مشخصات این فایل
عنوان: معاد شناسی
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 67
این مقاله درمورد معاد شناسی می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله معاد شناسی می خوانید :
آفرینش باطل نیست، و همه بسوی خدا در حرکتند
آیاتی در قرآن کریم داریم که مثل دو آیة سابق الذّکر دلالت دارند بر عدم بطلان عالم، مثل آیة:
«و ما آسمان و زمین و آنچه را که در بین آنهاست باطل و جزاف خلق ننمودیم؛ این پندار کسانی است که کفر میورزند. پس وای بر کسانی که کفر میورزند از آتش دوزخ.»
و مثل:
«حقّاً که در آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز، نشانه‌ها و علاماتی است برای خردمندان؛ آن کسانی که در حال ایستاده و نشسته ذکر خدا میکنند و آنگاه که بر پهلویشان می‌آرامند ذکر خدا میکنند، و در خلقت آسمانها و زمین تفکّر می‌نمایند که: ای پروردگار ما! تو این دستگاه عظیم را بیهوده و باطل نیافریده‌ای! تو پاک و منزّه هستی از آنکه بیهوده بیافرینی! پس ما را از عذاب آتش محفوظ و مصون بدار!»
و مثل آیة: «و ما در خلقت آسمان و زمین و آنچه که در بین آنهاست، بازیگر نبوده‌ایم (به بازیچه نیافریده‌ایم) اگر می‌خواستیم جهان هستی را بازیچه گرفته و کار بیهوده و عبثی کرده باشیم، میکردیم (و هیچکس را بر ما حقّ اعتراضی نبود؛ ولیکن آنچه آفریده‌ایم عین مصلحت و حکمت است.)
و ما علاوه بر اینکه کار باطل نمی‌کنیم، همیشه حقّ را بر باطل می‌زنیم و غلبه میدهیم بطوریکه باطل را نابود و نیست میگرداند، پس باطل از بین میرود؛ و وای بر شما که خداوند را به کار باطل و بازیچه توصیف میکنید!»
و از همة این آیات روشن‌تر و واضح‌تر آیة:
«خداوند آب را از آسمان فرو فرستاد، پس جاری شد و هر وادی و محلّی به اندازة گنجایش خویش از آن بر گرفت. و در اثر جریان سیل بر روی آن کفی بالا آمد و روی آب را بپوشانید. و از آنچه را که مردم در آتش بر آن می‌دمند و آتش را بر آن مشتعل میکنند تا زینتی یا متاعی برای خود بسازند نیز یک چنین کفی بر روی آن پدیدار میشود؛ این طور خداوند حقّ را و باطل را به هم میزند و در هم می‌آمیزد، پس آن کف به بیهودگی از بین میرود و نیست و نابود میشود؛ ولی آنچه برای مردم مفید است و به آنها منفعت میرساند، در روی زمین باقی می‌ماند؛ و این طور خداوند مثل‌هائی میزند.»
یعنی باطل صورتی از باطل دارد و دوام ندارد؛ بلکه مسیر بر حقّ است و در باطن هر باطلی حقّی است که پایدار است. و این مَثَل‌ها را خداوند میزند تا شما از جریان گذشت زمان و تغییرات عالم و مصائب و شدائد پی به حقّی برید که پیوسته توأم با آن جریانات بوده و از آنها انفکاک ندارد؛ پس عالم حرکتش بسوی حقّ است.
ما در ابحاث گذشته گفته‌ایم که تمام عالم زنده است و دارای شعور و قدرت است؛ حیوانات، نباتات و جمادات هم دارای قوّة ادراک و قدرت هستند. و بنابراین ما چنین می‌پنداریم که جمادات از حیات و علم خالی هستند، ولی حقّ مطلب در مسأله اینست که خالی نیستند ولی ما نمی‌دانیم.
پس معاد اختصاصی به انس و جنّ ندارد، فرشتگان و نباتات و جمادات و بطور کلّی هر چه موجود زمینی و یا آسمانی و یا موجود بَینهما شمرده میشود دارای معاد و حَشْر خواهد بود.
لزوم حشر و معاد حیوانات
پس آنچه از آیة گذشته در سورة انعام استفاده شد، اینست که: حشر حیوانات بسوی خداوندشان نتیجه و حاصل از اینست که امّت‌هائی همچون انسان هستند، و علّت و سبب این آفرینش را همانند انسان چنین میفرماید که مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَـ'بِ مِن شَیْءٍ، ما در کتاب آفرینش و صحیفة الهیّة تکوین از آفریدن هیچ چیزی که دارای غایت و نهایتی باشد و بر اساس حقّ در حرکت باشد، دریغ ننموده‌ایم؛ و جهت آن همین است که کتاب تکوین قصوری ندارد و در آن عبث و بیهودگی وجود ندارد
و حقّانیّت این کتاب، ایجاب میکند که اختلافاتی که در بین موجودات ذی حیات هست، و بعضی را جنبنده میکند و بعضی را خزنده و بعضی را پرنده و بعضی را شناور، و بواسطة این اختلافات دارای أشکال و صور مختلفی میگردند و دارای أفعال و خواصّی می‌شوند که هر یک از این امّت‌ها را از غیرش جدا می‌سازد و متمایز میکند، آنها را لغو و باطل نکند و بیهوده و عبث نسازد. بلکه این اختلافات هر یک به نوبة خود در وصول به غایت مؤثّر باشد، و در رسیدن به کمال مطلوب هر شیئی نسبت به خودش، و نهایت حرکت اختصاصی هر یک مفید واقع گردد؛ بدون آنکه قبل از رسیدن به غایتِ مطلوب، در بین راه آنها را دستخوش هلاک و بوار سازد و به دیار نیستی و نابودی گسیل دارد.
و گرنه این اختلاف در موجودات باطل بود و در کتاب الهی تفریط و کوتاهی و قصور مشاهد می‌شد و به اتقان و استواری آن اخلال وارد می‌گشت؛ وَ سُبْحانَ اللَهِ أنْ یَکونَ فی فِعْلِهِ تَفْریطٌ کَما لا یَکونُ فی صِفاتِهِ وَ ذاتِهِ قُصورٌ.
پس محصّل مطلب این شد که حیواناتِ زمینی امّت‌هائی همچون بشرند، و دربارة آنان همان عودی که برای انسان و اجتماع او در نزد پروردگارش هست خواهد بود.
و از جملة آیات و نشانه‌های خدا آفرینش آسمانها و زمین و آنچه را که خداوند از اصناف جنبندگان در آسمانها و زمین پراکنده و منتشر کرده است می‌باشد؛ و پروردگار بر جمع کردن آنها در آن وقتی که بخواهد تواناست.»
چون در این آیه نیز حکم «جمع» را که همان حشر است، برای تمام افراد ذی روحی که در آسمانها و زمین است اثبات کرده است. و نظیر این آیه نیز در سورة مریم است:
«هیچ یک از کسانی که در آسمانها و زمین هستند تحقّقی ندارند مگر آنکه به نزد پروردگار رحمن، در حال عبودیّت رهسپارند. خداوند حقّاً یکایک آنها را احصاء فرموده و به شمارش صحیح و دقیق در آورده است، و تمام افراد آن در روز قیامت بسوی خداوند در حال تنهائی وارد شوندگانند.»
معنای فرد و فُرادی و جمع در قرآن
و امّا مراد از اینکه در روز قیامت تنها به نزد خداوند می‌آیند، اینست که همه صِفرالکفّ و تهیدستند؛ از اسباب و تعیّنات دنیا هیچ با خود نبرده‌اند، و حَول و قوّه و اولاد و اعوان و عشیره و اموال و اعتباراتی که به حسب ظاهر در دنیا موجب شخصیّت و استکبارشان بود با خود نبرده‌اند.
«تمام اقسام سبب‌های دنیویّه از آنها جدا میشود و بریده میگردد.»
یعنی هر کس بسوی خدا میرود، لخت و عریان به حسب معنی میرود و با نفس خود هیچ یک از متعلّقاتی را که در دنیا ادّعای مالکیّت آنرا داشت نمی‌برد، و به تمام معنَی الکلمه تنهاست؛ و در آنجا عَبْد است به حقیقت معنای عبودیّت.
همیشه عبد بود و مالک نبود و نخواهد شد؛ لیکن در عالم مجاز و در پشت حجاب انانیّت ادّعای ربوبیّت کرد و دعوی ملکیّت نمود، اینک که روز قیامت و روز ظهور و بروز حقائق است روشن میشود که حقّاً عبد بوده و خواهد بود.
از أسامی قیامت، یوم الجمع است
در آنجا هر کس به بهشت رود و یا به جهنّم رهسپار گردد با آن گروهی که هم دست و هم داستان است اجتماع میکند و به حال اجتماع میرود؛ یعنی کثرات و جهات تمییزیّه و تفریقیّه ریخته میشود و اصل و مبدأ نفوس حَسنه، با یکدگر چون شیر و شکر به هم آمیخته می‌شوند و داخل در بهشت میروند. و اصل و مبدأ نفوس سیّئه نیز با یکدگر چون زهر و حنظل آمیخته می‌شوند و به جهنّم روانه میگردند؛ اینست معنای جمع که در آیات قرآنیّه از ذکر آن و ذکر حَشر بسیار سخن به میان آمده است؛ و یَوْمُ الْجَمْع یکی از اسامی روز قیامت قرار گرفته است.
و این معنای بسیار دقیقی است که از الفاظ فرد و فُرادی که در آیات آمده است، و آن در قبال لفظ جمع می‌باشد استفاده گردیده است؛ و اطلاق لفظ جمع و حشر در بسیاری از آیات است مثل آیة:
«خداوند البتّه شما را در روز قیامت که در آن شکّی نیست، به مقام جمع، جمعیّت میدهد.»
«روزی است که خداوند شما را برای یوم الجمع، جمع میکند، و آن روز روز تغابن است.»
پس معنای فرد و جمع که در اذهان ما بصورت دو معنای مختلف و مقابل یکدیگر بود، در اینجا دارای معنای واحدی شد؛ یعنی فرادَی رفتن بسوی حضرت احدیّت لازمه‌اش جمعیّت است که کثرات مفرّقه و مشتّته فراموش شود.
و در مسألة شفاعت و لحوق و الحاق به حول و قوّة خدا خواهیم دید که چگونه این لفظِ جمع در میدانِ بروز و ظهور آمده و پرچمدار حلّ آن مسائل میگردد.
«و سوق داده می‌شوند کسانی که کفر ورزیده‌اند به سوی جهنّم دسته دسته.»
«و سوق داده می‌شوند کسانی که تقوای پروردگارشان را به جای آوردند به سوی بهشت دسته دسته.»
این دستجات، ترتیب و تنظیمش بر اساس همان جمع است، که افرادی که با هم، هم فکر و هم عقیده و هم مسلک باشند جهاتِ تفریقیّه و تمایزات شخصیّه را افکنده و با هم در مقام جمع متّحد و پیوسته گردیده و یکپارچه به بهشت میروند و یا به جهنّم رهسپار می‌شوند.
و نیز آیة کریمة ذیل معنای خود را خوب مبیّن می‌دارد:
«و کسانی که کافر شده‌اند، بسوی جهنّم حشر و جمع می‌شوند، برای اینکه خداوند پلیدان را از پاکیزگان جدا سازد و جنس پلید را بعضی را به روی بعضی دیگر قرار دهد و متراکم و بسته و یک پارچه کند و سپس در جهنّم وارد کند؛ ایشانند زیانکاران.»
بخشی از فهرست مطالب مقاله معاد شناسی
مقدمه :
مقام انسان در میان موجودات
فرق کردار مردان خدا و بردگان دنیا
دنیا برای عزّت و غنی و راحتی است
تأثیر میزان وابستگی به دنیا در سهولت و سختی مرگ
زندگی موقّت و حیات جاودان
سرآمد زندگی و اجل معیّن در قرآن کریم
فرار از مرگ، عین برخورد و رسیدن به آنست
معنی دو نوع اجل در قرآن مجید: اجل و اجل مسمّی
اجل دنیوی و اجل مسمّی یک حقیقت است به دو وجه
اجل خدا همان اجل مسمّی است و همان امر الهی است.
کلام ابن سینا در علّت ترس مردم از مرگ
علّت حقیقی ترس و فرار مردم از مرگ
مؤمن بواسطة ربط با خداوند هیچ نگرانی از مرگ ندارد
اشتیاق مؤمن به مرگ
بهترین سرمایة تکامل وتعالی
گفتار أبوذر در علّت ترس از مرگ
راه بهشت، پافشاری و صبر در ناملایمات است
معنای دنیای مذموم
زندگی در روی زمین بر اساس تقوی و عدالت زندگی دنیا نیست
اخبار رسول امین بر عوالم بعد از موت
ارتباط افراد پاک سیرت، با عالم برزخ
هشدار خداوند دربارة قیامت
اشتیاق أمیر المؤمنین به لقاءخدای تعالی
مجانست خواب و مرگ
خوابیدن، مردن کم اثر است
خطبه‌های هشدار دهندة أمیرالمؤمنین علیه السّلام راجع به مرگ
کیفیّت قبض روح ملک الموت افراد کثیری را در یک لحظه
خصوصیّات عالم برزخ
بعد از مرگ، عمل انسان رفیق و قرین انسان است
دلالت آیات قرآن بر وجود عالم برزخ
جوابهائی که افراد به سؤال مَنْ رَبُّکَ می‌دهند
احوالات مؤمن و کافر پس از مرگ
کیفیّت ارتباط عالم برزخ با عالم طبع و قبر
ارواح مؤمنان به صورت انسانند
ساعت قیام قیامت نمی‌تواند مشخّص باشد
قدرت خداوند برای آحاد آفرینش، یکسان است
عمومیّت معاد برای تمام موجودات زمین و آسمان
آفرینش باطل نیست، و همه بسوی خدا در حرکتند
لزوم حشر و معاد حیوانات
معنای فرد و فُرادی و جمع در قرآن
از أسامی قیامت، یوم الجمع است
منابع :
دانلود مقاله معاد شناسی
