موزه مکانی است برای ارائه، نگهداری و صیانت مواریث فرهنگی. در این مکان پایگاه مستحکم آفرینش فرهنگ به نمایش گذارده می شود و فرهنگهای گذشته از زیر سایه به در می آیند تا به زمان حال روشنی بخشند و جرقه هایی از نور را به سوی آینده پرتو افکنند. در این محل هر شیء هنری، نقش گواه یک لحظه معین را بازی می کند و در نتیجه سخنگوی دائمی پیامهای فرهنگی است. موزه مکانی است که نه تنها امکان شکوفا شدن توانائیهای خلاق و بارز بشر را فراهم می سازد، بلکه آدمی می تواند از خلاقیت هنری، قابلیتهای ذهنی و استعداد و توان دیگران نیز لذت ببرد. جلوه های میراث زنده بشری در هر فرهنگ برای ماندگاری خود روندهای متناسبی دارند که یکی از آنها در بستر موزه ها تأمین می شود و نمایش اشیاء بهترین وسیله ای است که موزه ها برای ارائه مجموعه های خود در یک فضای معین به منظور دستاورد بیشترین بهره وری برای دیدار کننده و همچنین برای انتقال دانش در اختیار دارند.
از آنجائیکه عناصر میراث فرهنگی کهن در زندگی، حضوری نقشمند دارند ابعاد مادی میراث فرهنگی به سبب ماهیت و ویژگیهای صوری خود شناخته شده و مورد تأکید قرار گرفته اند، همچنین تخریب آن قابل رؤیت بوده و اهمیت نگهداری آن پیوسته آشکار است، اما بعد معنوی این میراث به سبب سرشت ناملموس خود پیوسته از چشم دور مانده و تنها برحسب عادات فرهنگی جوامع به حیات خود ادامه داده است. موزه می تواند جایگاه مناسب نمایش توأمان میراثهای مادی و معنوی محسوب گردد و نقش اساسی در آموزش بصری ایفا نماید.
از زمان تشریف فرمائی حضرت رضا (ع) به خراسان، حرکت شیعیان و ارادتمندان آن حضرت به این خطه آغاز شد و پروانه وار برای کسب نور ایمان، خود را به پیشگاه امام همام می رساندند و اغلب در این ولایت مقیم می شدند. حادثه جانگداز شهادت حضرت رضا (ع) در خراسان در سالهای نخستین قرن سوم هجری قمری و دفن پیکر مطهر آن بزرگوار در این سرزمین، تاثیر عمیقی بر اعتقادات دینی مردم و بر جغرافیای منطقه بر جای گذاشت. کسانیکه توانسته بودند در هنگام حیات پربرکت ایشان به کسب فیض از محضرشان بپردازند، با تحمل رنج سفر به زیارت قبر مولایشان می شتافتند و با ماندن چند شبانه روزی در جوار مرقد مطهر به درک فیض نائل می شدند. با تداوم این حرکت و به مرور زمان، در جهت ایجاد امکانات و تسهیلات و رونق بخشیدن به این مکان و رفع مشکلات زائرین، مومنان پاک نهاد و مخلص، در حد توان خود دامن همت به کمر بسته و در راه خدمت به دوستداران آن حضرت از ایثار هیچگونه بذل مال و امکانات دریغ نورزیدند.
با گذشت زمان، بعضی از این وسایل و ابزار، غیر قابل استفاده می گردید و اجبارا اشیائی جدید جای آنها را می گرفت و اشیا قدیمی که بلااستفاده می شد فقط به خاطر حرمت و قداستی که به علت قرب جوار یافته بود و یا به خاطر وقف بودن آنها، در محل انبارها نگهداری می شد و با این اعتقاد و بدون اینکه خود خواسته باشند که سیر تاریخی و تحول کاربرد اشیا را به آیندگان نشان دهند آنها را برای ما حفظ کرده اند.
معاونت امور موزه های آستان قدس رضوی
اولین موزه در آستان قدس رضوی در سال 1324 هجری شمسی در ساختمانی به مساحت 1024 متر مربع در صحن امام خمینی بنا گردید. این موزه به مدت چهل سال تنها موزه آستان قدس رضوی بوده است. با استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی و آغاز تحول بنیادین در تمامی عرصه ها، موزه آستان قدس رضوی نیز مسیر توسعه را پیمود و در طی سالهای پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران چندین بار دچار تغییر و دگرگونی گردید. در حال حاضر سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در زیر مجموعه معاونت امور موزه ها دارای سه اداره حفاظت و مرمت آثار فرهنگی ، پژوهش و معرفی اشیاء و گنجینه های آستان قدس رضوی به شرح ذیل می باشد:
شامل 15 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله موزه آستان قدس رضوی