مقدمه
انسان می تواند تعداد بیشمار و حیرت اوری از چیزهای مختلف را یاد بگیرد. ما می توانیم راه رفتن، شنا کردن، تایپ کردن، تعمیر ساعت، و برنامه ریزی کامپیوتر را فرا گیریم. می توانیم رانندگی با ماشین، دوچرخه سواری و پرواز با هواپیما را یاد بگیریم. می توانیم زبانهای مختلف، فرمولهای شیمیایی و فرمولهای ریاضی، نقشه خوانی، محاسبه مالیات برآمد و منظم کردن کتابخانه را فرا بگیریم. فهرست چیزهایی را که قادریم بیاموزیم، می تواند تا بی شمار ادامه یابد. البته، همه این یادگیری ها، در صورتی که نتوانیم آنها را به یاد بیاوریم، بی فایده خواهد بود.
بدون حافظه، ما با هر چیزی به گونه ای مواجه خواهیم شد که گویا قبلاً آن را تجربه نکرده ایم. ارزش حافظه آنگاه بر ما روشنتر می شود که بخواهیم بر اساس موارد به خاطر سپرده شده، استدلال و قضاوتی داشته باشیم. به اضافه، ما می توانیم با زمان وارد معامله شویم؛ ارتباط دادن زمان حال به گذشته و پیش بینی نسبت به آینده، به دلیل وجود چیزهایی است که ما در حافظه مان انبار کرده ایم. حتی ادراک ما از وجود خودمان نیز بستگی به یادآوریهای ما نسبت به گذشته مان دارد.
گنجایش حافظه بشری واقعاً حیرت آور است. شما می توانید میلیاردها مورد از اطلاعات مختلف را در حافظه خود انبار کنید. مغز یک کیلو و نیمی شما می تواند بیشتر از هر کامپیوتر پیشرفته امروزی مطالب را ذخیره کند.
اما مردم اغلب فراموش می کنند. آنها مطالبی را که دوت دارند به خاطر بسپارند فراموش می کنند؛ نامهای دیگران را فراموش می کنند؛ سالگردها، روزهای تولد و قرار ملاقاتها را فراموش می کنند؛ مطالبی را که در مدرسه خوانده اند (معمولاً با فاصله کمی بعد از امتحان و گاهی قبل از امتحان) فراموش می کنند.
علت اصلی انتخاب این موضوع چیست؟
همه انسان ها در هر زمینه ای که کار کنند – چه محصل و دانشجو باشند – چه مدرس و چه افرادی دیگر با مشاغل گوناگون در همه مراحل زندگی نیاز به حافظه دارند حتی یک خانم خانه دار هم نیاز دارد تا حافظه ای قوی داشته باشد تا بتواند برنامه مناسبی برای افراد خانواده بریزد – جای تمام وسایل را بداند – بارها برای افراد پیش آمد که جای چیزی را فراموش می کنند و هرچه به حافظه خود فشار می آورند نمی توانند آنرا پیاده آورند. انتخاب این موضوع بیشتر به این دلیل بوده تا کسب اطلاعات برای خودمان باشد و کسانی که مایل به مطالعه این تحقیق باشند می توانند حاصل استفاده از چهار منبع که به صورت دستبندی است استفاده نمایند و ما امیدواریم پس از مطاعه و بکارگیری روشهای تقویت حافظه از نگرانی آن دسته از عزیزانی که بنا به دلایلی دچار مشکلات حافظه شده اند کاسته شود.
در ابتدای تحقیق در مورد شرایط مساعد برای مغز صحبت می شود. اینکه حافظه با مصرف چه موادی دچار تزلزل می شود سپس بحث در مورد چه موادی برای تغذیه مفید می باشند و اندازه گیری حافظه و علل های فراموشی و مشکلات ویژه ی حافظه را نام می بریم. و بعد از آن اموال بهبود حافظه را توضیح می دهد. اصول کلی تقویت حافظه مهم ترین صحبت ما در این کتاب است که پس از آن در مورد اصل مهم این تحقیق یعنی نیروی تمرکز که بسیار حائز اهمیت است برای دوستان بحث می کنیم و در انتهای تحقیق مروری بر مراحل کلی تقویت حافظه بیان شده تا دوستان بتوانند از این روش ها به صورت کمی هم استفاده نمایند.
در پایان محبت از استاد گرانقدر آقای مطلبی برای راهنمایی و کمک در انتخاب موضوع و نحوه نوشتاری این تحقیق سپاسگذاریم و از خداوند متعال برای ایشان و خانواده محترمشان آرزوی سلامت و سعادت در تمام مراحل زندگیشان را خواستاریم.
فصل 2
چگونه شرایط مساعد برای مغز تامین می شود؟
نخست می دانیم که مغز ما، مانند ماهیچه های بازوان و ساق های پایمان، خون دریافت می کند. مقدار خونی که در مدت 24 ساعت در مغز جریان می یابد، در حدود 2000 تا 2200 لیتر است. این مقدار خون 400 برابر حجم کلی خون بدن ما است.
جریان خون در مغز، بر اثر هیجان یا فعالیت مغزی شدید، تندتر و برعکس در هنگام خواب کند می شود. از طرف یدگر آزمایش های بسیار دقیق نشان داده اند که هیجان تند، یا کار مغزی شدید، گرمای مغز را تا 1/0 درجه بالا می برد، و به عکس، در هنگام خواب، گرما از 1/0 تا 3/0 درجه پایین می آید. این موضوع، نقش جریان خون را در عمل مغز آشکار می سازد.
چنان که می دانیم، خون ما نیاز به اکسیژن دارد. برای تسهیل کار فکری و به ویژه برای این که حافظه ما کار خود را به خوبی انجام دهد، باید بریا خون خود اکسیژن کافی تامین کنیم. اما چگونه؟ از یک طرف، گذراندن حداقل یک روز در هفته را در هوای آزاد خارح از شهر پیش بینی کنیم، از طرفی دیگر برای جذب اکسیژن، در فوال کارهای فکری، مدتی را در نظر بگیریم. مثلاً اگر دانشجو هستید، در هر ساعت یک بار پنجره اطاق خود را باز کنید و مدت یک یا دو دقیقه نفس عمیق بکشید. در اطاقی که در آن هوا، بر اثر دود سیگار و دم زدن و غیر فاسد شده است، مطالعه نکنید. از بخاری هایی که اکسیژن اطاق شما را «می خورند» احتراز کنید (مانند بخاری هایی که با زغال، یا گاز یا نفت یا بوتان و غیره می زند و لوله ای به خارج از اطاق ندارند). در نتیجه اصول برای این که حافظه شما بهتر باشد این است که:
برای خون خود به طور منظم اکسیژن کافی تامین کنید.
قاعده دومی که باید رعایت شود، عبارت است از خواب کافی. این موضوعی است روشن، ولی با وجود این بسیاری از اشخاص که از ضعف حافظه شکایت دارند، فکر نمیکنند که کم خوابی برای جریان طبیعی عمل مغز و در نتیجه برای حافظه ایشان زیان مند است. پس از یک خواب خوب در شب، مغز و حافظه برای انجام کارهای فکری بهتر آمادگی خواهد داشت. بر حسب افراد، اشخاص بالغ، حداقل 7 تا 8 ساعت، دانشجیوان 16 تا 22 ساله، 8 ساعت در شبانه روز باید بخوابند. بنابراین، اصل دوم بهداشت حافظه:
خوابیدن به اندازه کافی است
فصل 3
حافظه خود را خراب نکنید
چنان که گفتیم، هر کس می تواند با به کار بستن قواعد درست به خاطر سپردن، حافظه خود را اصلاح کند. با این حال، نتایج خوب تها هنگامی حاصل می ود که اندام هایی که در جریان عمل حافظه دخالت دارند، از نظر فیزیولوژی در وضع خوبی قرار داشته باشند. این اندام ها مرکزهای پی و مغز هستند. چیزی که به دستگاه پی و مغز آسیب می رساند، به خودی خود به حافظه نیز آسیب وارد می سازد.
آیا دخانیات برای حافظه زیان دارد؟ جواب بر حسب اشخاص فرق می کند. واضح است که شخص معتاد به استعمال دخانیات زیاد که طرز استفاده از حافظه خود را می داند، ظاهراً دارای حافظه ای بهتر از کسی است که دخانیات استعمال نمی کند ولی حافظه خود را هرگز تربیت صحیح نکرده است. با وجود این، اگر افرادی را که دارای صفات و ویژگی های مشترکی هستند با هم مقایسه کنیمف ثابت می شود که به طور کلی، دخانیات تاثیر بدی روی حافظه دارد. آمارگیری مشهوری که سر و صدای زیاد برپا کرد، نشان داد که میان دانش آموختگان پلی تکنیک نسبت معتادان به نسبت شماره ترتیب دانش آموختگان افزایش داشته است. به عبارت دیگر تعداد معتاد در میان 20 نفر اول کمتر از 20 نفر دوم است. بی آنکه این امر دلیل قاطعی باشد، چنان به نظر می رسد که دخانیات مانعی برای بازده کامل حافظه ما به وجود می آورد.
با این حال، شخص معتاد گاهی فکر می کند که سیگار به تمرکز حواس و فکر او کمک می کند. این موضوع، در باید امر ممکن است درست باشد، ولی به نظر همه دانشمندان، در درازمدت، دخانیات برای حافظه مضر است. و به ویژه پس از 40 سالگی معتادان بزرگ بیشتر از کسانی که معتاد نیستند، از ضعف حافظه رنج می برند. بنابراین، ما فکر می کنیم که این توصیه برای بهداشت حافظه نوعی مال اندیشی باشد: سیگار نکشید
و بالاخره باید از الکل بپرهیزید: اگر به حسن کار حافظه خود علاقه مند هستید، از استعمال مشروبات الکلی اجتناب کنید. به طور مسلم، جذب منظم الکل، موجب ضعف حافظه می شود. اما آن چه باید مورد توجه قرار گیرد این است که هنگامی که تحت تاثیر حتی مقدار کمی الکل، که به صورت اتفاقی مصرف شود باشند، تثبیت خاطره ها به شدت کاهش می یابد. هرچه بیشتر الکل مصرف شود، کمتر خاطره ها تثبیت می شوند.
همه می دانیم که وقتی شخص در حال مستی است از حوادثی که در این هنگام رخ می دهد تقریباً چیزی به خاطرش نمی ماند. صرف مشروبات الکلی با غذا تا چندین ساعت از استعدااد تثبیت خاطره می کاهد. پس باید از صرف الکل، حتی به صورت سبک آن (شراب، آبجو) به ویژه هنگام مطالعه یا هنگام شرکت در یک سخنرانی پرهیز کرد. از الکل و مشروبات الکلی بپرهیزید.
خلاصه، این چهار اصل بهداشت مغز را به خاطر بسپارید:
1-به خون خود اکسیژن بدهید.
2-به قدر کافی بخوابید.
3-دود مصرف نکنید.
4-از الکل اجتناب کنید.
فصل 4
مغز ما از چه چیز تغذیه می کند؟
فعالیت مغزی، کاملاً مانند روش های ماهیچه ای، همراه با مبادله ها و تغییر شکل های شیمیایی است. موادی که نیازهای ماهیچه و مغز را برآورده می کنند، یکسان نیستند. آزمایش های بسیار ثابت کرده اند که یاخته های مغزی و دماغی به کلسیوم نیاز دارند. کمبود کلسیوم تولید اختلال های عصبی می کند که به عصبانیت ساده، بی خوابی و تشمج منجر می شود. به این جهت است که در ترکیب بعضی از مسکن ها، کلسیوم وجود دارد.
از طرف دیگر، ثابت کرده اند که فعالیت روانی، با از دست دادن اسید فسفریک و نمک ها کلسیوم به وسیله پیشاب همراه است. بنابراین واح است که باید کمبود فسفر و کلسیوم را بیشتر به وسیله تغذیه جبران کرد: مانند پنیر، تخم مرغ، جوانه گندم، بادام، گردو و فندق که برای اندام ها فسفر و کلسیوم مورد نیاز را تامین می کنند.
عنصر مهم دیگر، برای خوب انجام گرفتن عمل حافظه، منیزیم است. متاسفانه منیزیم عنصری است که به مقدار محدود در غذاهای ما وجود دارد. با وجود این در نان کامل، جوانه گندم، شکلات، سبزی ها و بقولات و بعضی از آب های معدنی یافت می شود.
ماده دیگری که از غذاهای قابل ملاحظه برای مغز به شما می رود اسید گلوتامیک (Acid glutamique) است که آن را گاهی اسید هشو نیز نامیده اند. در حالت طبیعی در جگر سیاه و شیر و مخمر آبجو یافت می شود.
سرانجام ویتامین های گروه «ب» کار دماغی و فکری را آسان تر و بهتر می کنند. این ویتامین ها در ماست و مخمر آبجو و فتدوق و بادام و جوانه های گندم یافت می شوند.
آیا از این همه که گفته شد چه کاربرد عملی می توانیم نتیجه بگیریم؟ می دانیم که در موقع کارهای فکیر شدید به مصرف کردن این غذاها به نسبت قابل ملاحظه ای نیازمندیم: اغلب اوقات این غذاها، غذاهای عادی هستند و یافتن آن ها آسان است. عده ای هم مانند جوانه گندم و مخمر آبجو، به ویژه در مغازه های فروش مواد غذایی مخصوص رژیم، یا داروهانه ها یافت می شود.
در دوره فعالیت فکری شدید، باید سعی کنیم که غذاهای دارای پروتئین (تخم مرغ، گوشت، جگر سیاه، ماهی) که گوار ش آن ها آسان است (مانند کباب، سبزی و بقولات پخته به وسیله بخار، یا در آب) صرف کنیم و از مصرف زیاد چربی و نان و قند بپرهیزیم. از زیاد خوردن در یک مرتبه، گرچه نیاز باشد، خودداری کرد (مقداری ماست با یک تکه پنیر در ساعت 11 صبح و بین ساعت های 4 و 5 بعد از ظهر). زیرا انباشتن زیاد معده فعالیت های مغزی را سست می کند.
غیر از غذاهای طبیعی می توان این رژیم را با صرف بعضی از مواد دارویی محتوی فسفر، اسید گلوتامیک و ویتامین «ب 12» تکمیل کرد.
ما به دانشجویان توصیه می کنیم که از استعمال مواد محرک قوای فکری که ایجاد «تحریک» موقتی می کنند، ولی تخدیری در پی دارد، خودداری کنند و آن ها را تنها در مورد خستگی های ناگهانی به کار ببرند. هم چنین باید از استعمال داروهای مسکن، به استثنای بعضی از آن ها که آرامش بخش و بی زیان هستند ]مانند کالسدین (Calsedine)، آتاراکس (Atarax)، فنرگان [(Phenergan) خودداری ورزید.
پیش ازپایان مطالعه فیزیولوژی مغز، به درس مهمی در باره تمرکز می پردازیم.
می دانیم که تمرکز برای رشد و گسترش حافظه ضرویر است. دقت و مشاهده واقعیت های تنها به شرطی می تواند کافی باشد که به درستی حواس خود را روی این اعمال متمرکز کنیم.
تمرکز ملکه و استعدادی است که دقت ما را روی یک موضوع معین، بی آن که افکار دیگری آن را به خود مشغول کند، نگاه می دارد. از طرفی، استعداد بسیار ارزشمندی نیز برای همه فعالیت های دماغی است.
می توان گفت که تمرکزی که ما برای بهتر به خاطر سپردن به آن نیاز داریم، با آن که طبیعتاً همان استعداد، بر دو گونه است، یکی تمرکز فوری است که ما برای مشاهده دقی یک سند، یک چهره، یک رویداد، یک منظره، یک ساختمان، یک پرده نقاشی به آن نیاز داریم و دیگر تمرکز طولانی که برای مطالعه، یاد گرفتن، حفظ کردن، نگاشتن، حساب کردن، به یاد آوردن و اندیشیدن، برای ما ضرورت دارد. تمرکز فوری به عملی کردن آن به طور دلخواه و فوری در هر کیفیتی که باشد، نیاز دارد. هم چنین به استعداد عوض کردن سریع موضوع، نیازمند است. مثلا اگر 4 یا 5 نفر را به ترتیب نقشی که دارند به شما معرفی کنند، شما روی آن ها و چهره ها حوای خود را مدت بسیار کوتاهی متمرکز می سازید و سپس در باره آن چه آن ها خواهند گفت یا نشان خواهند داد و غیره دقت می کنید. تمرکز طولانی برای مطالعه یا فکر کردن، به عمل دیگری نیاز دارد. ما آن را در درس های مخصوص مطاله، به تفصیل شرح خواهیم داد.
اکنون تمرکز فوری را به کمک چند تمرین تقویت کنید. این تمرین ها می توانند نیروی تمرکز حواس را تا درجه بسیار زیاد اصلاح کنند. ولی باید آن ها را خیلی دقیق انجام دهید. تمرین های دیگر نمرکز حواس را نیز در جریان این درس ها خواهیم داشت و باید برخی از آن ها را چندین بار اجرا کنید. این تمرین ها به نظر شما مشکل می ایند. از این بابت ناراحت نشوید. آن ها را به سادگی هر اندازه بهتر که ممکن باشد انجام دهید.
تمرین شماره 6 (تمرکز)
شیئی را بگیرید (ساعت، کلید، چیز کوچک و دیگر) و آن را با دقت مدت 30 ثانیه نگاه کنید، سپس چشمان خود را ببندید و سعی کنید که به طرز دقیقی آن را به یاد بیاورید. اگر بعضی از جزئیات آن کاملاً روشن نبود دوباره شیء را نگاه کنید و پس از آن چشمان خود را ببندید و این کار را تکرار کنید، تا بالاخره بتوانید آن را با وضوح کامل به یاد بیاورید.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 63 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله تقویت حافظه