نظریه صدق منطق دانان مسلمان

اختصاصی از فی دوو نظریه صدق منطق دانان مسلمان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

فصل اول : مقدمه و پیشینه تاریخی

بخش اول : مقدمه و کلیات و معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی

• مقدمه ............................................................................................................ 3
• تعریف مسأله ................................................................................................. 3
• سوالهای اصلی تحقیق ..................................................................................... 4
• فرضیه‌های تحقیق ........................................................................................... 4
• هدف‌های تحقیق ............................................................................................ 4
• روش تحقیق .................................................................................................. 4
• سابقه تحقیق .................................................................................................. 5
• معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی ........................................................... 5
• تمایز حق و صدق .......................................................................................... 6

1-9-1- رای مشهور حکمای اسلامی ............................................................... 6

1-9-2- نظریه برخی از فیلسوفان غربی ........................................................... 7

1-9-3- نظریه شهید مطهری ........................................................................... 8

بخش دوم : پیشینة تاریخی نظریه مطابقت صدق

2-1- سابقه نظریه مطابقت در یونان ........................................................................... 10

الف

2-1-1- مطابقت از نظر افلاطون ............................................................................... 10

2-1-2- نظریه مطابقت از دیدگاه ارسطو .................................................................... 12

2-1-3- نظریه مطابقت از نظر فارابی ......................................................................... 14

2-1-4- نظریه مطابقت از دیدگاه ابن سینا .................................................................. 15

2-1-5- نظریه مطابقت از دیدگاه سهروردی ............................................................... 16

بخش سوم : آیا نظریه مطابقت تعریف صدق است یا ملاک آن

3-1- تمایز تعریف صدق و ملاک صدق ................................................................... 19

3-2- دیدگاه برخی از فلاسفه اسلامی ........................................................................ 20

3-3- دیدگاه برخی از فلاسفه غربی .......................................................................... 21

3-4- نقد و بررسی .................................................................................................. 21

فصل دوم : تئوری صدق از نظر منطق دانان غربی

بخش اول : نظریه مطابقت

• توضیح نظریه مطابقت ................................................................................... 25
  • نظریه مطابقت در نظر منطق دانان جدید غرب .......................................... 25
  • مطابقت و اتمیسم منطقی ........................................................................ 25
  • اشکالات نظریه مطابقت .......................................................................... 29

بخش دوم : تئوری هماهنگی

2-1- تئوری هماهنگی یا سازگاری ............................................................................ 35

2-2- اصل ارتباط درونی .......................................................................................... 36

ب

2-3- درجات صدق ................................................................................................ 37

2-4- ایرادات نظریه هماهنگی ................................................................................... 38

بخش سوم : تئوری عمل گرایانه

3-1- تئوری عمل گرایانه .......................................................................................... 37

3-2- نظریه شیلر ..................................................................................................... 44

3-3- نقد و بررسی این نظریه ................................................................................... 45

بخش چهارم : تئوری زیادتی صدق

4-1- تئوری زیادتی صدق ........................................................................................ 49

4-2- اشکالات نظریه زیادتی صدق ........................................................................... 50

بخش پنجم : نظریه غیر توصیفی صدق ....................................................................... 53

5-1- نظریه غیر توصیفی صدق ................................................................................. 53

5-2- اشکالات نظریه غیر توصیفی صدق ................................................................... 56

بخش ششم : نظریه سمانتیکی صدق تارسکی

6-1- تبیین نظریه سمانتیکی تارسکی ......................................................................... 56

6-1-1- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظریه معنا شناختی تارسکی .............................. 58

6-1-2- تعریف صدق در نظریه معناشناسی تارسکی ................................................... 63

فصل سوم : نظریه مطابقت صدق از نظر فیلسوفان و منطق دانان مسلمان

بخش اول : آیا مطابقت مربوط به علوم حضوری است یا حصولی

• تعریف علم حضوری وحصولی ..................................................................... 79

ت

رابطه مطابقت با علم حضوری و حصولی ....................................................... 81

• راهیابی خطا در علم حضوری ....................................................................... 83

بخش دوم : نظریه مطابقت به عنوان روش صدق در تصورات یا تصدیقات ................... 85

بخش سوم : رابطه خبر با صدق و کذب

3-1- تحلیلی که صدق و کذب پذیری را تعریف قضیه می‌داند .................................... 91

3-2- تحلیلی که صدق و کذب پذیری را ملاک تمایز قضیه می‌داند ............................. 92

3-3- اشکال پارادکس دروغگو بر هر دو تحلیل ......................................................... 94

بخش چهارم : مناط صدق و کذب قضایا

4-1- بررسی اجمالی اختلاف حکما در تقسیم قضایا .................................................. 97

4-2- صدق و کذب در انواع قضایا ......................................................................... 101

4-2-1- قضایای خارجیه ........................................................................................ 101

4-2-2- قضایای ذهنیه ........................................................................................... 101

4-2-3- قضایای حقیقیه ......................................................................................... 106

بخش پنجم : معانی نفس الامر ................................................................................. 105

5-1- نفس الامر به معنای عالم امر و عقول مجرده .................................................... 106

5-2- نفس الامر به معنی فی نفسه ........................................................................... 108

5-3- نفس الامر به معنای عالم ثبوت اشیاء ............................................................... 109

5-4- نقد و بررسی معانی ذکر شده از نفس الامر ...................................................... 110

بخش ششم : مطابقت در مباحث وجود ذهنی

ث

6-1- مطابقت در مباحث وجود ذهنی ..................................................................... 113

6-1-1- اهمیت بحث وجود ذهنی .......................................................................... 113

6-1-2- تاریخچه وجود ذهنی ................................................................................ 113

6-1-3- تبیین نظریه وجود ذهنی ............................................................................ 114

6-1-4- آیا انحفاظ ماهیت از لوازم نظریه مطابقت است یا از مبنای آن ....................... 118

بخش هفتم : نظریه مطابقت از دیدگاه برخی از فیلسوفان مسلمان

7-1- نظریه ملاصدرا درباره مطابقت ........................................................................ 123

7-2- حکیم سبزواری ............................................................................................. 125

7-3- علامه طباطبایی ............................................................................................. 126

7-4- شهید مطهری ................................................................................................ 138

7-5- استاد مصباح یزدی ........................................................................................ 144

7-6- جمع بندی و نتیجه گیری ............................................................................... 148

مقدمه و کلیات

1-1 مقدمه

فلسفه شناخت واقعیت است که به وسیله فاعل شناسایی (ذهن) صورت می‌گیرد و در قالب عناصر زبانی (الفاظ) بیان می شود. بنابراین در پدیده شناخت سه عامل هستی، فاعل شناسایی و زبان نقش اساسی دارند.

اما در فلسفه معاصر بیشتر به رابطه این سه عامل مهم پرداخته اند و از مباحثی که مربوط به رابطه هستی و فاعل شناسایی هستند به معرفت شناسی[1] تعبیر کرده اند و از مباحث مربوط به رابطه فاعل شناسایی و زبان به معناداری[2] و بالاخره از مباحث مربوط به رابطه هستی و زبان به صدق[3] تعبیر می کنند.

مباحث معرفت شناختی و معناداری و صدق هر کدام حوزه خاصی در فلسفه معاصر را به خود اختصاص می دهند اما مباحث معناداری و به تبع آن بحث اعتبار و استدلال و صدق از مهمترین مسائل فلسفه منطق به شمار می‌آیند.

1-2 تعریف مسأله

ما در این رساله به بحث اخیر یعنی مسأله صدق و بیان ماهیت و ملاک آن از دیدگاه منطق دانان مسلمان و حتی منطق دانان غربی می پردازیم و هر کدام را مورد نقد و بررسی قرار می دهیم.

نظریه هایی که در این رساله به بررسی آنها می پردازیم: عبارتند از:

1- نظریه مطابقت The correspondence theory of truth

2- نظریه هماهنگی یا (سازگاری) The coherence theory of truth

3- نظریه عمل گرایانه The pragmatic theory of truth

4- نظریه زیادتی The redundancy theory of truth

5- نظریه غیر توصیفی The Non-Descriptive theory of truth

6- نظریه سمانتیکی صدق Semantic theory of truth

1-3 سئوال های اصلی تحقیق

1- کدام یک از نظریه های صدق نزد منطق دانان و فیلسوفان مسلمان رایج بوده است.

2- رابطه نظریه های صدق با نظریه وجود ذهنی در فلسفه اسلامی چیست؟

3- فیلسوفان اسلامی علاوه بر بحث وجود ذهنی در چه مباحثی به نظریه‌های صدق پرداخته اند.

4- آیا نظریه مطابقت برای ملاک صدق کافی است؟

5- موضوع یا متعلق با لذات صدق و کذب در نزد منطق دانان مسلمان چه چیزی است؟

6- آیا تنها قضایای اخباری متعلق صدق و کذب قرار می گیرند یا اموری دیگری هم هستند که قابل ارزش گذاری هستند. اگر اموری هم به صدق و کذب متصف می شوند این اتصاف بالذات است یا بالعرض؟

7- مشکلات نظریه مطابقت و دیگر نظریه های صدق کدامند؟

1-4- فرضیه های تحقیق

1- نظریه مطابقت رایج ترین نظریه نزد منطق دانان و فیلسوفان مسلمان بوده است.

2- نظریه مطابقت صدق به تنهایی به عنوان ملاک صدق قضایا کافی نیست.

3- نظریه مطابقت از مبانی نظریه وجود ذهنی در فلسفه اسلامی است.

4- فیلسوفان اسلامی در بحث علم و عالم و معلوم اجمالاً به این بحث پرداخته اند.

1-5 – هدف های تحقیق:

1- استخراج دیدگاههای منطق دانان و فیلسوفان مسلمان در مورد نظریه‌های صدق

2- تطبیق نظریه های صدق در منطق اسلامی و غربی

3- انجام یک کار پژوهشی مستقل در باب نظریه های صدق

1-6 روش تحقیق

در این رساله به دلیل تئوریک بودن آن سعی شده است پس از جمع آوری نظریات صدق به تحلیل و نقد و بررسی آنها پرداخته و دیدگاههای مختلف را تا حدودی مقایسه نماییم و در مواردی پیامدهای فلسفی ـ منطقی هر دیدگاه را بیان کنیم و لذا روش ما عمدتاً تحلیلی، تطبیقی و توصیفی است.

1-7 – سابقه تحقیق:

1- در مورد نظریه های صدق در فرهنگ فلسفی و منطقی ما کار مستقلی انجام نشده است.

2- بسیاری از کارهای انجام شده در این مسأله توسط منطق دانان غربی بوده به ویژه در کتابهای فلسفه منطق بطور مجزا به آن پرداخته اند.

3- به نظر می رسد یک کار پژوهشی مستقل جهت مقایسه نظریه های صدق در منطق اسلامی و غربی انجام نشده و لذا چنین پژوهشی از اهمیت خاصی برخوردار است.

معانی حق و صدق

1-8 معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی

کلمه حق دارای معانی گوناگون است و استعمالهای متفاوتی دارد یعنی حق به صورت اشتراک لفظی و یا به حقیقت و مجاز و یا آنچنانکه ظاهر است به اشتراک معنوی بر مصادیقی حمل می شود[4] بیان معانی حق در اغلب کتب فلسفی حکمای اسلامی آمده است این مضمون در کتاب الهیات شفاء، شرح اشارات نمط چهارم و همین طور کتاب مشارع و مطارحات شیخ اشراق چنین آمده است «و اما الحق فقد یعنی به الوجود فی الاعیان مطلقاً فحقیّه کل شیء نحو وجوده العینی و قد یعنی به الوجود الدائم و قد یعنی به الواجب لذاته و قد یفهم عنه حال القول و العقد من حیث مطابقتهما لما هو واقع فی الاعیان فیقال: هذا قول حق، هذا اعتقاد حق و هذا الاعتبار من مفهوم الحق هو الصادق، فهو الصادق باعتبار نسبته إلی الامر، و حق باعتبار نسبته الامر الیه و قد اخطاء من توهم أن الحقیه عباره عن نسبه الامر فی نفسه إلی القول او العقد و الصدق نسبتهما الی الامر فی نفسه فإن التفرقه بینهما بهذا الوجه فیها تعسف و احق الاقاویل ما کان صدقه دائماً و احق من ذلک ما کان صدقه اولیاً و الاول الاقاویل الحقه الاولیه التی انکاره مبنی کل سفسطه هو القول بانه لا واسطه بین الایجاب والسلب»[5]

[1] . Epistemology

[2] .Meaning

[3] . Truth

[4] - جوادی آملی، حسین بن عبداله، رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه)، بخش دوم از جلد اول، ص 39

[5] - شیرازی، صدرالدین، اسفار، ج 1، ص 89