فرمت فایل : word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 23 صفحه
مقدمه
همه حکومتها بخشی از تداوم و سلامت خویش را مدیون نقادانی هستند که خیر خواهانه و منصفانه عملکرد حکومت را نقادی و آسیب شناسی می‌کنند.به همین جهت بر حکومت اسلامی نیز لازم است که هم از درون به شناخت آسیبهای مهلک و راه حلهای آن همت بگمارد و هم آسیب شناسی و آسیب درمانی بیرونی را که توسط اندیشمندان خیرخواه و منصف صورت می گیرد پذیرا باشد.در یک تقسیم بندی می توان آسیب های حکومت را به آسیبهای بنیادین و زیربنایی و آسیبهای مقطعی و روبنایی تقسیم نمود.در این مقاله برخی از آسیبهای بنیادین حکومت اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه را تبیین می‌شود.
۱/حقوق متقابل حکومت و مردم
یکی از اصول مهم در باب فلسفه سیاسی اسلام در نهج البلاغه این است که حق، جریانی دو طرفه است.یعنی هیچ کس جز خداوند با حق، رابطه یک طرفه ندارد.چنین نیست که کسی فقط حق داشته باشد، اما تکلیف نداشته باشد، همه در برابر وی موظف باشند، و او نسبت به هیچ کس وظیفه ای نداشته باشد، به همین خاطر در اندیشه علی (ع) حکومت و مردم نسبت به هم حقوق متقابل دارند.
حقوق مردم بر حکومت
علی (ع) حقوق مردم بر حکومت را چنین بیان می فرمایند:
.ایجاد امنیت داخلی و دفع دشمنان خارجی.
اصلاح ساختار اقتصادی جامعه و رونق بخشیدن به آن.
کوشش در جهت اصلاح مردم.
تلاش در جهت ایجاد عمران و آبادانی در کشور.
آموزش رایگان در جهت بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ جامعه.
پیاده کردن عدالت اجتماعی در سه حوزه ثروت، قدرت و قانون.
اداء کامل حقوق مردم.
موعظه، هدایت و راهنمایی مردم.
حکومت باید جز در مسائل و اسرار نظامی در همه امور مردم را در جریان کارها قرار بدهد.
حقوق حکومت بر مردم
علی (ع) حقوق حکومت بر مردم را چنین بیان می فرمایند:
وفادار بودن مردم بر مفاد قانونی بیعت و حمایت از حکومت در جهت پیاده کردن قانون.
همانگونه که حکومت موظف بود که خیرخواه مردم باشد مردم نیز موظف هستند که خیر خواه حکومت باشند.
اطاعت از حاکمیت بخصوص رهبریت نظام و انجام دقیق وظایف سپرده شده ازطرف حاکمیت علی (ع) با دو شرط رعایت حقوق دولت توسط مردم را برای مردم واجب و الزامی می داند.
الف: مردم تا زمانی که موظف هستند اطاعت کرده و بر بیعت خود وفادار باشند و حکومت را یاری دهند که حکومت در مسیر راه حق حرکت کند.علی (ع) در مورد اطاعت مردم از (قیس بن سعد بن عباده) به آنها می فرماید: «او را در آنچه حق و حقیقت است یاری کنید». (۱) و یا در مورد مالک اشتر نخعی می فرماید: «در آنچه مطابق حق است از او بشنوید و اطاعت کنید». (۲) و یا در جنگ جمل در نامه ای که خطاب به مردم کوفه می نویسد از آنها می خواهد در صورتی که تشخیص دادند حرکت ایشان بر علیه اصحاب جمل بر حق است او را یاری کنند و اگر چنین تشخیص ندادند راه حق را به ایشان بنمایانند. (۳) از بیانات فوق می توان چنین نتیجه گرفت که علی (ع) طالب اطاعت کور کورانه از رهبران نیست، بلکه طالب اطاعت آگاهانه و با بصیرت است.و اطاعت را تا زمانی لازم می داند که حاکم اسلامی در مسیر حق باشد
تحقیق درباره درآمدی بر آسیب شناسی حکومت اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه