فلسفه ایمنی و بهداشت
پایه و اساس چنین طرز تفکری آن است که اصولًا مدیریت در یک واحد صنعتی ایمن و بهداشتی › آسان تر و همراه با تولید بیش تر و هزینه کم تر است . مدیران گرچه مسئولیت خطیری در امر افزایش تولید و سود دهی بیشتر کارخانه دارند ، اما مسئولیت آن ها در قبال حفظ جان کارگران بیش تر است . کاهش تولید و زیان های مادی را می توان به روش های مختلف جبران کرد، اما ضایعات انسانی از جمله مرگ و معلولیت های دائمی ، جبران ناپذیر است . بنابراین باید فلسفة ایمنی و بهداشت را چنین بیان کرد:
- از اجرای برنامه های ایمنی و بهداشت ، هم مدیران و هم کارگران سود می برند .
- ایمنی و بهداشت ، جزء تفکیک ناپذیر مدیریت محسوب می شود.
- ضروری است استانداردهای ایمنی و بهداشت ، به شیوه های مختلف آموزش داده شود.
- حدود مسئولیت افراد در قبال برنامه های بهداشت حرفه ای باید مشخص شود ، به طوری خوبی بشناسد.
اگر مدیران متعهد به این فلسفه باشند ، ضمن فعالیت های روزانة خود ، مدیریت ایمنی و بهداشت را تقویت می کنند.
تشکیل واحد ایمنی
ایجاد یک واحد ایمنی در کارخانه در پیش برد اهداف ایمنی بسیار موثر است . در این دپارتمان برنامه های ایمنی طراحی و به اجرا در می آید . این برنامه ها شامل برنامه های مربوط به کنترل عوامل مخاطره آمیز فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی و بهسازی محیط کار می باشد.که در زیر به مهمترین آنها اشاره می شود:
- بازرسی دقیق از کلیه کارگاهها و ساختمانها به منظور رعایت اصول ایمنی و حفاظتی و ارائه گزارشات لازم
- کوشش لازم در تشخیص احتمال وقوع حوادث ناشی از کار و پیشنهاد اقدامات لازم برای رفع آنها
- تهیه ، تنظیم وآنالیز آمار مربوط به حوادث ناشی از کار
- نظارت و کنترل بر توسعة شبکه های انرژتیک مانند برق، گاز وآب ، از نقطه نظر مسائل ایمنی
- تشکیل کمیته های حفاظت فنی بر اساس مقررات وزارت کار
- همکاری با واحدها و ادارات مختلف در زمینه شناسایی مناطق خطر از درجة احتمال ایجاد حریق
- نظارت بر اجرای سیستمهای اطفاء حریق و محل نصب آنها
- تهیه و تنظیم دستورالعملهای حفاظت فنی و چگونگی استفاده از وسائل و ابزار های حفاظتی مرتبط با شغل کارگران
- نظارت بر اجرای طرحهای حفاظت فنی و پیگیری تا حصول نتیجه
- تشکیل واحد آتش نشانی
به منظور پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاهها تشکیل این واحد ضروری است . این واحد می باید با واحد ایمنی ارتباط نزدیک داشته باشد و برای افزایش کارایی آن می باید به موارد زیر توجه داشت :
- بکارگیری شبانه روزی افرادی که از تعلیمات لازم بهرمند و بطریقه صحیح استعمال وسائل و تجهیزات مربوطه آشنا باشند
- آگاهی از محل نزدیک ترین مرکز آتش نشانی و در اختیار داشتن وسیلة ارتباطی در موقع لزوم
- تامین ذخیرة آب کافی برای خاموش نمودن حریق های احتمالی
- بررسی کارگاه از لحاظ لوله ها و شلنگهای آب آتش نشانی ، دستگاههای ثابت آب پاش خودکار ، خاموش کننده های دستی و چرخدار.
- مجهز نمودن کارگاه به وسائل اعلام حریق خودکار
- برگزاری تمرینات مربوط به اطفاء حریق، تخلیه ساختمان در کلیه کارگاه و شرکت دادن همة کارکنان
- نظارت بر شیوة صحیح انبار کردن مواد بر اساس قابلیت اشتعال و پیش بینی تدابیر لازم
آنچه که مدیریت برای جلوگیری از حوادث باید بکاربرد عبارتند از:
- مقررات ایمنی را مورد حمایت قرار دهد
- کارخانه یا کارگاه را با وسائل و ابزارآلات قابل اطمینانی مجهز نماید
- برای کلیة ماشینها گارد(حفاظ) فلزی بمنظور حفاظت نصب کند
- هیچ نوع ماشین یا تجهیزاتی را وارد عملیات نکند مگر اینکه قبلا از نظر ایمنی بطور دقیق مطالعه شده باشد.
- لوازم حفاظت فردی مناسب را به موقع تهیه ، و در اختیار کارگران قرار دهد
تعیین و واگذاری مسئولیت ها
یکی از مسائل مهم که د ر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت مطرح می شود ، تعیین مسئول و نحوة واگذاری مسئولیت ها به افراد است ، به طوری که مسئولیت انجام هر کاری به طور کاملاً مشخص به عهدة فرد واگذار شود و او در مقابل اعمال خود جواب گو باشد. این یکی از بهترین شیوه هاست که بوسیلة آن می توان تعداد زیادی از کارکنان را در برنامه های ایمنی و بهداشت شریک و سهیم کرد و به آن ها یادآور شد که هر کارگری مسئول ایمنی و بهداشت کار خود است . در این ارتباط نباید استعداد و علا قة افراد نادیده گرفته شود و مدیران نیز می توانند از مکانیزم های تشویقی برای ایجاد رغبت وعلاقه مندی بیش تردر افراد بهره بگیرند. این برنامه ها زمانی مؤثرتر خواهد بود که همراه با ارزیابی فعالیت ها باشد و همواره تلاش شود که افراد مسئولیت های محوله را بهتر انجام دهند.
تهیه برنامه آموزشی
آنچه تحت عنوان مسئولیت های ایمنی گفته می شود ، باید به شیوه ای مناسب به کارگران آموزش داده شود ، به طوری که کاملًا به وظایف خود آشنا شوند. برای این منظور می توان از روش های مختلف آموزشی مانند کارگاه آموزشی یا آموزش چهره به چهره استفاده کرد. یادآور می شود اصولاً آموزش باعث بالا رفتن دانش و معلومات ایمنی کارکنان یک کارخانه خواهد شد و به افراد آموزش دیده بیشتر می توان اعتماد کرد.
مستند سازی فعالیت ها
مستند سازی ، یکی از عناصر اصلی مدیریت ایمنی و بهداشت به شمار می آید . اگر فعالیت های ایمنی که به طور روزانه انجام می شود ، به نحوة مناسبی ثبت شود ارزش قانونی خواهد داشت . هم چنین از مستند سازی برای تنظیم فعالیت ها و برنامه های سیستم مدیریت ایمنی نیز می توان بهره گرفت . در اینجا پایه و اساس کارها آن است که مدارک مورد نیاز بایگانی شود به نحوی که به آسانی قابل دسترسی باشد . یک روش مؤثر آن است که برای هر مورد یک پرونده› تشکیل شود . مثلاً پرونده ای در مورد ایمنی پرس ها تهیه کرد و کلیة خطرات و حوادث اتفاق افتاده را برای مدت یکسال در آن درج کرد . سپس پرونده را در اختیار بخش مربوطه ( قسمت پرس کاری ) قرار داد تا با تجزیه و تحلیل و مطالعة کلیة جوانب ، از آن برای تهیة استانداردهای ایمنی ، تذکرات احتیاطی و تهیة برنامه های آموزشی استفاده شود. قدم بعدی ، انتخاب مسئول ضبط و نگهداری مدارک است.
مدیریت کنترل داخلی
تنظیم استانداردها ، تعیین مسئولیت ها ، تهیة برنامه های آموزشی و طراحی سیستم بایگانی ، بازگو کنندة آن است که سیستم مدیریت ایمنی چگونه باید فعالیت کند . ادامة فعالیت در این سطح به مدیریت کنترل داخلی نیازمند است . هدف نهایی مدیریت کنترل داخلی آن است که اگر استانداردی به اندازة کافی حیاتی و ضروری است ، یادداشت و ثبت شود و تضمین گردد که مسئله فراموش نشده و به آن رسیدگی می شود. از نظر سیستم اداری ، مدیریت کنترل داخلی بر کار کمیتة ایمنی کارگاه نظارت می کند و مسائل را برای طرح در هر جلسة کمیتة مذکور آماده می کند .
مرحلة نهایی مدیریت کنترل داخلی ، یک بازرسی جامع و فراگیر است . این بازرسی نشان می دهد که آیا سیستم مدیریت بطور کامل و صحیح کار خود را انجام می دهد ؟ ارزیابی نهایی توسط کمیتة ایمنی انجام می شود . با توجه به آن چه ذکر شد ، مزایا ی توجه و رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای به شرح زیر است :
- برای کارگر
- کاهش حوادث
- افزایش سطح بهداشت کار
- افزایش ایمنی
- افزایش روحیه
- برای کارفرما
- کاهش حوادث
- کاهش مخارج درمانی
- کاهش هزینه غرامت
- استفادة بهتر از نیروی انسانی
که ما حصل تمامی موارد فوق ، به افزایش بهره وری واحد صنعتی خواهد انجامید . بنابراین در می یابیم که می توان به عنوان یکی از راههای افزایش بهره وری ، رعایت و توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای را نیز مد نظر قرار داد.
نقش ایمنی و بهداشت حرفه ای در افزایش بهره وری واحد های صنعتی
شاید تصور اینکه ایمنی و بهداشت حرفه ای میتواند نقش به سزایی در بهره وری بسیاری از واحدهای صنعتی داشته باشد برای اکثر افراد مشکل داشته باشد . بطور کلی ارتقای سطح بهره وری در واحدهای صنعتی به طرق متفاوتی امکان پذیر است این امر از طریق بکارگیری روشهای مدیریتی صورت میپذیرد.
لازم به ذکر است که اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای نیز علاوه بر اثرات غیرمستقیم بر بهره وری و بازده اقتصادی واحدهای صنعتی بطور مستقیم بر این موارد تاثیر دارد.
بطور کلی خسارات مالی یا جانی ، عواقب و پی آمدهای منفی تمامی حوادث صنعتی را تشکیل میدهند . بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاهها و تجهیزات ، مواد خام محصولات یا محیط کار میشود و یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را بهمراه خواهند داشت . بدیهی است که تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر خواهد گذاشت . علاوه بر موارد فوق بیماریهای ناشی از کار نیز عوامل دیگری هستند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر بهره وری اثر میگذارند . چراکه علاوه بر خسارات و زیانهای اقتصادی ناشی از غیبت ها مخارج درمانی ، بیمه و سایر هزینه های مرتبط نیز قابل توجه خواهند بود .
از اینرو توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای اهمیت ویژه ای می یابد . زیرا تنها با بکارگیری این اصول است که میتوان رخداد حوادث و بیماریهای شغلی را کاهش داد و یا به حداقل رسانید و در صورت امکان بطور کامل حذف کرد.
با توجه به تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته ، توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای و رعایت این اصول ، نقش زیادی در کاهش زیان های اقتصادی واحدهای صنعتی داشته است .چراکه با کاهش حوادث ، احتمال آسیب دیدن تجهیزات و ایجاد خسارات مالی کاهش یافته و کاهش لطمات جانی نیز رخ خواهد داد . به عنوان مثال تنها در یک مورد که در یکی از واحدهای صنعتی صورت گرفت ، با رعایت اصول بهداشت حرفه ای ، غیبت ناشی از کار از 132 مورد روز کاری به 34 روز کاری کاهش یافت .
برای اینکه اهمیت موضوع را بهتر درک کنیم ، مثالی میزنیم :
فرض میکنیم که فردی در محیط کار با حادثه ای مواجه شود یا در اثر عوامل زیان آور محیط کار به یک بیماری شغلی مبتلا گردد . وقوع این حادثه یا بیماری به احتمال بسیار قوی عواقب متعددی را نیز در پی خواهد داشت که ممکن است یک یا چند مورد از حالت های زیر را در بر بگیرد
شامل 20 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله کنترل آلودگی صوتی و محیط و ایمنی و بهداشت در فضای کارخانه ها