فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 15 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
کودک ،ظرف یا موضوع تربیت
کودک موجودی است با توانمندیهای گسترده،پیچیده و حتی ناشناخته ،موجودی با این وصف،آمادگی آن را دارد تا بی نهایت رشد کند ببالد و تا رسیدن به سرمنزل لایزال بپوید کودک در خانواده به دنیا می آید و رشد و تربیت او نیز در خانه آغاز میشود حتی استمرار تربیت کودک در نهادهای مدنی چون مدرسه و دانشگاه نیز با پشتیبانی و هدایت خانواده انجام میگیرد به این ترتیب خانواده مهد تربیت کودک و محل انتقال فرهنگ به اوست. انجام چنین ذژرسالتی بدون شناخت کودک به درستی امکان پذیر نیست یکی از لوازم شناخت کودک شناخت ابعا شخصیت اوست یعنی تحلیل دنیای جسمانی و روانی او بهع عناصر قابل فهم و تربیت پذیر.
انسان موجودی است واحد. هر چند که به اعتباری مرکب است از جسم و جان، و جسم او نیز مرکب از اندام ها و دستگاه ها گوناگون است، لکن تمامی این ها حول محور خود سازمان یافته و موجود وحدت یافته و یگانه را ایجاد کرده اند. علم روان شناسی مفهوم خود را برای نشان دادن جنبه های گوناگونی اغز دنیای روان شناختی انسان به کار گرفته است و از آن جمله برای بیان جنبه ی وحدت یافته و یگانه ی شخصیت آدمی (پروین ، 1381) . هر انسانی خود را با همین معنا و با مفهوم یگانگی و وحدته یافتگی درک میک ند و می داند که به رغم داشتن اندام های گوناگون و نیز داشتن امتداد زمانی در گذشته ، حال و آینده و نیز با علم به این که در حیطه های مختلف زندگی ، نقش های گوناگون و گاه متضادی ایفا می کند لکن فردیئ است یگانه.
این احتساس با وجود ظاهری، چنان محکم و استوار است و چنان عمومیت دارد که حتی رفتار گرایان که به جنبه های درونی انسان بی توجه بوده ، حتی گاه منکر آن اتند ، مفهوم خود را پذیرفته اند. اسکینر یکی از سردمداران رفتارگرایی، مفهوم خود را می پذیرد و از آن تعاریفی هر چند ضد و نقیض ، ارائه می دهد.
به رغم یگانگی وجود انسان و غیر قابل تجزیه بودنش حتی به جسم و جان ، او عملا نشان می دهد که دارای ابعاغد گوناگون است. وجود بعد برای یک شی ء موجب تجزیه ی او نمی شود . اشیای مادی به رغم وحدت و یکی بودن دارای ابعادی از نوع طول ، عرض و ارتفاع اند، اما این ابعاد وحدت و یکپارچگی و وحدت ، ابعادی وجود دارد.
مهم ترین ابعادی که می توان برای زندگی روانی انسان بر شمرد عبارتنداز:
1- بعد شناختی
2- بعد عاطفی
3- بعد حرکتی – جسمانی
4- بعد اجتماعی
5- بعد اخلاقی
6- بعد هنری
این ابعاد همان گونه که گفتیم نه تنها یکپارچگی روانی انسان را تهدید نمی کنند بلکه مقوم و موید آن نیز هستند زیرا نشان می دهند که هر بعدت با حفظ حدود خود، متاثر از سایر ابعاد و وابسته به آن ها نیز می باشد. بعد شناتختی انسان ، یعنی جنبه های گوناگون ادراکی او ، ضمن این که مستقلا بعد مهمی از دنیای روان شناختعی انسان را می سازد لکن متاثر ا ابعاد دیگری چومن بعد عاطفی، اجتماعی و حرکتی نیز هست. استقلال آن موجب برجستگی وجهی از وجوه انسان و وابستگی آن به سایر ابعاد، نشانگر وحدت یافتگی زیر بنایی آن با سایر ابعاد در کنه وجود اوست.
با این نتوصیف هر چند که هدف تربیت انسان اتست لکن برای تربیت صحیح باید همه ی ابعاد روان شناختی او مورد توجه قرار گیرد. تربیتی درست است که انسان را با تمامی ابعادش هدف قرار دهد نه9 در بعد یا ابعادی محدود .
1- بعد شناختی انسان بر جنبه های ادراکی او تاکید دارد .
در منطق شناخت را منتشکل از تصور و تصدیق می دانند. تصور عبارت است از مفهوم و صورتی منفرد مانند درخت و احمد. تصدیق ارتباط دو تصور را نشان می دهد. مانند احمد یک مرد است و درخت یک گیاه است. امروزه در علم روان شناسی همین دو مفهوم به ظاهر ساده یعنی تصور و تصدیق به شکل گسترده ای مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است . حافظه به عنوان محلی برای نگه داری تصورت و تصدیقات از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و آن را به حافظه ی کوتاه مدت و حافظه ی بلند مدت تقسیم کرده اند و اخیرا این تقسیسم بندی را کامل تر کرده و آن را به حافظه ی کاری و حافظه ی بلند مدت تقسیم کرده اند . این تقسیم بندی نسبت به تقسیم بندی قبل کامل تر و با واقعیت منطبق تر است.
در تربیت بعد شناختی به مسئله ی خلاقیت نیز باید توجهی خاص داشت . انسان به کمک خلاقیت خود توانسته است بسیاری از قالب های فکری پیشینیان خود را بشکند و طرح های نویی را به عالم انسانی عرضه کند. تربیت بایدامکان گسترش خلاقیت را برای کودکان و نوجوانان فراهم آورد.
خلاصه آنکه تربیت شناختی باید فرزند انسان را در استفاده ی گسترده و همه جانبه از توانمندی های ذهنی اش ، یعنی استفاده از حافظه و جنبه های گوناگون آن استفاده از استدلال تفکر منطقی و نیز گسترش خلاقیت یاری کند.
تربیت ضمن توجه به سایر ابعاد شخصیت انسان باید بعد شناختی او را تاحد امکان پرورش دهد.
2- در بعد عاطفی با نیروهای روانی انسان سروکار داریثم ما تنها به کمک شناخت نیست که رفتار می کنیم بلکه بدون نیروهای روانی یا همان بعد عاطفی نمی توانیم شناخت هایم خود را به منصه ی ظهور و عمل برسانیم . بسیاری از ما با این حال که می دانیم عبادت ، تفکر، مطالعه و دستگیری از محرومان و مستمندان ، کاری است پسندیده ولی در عمل به آن ها نمی پردازیم . یعنی دانستن یا داشتن جنبه و بعد شناختی برای انجام کارها یک کار کفایت نمی کند. ما باید انگیزه ی لازم برای انجام کارها را داشته باشیم. وجود مواردی از این دست اهمیبت جنبه ی عاطفی شخصیت انسان را نشان می دهد وگاه بروز رفتارهایی کاملا متضاد با باورهای شناختی ، اهمیت جنبه ی عاطفی یا انگیزشی رفتارها را نشان می دهد . بسیاری از انسان ها دست به کارهایی می زنند که از نادرست بودن آن آگاهی دارند. بسیاری از افراد که دروغ می گویند با اذعان به نادرست بودن این عمل ، مرتکب آن می شوند.
برای این گونه افراد، انگیزه ی دروغ گفتن ، قوی تر از دانستن قبح دروغ ، یعنی داشتن جنبه ی شناختی ، عمل می کند. از این رو توجه به جنبه ی عاطفی انسان بعنی بعد انگیزشی و شکل دادن و پرورش انگیزه های مثبت و حذف انگیزه های منفی ، از وظایف مهم تربیت است. پرورش انگیزه هایی چون تمایل به نیکی ، بندگی خداوند ، مطالعه ، انگیزه هایی چون پرخاشگری ، کمال جویی ، علم دوستی، سودجویی ، خود پسندی و .... از جمله وظایف یک پرورش درست است.
تربیت بعد عاطفی شخصیت انسان از انگیزه های اولیه یا انگیزه های بدنی آغاز می شود. گرسنگی و تشنگی از اولین انگیزه های انسانی اند. همین انگیزه های اولیه و ساده باید تحت تربیت باید قرار گیرند کاری تا حدودی تربیت غیر رسمی و گاه ناهوشیار انجام می گیرد تنظیم اوقات غذا خوردن ، خوردن غذاهای خاص و خوردن غذا در شرایط ویژه همگی حاصل تربیت انگیزه گرسنگی است در تربیت هوشیار و رسمی نیز باید تربیت چنین انگیزه هایی با تحلیل مشکلات و مسائل موجود در تربیت مورد بازنگری قرار گیرند برای مثال در فرهنگ ایرانی خوردن غذا تبدیل به یک تفریح و وسیله ای برای پر کردن اوقات شده است در این فرهنگ خوردن غذا تا حد زیادی از تحریک طبیعی مرکز گرسنگی مجزا شده و تحت تاثیر شرایط محیطی قرار گرفته است ایرانیان به محض اینکه دور هم جمع می شوند شروع به خوردن می کنند مسافرتهای خود را با خوردن انواع تنقلات در ماشین آغاز کرده به محض پیاده شدن در محلی برای استراحت یا تفریح بساط خوردن پهن می کنند تماشای تلویزیون در سینما اغلب با خوردن همراه است این رفتارها علاوه بر آنکه نشانگر این است که فرهنگ تعیین کننده نوع عمل انگیزه هاست خود دال بر آن است که تربیت رسمی و هوشیار جامعه نباید از کنار چنین رفتارهای به سادگی عبور کنند تربیت باید به تصحیح رفتارها و عادت های غلط نیز بپردازند.
در تربیت عاطفی تنهای نمی توان به انگیزه های اولیه اکتفا کرد انگیزه های انسانی دارای سلسله مراتبی هستند که از انگیزه های اولیه و بدنی آغاز شده است تا انگیزه های متعالی و برآمده از قلب انسانی پیش می روند تربیت عاطفی پس از توجه به انگیزه های بدنی باید به انگیزه های اجتماعی بپردازند و پس از آن انگیزه های فردی یعنی استقلال طلبی و احترام به خود و آنگاه انگیزه های قلبی همچون عشق، ایمان ، اطمینان و زیبایی دوستی را مد نظر قرار دهد.
3- توجه به بعد حرکتی- جسمانی انسان در تربیت، یعنی سالم و متعادل نگه داشتن جسم و حرکات نیز از جمله وظایف تربیتی است هدف تربیت بدنی تحقق این جنبه از تربیت است جسم نه تنها باید از سلامت و تعادل کافی برای امروز کودک برخوردار باشد بلکه در مراحل مختلف عمر نیز باید دارای استحکام و تعادل خوبی باشد در این میان تربیت بدنی برای دختران اهمیت بالایی دارد دختران به دلیل محدودیت هایی که به اشکال گوناگون به آنها وجود دارد از تحرک جسمانی کافی برخوردار نیستند در تربیت دختران باید به آینده آنها به مسئله زایمان و تحمل و مسائل و مشکلات بارداری و نگهداری کدک توجه داشت در تربیت بعد حرکتی – جسمانی علاوه بر سلامت و تعادل جسم به استفاده از ظرفیت های بالای بدن نیز باید توجهی ویژه داشت بدن انسان توانایی یادگیری گسترده ای دارد مهارتهای گوناگون یدی در انجام انواع هنرها و ساخت انواع مصنوعات و نیز اجرای انواع حرکات نمایشی و حرکتی نمونه هایی از ظرفیت بدنی انسانند تمامی این استعدادها باید تحت تربیت قرار گیرند.
شناخت هدف از هر کاری در پیاده کردن برنامه های آن موثر و حائز اهمیت است هر مکتبی براساس دیدگاههای خود هدف ها را تعیین و طبق آن برنامه های تعلیمی وتربیتی را پیشنهاد می کنند
اسلام نیز براساس جهان بینی خود هدف تعلیم و تربیت را نتعیین فرموده و در پی آن برنامه های آموزشی خود را به پیروان ارائه کرده است .
معنی هدف:
هدف در لغت به معنای نشانه و غرض است تیرانداز نقطه ای را نشان قرار می دهد و نیروی خویش را برای رساندن تیر به آن نقطه به کار می برد. و تیر را به سوی آن پرتاب می کند.و غرض و منظورش اثابت تیر به آن نقطه است
بنابراین می توان گفت هدف چیزی است که شخص قبل از عمل آن را در نظر می گیرد و نیروی خویش را بئرای وصول به آن به کار می برد و غرضش دستیابی و رسیدن به آن است.
به عبارتی دیگر هدف آن مطلوبی است که شضوق دستیابی به آن محرک آدمی می شود تا راهی را که به آن می رسد برگزیند و وسایل لازم را برای وصول به آن انتخاب نماید و به کار برد .
هدف به این معنا در کارهای موجودات ذی شعور مثل انسان وجود دارد و موجودات بی شعور مادی و طبیعی هدفی که خود انتخاب نماید و با آگاهی به دنبال آن برود ندارد .
هدف از تعلیم و تربیت
در تعلیم و تربیت اسلامی دو نوع هدف پیگیری می شود :
1- هدف های مقدماتی
2- هدف نهایی و برتر
هدف های مقدماتی آن هدفهایی است که در ابعاد فردی و اجتماعی زمینه ساز برای دستیابی به انسان به هدف نهایی و برتر است و هدف نهایی و برتر همان وصول به مقام قرب الهی و لقاء الله است
اهداف مقدماتی را نیز می توان به:
اهداف مقدماتی عالی
اهداف مقدماتی متوسط
اهداف مقدماتی دانی
تقسیم کرد و ملاک شناختی مراحل به امتیاز آنها از یکدیگر وجود انسان است زیرا انسان ترکیبی از جسم و روح می باشد پس آنچه فقط به بعد روحی و معنوی انسان ارتباط داشته ودر جهت پرورش و اصلاح روح و حفظ حیات معنوی باشد از اهداف عالی تعلیم و تربیت محسوب می شود.
و آنکه صرفا در ارتباط با جنبه مادی و در جهت مصالح جسم و تقویت حیات مادی انسان باشد از اهداف دانی تعلیم و تربیت به شمار می شود و هر چه به هر دو بعد جسم و روح مربوط می شود از اهداف متوسط تعلیم و تربیت می باشد.
جهت توضیح بیشتر نمونه هایی از اهداف فوق را ذکر می کنیم مثلا شناخت دین ، شناخت انسان و ارزشهای اخلاقی عبادت ، ایمان به پیامبران اعتقاد به امامت و ولایت ، ایمان به غیبت و. آخرت و انتظار فرج و ظهور حضرت مهدی از اهداف مقدماتی عالی است
و عدالت اجتماعی ایجاد رابطه صحیح و طبیعت و افراد و جامعه ، تعدیل غرایز ، کوشش در رفع نیازهای اقتصادی ، فرهنگی ، بهداشتی ، نظام جامعه ، تشکیل خانواده و پرورش صحیح کودکان از اهداف مقدماتی متوسط است و تحصیل و تعمیم علوم مختلف ( فیزیک و شیمی و...) کوشش و بهداشت بدن رعایت نظافت – کوشش در بهبود زندگی و توسعه امکانات و نعمتهای مادی – کسب کار و تجارت از مصادیق اهداف مقدماتی دانی است ( باید توجه داشت که دانی بودن این اهداف به معنی آن است که نسبت به هدف های عالی و متوسط پایین تر محسوب می شود و گرنه هر یک در جای خویش ارزشمند است باید توجه داشت که اهداف مقدماتی از مطلوبیت ذاتی برخوردار نیستند زیرا همه آنها با تنوع مراتبشان مقدمه و وسیله برای وصول به هدف نهایی و برتر می باشند .
هدف نهایی و برتر تعلیم و. تربیت:
هدف نهایی و برتر تعلیم و تربیت از نظر اسلام وصول به مقام قرب الهی و رضوان خدا است مید انیم که وجود انسان مطلقا نیازمند به خدای متعال است و آنچه انسان دارد رشحه ای از فیض بیکران الهی است
خداست که شما را بیافرید آنگاه روزی بخشید سپس شما را می میراند و دوباره زنده می سازد .
بنابراین مبدا خلقت هستی انسان خداست. و نیر بازگشت انسان به سوی خدا خواهد بود.
ما ازآن خداییم و بازگشت ما به سوی اوست
آری سرانجام انسان به پیشگاه خدا می شتابد و لقای الهی که حضور در صحنه حساب و جزای قیامت است مشرف می شود قرآن بر این حقیقت تسریح دارد :ای انسان تو با رنج و تلاش به سوی پروردگارت سیر می کنی و سرانجام او را ملاقات خواهی کرد و نیز می فرماید تقوای نالهی پیشه کنید و بدانید که قطعا او را ملاقات خواهی کرد این ملاقات به دو گونه است :
1- ملاقاتی که با جان پاک و تقوا و ایمان و عمل صالح صورت می گیرد ودر آن خشنودی و رضوان قرب الهی و برخورداری از نعمتهای جاوید بهشت است قرآن کریم این ویژگیها در آیات مختلفی بیان فرموده است: برای پرهیزگاران نزد پرورگارشان بهشتهایی است که جویبارها از بن درختان آن جاری است جاودان برآن بهشتها خواهند بو د و همسران پاکیزه ای دارند و خشنودی و رضوانی از جانب خدا نیست.
پرهزگاران در بهشت ها و جویبارها ساکن است در جایگاه راستی در پیشگاه پادشاه بسیار مقتدر
وکسی که به خدا ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد خداوند او را به بهشت هایی که جویها در بن آن جاری است وارد می سازد که جاودان در آن بمانند همانا خداوند روزی نیکویی به او عطا فرموده است .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 15 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله کودک ،ظرف یا موضوع تربیت