دانلود پایان نامه بررسی مصطلحات اسلامی در شعر از آغاز تا قرن پنجم

اختصاصی از فی دوو دانلود پایان نامه بررسی مصطلحات اسلامی در شعر از آغاز تا قرن پنجم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در عصر اسلامی، این قبیل واژگان نیز در زمرة مصطلحات اسلامی قابل بررسی‌اند. زیرا این واژگان و ترکیبات اسمی در قالب فرهنگ اسلامی توانستند، در معنای مذهبی خود، رخ نمایند و شکل غالب و گسترده یابند به گونه‌ای که در سایة فرهنگ اسلامی، معانی دیگر این واژگان رنگ باخت و اندک اندک از رواج افتاد و یا به طور کامل فراموش شد. مثلاً واژه‌ای چون: الرب، هرچند پس از اسلام نیز در معانی چون: صاحب و دارنده و... استعمال شد، اما به طور عمده الرب و ترکیبات دیگرش ـ چون رب هذا البیت، رب العالمین و... مختص و منحصر به (الله) واحد گردید. این غلبه یک معنا بر دیگر معانی، تنها در سایه فرهنگ اسلامی میسر شده بود. و یا استعمال اسماء فرشتگان در اشعار که پیش از اسلام به صورت قلیل و نادر تنها منحصر به شعرای اهل کتاب ـ مثلاً امیه بن ابی‌الصلت شاعر حنیف عصر جاهلی دیده می‌شد، در عصر اسلامی شکلی گسترده و متداول به خود گرفت.

از این‌رو هرچند واژگانی چون الرب و ترکیبات آن و یا اسماء فرشتگان زاییدة اسلام و فرهنگ اسلامی نبود و کاربرد آن پیش از اسلام نیز ریشه در ادیان آسمانی داشته است، اما از آنجا که در پی ظهور اسلام این واژگان قلیل استعمال در معانی مذهبی به شکل عام و رایج وارد عرصه ادبیات شد لذا این قبیل واژگان نیز در دایرة مصطلحات اسلامی قابل ذکراند. که البته به دلیل محدودیت‌های موجود در ارائه مطلب، از پرداختن به این مقوله صرف نظر شد.

نظر به اهمیت بالای مفاهیم اسلامی موجود در واژگان مولد، کتبی چند در این باب تألیف شده است. این کتب از نظر ارزش علمی و لغوی بسیار سودمند است و به صورت کاملاً تخصصی به بررسی واژگان می‌پردازد. به این صورت که مؤلف شاخة خاصی از شاخه‌های گوناگون علوم اسلامی را بر می‌گزیند و آنگاه به تناسب آن علم به بررسی واژگان در آن حیطه مشخص می‌پردازد.

به این ترتیب فرهنگ‌های متنوع در زمینه لغات و اصطلاحات فقه اسلامی، فرهنگ لغات و مصطلحات اصول اسلامی، فرهنگ لغات حقوق اسلامی و... شکل می‌گیرد .

اما کیفیت کاربرد مصطلحات اسلامی در اشعار شعراء و اساساً میزان تأثیرپذیری ادبیات به خصوص شعر، از مصطلحات اسلامی، امری است مهم و در خور بررسی، نظر به این امر، نیز با توجه به این که در باب کاربرد مصطلحات اسلامی در شعر، کمتر کاری انجام شده است؛ از این رو تصمیم بر آن شد که پژوهشی در خصوص مصطلحات اسلامی از آغاز تا سده پنجم انجام شود.

از آنجا که امپراطوری قدرتمند عباسی دویست سال پایانی حیاتش را در ضعف و خمود ادبی پشت سر گذاشت، اصل کار را تا قرن پنجم قرار دادیم، به این ترتیب و شواهدی که در ذیل هر واژه آمده از شعرای دوره‌های مختلف، از مخضرمین و صدر اسلام تا شعرای اموی و عباسی می‌باشد؛ از این رو در ذیل هر واژه حداقل سه یا چهار بیت شعر، از ادوار مختلف در کنار مفهوم لغوی و اصطلاحی، بیان و بررسی می‌شود.

به یقین بررسی تمامی مصطلحات با توجه به وسعت دامنه آن، طی پنج قرن کاری است وسیع؛ وسعت موضوع در کنار بررسی اشعار شعرای پنج قرن اول اسلامی، دشوار، دقیق و زمان بر است ضمن این که زمینة گستردة بحث خودبخود امکان دسترسی به همة منابع و حتی بخش عمده‌ای از منابع موجود در زمینة علوم مختلف اسلامی را از ما سلب می‌کند. به گونه‌ای که انجام آن حداقل تدوین چندین و چند مجلد عظیم را توسط اهل فن می‌طلبد؛ اما انتخاب پنج سده اول از آن رو بود که بتوان سیر تحول و تطور یک واژه را بررسی کرد، از آغاز شکل‌گیری واژه تا زمان تحول آن؛ و سپس بعد از تحول، به مقتضای شرایط اجتماعی و میزان فاصله زمانی ایجاد شده بین تولد لغت تا زمان کاربرد آن.

البته این کار، نه به عنوان کاری کامل و در خور تقدیر، بلکه در حد تحقیقی قابل نقد و بررسی خدمت اهل نظر ارائه می‌شود.

چکیده
مقدمه
«اصطلاح» و «مصطلح» در لغت
«اصطلاح» در عرف علمی و فنی
چگونگی پیوند معنای لغوی (اصطلاح) با مفهوم علمی و فنی ‌آن
معنی لغوی و اصطلاحی «وضع»
وضع تعیینی و تعینی
وضع مصطلح در این پایان نامه
1ـ مختص
2ـ منقول
اقسام «منقولات»
3ـ مرتجل
4ـ حقیقت و مجاز
کلمه و ساختار معنایی آن کلمه و ساختار معنایی آن
چند معنایی‌ها یا کلمات «هم آوا»
به نظر بسیاری از محققان «هیچ کلمه‌ای مصداق واحد و ثابت ندارد»
منشأ کلمه: از ساختار عمل ـ وابسته، تا ساختار معنی ـ وابسته
علل پیدایش چند معنایی
خلاصه بحث
1ـ قرآن
ـ اثر قرآن در زبان و ادب عربی
اایجاد وحدت زبانی
پیدایش مصطلحات جدید
شکل‌گیری علوم علمی و ادبی
تحول در اسلوب زبان عربی
گسترش مرزهای جغرافیایی و اختلاط با اقوام بیگانه
2ـ عصر عباسی
فساد حاکم بر عصر عباسی
عصر عباسی و جریان‌های فکری بیگانه
ریشه‌های اصلی تحولات ادبی در عصر عباسی و تقلیل مصطلحات اسلامی در آن
الف ـ عصر عباسی و جریان‌های یگانه
ب ـ فقدان پیشینه علمی ـ فرهنگی لازم در پذیرش جریان‌های بیگانه
ج ـ پیامد سیاست‌های تبعیض و تعصب نژادی امویان در جامعه عربی
دـ ترجمه کتاب‌ها در عصر عباسی
ه‍ ـ ظهور انحرافات عقیدتی در این عصر
وـ سیاست جدی عباسیان در به حاشیه راندن ائمه
خلاصه بحث
2ـ موضوعات شعری در عصر عباسی
نتیجه
استعمال «رب» پیش از اسلام و پس از آن
«الرب» علم است یا صفت؟
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
«رب» در شعر جاهلی
امیه بن ابی الصلت، شاعر حنیف عصر جاهلی
عدی بن زید، شاعر نصرانی عصر جاهلی
شعراء مخضرم
اعشی اکبر
کمیت بن زید اسدی
دعبل بن علی الخزاعی
خلاصه بحث
الف ـ نگاهی به واژه «الرحمن»
استعمال (الرحمن) در خصوص (الله) از چه زمانی متداول شد؟
امور متعلق به نبوت
1ـ معنی لغوی از لسان
2ـ معنی بیت کمیت
3ـ رجع به دیوان فرزدی و کمیت
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
کعب بن زهیر، شاعر مخضرم صدر اسلام
فرزدق
جعفربن عفان الطائی، شاعر شیعی عصر اموی
دعبل بن علی الخزاعی
بررسی لغوی واژه الرسول
چه زمانی (الرسول) را به معنای (الرساله) به کار می‌برند؟
بررسی صرفی واژه (الرسول)
الرسول به معنای الرسل در قرآن
(الرسول) در معنای (الرسل) در شعر عرب
خلاصه بحث
معنای (رسول) در اذان بنابه قول ابن انباری
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
کعب بن زهیر، شاعر مخضرم
حسان بن ثابت انصاری، شاعر رسول الله (ص)
حطیئه، هجاگو مخضرم
کمیت بن زید اسدی و اثبات حق امامت امیرالمؤمنین علی (ع)
دعبل بن علی الخزاعی
(الرسول) علم است یا صفت؟
نگاهی به واژه «النبی»
بررسی لغوی واژه:
نتیجه بحث و شاهدی از قرآن
بررسی صرفی واژة (النبی)
نتیجه بحث
بررسی و تحلیل سیر تاریخی، ادبی... واژة (النبی)
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
ابیاتی از ابوطالب، عموی پیغمبر (ص)
حسان بن ثابت انصاری
جریر هجو اخطل
کمیت بن زید اسدی
2ـ دعبل بن علی خزاعی
اشتراک معنایی در ابیات دعبل و طغرائی
ابوالعلاء معری
بررسی لغوی واژة (الاسلام)
المسلم در لغت:
تفاوت معنوی (اسلام) و (ایمان)
«مومن» و «مسلم»به عنوان مصطلح اسلامی، به چه معنا است؟
ایمان و امانت از یک ریشه‌اند
خلاصه
وجه انتخاب (اسلم) و (مسلم) برای آیین جدید و معتقداتش
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
وضع اولیه کلمه (الاسلم) در بیتی از احوص
کعب بن زهیر، شاعر مخضرم
کمیت بن زیدالاسدی
ابوالطیب المتنبی
خلاصه بحث
بررسی واژه «الحدیث» با استناد به آیات و روایات
چگونه می‌توان بین وضع لغوی مفهوم لغوی «حدیث» و کاربرد اصطلاحی آن، نسبت منطقی برقرار کرد؟
احادیث نبوی تا عصر اموی
نمونه‌هایی از اشعار شعرای دوره‌های مختلف
کمیت
العبدی الکوفی
بررسی لغوی واژه «الشرع»
خلاصه بحث
2ـ بررسی مفهوم «سنت» و مباحث مربوط به آن
«سنت» در لغت
خلاصه بحث
دعبل
بررسی معانی لغوی واژه (الکتاب)
بررسی معانی اصطلاحی واژه (الکتاب) با استناد به آیات و احادیث
آغاز استعمال واژه (الکتاب) در خصوص قرآن
نمونه‌هایی از آیات در این باب
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
نابغه جعدی
کمیت بن زید الاسدی
دعبل علی الخزاعی
ابن الرومی
«الکتاب» مصدری است به معنای اسم مفعول
کتاب بحث
معانی «الفرقان» در آیات قرآن
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
اخطل
دعبل بن علی الخزاعی
نگاهی به واژه «القرآن»
ب ـ بررسی معنایی (القرآن) به طور کلی در آثار ادبی عربی با استناد به آیات قرآن
بررسی و تحلیل صرفی واژه (القرآن)
واژه القرآن در ادب جاهلی
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
کعب بن زهیر
دعبل بن علی الخزاعی
نتیجه بحث:
دعبل بن علی الخزاعی
بررسی معانی لغوی و اصطلاحی «سوره» با استناد به شواهد قرآنی
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
سوره به معنای نشانه و علامت در شعر حسان
جریر
«السور» در بیتی از ابوتمام
بررسی معانی لغوی و اصطلاحی (الامام)
(الامام) در فرهنگ اصطلحات اسلامی
ترجیح استعمال بر وضع
معانی اصطلاحی (امام) در سه قالب معرفه به ال، معرفه به اضافه و نکره:
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
حسان ـ اخطل
کمیت
دعبل بن علی الخزاعی
ابوالعلاء معری
خلاصه بحث
ساختار صرفی کلمه
ـ استعمال واژه (الخلیفه) در دوره‌های پس از اسلام
 شواهد شعری از دوره‌های مختلف
واژه «الخلیفه» در شعر جریر
فرزدق شاعر امویان
بشاربن برد، شاعری میان دو دوره
بررسی لغوی واژه «النار»
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
اشاره‌ای به رجز جعفر بن ابی‌طالب
ابونواس
ابوالعتاهیه و ابن رومی
دعبل بن علی خزاعی
بحتری
ابن المعتز
ابوالطیب المتنبی
مفهوم «لصلاه» در آیات و روایات
شواهد شعری از دوره‌های مختلف
اعشی شاعر مخضرم
عدی بن الرقاع
ایمن بن خریم الاسدی، شاعر شیعی عصر اموی
دعبل بن علی الخزاعی
بررسی واژه (الحدیث) با استناد به آیات و روایات
الأحدوثه
چگونه می‌توان بین وضع لغوی و کاربرد اصطلاحی واژه نسبت منطقی برقرار کرد؟
احادیث نبوی تا عصر اموی
نمونه‌هایی از اشعار شعراء
الف ـ عصر اموی
1ـ کمیت
2ـ العبدی الکوفی
یک پیشنهاد

شامل 200 صفحه فایل word