ کردن مسؤلین پخش و ویزیتورهای (بازاریاب) شرکت با مدیریت و دیگر واحدها است.
همچنین هماهنگ کردن امر خرید با مدیریت و دیگر اعضای شرکت نیز بدین ترتیب در حقیقت واحد هماهنگی یک واحد واسط است. اما واحد انبار خود نیز از دو قسمت تشکیل شده است. یک نفر بعنوان مسؤل انبار و یک نفر بعنوان حسابرس انبار. کلیه کالاهای وارده و فروخته شده از شرکت توسط این دو نفر بررسی شده و از همه آنها به نوعی اطلاع دارند.
در حقیقت واحد انبار تنها واحدی است که پس از مدیریت از تمامی اطلاعات موجود در شرکت آگاهی دارد. پس به نوعی حیات سالم انبار به حیات شرکت نیز تأثیر خواهد گذاشت. ارزیاب‌ها و مسؤلین پخش کالاها نیز زیر نظر واحد فروش عمل می‌کنند که در شکل آورده شده است.
در نهایت می‌توان چنین گفت که تمامی واحدها زیر نظر مدیریت عمل می‌کنند و تمام گزارشهای خود را به نحوی به مدیریت می‌رسانند. بنابراین تمام امور بطور مستقیم زیر نظر مدیریت کنترل و هماهنگ می‌شود و به تبع این، دیگر واحدها نیز تحت نظر مدیریت طبقه‌بندی کالاها و خروج کالاها را انجام می‌دهند.

DFD های سیستم انبار سازمان
نمودار ERD

نمودار سطح دو

A: جریانهای مربوط به خرید کالا
D: جریانهای مربوط به فروش کالا
C: جریانهای امور مالی.

فعالیتهای موجود در سیستم انبار شرکت
1- بررسی درخواست مشتریان با استفاده از فرمهای پرشده توسط ویزیتورها.
2- بررسی گزارش روزانه ویزیتورها و ارائه آنها توسط واحدهای هماهنگی.
3- اقدام براساس درخواست و تحویل اجناس به پخش کنندگان محصولات
(دادن لیست آدرس مشتریان به واحد هماهنگی)
4- تحویل گرفتن پولها و چکهای مشتریان از پخش کننده‌ها و واریز آنها به بانک.
5- بررسی چکها و در صورت مشکل داشتن مراجعه به سازمان قضایی.
6- بررسی لیست‌های وارد شده به انبار و تأیید آنها.
7- گزارش عملکرد روزانه و ماهیانه به مدیریت.
8- تنظیم دفتر روزانه و کل شرکت.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  62  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نگاهی گذرا به تاریخچه موزه و موزه داری در ایران و جهان

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله نگاهی گذرا به تاریخچه موزه و موزه داری در ایران و جهان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یک از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند.

موزه کلمه ای یونانی است که از " موزه یون " به معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است. به طور کلی موزه به مجموعه ای از آثار و اشیایی اتلاق می شود که در محل یا عمارتی نگه داری و در معرض نمایش گذاشته شوند.

روزنامه شرف موزه را اینگونه تعریف می کند : " موزه به اصطلاح اهالی فرنگ عبارت است از مکان یا محلی که مخزن آثار قدیمه و اشیای بدیعه و نقایس و مستظرفات دنیاست و از هر تحفه و یادگاری که در آن مخزون و موضوع است اهل علم و اطلاع، کسب فایدتی و کشف سری می نمایند و از احوال و اوضاع هر زمان و صنایع و حرف آن و رسوم و آداب معموله آن ایام و عواطف انام با خبر می گردند. می توان گفت که موزه مقیاس شعور و میزان عقول و درجه افهام، اصناف و مرآت ادراک سلاسل است. مشکلات لاینحل در اینجا حل می شود و بر معلومات تاریخی شهود اقامه می نماید. "

در یونان قدیم به محلی موزه گفته می شد که در آنجا به مطالعه صنایع و علوم می پرداختند. " ایکوم " شورای جهانی موزه ها، موزه را موسسه ای دایمی دانسته که اهداف مادی ندارد و در آن به روی همگان گشوده است و برای خدمت به جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، گرد آوری و نگه داری، تحقیق، انتقال و نمایش شواهد بر جای مانده از انسان و محیط زیست او به منظور بررسی، آموزش و بهره برداری معنوی است. تعریفی دیگر موزه را بنیادی دانسته که سه وظیفه اصلی جمع آوری، نگه داشت و نمایش اشیا را بر عهده دارد. این اشیا ممکن است نمونه های از طبیعت و مربوط به رمین شناسی و ستاره شناسی یا زیست شناسی باشد. یا آن که آفرینش های هنری و علمی انشان را در طول تاریخ به نمایش بگذارد. اولین موزه هایی که در دنیا شکل گرفتند، هدف خاصی نداشتند. اماکن و پرستشگاه های مقدس چون کلیسای کاتولیک،‌معابد یونانی و پرستشگاه های بودایی در ژاپن را در بر می گرفتند. اولین مجموعه شخص دنیا در سال 1683 میلادی در آکسفورد انگلستان با نام موزه آشمولین به صورت عمومی درآمد. در دوره رنسانس که تحول عظیم فرهنگی. هنری در اروپا ( قرن پانزدهم به بعد ) پدید آمد، موزه ها نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفتند و ارزش راستین خود را بار یافتند.

اوج هنری موزه داری جهان را می توان در موزه لوور پاریس دید. این موزه که هم اکنون به صورت یک مرکز بزرگ پژوهشی در آمده است،‌بزرگترین موزه دنیا محسوب می شود. ساختمان این موزه قبل از انقلاب کبیر فرانسه، یکی از کاخ های سلطنتی فرانسه بود که در آن آثار با ارزش هنری نگه داری می شد. پس از انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789 م این کاخ با آثارش به مردم فرانسه اهدا شد و در سال 1793 م تبدیل به موزه ملی فرانسه گردید. بخش عظیمی از آثار این موزه به دایره " هنر اسلامی " اختصاص دارد که این اشیا را وزارت آموزش و هنرهای ظریفه دولت فرانسه برای غنی کردن موزه از کشورهای مشرق زمین گردآوری کرده است. هیات های مختلف فرانسوی حدود صد سال در ایران به کاوش های باستان شناسی پرداخته اند. که از جمله آنان می توان به آندره گدار، ژاک دمورگان و مارسل دیولافوا اشاره نمود. در سال 1889 م دمورگان به ایران آمد و به حفاری پرداخت. سپس در سال 1895 م امتیاز حفاری در ایران را از ناصرالدین شاه گرفت و بعد از آن در زمان مظفرالدین شاه آن را تمدید کرد که به موجب آن امتیاز انحصار حفاری باستان شناسی در تمام ایران به دولت فرانسه و اگذارشد. در این مدت بیشتر اشیای تاریخی و منحصر به فرد چون لوح قانون حمورابی و ... زینت بخش موزه لوور پاریس شد.

تاریخ تشکیل اولین موزه در ایران را باید در گنجینه های گرانبهایی که باستان شناسان به دست آورده اند، جستجو کرد. ایرانیان برای رهایی از آسیب بیگانگان گاهی گنجینه های گرانبهایی مانند کلوزر، کلماکره و مجموعه سفال ئ آبگینه گرگان را درون چاه ها و حفره ها پنهان می کردند.

اولین بار به دستور ناصرالدین شاه قاجار در داخل سلطنتی کاخ گلستان، تالاری به موزه اختصاص یافت که سپس همین مکان با ملحقاتی غنی تر شد و به نام موزه " همایونی " گشایش یافت. روزنامه شرف در توصیف این موزه می نویسد:" موزه همایونی طولا" چهل و سه زرع و عرضا" هیجده زرع مشتمل بر بیست اتاق است. این موزه خزینه ای است مشحون به ظواهر جواهر گرانبها و ظرایف و نفایس اشیاء‌ و آثار جلیله علمیه و مهمات حربیه قدیمه، آلات، ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سابقه ونتایج خیالات حکمای بزرگوار و تماثیل و تصاویر نگارنده های بی مثل و مانند روزگار و پرده های نقاشی کار نقاشهای مشهور و حاصل صناعی کارخانه های معروف و ظروف چینی بسیار و ممتاز کار چین و روسیه و انگلیس و بلور آلات، کارخانه های ساکس و نیز کارخانه های معتبر"

این موزه پس از مدتی از بین رفت. جواهرات آن به خزانه بانک ملی انتقال یافت و بعدا" به موزه مجهزی تبدیل شد و سلاح های آن به موزه دانشکده افسری سپرده شد. در دوره مشروطه به دستور وزیر معارف " صنیع الدوله " دایره ای به نام اداره عتیقات بین سال های ( 1295.7 م ) به وجود آمد که کارش سر و سامان دادن به وضع خراب حفاری های غیر مجاز بود و در همین زمان بود که موزه ایران " معارف " تاسیس شد. این موزه در بر گیرنده اشیای عتیقه،‌ کاشی، سفال، سکه و سلاح بود و. به عنوان اولین گام موثر در تاریخ موزه داری ایران به شمار می رود.

بیشترین جلوه تاریخ موزه داری ایران را در ایجاد موزه ایران باستان باید جستجو کرد. این موزه با 2744 متر زیر بنا به دلیل قدمت اشیا، در زمره یکی از موزه های مادر دنیا محسوب می شود که به سال 1316 خورشیدی افتتاح گردید.

طراحی ساختمان این موزه به عهده " آندره گدار " فرانسوی بود و شکل ظاهری ساختمان الهام گرفته از طاق کسری انوشیروان ساسانی است.

این موزه در برگیرنده آثار مختلفی از هزاره ششم پیش از میلاد تا دوران مختلف اسلامی است که در دو طبقه به نمایش در آمده است. آثار و اشیاء به نمایش در آمده در موزه آیینه تمام نمایی ازفرهنگ، هنر،‌آداب و روسوم،‌باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاکان ماست و آن را تنها پل ارتباطی بین گذشته،‌حال و آینده می توان به شمار آورد.

موزه را نبایستی مکانی دانست که در آنجا صرفا" آثار تاریخی و باستانی به نمایش در می آید، بلکه تمامی نمایشکاه های هنری، علمی، جانوری، پزشکی، نگارخانه ها، کتابخانه ها و آرشیوها و بیشتر بناهای تاریخی به نوعی موزه هستند. هر شیئی و اثر به نمایش گذاشته شده در موزه یا نمایشگاه زبان حالی دارد و با بیننده اش ارتباط برقرار می کند با تعمق و تفکر می توان زبان حال این آثار را دریافت و از دیدگاه های مختلف آن را بررسی نمود.

یکی از مهمترین وظایف یک موزه برقرار کردن ارتباط فرهنگی بازدید کننده با شیئی به نمایش در آمده است. در حقیقت باید کوشید تا همان ارتباط وحسی را که بین خالق یک اثر و خود وجود داشته به نوعی دیگر به بازدیدکنندگان منتقل نمود که این امری دور از دسترس نیست.

امار نشان می دهد که در قرن نوزدهم فقط عده خاصی از موزه ها بازدید کرده اند. کنفرانس عمومی یونسکو در نهمین جلسه خود در دهلی ( 1956 م ) تاکید نموده استکه بازدید ازموزه ها به ویژه برای طبقه کارگران آسان تر شود و به راه هایی که به منظور پربار شدن و غنی شدن موزه ها پیشنهاد می شود، توجه گردد.

آمار دیگر نشان داده است که کشورهایی که دارای موزه های متنوع هستند و بازدیدشان رایگان است از هر دویست نفر که به سینما می روند تنها یک نفر از موزه های بازدید می کنند. در انگلستان رسم بر این است که اگر مدرسه و یا هر مرکز آموزشی دیگر، زمانی را به تدریس هنر اختصاص ندهد، موزه ها این کمبود را جبران می کنند. عده ای از کارشناسان تاسیس موزه های ویژه کورکان را که از جذابیت بیشتری برخوردار است، توصیه می کنند. در اینجا شایسته است کهب رای روشن دلان هم فکری شود.

موزه ها روزانه بازدید کنندگان زیادی در سنین مختلف با فرهنگ های گوناگون دارند، اگر با موزه آرایی سنجیده و راهنمایی مناسب ارزش تاریخی و هنری هر شیئی بر بیننده مشخص شود، یک شیئی سفالی ساده مربوط به هزاره اول پیش از میلاد همانند یک تابلوی نقاشی معاصر جذاب و پر بیننده خواهد شد.

باید یک وابستگی و دلدادگی فرهنگی بین اشیا و بازدید کنندگان به وجود آورد و موزه را مانند یک مجتمع آموزشی و پژوهشی مورد استفاده همگان قرار داد و آموزش از طریق اشیا تنها بیننده را به سوی خود جذب نمی کند. بلکه هدفی بالاتر دارد و آن بالاتر بردن سطح آگاهی و دانش بازدیدکنندگان است. در سایه همین آگاهی است که غارتگران اموال فرهنگی کم تر موفق خواهند شد آثار مار را به یغما ببرند.

باید فرهنگ آموزش موزه ها را گسترش داد و پهنه گسترده ای را برای این کار در نظر گرفت. رسانه های گروهی و وسایل ارتباط جمعی را تشویق به معرفی ارزش تاریخی این آثار کرد و با پخش برنامه های مختلف آموزشی بر آگاهی مردم افزود. با ایجاد امکانات رفاهی . تفریحی در کنار موزه ها از جمله تالار سخنرانی، سینما،‌تاتر، بوستان، شهربازی و .... مردم را به سمت موزه ها کشاند.

ارتباط فرهنگی میان موزه ها می توان یکی از مهمترین راه هایی باشد که به بررسی و شناخت فرهنگ ها پرداخته و موزه ها را از سکون و رکود بیرون آورد و پربار کند. چه خوب است هر از گاهی آثار موزه های مختلف کشور نزد یکدیگر به امانت گذارده شود و این کار آنقدر ادامه یابد که به صورت چرخه تبادلات فرهنگی موزه در آید. برای نیل به دیگر اهداف موزه ها می توان کلاس های آموزشی مرتبط و در خور نوع موزه ها برگزار نمود مثلا" در کنار موزه های هنرهای تزیینی کلاس های تذهیب، تشعیر و کتابت و برای موزه های تاریخ و باستانشناسی کلاس های سفال گری و موزه فرش،‌کلاس قالی بافی و ... دایر نمود.
انواع موزه ها

موزه ها را به شکلهای گوناگون طبقه بندی کرده اند، موزه های تاریخ و باستان شناسی، موزه های فضای باز، موزه های مردم شناسی، کاخ موزه ها، موزه های علوم و تاریخی طبیعی، موزه های منطقه ای ( محلی )، موزه های سیار ( گردشی ) ، پارک موزه ها، موزه های سلاح ( نظامی )، موزه های اندیشمندان ( خانه هنرمندان )

موزه تاریخی و باستان شناسی: دید تاریخی دارند و بیانگر سلسله و دوره های تاریخی هستند . بیشتر این آثار بر اثر کاوش های باستان شناسی به دست آمده اند و بیانگر فرهنگ و تمدون گذشته و تلفیق کننده علم، هنر و دانش یک ملت یا یک قوم هستند. چنین موزه هایی مادر نیز نامیده می شوند. موزه ملی ایران ( ایران باستان )، موزه ملی ورسای در فرانسه و موزه تاریخ در واشینگتن از این نوع هستند.

موزه فضای باز:با ایجاد این نوع موزه ها می توان به معرفی یافته ها و داده های مهم باستان شناسی کمک بزرگی نمود. زمان یکه یک کاوش علمی باستان شناسی منجر به نتایج مطلوب و کشف آثار ارزشمند غیر منقول می شود و قابل انتقال به موزه ها نیست، با فراهم آوردن شرایط و امکانات لازم، مکان مورد نظر را جهت باز دید عموم مهیا می نمایند. این امر در اصطلاح به موزه فضای باز مشهور است. از جمله این موزه ها می توان به تخت جمشید در شیراز و محوطه تاریخی هگمتانه در همدان اشاره نمود.

این موزه ها در دیگر کشور ها مانند چین، یونان و برخی از کشور های اورپایی نیز معمول است. در استان خراسان محوطه تاریخ " بندیان " در گز که دارای گچ بری های بسیار زیبایی از دوره ساسانیان است و همچنین محوطه تاریخی " شا یاخ " نیشابور می توانند مکان مناسبی برای این امر باشند.

موزه های مردم شناسی: فرهنگ، آداب و رسوم،‌ اعتقادات، پوشاک و سنن اجتماعی حاکم بر جامعه را نشان می دهند. موزه مردم شناسی تهران و حمام گنجعلی خان کرمان از این نوع هستند.

کاخ موزه ها: بنا یا اثر تاریخی هستند که از گذشتگان به دست ما رسیده و بیانگر و ضعیت و نحوه زندگی صاحبان آن است. ممکن است در این بنا اشیای تاریخی و نیز آثار هنری از جمله نقاشی روی دیوار،‌گچ کاری و .... وجود داشته باشد. کاخ موزه ها معمولا" در مراکز حکومتی به وجود می آیند. هدف از تاسیس این موزه ها به نمایش گذاشتن اثر و بنای تاریخی و نیز عبرت آموزی است. مجموعه کاخ های سعد آباد تهران و باغ ملک آباد مشهد از این نوع موزه ها هستند.

موزه های هنری : انواع هنرهای تجسمی و تزیینی که از زیبایی شناسی بالایی برخوردارند، را به نمایش در می آورند و معمولا" بازدید کنندگان زیادی نیز دارند. موزه هنرهای زیبا در تهران و موزه هنرهای تزیینی در اصفهان از این نوع هستند.

موزه علوم و تارخ طبیعی: تجربه های علمی بر اساس شواهد و وسایل کاری و تاریخی طبیعی که در بر گیرنده گونه های مختلف گیاهی به ویژه جانوان است را به نمایش می گذارند. موزه تاریخی طبیعی اصفهان و موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد از این نوع هستند.

موزه های محلی یا منطقه ای: بیانگر و نمودار فرهنگ یک منطقه و یا یک محله خاص هستند و صرفا" آثار و اشیای تاریخی همان منطقه را به نمایش می گذارند. موزه شوش، تخت جمشید و موزه توس در خراسان ازاین نوع هستند.

موزه های سیار : برای پیشبرد سریع اهداف فرهنگی و به دلیل عدم امکانات موجود در مناطق و شهرهای محروم شکل می گیرند. این موزه های فرهنگ های گوناگون را در مکان های مختلف در معرض دید عموم می گذارند. اگر به این نوع موزه ها توجه کافی شود، بسیار تاثیر گذار خواهند بود.

پارک موزه ها : به دلیل داشتن ابغاد گوناگون علمی و فرهنگی و جاذبه های تفریحی و آموزشی و نیز تفریحی از اهمیت زیاد برخورد دارند، چرا که مسایل زیستی و طبیعی را از نزدیک برای مردم به نمایش می گذارند. ویژگی مهم این موزه ها این است که عموم مردم می توانند از دیدن آنها بهرمند شوند. در ایران ایجاد پارک موزه سابقه ندارد ولی در کشورهایی مانند چین و کره شمالی مرسوم است.

مکان های فرهنگی، ملی و تاریخی چون آرامگاه فردوسی در مشهد، آرامگاه عطار و خیام در نیشابور می توانند مکان مناسبی به این منظور باشند.

موزه های نظامی : روند تاریخی انواع سلاح های نظامی و جنگی را در معرض دید همگان قرار می دهند. این نوع اشیا شامل لباس های نظامی رزمی، اسلحه و دیگر وسایل رزمی نیز هستند.

موزه های اندیشمندان ( خانه هنرمندان ) برای ارج نهادن به هنرمندان، نویسندگان، مخترعان و مفاخر جامعه، معمولا" پس از در گذشتشان در خانه شخصیشان پدید می آید و در بر گیرنده وسایل شخصی، وسایل کار و آثار ایشان است. این موزه ها بیشتر د رکشورهای اروپایی مرسوم است.

خانه شکسپیر نویسنده مشهور انگلیسی و ادیسون مخترع برق در امریکا از این نوع است. در ایران هم خانه بزرگ مرد موسیقی " استاد ابوالحسن صبا " تبدیل به موزه شده و در برگیرنده تابلوهای نقاشی، تالیفات و اموال شخصی وی است.

موزه ها

موزه ایران باستان

موزه ایران باستان با زیربنای 2744 مترمربع نخستین موزه ملی ایران و موزه مادر است و همزمان با مجموعه کاخ دادگستری شهربانی ، وزارت امور خارجه ، وزارت جنگ و سر در باغ ملی بنا شد . ساخت این بنا زیر نظر آندره گودار در سال 1314 ه.ش آغاز شد و در سال 1316 گشایش یافت و مورد بهره برداری قرار گرفت . در طبقه اول این موزه آثار پیش از تاریخ و تمدن و هنر ایرانی از هزاره ششم پیش از میلاد و نیز کتیبه های سنگی ، آثار سفالی ، زیلوها و لوح های گلی ، نقوش برجسته ، مجسمه های فلزی و سنگی ، تابوتهای سفالی و سفال لعاب دار ، یادگار عهد هخامنشیان ، پارتها ، اشکانیان ، سلوکیها و ساسانیان به نمایش گذاشته شده است . از مشهورترین آثار این بخش ، پلکان تخت جمشید ، مجسمه سردار اشکانی ، جام طلایی هخامنشی و قطعه ای سرامیک از کاخ آپادانای شوش با نقش سرباز پارتی است .
طبقه دوم موزه به آثار دوره اسلامی اختصاص دارد و در آن آثار هنری ، نسخه های خطی ، سکه های دوره های مختلف ، نقاشی و قطعاتی پارچه و فرش بازمانده و از دورترین اعصار حفظ می شود .
این موزه دارای تاسیسات جنبی شامل تالار سخنرانی ، تالار نمایش ، کتابخانه و ... است .
این موزه در خیابان امام خمینی – ابتدای خیابان 30 تیر واقع می باشد .

تیمچه قیصریه

تیمچه در اواسط قرن سیزدهم هجری قمری در زمان قاجاریه ساخته شده است . این بنای معروف در بازار تهران و پس از بنای چهار سوق بزرگ واقع شده است .

تیمچه مهدیه

این بنا در اواسط قرن سیزدهم هجری قمری ساخته شده است .

چهارسوق بزرگ

چهار سوق بزرگ ، یکی از قدیمی ترین بناهای تهران است که در بازار اصلی شهر تهران و در اواسط قرن سیزدهم هجری قمری پس از انتخاب این شهر به پایتختی ایران ، ساخته شد .

تیمچه امین اقدس

این بنا در قرن سیزدهم هجری قمری ، در عهد ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و به نام امین ( امینه ) اقدس ، یکی از همسران معروف ناصرالدین شاه موسوم شد . بنای یاد شده در بازار تهران ، پس از چهار سوق قرار دارد .

تیمچه صدراعظم

این تیمچه در قرن سیزدهم هجری قمری به همت میرزا علی خان اتابک ، صدراعظم ایران ساخته شد .

تیمچه کتاب فروشان

ساختمان تیمچه کتاب فروشان ، متعلق به قرن سیزدهم هجری قمری است .

تیمچه علاء الدوله

این بنا در میانه قرن سیزدهم هجری قمری به وسیله شخصی به نام علاء الدوله ساخته شده است و از ویژگی های معماری تیمچه های بازاری ایران برخوردار است .

موزه پرفسور حسابی

اندک زمانی پس از مرگ دکتر حسابی ، ریاضیدان مشهور دنیای علم در سال 1372 خانه او تبدیل به موزه ای شد که در آن وسایل شخصی ، مدارک علمی و تحصیلی ، نشانها و تقدیر نامه ها و عکسهای قدیمی و متن نطقها و نوشته ها ، از جمله تحقیقات مربوط به بی نهایت بودن ذرات در آن به نمایش گذاشته شده است . این موزه در خیابان تجریش – خیابان مقصودبیک واقع می باشد .

موزه جواهرات ملی

پیشینه جواهرات ملی ایران به عصر صفویه بر می گردد که پایه گنجینه دولت یعنی مجموعه ای جدا از اموال شخصی پادشاه گذاشته شد و کارشناسایی مأمور خرید ارزیابی و حفظ در و گوهرها و تزئینات کمیابی شدند که گاه شهرت جهانی داشت . پس از مرگ نادر این مجموعه در دویست و پنجاه سال گذشته تغییر چندانی نکرده و از گنجینه هایی است که در عین پربها بودن نمی توان قیمتی برای آن قائل شد . این موزه در خیابان فردوسی – روبروی سفارت آلمان واقع می باشد .

تماشاگه پول

اولین گنجینه تخصصی و دائمی شکه و اسکناس در ایران به تاریخ هفدهم تیرماه سال 1376 در سالگشت هجرت رسول اکرم ( ص ) به همت اداره موزه های بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی افتتاح گردید . این مجموعه که شامل 1400 سکه و 750 قطعه اسکناس و تعداد تقریبی 200 قطعه اشیاء موزه ای غیر از سکه و اسکناس می باشد . در محوطه ای با وسعت حدود 2000 مترمربع به نمایش گذاشته شده و ضمن ارائه بخش قابل توجهی از سکه ها و اسکناس های ایران ، گوشه هایی از تاریخ این سرزمین را نیز به نمایش می گذارد .

بخش های تشکیل دهنده تماشاگه پول عبارتند از :

الف ) بخش ماقبل پول
ب ) سالن های مربوط به تاریخ سکه
ج ) سالن های مربوط به تاریخ اسکناس

در اردیبهشت ماه 1378 بخش جدیدی در سالن اصلی نمایش با موضوع سکه و اسکناس کشورهای مختلف با اطلاع رسانی عمومی شامل پرچم ، نقشه ، اطلاعات پولی و ارزشی و واحد پول آن کشور دارد .
تماشاگه پول علاوه بر سالن های نمایش از بخش های جنبی دیگر نیز تشکیل شده است که به اختصار عبارتند از : کتابخانه تخصصی ، بانک اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول ، تماشاخانه یا سالن اجتماعات تماشاگه پول ، نمایشگاه های متفرقه تماشاگه پول ، بخش کتابفروشی و چایخانه. این مرکز در خیابان ولیعصر – بلوار میرداماد قرار دارد .

تماشاگه تاریخ

آثار به نمایش گذاشته شده در این گنجینه به تاریخ معاصر ایران ( 200 سال اخیر ) اختصاص دارد و شامل ظروف وسایل شخصی ناصرالدین شاه تابلوهای کمال الملک و ... است .
این موزه در خیابان ولیعصر – بالاتر از بلوار میرداماد – جنب خیابان قبادیان واقع است .

موزه آثار صنعتی

موزه آثار صنعتی که تحت پوشش سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران می باشد . آثار نقاشی و مجسمه علی اکبر صنعتی را جهت بازدید علاقمندان به نمایش گذارده است .

موزه مجلس شورای اسلامی

این موزه آثار هنری و تاریخی از قبیل استاد خطی تاریخی و تابلوهای نقاشی را جهت بازدید عموم ارائه نموده است . این موزه در میدان بهارستان – جنب مدرسه شهید مطهری واقع می باشد .

موزه علوم

موزه علوم دانشکده علوم مستقر در دانشگاه تهران جانوارن آمپایه شده را ارائه کرده است .

موزه ملی ملک

موزه ملی ملک وابسته به آستان قدس رضوی ، آثار تاریخی و هنری از قبیل انواع قالی پشمی و ابریشمی مربوط به دوره قاجاریه ، سکه های طلا و نقره مربوط به دوره هخامنشی تا قاجاریه ، میز و صندلی چوبی و قلمدان و تابلوهایی از دوره صفویه تا قاجاریه ، تمبر ، کتاب و خط را به نمایش گذاشته است . این موزه در میدان امام خمینی – باغ ملی – جنب وزارت خارجه واقع می باشد .

موزه های هنرهای معاصر

آثار هنری از قبیل نقاشی ، مجسمه ، عکس ، خط ، کتابهای هنری و صنایع دستی در این موزه به معرض تماشای عموم گذاشته شده است. این موزه در خیابان کارگر شمالی – جنب پارک لاله واقع می باشد .

موزه خانه صبا

این موزه هنری ، وسایل موسیقی و اسباب و لوازم شخصی استاد ابوالحسن صبا موسیقیدان مشهور ایرانی را ارائه نموده است . این موزه در میدان بهارستان – خیابان ظهیرالاسلام واقع می باشد .

موزه هنرهای ملی

یکی از مراکز نمایش هنر ایرانی موزه هنرهای ملی است . این مرکز هنر ایران را با آن ویژگی خاص به نمایش گذارده است .
از ویژگیهای این موزه می توان به مینیاتورهایی به سبک قرن دهم که در قرن اخیر نقاشی شده اند تابلوهای عرضه کننده چند هنر شامل نقاشی ، تذهیب و تشعیر و قالبسازی و خاتم کاری و منبت کاری در کنار همدیگر اشاره نمود .

موزه ایران ( رضا عباسی )

این موزه در بزرگداشت یکی از نگارگران عصر صفویه نامگذاری شده است . هدف از تشکیل آن گردآوردن ، پاس داشتن ، مطالعه کردن و شناساندن دستمایه های به یادگار مانده از هنرمندان چیره دست این مرز و بوم می باشد که به روی عموم شیفتگان هنر و فرهنگ والای ایران گشوده است . آثار این موزه از دوره ماقبل تاریخ تا قرن 13 هجری را در بر می گیرد .

مراکز و تالارهای تشکیل دهنده این موزه هنری عبارت است از :

1- تالار پیش از اسلام
2- تالارهای هنرهای اسلامی شامل :
الف ) آثار هنری و صنعتی
ب ) نگارگری
ج ) خوشنویسی

3- کتابخانه
این موزه در خیابان دکتر شریعتی – نرسیده به پل سید خندان واقع می باشد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   22 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله گزارش کار اموزی نصب و نگه داری موتور خانه

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله گزارش کار اموزی نصب و نگه داری موتور خانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

. مقدمه :
در حال حاضر میزان درجه حرارت آب گرم چرخشی و آب گرم مصرفی در موتورخانه ها بصورت دستی و تمام تنظیم درجه حرارت ترموستات دیگ و یا پمپهای سیرکولاسیون انجام می گردد و معمولاً برای تمام مدت بر روی یک عدد ثابت قرار دارد. تغییرات دمای هوا درطول روز موجب افزایش یا کاهش دمای داخل ساختمان شده که نتیجه آن انحراف دمای داخل ساختمان از محدوده آسایش و مصرف بیهوده سوخت و انرژی می باشد. همچنین در بسیاری از ساختمانهای غیرمسکونی با کاربری اداری- عمومی- آموزشی- تجاری که از فضای ساختمان بصورت غیرپیوسته و تنها در بخشی از ساعات روز استفاده می گردد و نیازی به کارکرد موتورخانه پس از اتمام ساعت کاری وجود ندارد.
روش فعلی تنظیم دستی ترموستات دیگها و پمپها، قابلیت اعمال خاموشی و یا کنترل تجهیزات در وضعیت آماده باش را ندارند.

بنابراین با توجه به عدم کارآیی دقیق و محدودیتهای کنترلی ترموستاتهای دستی، ضرورت استفاده از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه به منظور :
 راهبری و کنترل صحیح تجهیزات موتورخانه شامل مشعلها و پمپها
 بهینه سازی و جلوگیری از مصرف بیهوده سوخت و انرژی الکتریکی
 تثبیت محدوده آسایش حرارتی ساکنین ساختمان
 کاهش استهلاک تجهیزات و هزینه های مربوطه
 کاهش هزینه های سرویس- نگهداری تاسیسات حرارتی
 کاهش تولید و انتشار آلاینده های زیست محیطی آشکار
می گردد.
اصول بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی توسط سیستمهای کنترل هوشمند موتوخانه مبتنی بر کنترل گرمایش از مبداء و محل تولید انرژی حرارتی (موتورخانه) می باشد. این سیستم با دریافت اطلاعات از سنسورهای حرارتی که در محلهای زیر نصب می گردند :
 ضلع شمالی ساختمان جهت اندازه گیری دمای سایه (حداقل دمای محیط خارج ساختمان)
 کلکتور آب گرم چرخشی
 خروجی منبع آب گرم مصرفی
لحظه به لحظه اطلاعات حرارتی موقعیتهای فوق را اندازه گیری و با تشخیص هوشمند نیاز حرارتی ساختمان تا برقراری شرایط مطلوب در تابستان یا زمستان تجهیزات حرارتی موتورخانه شامل مشعلها و پمپهای آب گرم چرخشی را راهبری می نماید. بدین صورت مصارف گرمایشی (گرمایش- آب گرم مصرفی) نیز متناسب با نوع کاربری ساختمان مسکونی یا غیرمسکونی (اداری- عمومی- آموزشی- تجاری) تامین و کنترل می شود. صرفه جویی مصرف انرژی حاصل از عملکرد سیستم به دو دسته تقسیم می شوند :
 کنترل مصارف گرمایشی درزمان استفاده از ساختمان (مسکونی و غیرمسکونی)
 خاموشی یا آماده باش موتورخانه پس از ساعت کاری ساختمان های غیرمسکونی (در ساختمانهای اداری-آموزشی- عمومی- تجاری)
هنگام استفاده از موتورخانه در ساختمانهای مسکونی و یا غیرمسکونی و با در نظر گرفتن شرایط کارکرد زمستانی تابستانی و برای کنترل گرمایش، مشعلها و پمپها توسط یک منحنی حرارتی کنترل می شوند. در این منحنی دمای آب گرم چرخشی در تاسیسات، تابعی از درجه حرارت محیط خارج ساختمان می باشد و به صورت لحظه ای و خودکار متناسب با تغییرات دمای خارج ساختمان کنترل می شود و باعث ایجاد دمای یکنواخت در داخل ساختمان می گردد. بدین صورت هنگام گرم شدن دمای محیط خارج ساختمان مشعلها و پمپها به اندازه ای کار می کنند که گرمایش در حد مورد نیاز و در محدوده آسایش حرارتی تامین شود و از تولید بیش از حد حرارت که موجب کلافگی و باز شدن پنجره ها بمنظور تعدیل دمای اتاقها می گردد جلوگیری می نماید.
برای تامین دمای آب گرم مصرفی مطابق با شرایط مطلوب تعریف شده نیز تجهیزات موتورخانه به اندازه ای کار می کنند که تنها دمای آب گرم مصرفی در ساعتهای مورد نظر به حد تعریف شده و مطلوب برسد و نه بیشتر.
در ساختمانهای با کاربری غیرمسکونی نظیر ادارات، مدارس، مجتمع های تجاری و ... نیز بدلیل غیرپیوسته بودن ساعت بهره برداری از ساختمان، سیستم کنترل هوشمند موتورخانه توسط یک تقویم زمانی پس از ساعت کاری و تا زمان پیش راه اندازی موتورخانه در صبح روز بعد، موتورخانه را کاملاً خاموش و یا در وضعیت آماده باش (کنترل دمای آب گرم چرخشی در یک دمای ثابت و پائین) قرار می دهد.
ویژگیهای منحصربفرد استفاده از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه در مقایسه با سایر روشهای بهینه سازی مصرف انرژی :
1-2- مستقل بودن عملکرد سیستم از مساحت زیربنای ساختمان:
با افـزایش مساحت زیربنـای ساختمـان، مصرف سوخت و انرژی آن نیز به نسبت ساختمانهای کوچکتر افزایش می یابد و موجب می شود تا اجرای روشهای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانهای بزرگتر، پر هزینه تر شود. بعنوان مثال درصورتیکه مساحت پنجره های هر ساختمان 15% مساحت کل ساختمان در نظر گرفته شود در یک ساختمان با مساحت 000/10 متر مربع، مقدار و هزینه اجرای پنجره دو جداره 5 برابر مقدار و هزینه اجرای آن در یک ساختمان با مساحت 2000 متر مربع می باشد و به همین ترتیب برای اجرای روشهای دیگری مانند : عایق حرارتی، عایق های حرارتی دیوار و کف و سقف، شیرهای ترموستاتیک رادیاتور.
برخلاف روشهای فوق، سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه دارای ویژگی منحصربفرد و متمایز "مستقل بودن عملکرد از مساحت بنای ساختمان" می باشند. به عبارت دیگر در موتورخانه هر ساختمان، صرف نظر از مساحت آن، تنها با نصب یک دستگاه با هزینه ای ثابت و حداقل، موتورخانه هوشمند می گردد. دلیل این ویژگی منحصربفرد در تعداد مشعلها و دیگهای هر موتورخانه است. تعداد و ظرفیت حرارتی مشعلها و دیگهای تاسیسات حرارتی هر ساختمان (مصرف کنندگان سوخت) با مساحت آن نسبت مستقیم دارد و همواره تعداد مشعلها و ترکیب ظرفیت حرارتی آنها به نحوی است که علاوه بر تامین بار حرارتی مورد نیاز ساختمان، موجب افزایش هزینه های اجرایی نیز نگردند. طبق تحقیقات انجام شده در سطح موتورخانه های کشور در بیش از 99% ساختمانهای موجود تعداد دیگها و مشعلها حداکثر 3 دستگاه می باشد. در ساختمانهای کوچک با مساحت زیر 2000 مترمربع، ظرفیت حرارتی مشعلها و دیگها پائین و در حدود kcal/h 150000 – 100000 می باشد و با افزایش مساحت ساختمان با ثابت ماندن تعداد دیگ و مشعل، ظرفیت حرارتی آنها افزایش می یابد و حتی به حدود kcal/h 1000000 و یا بیشتر نیز می رسد.
عملکرد هر خروجی مشعل یا پمپ در سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه به شکلی است که بصورت سریال (سری) در مدار برق این تجهیزات قرار گرفته و صرف نظر از ظرفیت جریانی و آمپراژ آنها با فرمان ON/OFF در زمانهای مقتضی آنها را کنترل می نماید. بنابراین با توجه به توضیحات فوق سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه با قابلیت کنترل تا 3 مشعل دارای ویژگی منحصربفرد مستقل بودن عملکرد از مساحت بنای ساختمان می گردند.
2-2- پیک زدایی مصرف سوخت در اوج سرما :
اوج مصرف گاز در فصل سرما از ساعت 17 تا ساعات اولیه بامداد می باشد. این محدوده زمانی مقارن با غروب خورشید و کاهش دمای هوا و نیاز به افزایش فرآیند گرمایشی ساختمان می باشد (افزایش درجه حرارت بخاریهای گاز سوز، افزایش درجه ترموستات دیگ در ساختمانهای دارای موتورخانه مرکزی و یا افزایش تعداد رادیاتورهای فعال در هر واحد ساختمانی). نکته قابل توجه دیگر، زمان پایان ساعت کاری ادارات، مجتمع های عمومی و تجاری و مدارس می باشد که دقیقاً همزمان با ساعت اوج مصرف گاز می باشد. این مهم در کنار قابلیت ویژه و منحصر بفرد سیستمهای کنترل هوشمند که توانایی خاموشی و یا اعمال دمای آماده باش مصرف موتورخانه ساختمانهای غیر مسکونی پس از پایان ساعت کاری را دارند مفهوم ویژه ای را پدید می آورد : پیک زدایی مصرف در اوج سرما از مصرف گاز سالانه تاسیسات حرارتی هر ساختمان در حدود 20% آن مربوط به فصل گرما (متوسط 7 ماه سال) و در حدود 80% آن مربوط به فصل سرما (متوسط 5 ماه یا 150 روز در سال) می باشد. همچنین در بسیاری از ساختمان های اداری و مدارس، موتورخانه در تابستان خاموش و تنها در زمستان مورد بهره برداری قرار می گیرد. بنابراین در این دسته از ساختمانها عملاً 100% صرفه جویی حاصل از عملکرد سیستمهای کنترل هوشمند موتورخانه مربوط به فصل سرما خواهد بود. که طبیعتاً میزان اثر بخشی آن بر روی جبران پیک مصرف نیز بسیار محسوس و قابل تامل می باشد. درحدود 80% از حجم گاز صرفه جویی شده حاصل از عملکرد سیستمهای کنترل هوشمند موتورخانه در فصل سرما مربوط به خاموشی یا دمای آماده باش موتورخانه پس از پایان ساعت کاری ساختمانهای غیرمسکونی و از ساعت 17 تا ساعتهای اولیه بامداد می باشد که همزمان با ساعت اوج مصرف گاز است.پیک های مصرف گاز در ساختمانهای غیرمسکونی و اداری طی دو نوبت یکی صبحها به هنگام شروع کار اداره و دیگری در هنگـام ظهر و موقع نماز و ناهار و استفاده از آب گرم مصرفی می باشد که البته اثرات آن بر روی مصرف گاز شبکه ناچیـز می باشـد ولی با این وجود در صورت استفاده از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه با توجه به افزایش دمای هوا به هنگام ظهر و نیاز گرمایش کمتر در این مقطع زمانی نیز پیک زدایی صورت می پذیرد.

3-2-کنترل مستقیم و از مبداء تجهیزات حرارتی ساختمان :
با اجرای روشهای مختلف بهینه سازی در ساختمانهایی که دارای سیستم حرارت مرکزی می باشند، فرآیند صرفه جویی و کاهش مصرف سوخت نهایتاً منجربه تقلیل زمان کارکرد مشعل ها به دو صورت مستقیم و یا غیر مستقیم می گردد. در تمامی روشهای بهینه سازی مصرف سوخت، به استثناء سیستمهای کنترل هوشمند، کاهش زمان کارکرد مشعلها بصورت غیرمستقیم و با :
کاهش نرخ افت دمای آب گرم چرخشی، مانند استفاده از عایق های حرارتی در بدنه دیگها، منابع آب گرم مصرفی و سیستمهای لوله کشی گرمایش از کف، مشعل پربازده
کاهش حجم آب گرم چرخشی در ساختمان، مانند شیر ترموستاتیک رادیاتور
کاهش توام موارد فوق، مانند پنجره دوجداره، عایق کاری حرارتی سقف و کف دیوارها می باشد.
در صورتیکه سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه بطور مستقیم علاوه بر کنترل زمان روشنی-خاموشی مشعلها، پمپهای آب گرم چرخشی را نیز با منطقی هماهنگ و سازگار با برنامه کارکرد مشعل ها، متناسب با تغییرات دمای خارج ساختمان و شرایط مطلوب دمای آب گرم مصرفی کنترل می نماید.
این ویژگی منحصربفرد (کنترل تجهیزات در مبداء) باعث می گردد تا دمای آب گرم چرخشی تنها به اندازه مورد نیاز و تا برقراری شروط مصارف گرمایشی افزایش یابد. در غیراینصورت همواره دمای آب گرم چرخشی در بالاترین حد خود بوده و با اجرای روشهای بهینه سازی در محل مصرف می بایست از اتلاف آن جلوگیری نمود. علاوه بر آن کنترل مستقیم پمپهای آب گرم چرخشی به میزان قابل ملاحظه ای در مصرف انرژی الکتریکی، صرفه جویی شده و هزینه های استهلاک و سرویس-نگهداری نیزبه شدت کاهش می یابند.
4-2- بهینه سازی مضاعف مصرف سوخت در ساعتهای تعطیلی ساختمانهای غیرمسکونی :
قابلیتهای کنترلی سیستم های هوشمند موتورخانه موجب صرفه جویی در مصرف سوخت به دو صورت زیر می گردند :
الف- کنترل مصارف گرمایشی در زمان کارکرد و بهره برداری از موتورخانه
ب- امکان خاموشی و یا آماده باش موتورخانه در دمایی ثابت و پائین پس از ساعت کاری در ساختمانهای غیرمسکونی
ساختمانها به لحاظ کاربری به دو دسته مسکونی و غیرمسکونی (اداری- آموزشی- عمومی- تجاری) تقسیم می شوند در ساختمانهای مسکونی از موتورخانه بصورت پیوسته و دائم به منظور تامین مصارف گرمایشی استفاده می شود و صرفه جویی ناشی از عملکرد سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه در این دسته از ساختمانها صرفاً به لحاظ اعمال تغییرات دمای خارج ساختمان و کنترل دمای آب گرم مصرفی می باشد و صرفه جویی در این ساختمانها تا 20% امکان پذیر است.
درساختمانهای غیرمسکونی مانند ادارات و مدارس بدلیل استفاده منقطع و غیرپیوسته از ساختمان امکان خاموشی و یا آماده باش موتورخانه پس ازساعت کاری نیزوجود دارد. بهره برداری ازاین پتانسیل تنها توسط سیستمهای کنترل هوشمند امکان پذیر می باشد. بعنوان مثال در مدرسه ای که ساعت کاری آن از ساعت 7 صبح تا 16 عصر می باشد و جمعه ها نیز تعطیل است، تنها از محل خاموشی موتورخانه پس از ساعت کاری بیش از 55% صرفه جویی حاصل می شود و در صورتیکه صرفه جویی زمان کارکرد موتورخانه نیز به آن اضافه گردد این رقم صرفه جویی به حدود 65% افزایش می یابد.
در سایر روشهای بهینه سازی، صرفه جویی در مصرف سوخت تنها درزمان کارکرد موتورخانه ممکن می باشد و قادر به استفاده از پتانسیل بالای صرفه جویی زمان تعطیلی در ساختمانهای غیرمسکونی نمی باشند.
5-2- صرفه جویی هوشمنـد در پیش راه انـدازی و تسـریع در خـاموشی (یا دمـای آماده باش) موتورخانه ساختمانهای غیرمسکونی:
یکی دیگراز پتانسیلهای قابل ملاحظه صرفه جویی در مصرف سوخت ساختمانهای اداری-آموزشی، استفاده از قابلیتهای هوشمند پیش راه اندازی و تسریع در خاموشی یا آماده باش سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه در ساختمانهای غیرمسکونی می باشد. با توجه به اطلاعات ارسالی از سنسور حرارتی که در ضلع شمالی ساختمان نصب شده است، سیستم های کنترل هوشمند قادر می باشند طبق برنامه جدول زمانی و متناسب با سردی هوای خارج ساختمان موتورخانه ها را از چندین ساعت زودتر از ساعت شروع به کار ساختمان روشن و یا از دمای آماده باش به شرایط تابع حرارتی برسانند. همچنین با توجه به دمای هوای خارج ساختمان و در ساعات انتهایی کار ساختمان، تا 1 ساعت زودتر موتورخانه راخاموش و یا به دمای آماده باش می برند که موجب صرفه جویی هوشمند در مصرف سوخت میگردد.
6-2- دوره موثر صرفه جویی و بهینه سازی مصرف سوخت (12 ماه سال) :
سیستم های کنترل هوشمند بر خلاف سایر روشهای بهینه سازی (به استثناء عایق کاری موتورخانه و سیستم های لوله کشی) که تنها در دوره سرما و پنج یا شش ماه سال قادر به صرفه جویی و بهینه سازی مصرف سوخت ساختمان می باشند، بدلیل کنترل دمای آب گرم مصرفی با دو دمای حداقل و حداکثر در طی شبانه روز در تابستانها نیز به میزان قابل ملاحظه ای مصرف سوخت را کاهش می دهند و بدین ترتیب بصورت لحظه ای در 12 ماه سال فعال می باشند.
7-2-زمان مناسب نصب و بهره برداری از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه :
مدت زمان نصب و راه اندازی سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه بسیار کوتاه و بطور متوسط در حدود 3 ساعت می باشد که بدون انجام هیچگونه تغییرات مکانیکی در موتورخانه انجام می گردد.بهمین علت این روش در هر زمان از سال قابل اجرا می باشد و هیچگونه وقفه ای در تامین مصارف گرمایشی ساختمان بوجود نمی آورد.در دیگر روشهای بهینه سازی این فاکتور عامل محدودکننده ای برای زمان اجرای پروژه می باشد. بعنوان مثال پنجره های دو جداره را نمی توان در فصل سرما و در ساختمانهایی که از آن بهره برداری شده است اجرا نموده یا تعویض شیرهای ترموستاتیک رادیاتور با شیرهای قدیمی در زمستان موجب اختلال چند روزه در گرمایش ساختمان می گردد.
8-2-تثبیت محدوده آسایش حرارتی در ساختمان :
در صورت استفاده از سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه بدلیل لحاظ نمودن تغییرات دمای خارج ساختمان بر فرآیند کنترل دمای آب گرم چرخشی دمای داخل ساختمان با دامنه نوسانات محدودی کنترل شده و موجب تثبیت نسبی آسایش حرارتی ساکنین می گردد. البته این ویژگی بصورت دقیق تر در شیرهای ترموستاتیک رادیاتور نیز وجود دارد.
توضیح :
مقاله ذیل در ارتباط با سیستمهای کنترل هوشمند ساده در موتورخانه می باشد که بصورت یکی از طرحهای پایلوت در سطح کشور توسط سازمان بهینه سازی مصرف سوخت (پیمانکارهای وابسته) اجرا می گردد . این طرح ساده برای شروع نگرش به سیستمهای کنترل هوشمند ساختمان و گام نهادن در جهت اجرای سیستمهای مدرن و امروزی کنترل بسیار مفید می باشد .

سیستم های کنترل هوشمند موتورخانه
در حال حاضر میزان درجه حرارت آب گرم چرخشی و آب گرم مصرفی در موتورخانه ها بصورت دستی و تمام تنظیم درجه حرارت ترموستات دیگ و یا پمپهای سیرکولاسیون انجام می گردد و معمولاً برای تمام مدت بر روی یک عدد ثابت قرار دارد. تغییرات دمای هوا درطول روز موجب افزایش یا کاهش دمای داخل ساختمان شده که نتیجه آن انحراف دمای داخل ساختمان از محدوده آسایش و مصرف بیهوده سوخت و انرژی می باشد. همچنین در بسیاری از ساختمانهای غیرمسکونی با کاربری اداری- عمومی- آموزشی- تجاری که از فضای ساختمان بصورت غیرپیوسته و تنها در بخشی از ساعات روز استفاده می گردد و نیازی به کارکردموتورخانه پس از اتمام ساعت کاری وجود نداردمتاسفانه سیستمهای عمومی وفراگیر تاسیسات حرارتی موجود در کشور به دلیل بهره گیری از تکنولوژی قدیمی فاقد کارایی وراندمان لازم در بهینه سازی مصرف سوخت وانرژی می باشند . در حال حاضر اساس کنترل دما در تاسیسات حرارتی ساختمان به روش سنتی وتوسط تنظیم درجه حرارت ترموستات دیگ می باشد .تنظیم مربوطه باعث کنترل دمای آبگرم چرخشی در تاسیسات و به تبع آن آب گرم مصرفی میگردد .در این روش هیچ گونه کنترل ونظارت دقیقی بر میزان دمای مورد نیاز آبگرم چرخشی در سیستمهای گرمایشی و آب گرم مصرفی صورت نمیگیرد .و سیستم قادر به درک وشناسایی مناسب ترین وضعیت کنترل رژیم حرارتی ساختمان جهت دسترسی به الگوی صحیح مصرف انرژی توام با ایجاد محدوده آسایش حرارتی برای ساکنین نمی باشد .با گرم شدن محیط خارج ساختمان ویا سر د شدن بیش از حد محیط خارج ساختمان هیچ گونه تغییری در وضعیت کنترلی تاسیسات حرارتی دیده نمی شود .و همچنین دمای داخل ساختمان معمولا تامرز می باشد .در چنین شرایطی معمولا باز شدن پنجره ها راه حل 27 تا 30 درجه سانتیگراد می شود که خارج از محدوده آسایش مناسبی برای تعدیل دمای محیط زندگی می باشد !
امروزه با استفاده از روش های نوین کنترل ومدیریت هوشمند انرژی در تاسیسات حرارتی ساختمان امکان کنترل تاسیسات حرارتی با رعایت الگوی صحیح مصرف انرژی میسر می باشد .
اصول بهینه سازی مصرف انژی توسط سیستم مدیریت هوشمند انژی در تاسیسات حرارتی ساختمان اندازه گیری دما و در یافت اطلاعات از سنسورهای حرارتی می باشد .این سنسورها بر روی مسیر رفت آبگرم مصرفی کلکتور رفت تاسیسات ومحیط خارج ساختمان در ضلع شمالی نصب می شوند .سپس پروسسور سیستم اطلاعات دریافتی را تحلیل و مطابق پارامترهای کنترلی تنظیم شده مشعل یا مشعل ها را در زمانهای مقتضی روشن و وضعیت آبگرم مصرفی در حالت تابستانی بودن تاسیسات حرارتی وگرمایش و آب گرم مصرفی در حالت زمستانی بودن تاسیسات حرارتی را کنترل می نماید .
توسط سیستم کنترل هوشمند تاسیسات حرارتی دمای آبگرم مصرفی با دو دمای حداقل و در دو زمان متفاوت در طی شبانه روز به طور دلخواه تنظیم و کنترل می شود .
کنترل گرمایش توسط یک منحنی حرارتی انجام می شود .در این منحنی آب گرم رفت تاسیسات تابعی از درجه حرارت محیط خارج ساختمان می باشد .و به صورت لحظه ای خودکار و هوشمند متناسب با تغییرات دمای محیط خارج ساختمان کنترل می گردد .وباعث ایجاد دمای یکنواخت مناسب در محل زندگی می شود .حتی در برخی مواقع ولرم بودن رادیاتورها از نظر روانی ساکنین را دچار مشکل می نماید .در صورتی که عامل مهم آسایش حرارتی دمای مطلوب داخل ساختمان می باشد نه دامی سطح رادیاتورها از نظر اجرایی با استفاده از یک سیستم کنترل هوشمند میتوان با میزان گرمای مورد نیاز در ساعتهای مختلف شبانه روز و همچنین متناسب با تقاضای بار سیستم تعداد مشعل های در سرویس را کم و یا زیاد کرد .در این صورت تلفات حرارتی سیستم گرمایشی به شدت کاهش یافته و به میزان قابل توجهی در مصرف انرژی صرفه جویی می گردد .در صورت استفاده از این سیستم در ادارات و ساختمانهای غیر مسکونی علاوه بر آنکه سیستم به طور هوشمند و متناسب با تغییرات درجه حرارت حرارت خارج ساختمان با برنامه ریزی ساعت کاری اداره در روزهای مختلف تاسیسات حرارتی را پیش راه اندازی وکنترل می نماید .در ساعتهای پایانی کار اداره نیز تاسیسات حرارتی را زودتر از زمان برنامه ریزی شده و متناسب با دمای خارج ساختمان به صورت هوشمند غیر فعال می نماید
طبق بررسی های بعمل آمده حداقل سرانه مصرف گاز طبیعی در ساخمانها 20 متر مکعب به ازای هر متر مربع مساحت ساختمان در سال می باشد . در صورت استفاده از روش بهینه سازی موتورخانه های هوشمند و نصب این گونه سیستمها با فرض صرفه جویی متوسط سالانه حدود 40 % (نظر سازمان بهینه سازی مصرف سوخت )صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی می شود .
همچنین از تولید ونتشار هزارات تن گازهای الاینده گلخانه ای و آلاینده های مربوطه و هزینه های زیست محیطی و اجتماعی حاصله جلوگیری میگردد .
با توجه به دامنه گسترده استفاده از تاسیسات حرارتی در ساختمانهای قدیمی و جدید الاحداث یکی از مناسب ترین گزین ها جهت بهینه سازی مصرف انرژی استفاده از سیستمهای مدیریت
ساختمانهای قدیمی و جدید الاحداث یکی از مناسب ترین گزین ها جهت بهینه سازی مصرف انرژی استفاده از سیستمهای مدیریت هوشمند انرژی در تاسیسات حرارتی می باشد .
نتایج عملی به دست آمده از نصب سیستم مدیریت هوشمند انرژی در تاسیسات حرارتی ساختمان و ویژگیهای منحصر به فرد آن امکان کنترل دقیق وخودکار تاسیسات حرارتی جهت تامین مصارف مختلف گرمایی ساختمان با حداکثر راندمان حرارتی و بیشترین میزان صرفه جویی در مصرف سوخت وانرژی را امکان پذیر می نماید .
دیگ بخار قسمت اول
نوعی از دیگ های بخارPackaged boiler و لوله آتشین Fire Tube هستند .
دیگ بخار شامل سه مرحله عبور گاز (گاز گرم حاصل از اشتعال سوخت) است.
مرحله نخست از قسمت جلو کوره تا انتهای آن است (شماره 2) و طوری ساخته شده که در مقابل گرمای حاصله از احتراق و سوخت و جذب حرارت از بدنه کوره و انقباض حاصله از آن مقاومت می کند و حالت ارتجائی دارد.
مرحله دوم و سوم عبور گاز شامل عبور گاز حاصل از اشتعال سوخت در دو سری لوله (شماره ۳ و 4) می باشد.
اطاقک احتراق نصب شده در انتهای کوره (شماره 5) حرارت حاصله از احتراق سوخت را بصورت تشعشعی به سطح آب داخل دیگ منتقل می سازد.
لانه سیمانی نسوزی در دریچه عقبی دیگ به کار رفته است. این دریچه به اندازه کافی بزرگ و مخصوص دخول افراد به منظور بازرسی مجرای خروجی گاز یا دود (دودکش اصلی دیگ) را بر حسب شرایط محل نصب می توان در بالا و یا در پشت دیگ نصب نمود .
بدنه دیگ بخار با یک لایه عایق پشم شیشه مرغوب به ضخامت ٥٠ میلی متر پوشیده شده و روی آن بوسیله ورق نرم و نازک فولادی روکش کاری شده است.
اتصالات بدنه و کوره دیگ بوسیله جوشکاری انجام شده و تمامی جوش ها بوسیله اشعه x تست شده و تنش های داخلی آن آزاد گردیده است.
سوخت مایع و گاز سوخت مناسب این دیگ ها هستند و می توان از مشعل های گازسوز یا مایع سوز و یا از مشعل های مخلط دو سوخته گاز و مایع استفاده نمود.
هوارسانی دیگ
هوارسانی دیگ بوسیله یک فن الکتریکی تأمین می شود.
هوای ورودی دیگ بوسیله دمپر کنترل می گردد.
هوای اولیه بوسیله فن تهیه و از طریق محفظه هوا فن اولیه سوار شده روی شافت برسد. و این فن حدود ۷ درصد هوای لازم جهت احتراق سوخت را تأمین می نماید.
هوای ثانویه مستقیماً از طریق محفظه باد تغذیه می شود.
تنظیم دمپر و هوای اولیه و مقدار سوخت لازم بوسیله دمپر موتور و بادامک های مربوطه با اهرمهای موجود انجام می شود.

ساختمان بدنه دیگ
١- بدنه خارجی (شماره 1): بدنه خارجی دیگ ورقی است شکل استوانه که ضخامت نگهدارنده لوله های عقب و جلو در دو سر آن نصب شده است. تخلیه عملیات جوشکاری بدنه خارجی دیگ بخار طبق استاندارد pss 2790 انجام شده است.
٢- کوره و اطاقک احتراق
کوره شکل استوانه با اتصالات جوشی طولی و عرضی ساخته شده است که حاوی انحنای مقعری شکل ارتجاعی جهت انبساط کوره می باشد.
اطاقک احتراق میانی شامل ورق استوانه ای شکلی است که ازدو طرف بوسیله دو صفحه محصور شده است .
کوره مابین دو صفحه نگهدارنده لوله های عقب و جلو قرار گرفته و اولین گذرگاه شعله و گاز را تشکیل می دهد.
صفحه عقبی اطاقک احتراق و صفحه نگهدارنده لوله ها با میل گردهای مقاوم بوسیله جوشکاری به هم متصل شده است.
٣- لوله ها
دو سری لوله مقاوم جهت عبور گاز مرحله دوم و سوم نصب شده که در دیگ هائیکه فشار کاری آنها تا 79/13 بار (200 پوند بر انیچ مربع) هستند اکسپند شده و برای فشارهای کاری بیشتر علاوه بر اکسپند کاری جوشکاری نیز شده است.
٤- تمیز کاری و کنترل دیگ
دریچه آدم رو در بالای دیگ دریچه مخصوص تخلیه رسوبات در پشت دیگ بخار و دریچه ویژه بازدید اطاقک احتراق هر یک جهت تمیز کاری یا بازرسی و یا هر دو در قسمتهای مختلف دیگ تعبیه شده است.
در جلو دیگ دو عدد درب آویزان بزرگ قرار گرفته که با باز کردن آنها می توان ضمن بازدید از لوله های ویژه عبور گاز آنها را تمیز نمود.
با باز نمودن درب های عقبی تعبیه شده در روی محفظه دود عقبی دیگ می توان صفحه نگهدارنده لوله های عقب دیگ را بازرسی کرد.
٥- نصب دستگاههای خارجی دیگ بخار
نصب قطعات اصلی و کمکی و وسائل کنترل کننده با لوله های مقاوم بوسیله جوشکاری روی بدنه انجام شده است .
وسائل و اتصالات دیگ
آب مورد نیاز دیگ بخار بوسیله پمپ تغذیه (شماره 11) تأمین می شود. آب ورودی دیگ بخار از طریق شیر تغذیه (شماره 12) عبور می کند. موقعیکه سطح آب به حد نرمال یعنی نزدیک به وسط آب نمای شیشه ای رسید، پمپ تغذیه بوسیله کنترل کننده دو حالته متوقف می شود. و بالعکس وقتیکه سطح آب از حد نرمال mm5/12(in 2/1) پائین تر رفت (کلید) کنترل استارت پمپ را جهت جبران کمبود آب و رساندن آن به حد نرمال روشن می کند.
برای دیگ های بخار با ظرفیتkg/n 8150( Ib/n18000) و بالاتر به جای سیستم کنترل دو حالته کنترل تغذیه مدوله، با کلید شناوری، جعبه کنترل، توام با یک عدد شیر کنترل تغذیه مدوله به کار می برند.
پمپ تغذیه دائماً روشن می ماند ولی شیر کنترل مدوله تغذیه به اندازه آب مورد نیاز دیگ کم و یا زیاد می شود و کمبود سطح آب را جبران می نماید. فشار بخار داخل دیگ بوسیله مانومتر (سی تیرپ) نشان داده می شود. وقتیکه فشار به حد کاری رسید می توان با باز کردن شیر اصلی بخار (شماره ١3) بخار را جهت مصرف در کارخانه یا استفاده در سیستم های گرمایش روانه ساخت .
فشار بخار دیگ را، کنترل کننده مدوله فشار اندازه گیری می کند.
ازدیاد فشار باعث تحریک پتانسیومتر شده و دریچه بطور خودکار از طریق مدلیشن موتور سوخت و هوای مشعل را کم می کند. و آن را از حالت زیاد به حالت کم تبدیل می نماید و در صورت کمبود مصرف بخار مشعل را خاموش می سازد.
چنانچه مقدار بخار کمتری مورد نیاز باشد مشعل خاموش می شود . وقتی فشار بخار به حداقل خود رسید (034/1-3447% بار) یا psi15/5 رسید کنترل کننده پتانسیومتری فشار مجددا مشعل را روشن می نماید.
چنانچه به علتی کنترل کننده پتانسیومتری فشار عمل نکند یا خراب شده باشد فشار در داخل دیگ بالا رفته تا به حد طراح برسد .در این موقع شیر اطمینان دیگ (شماره 14) عمل کرده و بخار اضافی دیگ را تخلیه نموده و فشار بخار را به حد مجاز می رساند و با این عمل از خطرات فشار اضافی درون دیگ جلوگیری می شود.
لرزش ها فشار درون دیگ از شیر بخار و دستگاههای کنترل کننده فشار به عقربه مانومتر منتقل می شود.
چنانچه به علتی آب تغذیه به دیگ نرسد و سطح آب دیگ به اندازه 50 میلیمتر ("2) از حد معمولی شیشه آبنما پائین تر باشد. تخلیه دو حالته ضمن خاموش کردن مشعل، زنگ مشعل و چراغ اعلام خطر سطح آب کم است را روشن می کند. و فقط در صورت رسیدن آب به حد نرمال چراغ سطح آب کم است خاموش می شود و مشعل بطور اتوماتیک شروع به کار می نماید.
در صورت ادامه نزول سطح آب و رسیدن آن به mm٧٥ ("3) زیر سطح نرمال زنگ و چراغ سطح آب خیلی کم است شروع به کار کرده و مشعل را خاموش می سازد. تا زمانیکه آب به سطح نرمال برسد مشعل شروع به کار نخواهد کرد. فقط با استفاده از کلید دستی می توان مشعل را مجددا روشن کرد .
با باز کردن شیر تخلیه آب (شماره 16) می توان با خارج کردن آب دیگ مقداری از غلظت نمک های موجود کاست.
شیر هواگیری جهت تخلیه هوای دیگ زمان پر کردن با آب و نیز جهت تخلیه خلع موجود در موقع خاموش نمودن دیگ به کار می رود. وقتی دیگ بحال کاری کار می کند این شیر بسته است.
جهت تامین آب مورد نیاز جهت آزمایش کیفیت آب دیگ از شیر کنترل املاح آب یا شیر نمونه برداری استفاده می شود.
صافی ورودی آب برروی لوله مکنده پمپ تغذیه نصب می گردد.
دیگ هائیکه در زمان های مشخصی کار می کنند می توان با نصب کلید نگهدارنده مشعله مشعل را تا رسیدن به فشار 068/2 بار (20 پوند براینچ مربع) در روی شعله کم نگهداری نمود.
در صورت افت سریع فشار دیگ می توان یک عدد شیر ضد مکش در لوله پمپ تغذیه نصب کرده یا این عمل از پرشدن بیش از حد دیگ در اثر اختلاف سطح مخزن تغذیه (که در ارتفاع بالاتری قرار دارد) جلوگیری نمود.
فشار پمپ تغذیه بایستی بیش از فشار ضد مکش باشد. در غیر این صورت بایستس از پمپ بزرگتر استفاده شود.



دیگ بخارقسمت دوم

مشعل مایع سوز AW1

اصول کار
مشعل AW1 مشعل مایع سوز افقی چرخشی با سوخت پاش گردان است .که محور آن بوسیله تسمه متحرک می شود و در انتهای محور پروانه هوادهی و پودر کننده سوخت قرار گرفته است .
سوخت با یک لوله به انتهای محفظه پروانه هوا دهی و پشت مخروط پودر کننده که با سرعت 4600 دور در دقیقه یا بیشتر در حال چرخ است وارد می شود.
جریان سوخت با چرخش مخروط سوخت پاش (کاپ) در روی سطح داخلی آن به طرف جلو حرکت کرده و سرعتی معادل سرعت چرخش کاپ پیدا می کند، سوخت بوسیله نیروی گریز از مرکز روی سطح داخلی مخروط بطور یکنواخت شکل لایه نازک توزیع می گردد. لایه نازک سوخت هنگام پخش شدن روی لبه های مخروط سوخت پاش توسط هوای اولیه پروانه مشعل به صورت پودر تبدیل می شود. جهت پاشش سوخت در عکس جهت دمش هوای اولیه بوده و برخورد آنها بیشتر است و سوخت با این عمل کاملاً بصورت پودر در می آید.
پروانه مشعل تقریباً هفت در صد هوای لازم جهت احتراق را تهیه می کند. الباقی هوای لازم از طریق محافظ پستانک (nozzl shield ) و از طریق شکافw1 موجود در حلقه های سیمانی جلو کوره تأمین می شود.
شافت مشعل بوسیله انتقال تسمه ای می چرخد موتور محرک محور مشعل توسط اتصال لولائی محکم شده و بوسیله پیچ و مهره مربوطه می توان کشش تسمه را تنظیم کرد.
جرقه زن الکتریکی گازی
سوخت پودر شده بوسیله دستگاه جرقه زن بطور خودکار مشتعل می گردد. وقتیکه شمعک گازی بطور خودکار در اثر جرقه الکتریکی روشن شد مشعل شروع بکار می نماید و مشعل تشکیل می شود. پس از تشکیل شعله جرقه بطور خورکار قطع می شود.

اصول کار پمپ و ارزه سوخت
مشعل چرخشی حاوی سیستم سوپاپ های تنظیم کننده است که توسط آنها مقدار سوخت مایع معرفی و پمپ شده و تنظیم می شود.
دستگاه پمپ از یک مخزن دو قسمتی شامل پمپ سوخت اولیه و ثانویه، شیر کنترل جریان سوخت، شیر تخلیه فشار اضافی، شیر های فشار پشتی و اجزاء فرعی دیگر تشکیل شده است.
هر دو پمپ در روی یک محور مشترک سوار شده و توسط یک پیچ حلزونی و چرخ دنده مربوطه که حرکت را از محور اصلی مشعل می گیرد به حرکت در می آید.
پمپ اولیه دارای ظرفیت بیشتری نسبت به پمپ ثانوی دارد و سوخت را از مخزن ذخیره اصلی از طریق مجرای مکش اصلی می گیرد و آن را به مخزن پائینی انتقال
می دهد مجددا سوخت اصلی از طریق مجرای که در قسمت بالای مخزن پائینی قرار دارد برگشت می نماید.
فشار برگشتی سوخت در لوله برگشت نباید از مقدار 379/1 بار یا (20 پوند بر اینچ مربع ) تجاوز نماید. از این جهت شیر قطع کننده جریان در مسیر لوله برگشت قرار نمی دهند. ولی می توان یک شیر آزاد کننده فشار اضافی در مسیر برگشت سوخت نصب نمود که از ایجاد فشار اضافی و صدمه زدن به نخزن جلوگیری می نماید.
پمپ ثانوی سوخت را از محفظه پائینی دریافت کرده و با فشار به محفظه بالائی تخلیه می نماید. این پمپ به صورت شناور بوده و احتیاجی به بیرون راندن خلاء در قسمت مکش ندارد. و به صورت پمپ جابجا شونده ثابت است. چنین پمپی مقدار حجم معین و ثابتی از جریان سوخت را بدون توجه به تغبرات غلظت یا فشار آن در محل ورود بوسیله دو عدد سوپاپ سوخت از خود عبور می دهد. سوپاپ های تنظیم سوخت عملاً یک شکل بوده و از تعدادی سوراخ که بطور عمقی ایجاد شده اند تشکیل شده و بوسیله دریچه های گردنده پوشیده شده اند. بدیهی است چنانچه تعداد سوراخ های پوشیده شده توسط دریچه گردان در دو سوپاپ برابر باشند جریان سوخت مایع را از طریق سیستم تغذیه سوخت به دستگاه پودر کننده سوخت تخلیه می نمایند. درحالیکه سوپاپ دیگر سوخت را به محفظه پائینی ذخیره سوخت برگشت می دهد.
دریچه های گردان سوپاپ بطور کامل دنده دار بهم درگیر شده اند بطوریکه اگر یکی از آنها جلو حفره ها را باز کند دریچه دیگر همان تعداد سوراخ را مسدود می نماید که در آن صورت مقدار متناسبی از حجم ثابت سوخت که از پمپ تخلیه خارج می شود به سیستم تغذیه و قسمت پودر کننده وارد می گردد و همین مقدار سوخت همواره از طریق سوپاپ تنظیم سوخت بدون توجه به تغییرات غلظت درجه حرارت و درجه سوخت مقدار معینی خارج می گردد.
چون سوپاپ های سوخت برای تهیه نسبت صحیح سوخت بین قسمت پودر کننده و مخزن سوخت می باشند مسلم است که فشار روی قسمت های خروجی در سوپاپ های تنظیم بایستی یکسان باشد.
پیستون متعادل کننده یک وسیله تنظیم کننده فشار می باشد که تعادل ثابت و یکنواختی از نظر فشار در قسمت های خروجی سوپاپ های تنظیم فشار فراهم آورد.
دستگاه متعادل کننده از پیستون شناور میل سوپاپ که در داخل شیاری درون مخزن سوخت قرار گرفته تشکیل شده است. جریان سوخت قبل از عبور از دهانه های سوپاپ جهت ورود ببه پودر کننده از انتهای سیلندر شناور عبور می کند. هرگونه اختلاف فشار بین دو سطح انتهایی پیستون باعث حرکت پیستون در جهت فشار کمتر شده و در نتیجه دهانه سوپاپ مربوطه را می بندد و هنگامیکه فشار دو طرف مساوی شد راه عبور سوخت را باز می نماید.
روش کنترل مشعل خودکار
وقتیکه مشعل در حال کار است بازده مشعل برحسب فشار دیگ تغییر می کند . چنانچه در مقدار بخار خروجی دیگ کاهش داده شود. فشار داخلی دیگ افزایش می یابد این تغییر فشار بوسیله دستگاه تنظیم و کنترل فشار اندازه گیری می گردد و باعث تغییر متناسبی در موتور تنظیم کننده مشعل که موجب کاهش میزان نسبت هوا و سوخت می گردد.
چنانچه مقدار بخار مصرفی افزایش یابد فشار دیگ پائین آمده و در نتیجه نسبت هوا و سوخت بالا می رود. این عمل تا موقعیکه مشعل به حداکثر بار دهی خود برسد ادامه می یابد.
در فشار پائین p1 که در آن نقطه بازده کار حد اکثر است می توان اختلاف فشار p1 و p2 را بوسیله دستگاه تنظیم و کنترل فشار بین این دو حد را تنظیم نمود. می توان تا حد امکان فاصله را بیشتر گرفت. هرگاه مصرف بخار کاهش یابد شعله کم می شود تا جائیکه به حداقل خود می رسد و چنانچه مقدار بخار مصرفی از حداقل بازدهی نیز کمتر شد فشار داخل دیگ افزایش می یابد تا اینکه شعله روی نقطه حداقل خود تنظیم می گردد. هنگامیکه فشار به p3 می رسد مشعل تحت عملکرد دکمه های حد فشاری از کار می افتد. و مشعل پس از زمانی مجددا شروع بکار می نماید. که فشار دیگ به حداقل فشار خود یعنی نقطه p4 رسیده باشد.
فشار معمولاً پائین تر از فشار حد تنظیم می گردد. لیکن مشعل روی شعله پائین شروع بکار می نماید. اما بازدهی آن به تدریج که شعله به اندازه مربوط به فشار p4 میرسد افزایش می یابد.

مشعل های دو سوخته گاز و مایع
کنترل هوای احتراق اولیه و ثانویه نظیر مشعل های مایع سوز می باشد.
وقتی که سوخت مشعل گاز باشد اتصال محور مشعل با پمپ سوخت قطع می گردد. شیر جریان گاز از طریق میکروسوئیچ که توسط سیستم اینترلوک بکار می افتد جریان سوخت مشعل را جدا می سازد.
مقدار جریان گاز توسط شیر کنترل H اندازه گیری می گردد. و پس از ورود از محور چند راهه به پستانک های گازی می رسد که در اندازه های مشخص نسبت به مشعل می باشد.

کنترل هوا و سوخت
هنگامیکه سوخت دیگ گاز است موتور تنظیم کننده سوخت مایع به کنترل دمپر هوای اولیه و ثانویه ادامه می دهد لیکن جریان تغذیه سوخت به پودر کننده توسط سوئیچ جدا کننده و قطع P و میکروسوئیچ با سیستم اینترلوک به شیر گاز مربوط می گردد.
اندازه گیری گاز توسط موتور تنظیم و کنترل مشعل صورت میگیرد. و توسط یک سیستم تنظیم الکترونیکی کنترل میگردد.
مشعل های دو سوخته با نازل های دو سوخته طرح شده اند این مشعل ها از مشعل سوخت مایع با کاپ است که به آن مجاری گاز و یک حلقه شعله دهنده اضافه گردیده است به این وضع مشعل مایع سوز در وضع خود با قسمت و لزومی به تعویض اتصالات آن ندارد . هوای اولیه توسط همان سیستم پروانه برای هر دو سوخت مایع و گاز تهیه می گردد. کنترل هوای ثانوی برای هر دو نوع سوخت نیز یکسان نیست.
عمل تبدیل از حالت سوخت مایع به گاز توسط سویچی که در تابلو برق قرار گرفته انجام می شود.
سوئیچ را در وضعیت گاز یا سوخت مایع می دهند و نیز جهت این تبدیل یعنی از حالت مایع به گاز لازم است که اتصال بین پمپ سوخت با مشعل قطع گردد. هنگامیکه دیگ با گاز کار می کند تمام شیر های اصلی جدا سازنده گاز بایستی باز و شیرهای سوخت مایع بسته شود و بر عکس هنگامیکه بخواهیم دیگ با سوخت مایع کار کند بایستی تمام شیرهای سوخت مایع باز و شیرهای اصلی گاز بسته باشند .
چنانچه پوسته محافظ سر نازل را برداریم منفذ های گاز کاملاً قابل دید می باشند که در آن صورت نیز می توان آن ها را پاک نمود. اندازه لوله منفذ های گاز دقیقاً برای نوع و فشار معین گاز تعیین گردیده اند. چنانچه در نوع یا فشار گاز تغییر داده شود در آنصورت لازم می آید که اندازه های جدیدی برای منافذ در نظر گرفته شود.
در ساختمان دستگاه به مشعل خاموش شدن بدون خطر توجه زیادی شده است یعنی اگر تحت هر شرایطی جریان گاز و یا برق قطع شود فوراً در همان شرایط خاموش می شود و اگر پس از مدتی جریان برق مجدداً به دیگ وارد شود مشعل در حالت خاموش باقی می ماند تا اینکه مجدداً کلید دستی جهت شروع بکار فشار داده شود.

دیگ بخار قسمت سوم

مشعل دو سوخته گاز و مایع

گاز بایستی از منبع اصلی به سیستم گاز دیگ از طریق شیر A تحت فشار معین وارد گردد. فشار گاز منبع اصلی کمتر از مقدار لازم می باشد . مصرف کنندگان دیگ بایستی یک دستگاه بالابرنده فشار گاز لوله تغذیه قرار دهند تا فشار گاز با فشار مورد نیاز وارد سیستم گازی دیگ گردد . پس از عبور از شیر عبور جدا کننده اصلی وارد دستگاه تنظیم کننده می شود و از آن طریق شیرهای قطع اتوماتیک گاز M مربوط به هیدروموتور وارد دستگاه کنترل فشار H و بالاخره از طریق شیر های دستی قطع کننده گازK وارد مشعل می شود .
بین دو شیر گاز مربوط به دو هیدروموتور یک انشعاب جهت نصب دستگاه آزمایش آببندی وجود دارد که بعداً در این مورد توضیح داده خواهد شد .
بین تنظیم کننده گاز B و شیر اصلی گاز M2 مربوط به هیدروموتور یک انشعاب دیگری وجود دارد. شیر آزاد کننده فشار اضافی گاز در این نقطه نصب می گردد. گازی که از طریق این شیر خارج می شود بایستی به بیرون از دیگ خانه هدایت شود.
یک انشعاب دیگر نیر در قسمت بالای شیر A جهت تهیه گاز شمعک (جرقه زن ) وجود دارد. این جریان از طریق گاز R وارد دو عدد شیر الکتریکی شمعک گاز P1 و P2 شده سپس به شمعک می رسد.
بین دو شیر الکتریکی P1 و P2 یک انشعاب جهت سیستم تثبیت نیتروژن تعبیه شده است.

سوئیچ های فشار گاز
سوئیچ فشار کم بین تنظیم کننده اصلی گاز و شیر M2 داده شده است. این سوئیچ از طریق الکتریکی به تابلوی برق متصل می باشد و مشعل را در فشار کاری کمتر از حداقل از کار می اندازد.
بهمین ترتیب یک سوئیچ فشار زیاد بین M1 و هیدروموتور و شیر H دستگاه کنترل و تنظیم فشار گاز قرار گرفته که موقع بالا رفتن فشار از حد ضروری مشعل را خاموش می کند.

آزمایش آببندی شیر های اطمینان مشعل گاز سوز توسط ازت بطور اتوماتیک
وسیله ایمنی اولیه ای که روی مشعل نصب گردیده عبارتست از دو عدد شیر قطع جریان گاز که بطور سری به یکدیگر متصل شده اند برای اطمینان کامل از درست بسته شدن شیرهای قبل از روشن کردن مشعل آزمایش آببندی بایستی اجرا گردد. اگر مقدار نشت گاز بیشتر از مقدار مجاز باشد مشعل بطور خودکار از کار می افتد.
روش آزمایش آببندی
طرز عمل این سیستم (تست هیدروژن) به ترتیب زیر است:
فشار گاز ازت توسط شیر های کنترل فشارA و B کنترل می گردد تا اینکه فشاری معادل فشار تنظیمی باضافه 7/24 تر بار پیدا می کند. (این فشار برابر 3 اینچ فشار آب) این گاز وارد فضای مسدود شده توسط دو شیر قطعM2 و M1گردیده و سپس از طریق منفذ C مقدار معینی از آن وارد شیرهای قطع کنندهP1 و P2 شمعک می گردد. پس از اینکه فاصله زمانی که قبلاً تنظیم گردیده فشار در حجم مسدود شده فوق بالا می آید تا به حد فشار آزمایش آببندی توسط ازت برسد. در این صورت نشت گاز وجود نخواهد داشت و تنها جریان مشخصی از محدود کننده فشار C عبور خواهد کرد. این فشار بوسیله سوئیچ D بطریقه اینترلوک (جهت جریان روشن نمودن) مشعل بکار می افتد کنترل می گردد.
اگر پس از 40 ثانیه سوئیچ D بکار افتد در آن صورت مشعل از کار افتاده و زنگ به صدا در می آید. وظیفه شیر F (Block Valve) جدا کردن جریان گاز ورودی از جریان جرقه می باشد. ممکن است این دو گاز در تأسیسات مختلف دارای گازهای فشاری متفاوت باشند. این مسئله به ما اطمینان می دهد که حداقل حجمی از گاز ازت بین شیر های جرقهp2 و p1و شیر F ) Block Valve) و شیر ازت E قرار گرفته و بنابراین می توان اطمینان نمود که مشعل در همان لحظه اول شروع بکار خواهد کرد.
دو تنظیم کننده فشار گاز ازت مقدار فشار ثابت لازم جهت آزمایش آببندی توسط ازت را در منفذ C بدون توجه به افت فشار در کپسول گاز ازت فراهم می سازد. پس بنابراین بایستی باندازه کافی ازت برای آزمایش در اختیار داشت زیرا این تنظیم کننده ها از نوع بدون لوله انشعابی (NON BLEED TYPE ) می باشند.
آزمایش آببندی شیرهای اطمینان مشعل گاز سوز توسط ازت بطور غیر خودکار
در بحث قبلی اصول کلی سیستم آزمایش آببندی بوسیله ازت نشان داده شده است.
ادامه شروع بکار مشعل بشرح ذیل است:
هنگام روشن شدن مشعل کنتاکت های کلید فشاری D بسته شده و کنتاکت های کنترل کننده روشن یا خاموش بودن شعله روی سیستم کنترل شعله و بسته شدن کنتاکت های سوئیچ یا کلید برقرار کننده هوای احتراق بسته خواهند شد تا زمانیکه این شرایط برقرار است شیر هایE و Fانرژی برق را دریافت می کنند و در نتیجه ازت وارد محفظه بسته بین شیر های اطمینان قطع جریان می گردد.
در همین لحظه موتور تنظیم کننده هوای مشعل قبل از آن که مرحله تهویه کوره شروع شود از حالت آتش پائین بطرف وضعیت شعله زیاد تغییر می کند.
زمان باز شدن تنظیم کننده هوا (دمپر ) تقریباً 40 ثانیه است زمان باید جهت تثبیت فشار ازت تا حد فشار تنظیم باضافه 7/74 تر بار (30 اینچ درجه آب) در نظر گرفته شده است. اگر در انتهای این زمان (40 ثانیه) فشار لازم حاصل نگردد حتماً مشعل از کار می افتد. اما اگر در این مدت 40 ثانیه تثبیت فشار انجام گرفت صفحات تنظیم کننده هوا (دمپر) بطور کامل باز شده و کلید سری تبدیل می یابد و موتور فن شروع بکار می نماید و تهویه کوره شروع می