خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَ مِن آیاتِهِ أن خَلَقَ لکُم مِنْ انفُسِکُم أزواجا لِتَسکُنوا اِلیْها و جَعَلَ بَیْنَکُم مَودَّةً وَ رَحْمَةً، اِنَّ فی ذلکَ لایاتٍ لِقَومٍ یَتَفکرونَ؛
از جمله آیت های خدا این است که برای شما از جنس خودتان همسران آفرید تا به وجود آنها آرام گیرید و میان شما دوستی و مهربانی برقرار ساخت. در این امر برای کسانی که اندیشه می کنند عبرت هاست.»
خانواده به یکی از نهادهای بنیادی و سازنده اجتماعات بشری است و نقش بسزایی در رشد و تربیت افراد جامعه و توسعه و تقویت ارزش های والای انسانی دارد. گرچه امروزه در جوامعی که به سمت صنعتی شدن در حرکت هستند تحولات عمیقی در آن رخ داده است. در جوامع صنعتی زندگی به صورت مکانیکی و ماشینی تبدیل گردیده و به دلیل گوناگونی در سلیقه ها، ارزش ها و اختلاف نظرها، روابط اعضای خانواده روز به روز مادی تر و خشک تر گردیده و عواطف انسانی کم رنگ تر شده است و خانواده ها از حالت سنتی به خانواده های هسته ای و کوچک تبدیل گردیده است.
پروفسور «مارگارت مید» از دانشمندان بزرگ علوم اجتماعی در این باره می گوید:
« به وجود آمدن خانواده هسته ای به صورت یک زن و شوهر که دور از سایر اقوام و آشنایان به طور مجزا زندگی می نمایند، در عصر فضا در حال گذشتن از بوته آزمایش بسیار مشکل و مهم است و همین طور ازدواج های کم دوام و تصنعی عصر ما ... با وجودی که واژه خانواده هسته ای رابطه فیزیکی با بمب هسته ای ندارد ولی همان طوری که نامگذاری شده است از بمب هسته ای هم خطرناک تر است.»
تحکیم خانواده جامعه را به سمت آرمان های مطلوب سوق می دهد، لذا باید جوانان را ابتدا به ازدواج تشویق نمود و روش های استحکام زندگی خانوادگی را به آنها آموخت. ازدواج علاوه بر اینکه مورد تأکید اسلام و سنت رسول اکرم(ص) است، باعث احساس تعهد در فرد نسبت به خانواده و اجتماع، ارضای غرایز انسانی، دوری از گناه و پاکدامنی و ایجاد آرامش و تکامل انسان است.
پیامبر اسلام(ص) می فرماید: « مَن تَزوَّجَ اَحْرزَ نِصفَ دینه؛ آن کس که ازدواج کند نیمی از دینش را حفظ نموده است»
انسان متمدن امروزی که با کمک پیشرفت های چشمگیر و شایان توجه خود بخصوص در زمینه علوم و صنایع توانسته است بر روی بعضی از اجرام سماوی قدم بگذارد و در اعماق دریاها و اوج آسمان ها سفر کند و پرده از روی بسیاری از اسرار نهان بردارد و در حقیقت بر خشکی ها، آسمان ها و دریاها حکومت کند و با استفاده از اصول، قوانین و یافته های علمی و عملی بسیاری از معماها و مسائل و مشکلات حیات و بقا را حل نماید و سر از اسرار پیچیده و مشکلِ نهفته در دل ذرّات و در اعماق محیط درون و بیرون به در آورد، ولی انسان متمدن امروز هنوز در راه حل بسیاری از مسائل و مشکلات زندگانی روزمره خود از جمله مهم ترین رکن زندگی یعنی محیط خانوادگی عاجز و ناتوان بر جای مانده است. دنیای متمدن در فرآیند توسعه در ابعاد مختلف زندگی، هنوز راه حل های جدی در جهت ایجاد پیوند خانوادگی ارائه نکرده و موفقیتی چندان را به دست نیاورده است، ولی تلاش ها در جهت دستیابی به چنین مسئله اساسی، به نوبه خود، بسیار نویدبخش است. «بالزاک»، اندیشمند بزرگ معاصر می گوید: «مسافرین طریق زناشویی باید دارای قطب نما و راهنما باشند.»
امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) فرمودند: «مَن عرف نَفسَه، فَقَد انتَهی الی غایَةِ کُلِّ مَعرِفَةٍ وَ عِلْمٍ؛ کسی که خود را بشناسد، به هدف نهایی همه دانش ها و معرفت ها دست یافته است.»
بنابراین در این مقاله سعی شده است با طرح سؤالات زیر به اختصار روش هایی که می تواند استحکام خانواده را دوام بخشد مورد توجه قرار گیرد.
روش های تحکیم خانواده
خانواده به یکی از نهادهای بنیادی و سازنده اجتماعات بشری است و نقش بسزایی در رشد و تربیت افراد جامعه و توسعه و تقویت ارزش های والای انسانی دارد. گرچه امروزه در جوامعی که به سمت صنعتی شدن در حرکت هستند تحولات عمیقی در آن رخ داده است. در جوامع صنعتی زندگی به صورت مکانیکی و ماشینی تبدیل گردیده و به دلیل گوناگونی در سلیقه ها، ارزش ها و اختلاف نظرها، روابط اعضای خانواده روز به روز مادی تر و خشک تر گردیده و عواطف انسانی کم رنگ تر شده است و خانواده ها از حالت سنتی به خانواده های هسته ای و کوچک تبدیل گردیده است.
تحکیم خانواده جامعه را به سمت آرمان های مطلوب سوق می دهد، لذا باید جوانان را ابتدا به ازدواج تشویق نمود و روش های استحکام زندگی خانوادگی را به آنها آموخت.
نکاتی که مطرح می شود برای همه زوج ها و همه انسان هایی که با هم زندگی می کنند، با هم کار می کنند و در کنش و واکنش یا تعامل مستمر هستند، می تواند مفید و مؤثر باشد. همچنین کسانی که در مرحله تصمیم گیری برای ازدواج یا در آستانه ازدواج هستند و نیز کسانی که روابط زناشویی شان آشفته است مفید و راهنمایی کننده می باشد.
1ـ استحکام روابط با همدیگر
علاقه داشتن به یک رابطه سالم، ایجاد یک کانون گرم و صمیمی، رسیدن به تفاهم، مسئولیت همه اعضای خانواده به ویژه زن و شوهر است. از این رو می توان گفت که حل مسائل زناشویی و خانوادگی مستلزم کوشش همه جانبه اعضای خانواده بخصوص زن و شوهر است.
2ـ پیوند بین اعضای خانواده
در ارزیابی روابط زناشویی، هر یک از زوج ها باید بدانند که همسر او نزدیک ترین و محرم ترین فرد به او است. لذا توصیه می شود به همسرتان به عنوان یک نیمه تن، حامی و پشتیبان نگاه کنید و تلاش نمایید وی را خوشبخت کنید. خداوند در قرآن کریم می فرماید: «هُنَّ لباسٌ لکُم وَ انتُم لباسٌ لهنَّ؛ زنان به منزله لباسی برای شمایند و شما به منزله لباسی برای آنها.»
3ـ کسب دانش و مهارت؛
انجام دادن هر کاری به مهارت و دانش نیاز دارد. یعنی برای یک همسر توانا شدن، باید دانایی ها، دانش ها و مهارت های لازم را کسب کرد. از این رو توصیه می شود با مطالعه کتاب های مربوط به تعلیم و تربیت، روانشناسی خانواده و آئین همسرداری و شرکت در جلسه های آموزشی خانواده به دانش و مهارت خود بیفزایند.
4ـ روابط سالم میان اعضا
خانواده یک نهاد اصلی و ویژه جامعه است و برقراری روابط انسانی سالم و درست میان اعضای خانواده مهم ترین عامل سلامت خانواده است. سعی کنید با همدلی، همفکری، همکاری، هماهنگی، روابط سالمی را میان اعضای خانواده خود برقرار نمایید. امام صادق(ع) فرمودند: «وَ مَن حَسُن بِرُّه باَهلِه زاد اللّه ُ فی عمرِه؛ هر کس با خانواده اش نیک رفتار باشد، خداوند بر عمرش بیفزاید.»
5 ـ ایجاد امنیت روانی
لازمه استمرار روابط زناشویی سالم، داشتن تعهد و وفاداری، اعتماد، انصاف، صمیمیت، پذیرش متقابل، سعه صدر، تفاهم و اعتماد است. لذا با رعایت این اصول نسبت به همسرتان احساس مسئولیت کنید و در خانواده فضای سرشار از امنیت عاطفی ایجاد کنید. امام سجاد(ع) فرمود: «... و اِنَّ أرضاکم عند اللّه أسبغکم علی عَیاله؛ خدا از کسی که زمینه آسایش خانواده خود را آبرومندانه فراهم سازد خشنودتر است.»
6ـ تأیید همدیگر
مورد صحبت و توجه قرار گرفتن از نیازهای اساسی انسان است. سعی کنید در روابط زناشویی تان به نوعی و به طریقی رفتارهای مطلوب همسرتان را مورد توجه قرار دهید و تأیید کنید. همسر شما باید بفهمد که برای او ارزش قائل هستید. خلاصه آنکه تشویق و تأیید بیان نکات مثبت باید به طور آشکار و یا در جمع باشد و تذکر نکات منفی و انتقاد باید به طور محرمانه در تنهایی صورت گیرد. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «خَیرکُم خَیرکُم لاَهلِه؛ بهترین شما، بهترین برای خانواده اش می باشد.»
7ـ پرهیز از پیشداوری
در اکثر مواقع زوج هایی که مشکلات ارتباطی دارند، دچار مشکل شناختی، طرز قضاوت کردن (پیشداوری) و دیدن اشکالات به جای نقاط مثبت می شوند. به بیان دیگر این زوج ها کسانی هستند که وقتی با لیوانی که تا نیمه پر از آب است روبه رو می شوند، اغلب به نیمه خالی توجه می کنند.
8 ـ عدم سرزنش همدیگر
وقتی در زندگی زناشویی، اختلاف نظر یا سوء تفاهمی بروز می کند به جای سرزنش کردن یکدیگر و تفسیر نادرست به شناسایی مسئله، علت یابی و سرانجام به راهیابی آن بپردازید. اگر چه باید اعتراف کرد گاهی اوقات شناسایی مسئله واقعی و مشکل اصلی و یافتن علت ها و ریشه ها دشوار است. زیرا آنچه که روی پرده است با آنچه که پشت پرده است متفاوت می باشد و شناخت ریشه های اصلی مسئله کاری ماهرانه و پر پیچ و خم است که کمک و مشاوره افراد متخصص را طلب می کند. در قرآن کریم می خوانیم: «یا ایُّها الذینَ امَنوا لا یَسخر قومٌ ...؛ ای اهل ایمان، مؤمنان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزاء کنند
شامل 15 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله مهارت های تحکیم خانواده