" در جمهوری اسلامی, حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشد داشته باشند وظیفه عمومی تلقی میگردد. از این رو فعالیتدهای اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست با تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا نماید ممنوع است."
اهداف
بستر سازی جهت بالا بردن سطح آگاهیهای مردم و فرهنگ سازی جهت بهادادن به محیط زیست و منابع طبیعی و جلب همیاری مردم. تعیین مرز بین وظایف سازمان محیط زیست واداره منابع طبیعی. برخورد قانونی با آلودگیهای زیست محیطی. وظیفه قانونگزار در تقنین و روز آمد کردن قوانین موثر جهت بهبود شرایط زیست محیطی و انطباق قوانین با اصول بینالمللی مربوط به محیط زیست و برخورد جدی قانونی با تخلفات. امروزه مسائل زیست محیطی ازحدود مرزهای سرزمینی فراتر رفته و جنبه جهانی یافته و کشروها ملزم هستند اصول پیشبینی شده در بسیار از کنوانسیونها و قراردادهای بینالمللی را رعایت کنند و کشور ما نیز به لحاظ شرکت در بسیاری از کنوانسیونها باید قوانین خود را با اصول بینالمللی مربوط به حمایت از محیط زیست هماهنگ کند و سیاستگذاری بر اساس تقویت یا ایجاد مکانیسمهای (ملی) (منطقهای) و (بین المللی) و جلب حمایت سازمانهای غیردولتی نماید. این حقیقتی انکارناپذیر است که پیشرفت تکنولوژی, تخریب محیط زیست را سرعت بخشیده و به صورت درد مشترک جوامع بشری متجلی گردیده لذا تکنیکی شدن حقوق محیط زیست جهت مبارزه با آفات زیست محیطی ملموس است.
جایگاه ایران
سرآغاز تاریخی حقوق محیط زیست کنفرانس جهانی استکهلم در سال 1972 بوده که توجه جهانیان را به اضمحلال کره خاک معطوف و زیر بنای توسعه همکاریهای بینالمللی را پایهگذاری و مقبولیت جهانی به آن بخشیده. در حال حاضر 15 آژانس تخصص مانند UNESCO-WHO-UNEP به گسترش و تدوین قوانین زیست محیطی میپردازد و ایران در اکثر اتحادیهها, برنامهها, کنوانسیونها و پروتکلهای منطقهای و بینالمللی به اسامی ذیل عضویت دارد. برنامه محیط زیست بینالملل, اتحادیه بیناللملی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی, کنوانسیون تنوع زیستی, کنوانسیون نجات دریایی پروتکل, کنوانسیون حفاظت از لایه ازن, کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی طبیعی جهان کنوانسیون نجات بینالمللی گونههای جانوران, کنوانسیون همکاری منطقهای برای مبارزه با آلودگی نفت, کنوانسیون انتقالات برون مرزی مواد زاید مضر, کنوانسیون ساختاری سازمان ملل متحد در باب گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض…
شاخههای حقوق
1. قوانین و مقررات ملی در مرزهای قانونی کشور.
2. قوانین بینالمللی که نگرانیها و همکاریهای مشترک را برای حفظ زندگی در کرهخاکی میطلبد که در واقع زیرشاخه حقوق بینالمللی عمومی و جدیدترین شاخه آن است که حقوق بشر هم نامیده میشود. این رشته بر پایه احترام به قراردادها بنا نهاده شده است و ضمانت اجرای چندانی ندارد و بیشتر شبیه اصول اخلاقی و شامل عرفهای بینالمللی است که اهدافش حمایت از محیط زیست میباشد.
پیشنهادات
1ـ ایجاد گرایش حقوق محیط زیست در مقطع کارشناسی ارشد در دانشکده حقوق.
2ـ تعبیه در واحد اجباری در دروس دانشکده حقوق.
3ـ تخصیص دادگاههای ویژه جهت رسیدگی به امور مربوط به حفاظت محیط زیست.
4ـ ایجاد تبحر در امر تعلیم و اجبار مدرسین به گذراندن دوران آموزش محیط زیست در تمام مقاطع تحصیلی.
5ـ تشویق آحاد مردم نسبت به کسب و انتقال اطلاعات, مهارتها, ویژگیهای موثر در باره محیط زیست به طرق مقتضی.
6ـ گنجاندن مطالبی درخصوص حفظ محیط زیست در کتب آموزشی از ابتدا تا تحصیلات عالی در کلیه رشتهها.
7. شناسائی و استخراج مسائل مبتلا به قانونی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی و شناساندن آن.
8ـ تعیین دقیق مرز بین وظایف و اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی و چگونگی جلوگیری از تداخل وظایف آن.
9ـ پیشبینی برنامه جهت جلب عزم ملی در حفظ محیط زیست.
10ـ ایجاد رشته کارشناسی محیط زیست و الحاق اسامی متخصصین در کتاب کارشناسان رسمی دادگستری.
از قانون مجازات اسلامی ـ تعزیرات
ماده 679ـ هر کس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم و یا تلف یا ناقص کند به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد. ماده 680ـ هر کس بر خلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت (حمایت شده) نماید به حبس از سه ماه تا سه سال و یا جزایی نقدی از یم و نیم میلیون ریال تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد. ماده 686ـ هر که درختان موضوع ماده یک قانون گسترش فضای سبز را عامدا و برخلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آنها را فراهم آورد علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا هیجده میلیون ریال محکوم خواهد شد. ماده 688ـ هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده, دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زائد, ریختن مواد مسموم کننده در رودخانهها, زباله در خیابانها, کشتار غیر مجاز دام, استفاده غیر مجاز فاضلاب خام یا پساپ تصفیهخانههای فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع, میباشد و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد. تبصره 1 ـ تشخیص این که اقدام مزبور تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست شناخته میشود یا خیر و نیز اعلام جرم مذکور به عهده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان حفاظت زیست میباشد. تبصره 2ـ منظور از آلودگی محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی شیمیایی با بیولوژیک آن را بطوری که به حال انسان یا سایر موجودات زنده یا گیاهان یا آثار یا ابنیه مضر باشد تغییر دهد./م
با آغاز انقلاب صنعتی در اوایل قرن نوزدهم میلادی و رشد روز افزون تحولات بشری، تغییرات گوناگونی نیز در زندگی انسانها رخ داده است. نیاز بشر به انرژی و مصرف انواع سوختهای فسیلی نظیر زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی باعث افزایش شدید گازهایی مانند دی‌اکسیدکربن (CO2) در جو شده است. افزایش جمعیت کره زمین که باعث تغییر کاربری زمین، تخریب جنگلها، افزایش فعالیتهای کشاورزی و دامداری و تولید ضایعات جامد و مایع شده است، تبعات مختلفی به همراه داشته است. پدیده تغییر آب و هوا یکی از این تبعات است. رشد جمعیت و پیشرفت تکنولوژی در قرن اخیر به رشد میزان تقاضای حاملهای انرژی منجر شده است.
انسانها با مصرف انرژی حاصل از سوختهای فسیلی و تولید بیش از حد گازهایگلخانهای توازن انرژی زمین را بهم می‌زنند. ادامه روند افزایش میزان تقاضا و مصرف انرژی در چند دهه آینده، تغییر کاربری زمین، گسترش فعالیتهای کشاورزی و دامداری و افزایش ضایعات جامد و مایع پدیده‌گلخانه‌ای را در جو زمین تشدید خواهد کرد. مدلهای جوی پیشبینی می‌کنند که تا سال ۲۱۰۰، دمای کره زمین از ۱ تا ۵/۳ درجه سانتیگراد افزایش خواهدیافت که این مقدار بیش از تغییرات دمایی ۱۰۰۰۰ سال گذشته خواهدبود. شکل (۱) روند تغییرات دمایی زمین را در دو قرن اخیر نشان می‌دهد.
انتشار روز افزون گازهایگلخانهای، تولید هواویزه‌ها (آئروسل ها)، تغییر در ضریب انعکاس زمین و آلودگی حرارتی، عوامل مختلفی هستند که بر سرعت پدیده تغییر آب و هوا تاثیر می‌گذارند و در این بین تاثیر و اهمیت گازهای گلخانه‌ای بسیار بیشتر و شناخته شده‌تراست.
شکل ۱- روند تغییرات دمای زمین در محدوده سالهای ۱۸۶۰ تا۱۹۸۰
اثرگلخانهای
تابشهای خورشیدی پس از عبور از فضا به زمین و اتمسفر رسیده و قسمت اعظم آن توسط کره زمین جذب میشود. کره زمین پس از گرم‌شدن، امواج گرم را به صورت تابشهای فروسرخ به فضا باز می تابد. قسمتی از این تابشهای فروسرخ از اتمسفر عبورمی کند و قسمتی دیگر توسط
گازهایگلخانهای موجود در اتمسفر جذب و به سطح زمین بازتابانیده میشود (شکل ۲).
شکل ۲- موازنه انرژی بین زمین و فضا
گازهایگلخانهای موجود در جو زمین، کسری از انرژی خورشیدی رسیده به زمین را در داخل اتمسفر نگه می‌دارند و دمای زمین در اثر این انرژی درحد مناسبی ثابت باقی می‌ماند. این عمل گازهایگلخانهای را اثر گلخانه‌ای نامیده‌اند. لازم به ذکر است که اگر اثرگلخانهای در اتمسفر زمین وجود نداشت، دمای کره زمین حدود 5/15درجه سانتیگراد نسبت به حال کمتر می‌شد و عصر یخبندان دیگری را رقم می‌زد.
همچنین، در صورتی که موجودی گازهایگلخانهای در داخل اتمسفر، زیادتر از حد متعارف شود، موازنه انرژی زمین بهم می‌خورد و انرژی بیشتری در داخل اتمسفر زمین باقی می‌ماند. انرژی بیشتر، گرم شدن زمین را به دنبال خواهدداشت.
شکل ۳- سهم گازهای مختلف گلخانه‌ای در اتمسفرزمین بر حسب درصد در سال ۱۳۷۳
گازهایگلخانهای
بخارآب (H2O)، دی‌اکسیدکربن (CO2)، اکسیدنیترو (N2O)، متان (CH4)، ازن جو پایین (O3)، کلروفلوئوروکربنها (CFCs)، هیدروفلوئوروکربنها(HFCs) و پرفلوئوروکربنها(PFCs) گازهایگلخانهای نام دارند. تمامی این گازها در ایجاد پدیده گلخانه‌ای در جو زمین نقش دارند و در این میان بخار آب و دی اکسیدکربن مجموعا ۹۰ درصد از سهم اثر گلخانه‌ای را به خود اختصاص می دهند.
گازهایگلخانهای بطور طبیعی در جو زمین وجود دارند اما فعالیتهای انسانها و آلودگیهای ناشی از این فعالیتها، مقدار گازهای مذکور را بطور غیر طبیعی افزایش می‌دهد. در نتیجه گرمای ناشی از تابش اشعه خورشید در جو زمین محبوس میشود و دمای کره زمین را بالا می‌برد.
گازهایگلخانهای دارای منابع تولیدکننده طبیعی و غیر طبیعی هستند. این منابع چشمه‌های گازهای گلخانه‌ای نامیده می‌شوند. از طرفی مقدار گازهای گلخانه‌ای در اثر تغییر و تحولات شیمیایی در جو یا توسط منابع جذب کننده این گازها که اصطلاحا چاهک نامیده می‌شوند، کاهش می‌یابد. هر گاز گلخانه‌ای طول عمر مشخصی دارد و با توجه به نوع گاز‌‌گلخانه‌ای میزان تاثیر آن بر شدت اثر گلخانه‌ای نیز متفاوت است. معمولا گاز دی‌اکسیدکربن به عنوان مبنای تعیین میزان تاثیر گاز گلخانه‌ای بر گرمای زمین، درنظرگرفته‌می‌شود و پتانسیل گرمایش سایر گازها نسبت به این گاز سنجیده میشود. جدول زیر گازهای گلخانه‌ای، منابع انتشار و طول عمر آنها را در جو زمین نشان می‌دهد.
جدول ۱- خلاصه مشخصات گازهایگلخانهای
گازهای گلخانه‌ای منابع چاهکها طول عمر در جو زمین
غیر طبیعی طبیعی
دی‌اکسیدکربن
CO2 سوزاندن سوختهای فسیلی، جنگل زدایی، تخمیر هوازی ضایعات جامد و مایع --- اقیانوسها- جنگلها ۵۰ سال
متان
CH4 فضولات حیوانی، شالیزارهای برنج و سوزاندن سوختهای فسیلی، تخمیر بی‌هوازی ضایعات جامد و مایع مرداب و اقیانوسها جذب توسط باکتریهای موجود در خاک و انجام واکنشهای شیمیایی در جو ۱۰ سال
اکسید نیترو
N2O خاکهای تقویت شده با کودهای شیمیایی، سوختن زیست توده و احتراق سوختهای فسیلی فرآیندهای میکروبی در خاک و آب اقیانوسها و خاکهای طبیعی جذب بوسیله خاک و واکنشهای فتوشیمیایی در استراتوسفر ۱۴۰ - ۱۹۰ سال
ازن
O3 --- واکنشهای پیچیده فتوشیمیائی در جو واکنش با رادیکالهای آزاد در جو و واکنشهای پیچیده فتوشیمیایی چند ساعت تا چند روز
گرم شدن زمین چه عواقبی به دنبال دارد؟
دما و میزان بارش برف و باران، هر دو بر آب و هوا تاثیر می‌گذارند. مقادیر دما و میزان بارش باران در هر منطقه نیز متاثر از عرض‌جغرافیایی، ارتفاع و جریانهای‌اقیانوسی آن منطقه می باشد. تغییر آب و هوا پدیده‌ای است که میزان تاثیر عوامل فوق را بر آب و هوای هر منطقه تغییر می‌دهد و تاثیرات نامطلوبی را به جای می‌گذارد. برخی پیامدهای شناخته‌شده ناشی از تغییر آب و هوا عبارتند از :
بالا آمدن سطح آب دریاها و کاهش منابع آب شیرین
تغییرات آب و هوای منطقه ای در عرضهای بالا و نیمکره شمالی
تغییر در میزان بارش باران و جهت وزش باد
افزایش بلایای طبیعی مثل طوفان، گردباد و سیل
افزایش میزان خشکسالی و توسعه مناطق بیابانی
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 33 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله آلودگی محیط زیست