لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه5
در دوران پس از جنگ جهانی دوم حجم انتشارات, خصوصاً انتشارات علمی تخصصی به طور فوقالعادهای افزایش یافته است. در هر موضع صدها کتاب, مجله و گزارش انتشار مییابد و پدیدهای را به وجود میورد که گاه “انفجار انتشارات“ و گاه “انفجار اطلاعات“ نامیده میشود. دیگر تنها “نوشته“ برای ثبت اطلاعات و انتقال آن کافی نیست بلکه انواع وسایل چون فیلم و میکروفیلم, صفحه و نوار جز اینها برای ثبت وانتقال اطلاعات به کار گرفته میشود. یکی از نتایج این ا مر آن است که روشهای قراردادی طبقهبندی به طور عمده به کار تنظیم کتاب در قفسه کمک میکند و سرعنوانهای موضوعی نیز به طور کلی برای کتاب مناسب است. این روشها در مورد فهرست کردن موضوعات بسیار ریز و جزیی با محدودیتهایی روبرو است که مانع نمایه‌سازی دقیق مدارکی که غیر از کتاب هستند میشود.
از مشکلات دیگر به کار بردن روشهای قراردادی طبقهبندی و سرعنوانهای موضوعی رشد سریع حجم فهرست است که در نتیجه آن یک سلسله مسائل چه از نظر نگهداری فهرست و چه از نظر جستجو در آن, به وجود میآید. رج کردن برگههای تازه در فهرست و مراجعه به آن, الفبایی کردن, تقسیمات فرعی, سرعنوانهای چند پاره و نیز لزوم داشتن برگههای راهنما, همه مسائلی است که استفاده از فهرست قراردادی و جستجو در آن را مشکل میسازد.
بدین ترتیب نیاز به یک نوع نمایه‌سازی که بتواند پژوهندگان را به عمق محتوای مدارک رهنمون باشد در سالهای بعد از جنگ سبب پیدایش روش جدیدی شد که آن را نمایه‌سازی همارا (Coordinate Indexing) نام گذاشتهاند.
در روشهای قراردادی طبقهبندی به علت آنکه نمایه‌سازی مدارک کمتر عمقی است ذخیره کردن اطلاعات هزینه و وقت کمتری میخواهد و در نتیجه این روشها از نظر ذخیره کردن مقرون به صرفه است اما به هنگام بازیابی وقت بسیار صرف میشود و همه مدارک پیدا شده دقیقاً مربوط به موضوع مورد تحقیق نیست لذا این روشها از جهت بازیابی جنبه اقتصادی کمتری دارد.
در روشهای قراردادی طبقهبندی و سرعنوانهای موضوعی آنچه که به طور اصلی فهرست میشود خود مدرک است و بدین جهت این روشها را به اصطلاح انگلیسی بر پایه Item Entry یا Item File میدانند یعنی به یک مدرک معین یک یا چند شماره طبقهبندی و چند سرعنوان موضوعی داده میشود و سپس مشخصات این مدرک در زیر آن شماره طبقهبندی یا سرعنوان بایگانی میشود.
در حالی که در روش نمایه‌سازی همارا آنچه که فهرست و بایگانی میشود خود کلمات فهرست است و بدین سبب آن را به اصطلاح انگلیسی بر پایه Item Entry یا Item File میدانند.
در اینجا لازم به یادآوری است که استفاده از زبان طبیعی در روش نمایه‌سازی همارا سبب میشود که بازیابی سریعتر و آسانتر انجام گیرد, در حالی که در روشهای قراردادی طبقهبندی به علت به کار گرفتن حروف و ارقام, حتی در صورتی که امکان تجزیه و تحلیل محتوی و نمایه‌سازی دقیق مدارک وجود داشته باشد, شماره طبقهبندی بسیار بزرگ و شناخت و به خاطر سپردن آن بسیار مشکل میشود.
برای روشن شدن موضوع مثالی از طبقهبندی دهدهی جهانی ذکر میکنیم که به علت استفاده از جداول اختصاص و عمومی کمکی قابلیت بیشتری در نشان دادن محتوای مدارک دارد. در این طبقهبندی مدرکی دربارة “تدریس علوم در برنامه دبیرستانها“ با شماره زیر مشخص میشود:
5: 214/371: 5/373
چنانکه دیده میشود برای نشان دادن این موضوع یازده رقم به کار گرفته شده است. برای بازیابی این مدرک تنها در صورتی که به عامل “دبیرستانها“ (5/373) توجه داشته باشیم میتوانیم مدرک را بازیابیم و هرگاه توجه اصلی به عامل “برنامه“ (214/371) باشد ناچاریم با تغییر ترتیب عوامل تشکیلدهنده شماره, یک شناسه دیگر به شماره 5/373: 5: 214/371 نیز داشته باشیم. نمایه کردن همین مدرک چنانکه بعداً خواهیم دید به کمک روش همارا بسادگی انجام میگیرد.
پایه اصلی نمایه‌سازی همارا بر آنست که محتوای هر مدرک را میتوان به یک سلسله مفاهیم بنیادی تجزیه کرد و برای نمایه‌سازی مدرک, این مفاهیم را با کمک یک واژه یا یک عبارت بسیار کوتاه نشان داد. در این روش کوشش میشود که تنها یک واژه برای نشان دادن یک مفهوم بکار رود و حتیالمقدور از بکار گرفتن عبارات کوتاه خودداری شود. واژههایی که برای نمایه‌سازی بکار میرود الزاماً از یک لیست پیش ساخته برداشت نمیشود بدین معنی که لازم نیست در بدو کار لیستی از واژهها را بر حسب مورد, توصیفگر یا کلمات کلید یا جنبه یا Uniterm مینامند و با کمک آنها میتوان عمیقاً محتوای مدارک را نشان داد.
معمولاً هر مدرک که به کتابخانه میرسد یک شماره مسلسل میگیرد. با کمک شمارههای مسلسل میتوان تاریخ تقریبی وصول مدرک را تعیین کرد. وقتی مدرک خوانده شد مفاهیم اساسی آن تعیین میشود و برای هر مفهوم واژه مناسبی در نظر گرفته میشود. در آغاز کار برای هر واژه برگهای جداگانه و بعداً برای هر واژه تازه برگه جدیدی در نظر گرفته میشود و این واژه در بالای برگه نوشته میشود. در پایین هر برگه شماره مدارکی که مفهوم این واژه در آنها وجود دارد به ترتیب خاصی که بعداً ذکر خواهد شد نوشته میشود. مدرک به ترتیب شماره در قفسه قرار میگیرد و برگههای واژهها به ترتیب الفبایی بایگانی میشود. به علت کوشش در بکار بردن واژههای بسیط خودداری از بکار بردن واژههای مرکب و عبارات, رج کردن برگهها بینهایت آسان است و مشکلی از این نظر به وجود نمیآید.
تحقیق در مورد نمایه‌سازی همارا