138 ص
بررسی سواحل و آبهای ساحلی خلیج فارس و دریای عمان
در منطقه دریای خلیج فارس و دریای عمان تنوع اکولوژیک خاصی به چشم می خورد به شکلی که باعث به وجود آمدن انواع چشم اندازهای طبیعی در طول سواحل و مناطق کم عمق ساحلی شده، که می توان آنها را به نواحی حساس ساحلی به اشکال زیر تقسیم و مورد بحث قرار داد:
1)جنگل های مانگرو
جنگل های مانگرو گیاهی غلب مرداب های گرمسیری را در اراضی بین جزر و مدی تشکیل میدهند. در سواحل جنوبی کشورمان 2 گونه با نامهای حرا (Avicennia marina) و چندل (Rhizophora mucronata) وجود دارند که با مساحتی بالغ بر 16000 هکتار در ناحیه لیتورال گسترش یافته اند. سیستم ریشه ای خاص آنها موجب تثبیت ذرات در رسوبات بستر شده و تجمع مواد آلی در بین رسوبات را باعث میگردد.جنگل های مانگرو بخوبی می توانند شوری آب دریا را تحمل کرده و توسط ساختار فیزیولوژیک خاص خویش شوری بیش از حد را دفع نمایند.
آبسنگهای مرجانی
اکوسیستم های مرجانی، مانند جنگلهای مانکرو به علت فراوانی پلانکتونهای گیاهی و جانوری محل طبیعی با ارزشی برای تولید مثل و رشد گونه های زیادی از آبزیان است. بر اساس مطالعات انجام شده 40 گونه مرجان از خلیج فارس گزارش شده که همگی در اطراف جزایر استان هرمزگان و نواحی ساحلی استان بوشهر و بند چابهار می باشند. وجود منطقه های مرجانی وسیع در اطراف جزایر باعث رونق صیادی گردیده است.
3)سواحل شنی و ماسه ای
این نوع از سواحل چنانچه از شیب مناسب برخوردار بوده و امنیت مناسب داشته باشند، برای تخم گذاری لاک پشتان دریایی بسیار با اهمیت هستند.
با توجه به شواهد امر اکثر جمعیت 6 میلیونی ساکن در سواحل خلیج فارس و دریای عمان در طول سواحل خلیج فارس و دریای عمان در طول سواحل شنی ساکن شدهاند و بیشترین اثرات مخرب را بر این نوع اکوسیستم در خلیج فارس و دریای عمان به وجود آورده اند.
در سواحل شنی و ماسه ای معمولاً در تمام فصول می توان انواع پرندگان دریایی را مشاهده نمود. وجود شن های سفید در برخی سواحل شنی چشم اندازه های خاصی را بوجود آورده که از قابلیت تفرجی بالایی برخوردار می باشند(همانند سواحل کیش، چابهار، هنگام و بندر لنگه).
4)پهنه های گلی جزر و مد
این نوع از سواحل که در دلتای برخی از رودخانه های جنوبی کشور نیز وجود دارند به واسطه تأثیرپذیری از محصولات رسوب یافته رودخانه ها، مناطق غنی از مواد مغذی می باشند، لذا معمولاً از پوشش گیاهی مطلوب و جمعیت بالای کفزیان برخوردارند.
5-سواحل شنی و صخره ای (بررسی ذخایر و تنوع زیستی آبزیان)
- پستانداران دریایی و لاک پشت های دریایی که هر دو از گونه های تحت حفاظت جهانی بشمار می آیند.
-گیاهان دریایی که از میان 150 گونه جلبک شناسایی شده، 27گونه آنها مصارف اقتصادی دارند. چندین گونه نیز خوراکی بوده که در حال حاضر هیچ استفاده اقتصادی از آنها صورت نمی گیرد.
بنتوزها:کفزیان که در اطراف جزایر موجانی سدفهای مروارید ساز فروان وجود دارند.
این موجودات نقش مهمی در حمایت از حیات جمعیت های موجودات مزاحم(Fiulling organisma) دارا می باشند.
استان های حاشیه خلیج فارس و دریای عمان عبارتند از:استان هرمزگان، استان خوزستان، استان بوشهر و استان سیستان و بلوچستان.
ماهیان :
وجود ذخائر متنوع این گونه آبزیان باعث رونق صنعت صیادی از ایام بسیار گذشته تاکنون در این منطقه شده است .
گونه هایی نظیر تن ماهیانه ، شوریده ، حلوا سفید ، سنگسر ، سرخو ، شیرماهی ، قباد ،راشکو ، صافی ،ساردین ، هامور و کفال اکثریت صید صیادان را تشکیل می دهند .
دریای خزر (موقعیت جغرافیایی و شرایط زیست محیطی)
دریای خزر با 424200 کیلومتر مربع وسعت(بزرگترین دریاچه جهان) در شمال ایران واقع شده و ارتباط دریایی ایران را با کشورهای اروپایی از طریق آبراهه های روسیه برقرار می کند.[1] بنادر دریایی انزلی و نوشهر، ارتباط دریایی میان ایران و آسیای مرکزی را ممکن می سازند.[2]
رودهای عمده دریای خزر عبارتند از:قزل اوزن، سفید رود، زنجان چای، اهرچای، شور، شاهرود، قره سو، ارس، چالوس، هراز، تجن، گرگان و اترک.[3]
دریای خزر دریایی بسته می باشد و توسط جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، روسیه و جمهوری اسلامی ایران محصور شده است که فعالیت های مختلفی از جمله:استخراج، بهره برداری، اکتشاف و نقل و انتقال نقت و سایر کالاهای صادراتی و وارداتی از طریق آن صورت می گیرد و صنایع و منابع کشاورزی در آن متمرکز گشته است.[4]
مقدمه ای بر آسیب های زیست محیطی و توسعه ای مناطق نفت خیز