دانلود پروژه بررسی پتانسیل کاربرد نانوتکنولوژی درصنایع پالایش نفت
تعداد صفحات پروژه:64
فرمت پروژه: pdf
با همکاری مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف
دانلود پروژه بررسی پتانسیل کاربرد نانوتکنولوژی درصنایع پالایش نفت
دانلود پروژه بررسی پتانسیل کاربرد نانوتکنولوژی درصنایع پالایش نفت
تعداد صفحات پروژه:64
فرمت پروژه: pdf
با همکاری مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف
در آغاز سده بیستم، «آنتوان کتابچی»، بانی و دلال قراردادی شد که پیامدهای آن، هم در عرصه بین الملل و هم در امور داخلی ایران، تغییرات شگرف و بنیادینی به وجود آورد
در آغاز سده بیستم، «آنتوان کتابچی»، بانی و دلال قراردادی شد که پیامدهای آن، هم در عرصه بین الملل و هم در امور داخلی ایران، تغییرات شگرف و بنیادینی به وجود آورد. وی که بوی نفت به مشامش خورده بود، در این باره با یک سرمایه دار خطر پذیر انگلیسی به نام «ویلیام ناکس دارسی» مذاکره کرد. دارسی از سرمایه داران بنامی بود که در تجهیز عوامل تولید و کسب سود، کارنامه درخشانی داشت. کتابچی با استناد به مطالعات یک زمین شناس فرانسوی، وجود منابع سرشار نفت در ایران را به دارسی وعده داد. به این ترتیب، نمایندهٔ دارسی راهی ایران شد تا برای دستیابی به این منابع سرشار، امتیاز نامه ای دریافت کند. در سال ۱۲۸۰ دارسی با پرداخت رشوه هایی که کتابچی دلال آن بود و با توشیح ملوکانه مظفرالدین شاه، حق انحصاری اکتشاف، استخراج و بهره برداری، حمل و نقل، فروش نفت و فرآورده های نفتی و تمام عملیات مربوط به منابع نفت ایران را به مدت ۶۰ سال، به دست آورد. مخالف خوانی روس ها نیز مانع از عقد چنین قراردادی میان دارسی و مظفرالدین شاه نشد. آنها تنها توانستند پنج ایالت شمالی را از محدوده امتیاز خارج کنند. در قبال آن، ایران ۲۰ هزار لیره به صورت نقد و۲۰ هزار لیره به صورت سهام دریافت کرد. طبق قرارداد باید ۱۶ درصد از منافع خالص سالانه تمام شرکت هاییکه به موجب این امتیاز تشکیل می شدند، به ایران تعلق می گرفت.
دارسی برای تأمین هزینه های عملیات اکتشافی، از نیروی دریایی انگلستان استمداد طلبید و سرانجام با همکاری و سرمایه شرکت « نفت برمه»، در حالی که بودجه و صبر و شکیبایی آنها به سر آمده بود، به منابع سرشار نفت دست یافت. در پنجم خرداد ۱۲۸۷ فوران نفت از چاهی در مسجد سلیمان اسباب دگرگونی اوضاع ایران و خاورمیانه را فراهم آورد. جالب این که نزدیک به پنجاه سال پیش از آن در شرایطی مشابه، اولین چاه نفت در آمریکا فوران کرده بود. یک سال پیش از کشف نفت، نهضت مشروطه به سرانجام رسیده و با تشکیل مجلس شورای ملی، اوضاع حکومت و روند تصمیم گیری، شکل دیگری یافته بود. این تحولات، زمینه ساز تغییراتی بودکه در سال ۱۳۲۹ به ملی شدن صنعت نفت انجامید.
خبر کشف نفت در ایران به سرعت در سراسر جهان پیچید. دوسال بعد، شرکت نفت انگلیس و ایران، با سرمایه یک میلیون پوند، برای بهره برداری از منابع نفت درایران تأسیس شد و دیگر محدودیت منابع مالی، مانعی برای تولید و اکتشاف در ایران به شمار نمی رفت. صف های طولانی و چندپشته جلوی بانک هایی که سهام شرکت نفت انگلیس و ایران را به فروش می رساندند، رونق بازار نفت را نوید می داد.
باتشکیل شرکت جدید، نقش دارسی در حد یکی از مدیران و سهام داران شرکت تنزل یافت. این شرکت به سرعت رشد کرد. طولی نکشید که اولین پالایشگاه خاورمیانه در آبادان احداث شد و در تاریخ یکم دی ۱۲۹۱ اولین محموله نفتی از آبادان راهی بازار جهانی شد. نیروی دریایی انگلستان که از دیرباز، با نیروی دریایی آلمان رقابتی آشکار و نهان داشت، برنامه بلند پروازانهٔ تغییر سوخت کشتی ها از زغال سنگ به نفت را در سر می پروراند. به یکباره احساس نیاز به دستیابی به منابع نفت چنان قوت گرفت که درسال ۱۲۹۲، چرچیل در پارلمان حضور یافت و با نطقی، به تعبیر نشریه « تایمز لندن» عالمانه، در باب منافع ملی نفتی انگلستان هشدار داد: «اگر نتوانیم به نفت دسترسی یابیم، نخواهیم توانست غله، پنبه و هزار ویک کالای ضروری دیگر را به دست آوریم». این گونه تفکرات روز به روز قوت گرفت. چرچیل در جایگاه رئیس ستاد نیروی دریایی، دراختیار داشتن سهم عمده ای از «شرکت نفت انگلیس و ایران » و قرارداد بلند مدت خرید نفت با این شرکت را برای حفظ توان و آمادگی رزمی نیروی دریایی، ضرورتی گریز ناپذیر تلقی می کرد و سرانجام، چندماه پیش از آغاز جنگ جهانی اول، موفق شد با پرداخت ۲ میلیون لیره،۵۰ درصد از سهام این شرکت را به خود اختصاص دهد. به این ترتیب، نفت به مؤلفه ای مؤثر در مسائل امنیتی و سیاسی تبدیل شد. در این ایام « شرکت نفت انگلیس و ایران» به سبب ناتوانی در امر بازاریابی و فروش نفت، در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته بود. از قرار معلوم، شرکت شل به این شرکت، چشم طمع دوخته بود تا از این وضعیت استفاده و آن را تصاحب کند. اما اقدامات چرچیل سبب شد نه تنها این شرکت مضمحل نشود، بلکه با تقویت آن، بازار مطمئنی برای تأمین نفت مورد نیاز خود به دست آورد. ضمن این که دو نماینده از سوی دولت انگلیس، با حق وتو، در هیئت مدیره این شرکت حضور یافتند تا از نزدیک مراقب منافع نیروی دریایی باشند.
درجریان جنگ اول، این شرکت توانست بدون وقفه جدی به تولید خود ادامه دهد؛ به گونه ای که تولید آن، از روزانه ۱۶۰۰ بشکه در سال ۱۹۱۲ به ۱۸۰۰۰ بشکه در سال ۱۹۱۸ افزایش یافت و تا اواخر سال ۱۹۱۶ یک پنجم از نیاز نیروی دریایی انگلیس را تأمین کرد. به این ترتیب، شرکتی که در پانزده سال نخست تأسیس خود همواره با خطر ورشکستگی دست و پنجه نرم می کرد، با شراکت نیروی دریایی انگلستان، رونق گرفت و سود سرشاری به دست آورد. نمی روید تا امتیاز را لغو کنید. هنوز تشریفات خرید ۵۱ درصد از سهم شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران به پایان نرسیده بود که جنگ جهانی اول آغاز شد. نیروی دریایی انگلیس، بخش عمده ای از نفت مورد نیاز خود را از این شرکت و با قیمتی پایین تر از قیمت نفت در بازار جهان، خریداری می کرد. همین موضوع یکی از زمینه های اختلاف میان دولت ایران و شرکت بود.
در آغاز قرن چهاردهم شمسی، تحولات بی شماری در ایران روی داده بود. با کودتای رضاخان، سلسله قاجار منقرض شد و در سال ۱۳۰۴ رضاخان تاج شاهی به سر نهاد. در این ایام، اهمیت اقتصادی و سیاسی نفت برای مردم و زمامداران آشکار شده بود و نشانه هایی از بهبود اوضاع اقتصادی در بخش های مختلف به چشم می خورد که متأثر از تزریق درآمدهای نفتی بود. میزان تولید نفت همواره سیر صعودی داشت، اما درآمدهای نفتی پرنوسان بود. برای نمونه، درآمد نفتی در سال ۱۳۰۶ نزدیک به ۴/۱ میلیون لیره بود، اما در سال بعد به ۵/۰ میلیون لیره کاهش یافت. این مسئله خشم رضا شاه را برانگیخته بود ومردم نیز بر این باور بودند که توطئه ای از سوی دولت انگلیس در کار است.کسی باور نمی کرد که این نوسان ها ممکن است ناشی از تغییر ناگهانی قیمت نفت و فرآورده های نفتی باشد. به موجب امتیاز نامه دارسی، شرکت می بایست ۱۶ درصد از منافع خالص خود و تمامی شرکت های تابعه را به دولت ایران پرداخت کند. اما از قرار معلوم، شرکت به بهانه های مختلف و با حساب سازی های غیر قابل بررسی، از پرداخت بخشی ازآن طفره می رفت. در سال ۱۳۱۰ به یکباره درآمد ایران به کمتر از یک چهارم سال قبل کاهش یافت. رضاخان که خلق و خوی منحصر به فردش زبانزد عام و خاص بود، تاب نیاورد و به کابینه دستور داد، برای رفع سوء تفاهم ها، با شرکت وارد مذاکره شود.
تیمورتاش، وزیر مقتدر دربار، این وظیفه را به دوش گرفت. رضاخان که مذاکرات طولانی را برنمی تابید، یک روز به هیئت دولت آمد و پرونده را داخل بخاری انداخت و با خشم و غضب فریاد زد: « نمی روید تا امتیاز را لغو کنید» به این ترتیب، در آذر ۱۳۱۱ امتیاز دارسی طبق دستور به طور یک جانبه لغو شد. حسن تقی زاده در نامه ای به «جاکس»، مدیر شرکت، الغای امتیاز دارسی را به طور رسمی اعلام کرد. اما رضاخان خیلی زود فهمید (به او فهمانده شد؟) که به شیوه های رضاخانی، نمی توان هر مشکلی را حل کرد.
در مذاکرات، چند مسئله به بحث گذاشته شده بود. یکی این که تخفیف های شرکت به نیروی دریایی انگلیس درعمل سهم ایران را از منافع شرکت میکاست؛ دیگر این که شرکت حاضر نبود مطابق قرارداد سهمی از منافع شرکت های تابعه به ایران پرداخت کند. همچنین دولت، خواهان تضمین حداقل درآمد مشخص سالانه، کاهش حوزه شمول امتیاز، رفع حق انحصاری حمل و نقل و تأمین مصرف داخلی ایران به قیمت مناسب بود که در هیچ یک از این موارد، توافقی حاصل نمی شد. شرکت طی ۱۹ سال اول (منتهی به سال ۱۳۱۰)، بر روی هم، ۳/۵۶ میلیون تن نفت از ایران برداشت و صادر کرد. از ۵/۴۹ میلیون لیره سود خالص در این دوره، نزدیک به ۱۰ میلیون لیره نصیب ایران شده بود. شرکت نفت انگلیس و ایران از تمام امکانات خود برای حل سریع این مسئله به نفع خود بهره برد. از جمله این که دولت بریتانیا بی درنگ شکواییه ای علیه ایران به دبیر کل « جامعهٔ ملل» تسلیم کرد و خواستار رسیدگی فوری به آن شد. نیازی به این کار نبود، چون دولت ایران فوری به مذاکره تن درداد. بررسی این شکایت تا تعیین نتیجه مذاکرات به تعویق افتاد. مذاکرات از فروردین ۱۳۱۲ آغاز شد و در کمتر از یک ماه به عقد «قرارداد ۱۳۱۲» (۱۹۳۳) منجر و پس از تصویب مجلس به اجرا گذارده شد. به موجب این قرارداد، حوزه شمول امتیاز به ۱۰۰ هزار مایل مربع(یک چهارم امتیاز دارسی) کاهش یافت، حق انحصاری احداث و نگهداری خطوط لوله منتفی شد، بکارگیری نیروی کار ایرانی در اولویت قرار گرفت و مبلغی برای آموزش دانشجویان ایرانی در رشته صنعت نفت اختصاص یافت. اما درعوض، زمان اعتبار قرارداد از تاریخ امضا به مدت ۶۰ سال تعیین شد، پایه پرداخت سهم ایران از ۱۶ درصد سود خالص سالانه به ۴ شیلینگ برای هر بشکه تغییر کرد. در واقع میزان ثابت و مطمئن و تأثیر ناپذیری از نوسان های بازار برای ایران در نظرگرفته شد. اما این تغییر به هیچ روی به معنای افزایش سهم ایران نبود. این قرارداد با امتیاز دارسی تفاوت ماهوی نداشت و عوارضی در پی داشت که بیشترتحولات دههٔ بعد، ناشی از آن بود. هرچند که امضای این قرارداد، درآن هنگام، موفقیتی بزرگ جلوه داده شد. حسن تقی زاده، وزیر مالیه وقت، با امضای این قرارداد باری بر دوش خود گذاشت که ۱۴ سال بعد، هنگامی که تلاش کرد آن را بر زمین نهد، اوضاع کشور به کلی متحول شده بود. درد دل و اعتراف او در مجلس، مشروعیت این قرارداد را به کلی مخدوش کرد. این بار مردی کارآزموده در مقابل شرکت نفت انگلیس قد برافراشت که به خوبی می دانست چگونه می توان با قدرت مردم و برای استیفای حقوق مردم، مبارزه کرد و پیروز شد.
پس از اشغال ایران توسط انگلیس و شوروی و سپس آمریکا در جنگ جهانی دوم، رقابت استعمارگران بر سر منافع، خصوصا نفت، تشدید شد. دولت ایران بعد از مواجهه با تقاضای شرکتهای نفتی هر سه کشور، اعلام نمود که دادن هرگونه امتیاز باید به بعد از جنگ موکول شود، زیرا در زمان حاضر و به دلیل وجود جنگ، وضعیت اقتصادی کشورها روشن نیست. در نتیجه تقاضای هر سه دولت رد شد.
پس از اعلام موضع دولت، روزنامههای حزب توده، از رد پیشنهاد شوروی به خشم آمده، دولت را به باد انتقاد گرفتند.دکتر محمد مصدق هم چند روز بعد در مجلس شورای ملی نطق مفصلی ایراد کرد و پاسخ روزنامهها و کشورهای خواستار امتیاز را داد و طرحی به مجلس پیشنهاد کرد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، انگلیس و شوروی موظف بودند ظرف مدت شش ماه پس از خاتمه جنگ، نیروهای خود را از خاک ایران تخلیه نمایند، اما شوروی نه تنها از خاک ایران خارج نشد، بلکه به نیروهای دیگری هم وارد نقاط شمالی ایران کرد. در این زمان قوام، نخست وزیر ایران بود، در نتیجه سیاستی که وی در قبال شورویها اتخاذ نمود، نیروهای شوروی خاک ایران را ترک کردند.
یکی از اقدامات قوام، عقد قراردادی بود که بین دولت ایران و سفیر شوروی در تهران به امضا رسید. براساس این قرارداد، نیروهای شوروی میبایست ظرف یک ماه و نیم خاک ایران را ترک کنند و قرار شد شرکت مختلط نفت ایران و شوروی ایجاد شود و اساسنامه آن ظرف هفت ماه برای تصویب به مجلس پانزدهم پیشنهاد گردد. در سیام مهرماه 1326، نمایندگان مجلس شورای ملی ماده واحدهای را به تصویب رساندند که منتفی شدن قرارداد نفت ایران و شوروی هدف اصلی آن بود. همچنین در این ماده واحده تاکید شده بود که دادن هرگونه امتیازی به خارجیها ممنوع است و دولت مکلف است که به منظور استیفای حقوق ملت ایران از نفت جنوب اقدام کند.
تحرکات انگلیس و قرارداد گس - گلشاییان
دولت انگلستان از تصویب این ماده واحده ناراضی نبود، زیرا این طرح موجب شده بود که دست شورویها از منابع نفتی ایران کوتاه گردد. اما دولت انگلستان به منظور حفظ سلطه خویش بر نفت جنوب و جلوگیری از استیفای حقوق ملت ایران با مقامات کشور وارد مذاکره شد تا قراردادی را به تصویب برساند که قرارداد 1933 را مورد تایید و تاکید قرار دهد. در پی این قرارداد که به قرارداد "گس- گلشاییان" یا قرارداد الحاقی (الحاقی به قرارداد 1933) مشهور گشت، مخالفتها و اعتراضهای شدیدی از سوی بعضی از نمایندگان و همچنین از سوی بخش آگاه جامعة ایران بالا گرفت. قرارداد الحاقی در تاریخ 26 تیر ماه 1328، به عنوان ضمیمه قرارداد اصلی، یعنی امتیازنامه 1932 به امضای گلشاییان نماینده دولت ایران و وزیر دارایی وقت و «گس» نماینده شرکت نفت رسید. به رغم اینکه برخی از مواد قرارداد به نفع ایران بود، اما در واقع این دولت بریتانیا بود که طبق قرارداد توانست به اعتبار قانونی قرارداد دارسی که به تصویب مجلس نرسیده بود، بیفزاید و همچنین تمدید 33 ساله آن را تایید و تقویت کند. بر اساس قرارداد گس – گلشاییان سلطه انگلیس بر منابع نفتی ایران تا سال 1361 شمسی تضمین می شد.براساس ماده ده قرارداد الحاقی، مقررات قرارداد 1933 در کمال اعتبار و قوت خود باقی بود و دولت ایران براحتی نمیتوانست آن را لغو نماید.
اما گفت و گوهای مقدماتی و پیرامونی آن به مردم ایران آگاهی بخشید و مبارزه برای دفاع از حقوق اساسی ایران را از حالت پارلمانی به یک جهاد ملی تبدیل کرد.
آیت الله کاشانی تلاش کرد تا مبارزه را هدفدارتر نماید. وی اعلامیه شدید اللحنی علیه شرکت نفت صادر کرد و در آن خواهان لغو امتیاز شد. طرح لغو امتیاز نفت در بین مردم، برای انگلیس و رژیم بسیار گران بود و برای خود آیتالله کاشانی هم تبعید به لبنان را در پی داشت.
تشکیل مجلس شانزدهم و نخست وزیری رزمآرا
مجلس شانزدهم در 20 بهمن 1328 آغاز به کار کرد و دولت ساعد به دلیل عدم رای اعتماد در 27 اسفند ماه همین سال ساقط شد و علی منصور به خواست سفارت انگلیس بر شاه تحمیل و مامور تشکیل کابینه گردید. منصور برای جلب رضایت نیروهای مذهبی از آیتالله کاشانی که در لبنان در تبعید به سر میبرد دعوت کرد تا به ایران بیاید؛ ورود آیت الله کاشانی نه تنها به نفع منصور نبود، بلکه تظاهرات خود جوش مردمی را نیز درپی داشت.
آیت الله کاشانی یک هفته پس از ورود، در 28 خرداد ماه پیامی به مجلس شورا فرستاد که توسط دکتر مصدق در صحن مجلس قرائت گردید. این پیام در واکنش به طرح درباره قرارداد الحاقی در مجلس شورا، توسط منصور بود. منصور که از یک طرف با از دست دادن پشتوانه خود، یعنی انگلیس مواجه شد و از طرف دیگر با مخالفتهای پی در پی آیتالله کاشانی روبرو گردید، به ناچار در پنجم تیرماه ، پس از سه ماه حکومت، مجبور به استعفا شد و رزم آرا جایگزین وی گردید و به نخست وزیری رسید.
مساله مهمی که رزم آرا مامور آن شد، تصویب لایحه الحاقی گس– گلشاییان بود که در زمان منصور به مجلس تقدیم شده و در کمیسیون نفت تحت بررسی بود. کمیسیون موظف بود قرارداد الحاقی را بررسی و نظرات خود را به مجلس اعلام کند. پس از بحثهای فراوان، کمیسیون در 19 آذر ماه، گزارش و نتیجه کار خود را به این شرح به مجلس تقدیم کرد: «چون قرارداد الحاقی کافی برای استیفای حقوق ایران نیست، لذا مخالفت خود را با آن اظهار میدارد.»
سرانجام روز 26 آذر ماه، گزارش کمیسیون در مجلس طرح شد و مجلس به آن رای مثبت داد و بدین ترتیب قرارداد گس – گلشاییان از دور خارج شد.
ملی شدن نفت
نمایندگان در کمیسیون نفت در خلال بحثهای خود، از ملی شدن صنعت نفت سخن به میان میآوردند. هنگام تصویب گزارش کمیسیون نفت طرحی با امضای یازده نفر، مبنی بر ملی شدن صنعت نفت به مجلس تقدیم شد، اما چون امضای کافی نداشت، مطرح نشد.
از سوی دیگر رزم آرا تلاش میکرد تا راهحلی برای خروج از بنبستی که کمیسیون نفت برای او به وجود آورده بود، به دست آورد، بنابراین سعی میکرد با تمام توان از ملی شدن صنعت نفت جلوگیری کند. وی پس از مصوبه 26 آذر ماه مجلس، در سوم دی ماه، در جلسه خصوصی مجلس شرکت کرد و به شدت علیه ملی شدن نفت، سخن راند و در پایان با صراحت تمام گفت: " ملی کردن صنعت نفت بزرگترین خیانت است." دو روز بعد، وزیر دارایی، غلامحسین فروهر به مجلس آمد و ضمن مخالفت با ملی شدن صنعت نفت، لایحه قرارداد گس- گلشاییان را مسترد کرد.
روز 8 دی ماه به دعوت آیت الله کاشانی و برخی احزاب جبهه ملی، جمعیتی چند هزار نفری در میدان بهارستان تجمع و در خاتمه قطعنامهای صادر کردند که در آن به استرداد قرارداد الحاقی اعتراض شد.
پس از کارشکنیهای مداوم و شگردهای توطئهآمیز رزم آرا، رهبران نهضت ملی شدن نفت به این نتیجه رسیدند که در این برهه ، مانع اصلی، شخص رزم آرا ست. در آن زمان نهضت مردمی به رهبری آیت الله کاشانی، جبهه ملی به رهبری دکترمصدق به همراه برخی از نمایندگان مجلس و فداییان اسلام به رهبری شهید نواب صفوی برای ملی شدن نفت تلاش میکردند. نواب صفوی و فداییان اسلام تصمیم گرفتند تا با یک اقدام انقلابی، سد راه نهضت ملی، یعنی رزم آرا را از میان بردارند.
پس از رزمآرا دیگر هیچ یک از نمایندگان وابسته به انگلیس را یارای مقابله با نهضت ملی شدن نفت نبود؛ از اینرو کمیسیون نفت، پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور را پذیرفت و طرح زیر را به مجلس تقدیم کرد." نظر به اینکه ضمن پیشنهادهای واصله به کمیسیون نفت مبنی بر ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور مورد توجه و قبول کمیسیون قرار گرفته و از آنجایی که وقت کافی برای مطالعه در اطراف اجرای این اصل باقی نیست، کمیسیون مخصوص نفت از مجلس شورای ملی تقاضای دو ماه تمدید مینماید. بنابر این ماده واحده ذیل را با قیود دو فوریت برای تصویب، تقدیم مجلس شورای ملی مینماید.ماده واحده: مجلس شورای ملی تصمیم مورخ 17/12/29 کمیسیون مخصوص نفت را تایید و با تمدید مدت موافقت مینماید. تبصره 1) کمیسیون نفت مجاز است از کارشناسان داخلی و خارجی در صورت لزوم دعوت نماید و مورد استفاده قرار دهد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 16 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
مقدمه
روشهای جداره گذاری و سیمانکاری چاههای نفت در سال های اخیر بسیار پیشرفت کرده و پیچیده شده اند در جستجو و کاوش نفت ، چاههای عمیق تری حفاری شده و همراه با آن روشهای جداره گذاری و سیمانکاری بهبود یافته اند تا بتوان با شرایط سخت تری که در اعماق زیادتر پیش می آیند ، دست و پنجه نرم کرد .
عمل سیمان کردن در حدود سال 1903 میلادی در کالیفرنیا آغاز شد ، ولی سابقه روش مدرن و فعلی سیمانکاری به سال 1920 میلادی برمی گردد که در آن تاریخ "ارل هالیبرتون" چاه متعلق به "دبلیو . جی . اسکلی 2" را درمیدان هیوت اکلاهما 3 سیمان کرد . جت میکسرهالیبرتون هنوز یک وسیله اساسی برای مخلوط کردن سریع دوغاب سیمان است . در سال 1903 تنها یک نوع سیمان وجود داشت و هیچ افزایه ای در کار نبود . امروزه هشت نوع سیمان وجود دارد و تعداد افزایه های موجود به بیش از 40 رقم می رسد . استفاده از سیمان فله بصورت استاندارد درآمده است و برای هر عملیات خاصی ، یک مخلوط خشک ویژه از سیمان تهیه شده و بکار می رود .
زمان انتظار برای سیمان که در سال 1920 حدود 10 روز بود در حال حاضر به کمتر از 24 ساعت کاهش یافته است . سیمانکاری تزریقی که در دهه 1930 ابداع شده اینک بصورت یک روش عادی برای کور کردن مشبک ها یا مسدود کردن لایه های آب ده درآمده است . خراشنده و پرگر1 در سال 1940 برای بهبود سیمانکاری رشته جداری به کار می رفت ولی بعد از جنگ جهای دوم از نقطه نظر مهندسی مورد توجه گسترده قرار گرفته است .
در روش حفاری ضربه ای همزمان با حفر چاه ، چاه دائماً باید جداره گذاری شود و به این خاطر چندین رشته جداری مورد نیاز است . اما در حفاری دورانی 2 می توان بخش زیادی از چاه را بدون جداره گذاری حفر نمود . علت آنکه در حفاری دورانی امکان دارد که چاه را بدون جداره گذاری حفر نمود . علت آنکه در حفاری دورانی امکان دارد که چاه را بدون جداره گذاری تا عمق بیشتری ادامه داد آن است که می توان با استفاده از گل های حفاری ، فشار تحت الارضی را کنترل کرد . امروزه جداره گذاری عموماً با اهداف و منظورهای خاصی انجام می شود که بستگی به شرایط مشخص هر چاه داشته و اکراه یا اختیار در آن وجود ندارد .
اولین سیمان چاه نفت در یک تاوه مخلوط و بوسیله دلوچه در چاه گذاشته شد . در سال 1905 کار سیمانکاری چاهها به پیشرفت دیگری نائل آمد ، در کالیفرنیا از لوله های مغزی برای قرار دادن دوغاب در ته رشته جداری استفاده شد . این دوغاب از ته رشته جداری به بیرون آن فرستاده شد و این کار با ریختن آب در بالای سیمان و تحت فشار قرار دادن آن انجام گردید . بعد از آن برای جلوگیری از برگشت دوغاب ، رشته جداری در ته چاه ، که از قبل تعیین شده بود نشانده شد و فشار بر روی آب آنقدر نگاه داشته شد تا سیمان سخت گردید . با کاربرد و قرار دادن یک توپی 3 بین آب و دوغاب در سیمانکاری تحولی جدید پدید آمد . سپس روش دو توپی ابداع شد که در آن یک توپی در جلو و دومی در پس سیمان بکار رفت تا آلودگی آن بوسیله سیال جایگزینی یا ( گل حفاری ) کمتر شود .
اجزای دکل
(Rig Component)
اجزای دکل: (Rig Compon,;'ent)
بطور کلی عواملی که در مرحله اول، در ساخت و نوع دستگاه حفاری دخالت دارند، را می توان به دو قسمت تقسیم نمود:عمق چاه و دیگری محیط کار
عمق چاه بر اساس استاندارد توانایی عمقی دستگاه حفاری 4 سنجیده می شود. همچنین محیط کار را می توان به دو گروه خشکی و دریا تقسیم بندی نمود.
با توجه به اهمیت دکلهای خشکی در مدیریت اکتشاف تنها به این گروه پرداخته می شود.
اجزای اصلی دستگاه حفاری عبارتند از :
1) Hoisting System (سیستم بالا بر).
2) Rotating System (سیستم گرداننده حفار).
3) Circulating Sys. (سیستم به گردش در آوردن سیال حفاری).
4) Primary Power Source (سیستم مولد نیرو).
سیستمهای فرعی بسته به نوع دستگاه ممکن است وجود داشته باشد،که از جمله:
1) Blow Out Prevetive Sys( سیستم کنترل فوران).
2) Mud Condition Sys (سیستم تصفیه کننده گل).
3) Control & Instrument (سیستم کنترل ابزار دقیق).
4) Lightion Sys (سیستم روشنایی).
5) Motion Compensating (سیستم خنثی کننده حرکت).
6) Sleeping & Mess Sys (سیستم خواب و غذا).
7) Storage Sys (سیستم انبار داری).
8) Chain Storage Sys (سیستم محل نگهداری زنجیر).
بنا به اهمیت قضیه برای ناظرین حفاری، موارد 1تا 3 اجزای اصلی دکل در ذیل بدان پرداخته می شود:
Hoisting System:
سیستم بالابر از دو قسمت تشکیل شده است:
بخش ثابت(Static): که همان دکل و Structure Sub می باشد که وزن رشته حفاری را تحمل می کنند.معمولاً وزن وLoad به پایه ها (Leg) دکل وارد می شود. اماSub Structure اولاً دکل را نگه می دارد و ثانیاً روی آن محل کار پرسنل بوده و Rotary Tabhe روی آن قرار دارد.
بخش متحرک: که Draw Work را Hoist یا بالا بر نیز می گویند وظیفه اصلی آن بلند کردن دکل(Rig up)یا بالاآوردن دکل(Rig down )ویا پایین کشیدن رشته حفاری است.
قسمتهای اصلی در اورکس عبارتنداز:
Drum: یک قرقره بزرگ که کابل حفاری دور آن پیچیده می شود. هنگامی که درام در جهت مخالف می چرخد کابل از دور آن باز شده Traveling Block به سمت پایین حرکت می کند. آن رشته از کابل حفاری که از درام بیرون می آید، Fast Time نامیده می شود.
سیستم ترمزدراورکس: معمولاً دارای دو سیستم مکانیکی ترمز:که با روش اصطکاکی کار می کند و می توان با آن درام را به ایست کامل Full Stop رساند. سیستم دیگری نیزوجود دارد که نمی تواند عمل ایست کامل را برای درام انجام دهد وتنها سرعت بالا و پایین رفتن را کم می کند. علت استفاده از این سیستم این است که از ترمز مکانیکی کمتر استفاده شود. این نوع ترمزها دردو نوع هیدرولیک و ترمز برقی وجود دارد. معمولاً استفاده از این ترمزها در موقع راندن رشته جداری یا حفاری به داخل چاه مورد استفاده قرار می گیرد.
کلاجهای درام:که با باد کار می کنندیعنی نئوماتیک هستند. ورودی آن به صورت یک شیر دو طرفه است که موقعی که می خواهیم کلاج را در گیر کنیم آن را در وضعیتی قرار داده و باد آن را با فشار در گیر می کند. و در هنگا م رها کردن کلاج را در وضعیتی قرار می دهیم تا ترخیص هوا صورت گیرد.
لازم به ذکر است که موتورهای تغذیه کننده در اورکس به نام Traction Motor نامیده می شودکه با برق DC یا مستقیم تغذیه می شوند و بسته به نوع دراورکس و مقدار نیروی مورد نیاز .
وظایف Drow Work عبارتند از:
1. بالا و پایین بردن لوله .
2. بالا و پایین بردن دکل .
3. بالا وپایین خود Drow Work.
4. بلند کردن بارهای اطراف دکل توسط .
5. باز و بسته کردن لوله های حفاری .
سایر اجزای تشکیل دهنده سیستم بالا بر عبارتند از:
Elevator : وسیله ای است که به وسیله آن لوله ها گرفته می شود و عمل بالا وپایین رفتن لوله ها انجام می گیرد.
Elevator هایی که از وسط باز می شوند مخصوص Dill Pipe و همچنین Lifting Sup های لوله وزنه می باشند،که به آنLatch Elevator Center هم گفته می شود. Elevatorهایی که از کنار باز می شوند به نام Side Door Elevator نام گذاری شده اند و مخصوص لوله های جداری (در مواقعی که سبک هستند) می باشند.
Rotating System :
در حفاری دورانی نیروی لازم برای چرخاندن رشته حفاری و مته توسط میز دوارRotary Table تأمین میشود نیروی دورانی حاصل از میز دوار،توسط یا واسطه بهKelly مستقل شده وازطریق آن به رشته حفاری ومته منتقل می شود.
Rotary Table نیروی گرداننده میز دوار توسط یک موتور از نوع الکتریکی ویا توسط یک شافت از نوع مکانیکی به یک محور منتقل می شود . انتقال نیرو در میز دوار به دو گونه است :
یا در انتهای محور در داخل میزTable یک Sprocket450 نصب شده که که این Procket یک Sprocket 450 دیگر را (یعنی میز دوار را) به طور افقی می چرخاند و یا اینکه نیرو توسط زنجیرازمحوربه Shft دارای Sprocker 450
نصب می شود .
سیستمهای گردشی(Circulating System ):
هنگامی که چاه در دست حفاری می باشد، ما از متحرکهای اولیه اجزای سیستم بالا بر و پمپهای گل برای به گردش در آوردن سیال حفاری استفاده می کنیم. پمپهای گل نیروی لازم را از محرکهای اولیه گرفته و با استفاده از نیروی سیال حفاری را از داخل مخزن گل Suction Tank کشیده و آن را با فشار به درون لوله هایی که تحمل فشار بالایی دارند و گل بعد از عبور از طریق Goose ( گردن غاز ) متعلق به Swivel Kelly شده، از ساقه مته عبور کرد. تا به مته برسد و بدین ترتیب از طریق فضای حلقوی کنده ها را به سطح رسانده وباعث تمیز شدن چاه گردد.
سیستمهای جریان سیال حفاری (Drilling Fluid Handling Sys) نسبت به سایر سیستمها از تنوع و پیچیدگی بیشتری برخودار است و از انواع مختلفی دارد. که به طور خلاصه می توان از آنها نام برد:
پمپهای گل Mud Pumps)):
یک دستگاه حفاری معمولاً دارای دو پمپ گل اصلی است که ممکن است بسته به شرایط یک و یا دو پمپ دیگریبه آنها اضافه شود. وظیفه پمپها این است که گل را تحت فشار از درون ساق مته برسانند و با این کار توان هیدرولیکی لازم را به مته انتقال دهند.
پمپهای گل مورد استفاده در دستگاه حفاری معمولاً دو نوعند:
1. Dulex Double (پمپهای دو قلو).
2. Triplex Single (پمپهای سه قلو).
در پمپهای دو قلو جریان به این صورت می باشد که پیستون در هر دو طرف خود عمل پمپ کردن را انجام می دهد.هر سیلندر در این نوع دارای دو سوپاپ مکش Intake Valve و دو سوپاپ تخلیه Discharge Valve می باشد. موقعیکه گل یک طرف را فشرده می کند و از سوپاپ تخلیه خارج می کند در همان زمان در طرف دیگر گل از سوراخ مکش به داخل میکشد و برعکس. در هر دور پمپ پیستون یک بار به طرف جلو و یک بار به طرف عقب می آید.
در حرکت به سمت عقب به اندازه Rod (میله پیستون) گل کمتری پمپ می شود و بنابراین معادل دو برابر حجم سیلندر منهای حجم Rod (میله پیستون) گل پمپ می کند .
در این نوع پمپ در هر سیکل معادل دو برابر مقدار فوق پمپ می کند. 4 برابر حجم سیلندر منهای دو برابر حجم Rod.
Q = (2d - d ( LE
در فرمول Q بر حسب گالن در دقیقه، d قطر پیستون، d قطر Rod ، E راندمان پمپ، L طول استروک و R تعداد سیکل است.
باید توجه داشت که در پمپهای دو قلو در هرCycle چهار استروک است .
پمپ های triplex (دو قلو) : در این نوع پمپ ها که متداول ترن پمپ ها در صنعت حفاری
امروزی می باشند . تنها یک طرف پیستون (قسمت جلو )عمل پمپ کردن را انجام می دهد وهر سیکل آن سه استروک دارد .
در این نوع هر پیستون با پیستون دیگر (چرخ محرک پیستون )11200اختلاف زاویه داشته یعنی هر 1200یک استروک داریم.هر پمپ سه سوراخ تخلیه و سه سوراخ مکش دارد .در ازای میزان توان مشخصی این پمپ ها نسبت به پمپ های دیگر:
1)سبکتر از پمپ های دوقلو می باشند .
2)دور این پمپ ها بیشتر است و به می رسد .در صورتیکه در پمپ های دو قلو این میزان 60می باشد .
3)فشار کار پمپ های triplexبالاتر است و میزان ومقدار پمپ شده نیز یکنواخت تر است.
با توجه به این که این پمپ ها با سرعت بالا کارمی کنند معمولا" نمی توانند گل را به مقدار کافی به داخل خود بکشند . بنابراین بازدهی پمپ پایین می آید .برای رفع این نقیصه با استفاده از یک پمپ سانتریفیوژیا charging pumpپمپها را تغذیه می کنند .
برای این که بدنه سیلندرساییده نشود از liner استفاده می کنند که درداخل سیلندر قرار داده می شود.liner پس از ساییده شدن تعویض می گردد .در اعماق پایین با توجه به این که نیاز به فشار بالای پمپ کم است و نیاز به دبی بیشتر وجود دارد میتوان با انتخاب لاینر های بزرگتر دبی بیشتری را به کار برد.دبی مورد نیاز (گالن در دقیقه )با فرمول ذیر قابل محاسبه است .
Pulsation dampener : پمپ هنگام پمپ کردن با توجه به تعداد سیکل در زمان
ضربه می زند . و ممکن است به لوله ها آسیب برساند .برای جلوگیری و خنثی کردن
این ضربات ازوسایل زیر استفاده می شود .
Pulsation dampener (خفه کن ضربه ) :
داخل این لاستیک را در حدود 400-500PSI از هوا پر می کنند و وقتی گل از پایین
به آن فشار می آورد در حقیقت در هر ضربه به پمپ اضافه فشار را گرفته و پس می دهد . (به صورت رانش عمل کرده وضرات راخنثی می کند ).
Dampening Hose :
در مسیر لوله بعد از پمپ یک لاستیک پر فشار قرار می دهند تا مقداری از این ضربات را این وسیله بگیرد .
بعد از پمپ ، جریان سیال حفاری از طریق لوله های ذکر شده به Stand Pipe Manifold میرسد ،که دارای تعدادی Valave بوده ومی توانیم با استفاده از آن مسیر های جریان سیال را انتخاب کنیم .
در انتخاب Stand Pipe Manifond ،valave هایی موجود می باشد که بسته به نیاز جریان سیال را به نقاط مختلف منتقل می نماید ،یک دستگاه حفاری دارای دو Stand Pipe می باشد ،که از طریق لولهای که بر روی آن نیز مسیر خروجی خاصی در نظر گرفته شده است ، به هم متصل می شوند .
Jet Celler :لوله ای به صورت عمودی پایین آمده ومطابق شکل در هنگام نیاز به تخلیه سیالات درون Celler از آن استفاده می شود . برای این کار با پمپاژ نسبتا"بالا ، ایجاد خلاءسیالات درون Celler را تخلیه میکنند .
Kill Line 4" : لوله ای به صورت عمودی پایین آ مده و از سمت چپ (موقعیکه پشت به Cat walk ایستاده ایم ) به شیرهای فوران گیر متصل است و برای گشتن چاه در مواقع ضروری ازآن استفاده می شود .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 100 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
نمونه ای از اسلایدهای این پاورپوینت را در زیر می بینید:
برای دانلود کل پاپورپوینت از لینک زیر استفاده کنید:
پاورپوینت مخازن نفت و گاز (سازه های فولادی) (32 اسلاید)
فهرست مطالب:
تعریف
تاریخچه
انواع مخازن نفت و گاز
نرم افزارهای کاربردی در طراحی مخازن نفت و گاز
آیین نامه های مورد استفاده در طراحی مخازن نفت و گاز
نمونه ی موردی
منابع