نوع فایل: word
قابل ویرایش 120 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
مقدمه:
با توجه به برخورد جوامع بشری با مسائل ناهمگون بی شمار فزاینده وابستگی متقابل بین کشورها، تحلیل رفتن منابع طبیعی، سرعت فزاینده تغییرات و مسائل عدیده‌ای از این قبیل نیاز به یافتن تصویری هر چه جامع‌تر و دقیقتر از آینده برای هر جامعه از ضروریات است. (کفایت، 1372).
تورنس (1959) استدلال می‌کند که تصاویر آگاه و ناخودآگاه از آینده، نیروی محرک مهمی در پس دستاوردهای آینده‌اند. تصاویر مثبت آینده، نیروی پر توان مغناطیسی هستند که ما را به تحرک واداشته‌اند و به ما انرژی لازم را برای حرکت به پیش به سوی امکانات، راه‌حلها و دستاوردهای خلاقی و جدیدی می‌دهند از طرفی برای آنکه بتوانیم قدرت تصور خود را افزایش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده خلق کنیم باید خلاقیت خود را پرورش دهیم. چه نیاز به به خلاقیت اجتناب ناپذیر است، بنابراین در این دنیای پیچیده کنونی که در هر رقابتهای بسیار فشرده جوامع مبتکر و مختلف برای دستیابی به جدیدترین تکنولوژی و منابع قدرت هستیم. افراد تیز هوش خلاق و صاحبان اندیشه‌های نو و جدید همانند گرانبهاترین سرمایه‌ها از جایگاه بسیار بالا و ارزشمندی برخوردار هستند.
هر چه قدر جهانی که در آن زندگی می‌کنیم پیچیده‌تر می‌شود نیاز به شناسایی و پرورش ذهنهای خلاق و آفریننده محسوس و روشنتر می‌گردد. در همین رابطه نونیامی معتقد است:
«شانسی برای بدست آوردن خلاقیت بالقوه می‌تواند موضوع مرگ و زندگی هر جامعه‌ای باشد» (گاستون، 1985).
به همین دلیل امروزه جامعه، بیش از هر زمان دیگر به افراد خلاق و هوشمند نیاز دارد در شرایط کنونی، مسائل خلاقیت از تمرین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است.
در مورد خلاقیت و شناخت کودکان خلاق باید خاطر نشان سازیم قبل از اینکه که آتی بتواند خلاق شود باید شرایط یا محیط مناسب فراهم شود. خصوصیات افراد خلاق و غیر خلاق مباحثی چند را در رابطه با محیط خانوادگی با خلاقیت را به بار آورده به طوری که هم اکنون عقیده بر این است که محیط خانوادگی انسان خلاق چیزی سوال محیط خانوادگی آدم غیر خلاق می‌باشد. این تفاوت مخصوصا در آنچه که مربوط به روابط والدین و فرزندان می‌باشد جنبه مشخصتری دارد. برای این مثال نمونه‌ای را که توسط شینر (1970) در این رابطه انجام گرفته است را می‌آوریم، وی درباره ده دختر تیزهوش و خلاق مطالعه نموده است و به این نتیجه رسیده است که خانواده‌هایشان در حدود آنها کنند سختگیری می‌کنند. این دختران خواندن را زود آموخته بودند و سرگرمی‌های بسیار خلاقانه‌ای داشتند (شعر و نقاشی) و خود را دارای قدرت تخیل بسیاری می‌دانستند.
بین کشورها و گروههای اجتماعی مختلف، به تفاوتهای چشمگیری در زمینه روابط والدین و فرزندان یا به عبارت دیگر شیوه‌های فرزند پروری برخوردیم که در دهه‌های نخست میلادی (سه دهه نخست) حاضر، روشهای فرزند پروری تا حدود زیادی زیر نفوذ مکتب رفتارگرایی بود. جای تردید است که پدران و مادران زیادی این شیوه خشک را به کار بسته باشند. اما به هر حال دیدگاه متخصصان آن زمان چنین وده است. (اتکنیسون، 1983).
به نظر می‌رسد در حال حاضر شاهدند در جهت عکس هستیم و چنین می‌نماید که امروز، والدین احساس می‌کنند که ساده گیری پاسخگویی مشکل آنها نیست. به هر حال روابط والدین و کودک یکی از بحثهای مهم روانشناسی است. البته باید توجه داشت که رفتار والدین ابعاد مختلف دارد و فقط شامل تغییرات یکنواخت نمی‌شود.
به طوری که ممکن است والدین هم فرزند خودشان را دوست بدارند و هم اینکه آنها را طرد نمایند، یا اینکه در حین درست داشتن آنها در انضباط نیز سخت گیری کنند، پاسخ طفل نیز صرفاً به یک جنبه از رفتار والدین با شخصیت آنها ارتباط پیدا نمی‌کند. بلکه ما حصل ترکیب عوامل مختلف می‌باشد. هر چند پیش بینی ویژگیهای شخصیتی بعدی بر مبنایی روشهای خاص فرزند پروری بسیار دشوار است اما شواهدی در دست است که بر اساس آن می‌توان گفت بدون شک خانواده مهمترین نقش را در کنترل و هدایت تخیل و ظهور خلاقیتها ایفا می‌کند، با اینکه عوامل ژنی، پیدایش استعداد خلاقیت را هر افراد ممکن می‌سازد معذلک بروز و رشد این استعدادها تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارد. به طوری که می‌توان گفت: خلاقیت به عنوان یک استعداد حاصل تعامل پیچیده وراثت و محیط است. (افروز، 1371)
در این پژوهش برآنیم تا مشخص کنیم که آیا شیوه‌های فرزند پروری با روشهای که والدین در تربیت فرزندانشان به کار می‌برند چه تأثیری بر خلاقیت آنان دارد؟
بیان مسئله :
نقش الگوهای فرزندپروری و تأثیرات آنان به میزان خلاقیت کودکان، چه در روند تکاملی انسان و چه در توسعه ترقیات آینده جهان، امری شایسته التفات بوده و در هر عصری که این نقش در غبار کم اتفاقی مسئولان رنگ باخته و یا به بوته فراموشی سپرده شده است، جهان به گرفتار آمده است، و اهمیت آن است که الگوهای فرزند پروری و خلاقیت یکی از مشکلات و گرفتاریهای جوامع بشری می‌باشد چرا که این امر با سیاست اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیوندهای ناگسسته وارد که با تاسف در خانواده و آموزش و پرورش امروز ما نیز سرچشمه بسیار نارساییها به شمار می‌رود.
از طرفی مسئله خلاقیت مسئله‌ای است که در همه کشورها اعم از پیشرفته صنعتی و یا در حال رشد مطرح و در همه زمانها به نحو خاص خود بروز کرده است، لذا تحقیق درباره عوامل و راههای شکوفایی آن همواره مورد نیاز جوامع بوده است. از طرفی تنوع ضرر و زیانهایی که از این راه یعنی نادیده گرفتن افراد خلاق جامع به عمر انسانها و یا به منابع مادی آنان می‌رسد آنچنان رقم شایان توجهی را در برمی‌گیرد.
باید تکاملهای آموزشی کارایی خود را بیشتر در راه افزایش استعدادها و تواناییهای کودکان به کار برند. شناخت و آگاهی نسبت به الگوهای فرزند پروری و میزان خلاقیت می‌تواند و به والدین و کودکان و همچنین مسئولان آموزش و پرورش و محققان و نظریه پردازان اجتماعی و فرهنگی کمک کند تا در برخورد با کودکان آگاهانه عمل کنند و مسائل و مشکلات آنها را در نظر داشته باشند.
در این راستا، برآنیم تا علل متفاوت شکوفایی خلاقیت و همچنین عللی که مانع از رشد خلاقیت کودکان می‌شود را بررسی کرده و به اثبات برسانیم و با روشهای متفاوت والدین، سلطة گری، آسان گیری و وابستگی شدید، مورد مقایسه و ارزیابی قرار دهیم. تا کار کرد هر یک از روشهای مورد نظر به میزان خلاقیت کودکان نشان داده و مناسب بودن و مزایا و معایب هر کدام از آنها را با روشی علمی به اثبات برسانیم.
فهرست مطالب:
فصل اول
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت و اهمیت تحقیق
فصل دوم پیشینه تحقیق
پیشینه تحقیق
تعریف خلاقیت
مفهوم خلاقیت
نظریه های مربوط به خلاقیت
خلاقیت معمولی و خارق العاده
چه چیزی خلاقیت نیست؟
تفکر خلاق
فرآیند خلاق
عوامل موثر در خلاقیت
عواملی که مانع خلاقیت می شود
روشهای پرورش خلاقیت
ویژگی های کودکان خلاق
اشکال مختلف تخیل و جلوه های خلاقیت در کودکان
شیوه های ارتباط والدین با فرزندان
الگوی شفیر
1- والدین مقتدر (همتای ربع اول در الگوی شیفر)
2- والدین سهل گیر (همتای ربع دوم در الگوی شیفر)
3- والدین مستبد (همتای ربع سوم در الگوی شیفر)
4- والدین مسامحه کار بی اعتنا (همتای ربع چهارم در الگوی شیفر)
موقعیت و تأثیر خانواده بر رفتار فرزندان
چگونه رفتارهای ولدین می تواند خلاقیت را برانگیزد
نیل به دستاورد – نه نمره
والدین فعال و مستقل
قدردانی از خلاقیت
تصور ذهنی از آینده
شوخ طبعی
اصول تورنس
شیوه های فرزندپروری
فصل سوم
مقدمه
نمونه آماری
روش آماری
ابزار تحقیق
ابزار تحقیق
پرسشنامه شیوه های فرزند پروری
پایایی و اعتبار آزمون
آزمون سنجش خلاقیت
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
جدول شماره 1: میانگین خلاقیت کودکان با توجه به سبک فرزندپروری والدین
جدول شماره 2: جدول همبستگی مربوط به فرضیه شماره یک
جدول شماره 5 : میانگین خلاقیت کودکان با توجه به سبک فرزند پروری
جدول شماره 6: جدول همبستگی مربوط به هزینه شماره 3
جدول شماره 7: توزیع فراوانی سبک فرزند پروری والدین
جدول شماره 8 : توزیع فراوانی سبک فرزند پروری والدین
جدول شماره 9 : توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 10 : توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 11 : توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 12 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 13: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 14 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزند پروری والدین
جدول شماره 15 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 16 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزند پروری والدین
جدول شماره 17 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 18 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 19 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 20: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 21: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 22 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 23 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 24 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین.
جدول شماره 25 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 26 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 27: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 28 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 29: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 30 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 31: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 32 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 33 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 34 : جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 35: جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 36 : توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره 37 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 38 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 39 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 40 : جدول توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 41 : جدول توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 42 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 43 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره 44 : توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
تعاریف نظری واژه ها
نگرشهای فرزندپروری
پایان نامه ی بررسی تأثیر سبکهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت کودکان. doc