فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات88
آدمی از سپیده دم ظهور بر این کره خاکی و از آن هنگام که دوران شکارگری دانه‌ها و میوه‌ها را پشت سر گذاشت و برای تهیه غذای کافی به کشاورزی پرداخت، هماره درگیر نبردی بی‌امان با عواملی بوده است که بعضی تندرستی و بقای او را با ایجاد بیماریهای گوناگون به چالش طلبیده اند و برخی با نابودسازی قوت و غذای او قطحی و مرگ‌های ناشی از گرسنگی و بی غذایی را باعث شده‌اند.
کشتار بی رحمانه و گسترده بیماریهای همه‌گیری همچون طاعون، وبا، مالاریا، تب زرد، سل و … در دوران‌های گذشته گهگاه نسل بشر را حتی تا آستانه نیستی و نابودی بوده است و زیان‌های وسیع آفات و بیماریهای گیاهی نظیر ملخ، سن، بیماریهای قارچی و …. با ایجاد قطحی‌های هولناک، مرگ‌های دسته جمعی ناشی از گرسنگی را به دنبال داشته است. در تاریخ بشری تلفیق زیان‌های این دو گروه کرارا دیده شد که فجایع سهمگینی آفریده است.
تا حدود یک قرن پیش، به واقع بشر پس مانده خوار سفره آفات و بیماریهای گیاهی بود که حاصل دسترنج او در کشتزارها و انبارها را نابود می‌ساخت و تنها از اوایل قرن بیستم میلادی، بشر توانسته است به کمک دانش و فناوری، مبارزه موثری را با این عوامل آغاز کند.
تحقیقات گیاه پزشکی و جستجو برای یافتن راه‌حل‌های موثر در مبارزه با آفات کشاورزی زمانی ممکن شد که انسان بر خلاف گذشته این عوامل را سرنوشت محکوم و گریزناپذیر ندانست بلکه عوامل طبیعی به شمار آورد که می‌توان به کمک هوش و دانش بر آنها چیره شد.
به واقع تحقیقات گیاه پزشکی حاصل تفکر نوین و نگرش جدید انسان به طبیعت پیرامونی است و گیاه پزشکان امروزه بخش مهمی از مسئولیت سنگین تامین خوراک بیش از 6 میلیارد نفوس بشری را بر دوش دارند.
گیاه پزشک ایرانی باید هم فون و فلور طبیعی ایران را مد نظر داشته باشد و هم گونه‌های وارداتی را که اکثرا بومی‌شده‌اند مورد بررسی قرار دهد و هم به موجودات زنده‌ای که مداوما از مبادی ورودی رسمی و یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیر قانونی (از جمله آفات و بیماری‌ها و علفهای هرز قرنطینه‌ای) وارد میشوند در چالش باشد. در مطالعه جانوران و حشرات و گیاهان و غیره هم باید فون و فلور Afrotropical و هم با منطقه orientalو هم با منطقه پاله آرکتیک (که بخش اعظم سرزمین در آن قرار دارد) آشنا باشد که عناصر فراوانی از هر سه منطقه اصلی جغرافیایی جانوری (zoo geography) در ایران وجود دارند توجه به این پیچیدگی‌ها، دشواری کار و مسئولیت سنگین گیاهپزشکان ایران را به خوبی نشان می‌دهد.
«تاریخچه موسسه»
تاریخچه گیاهپزشکی در ایران در واقع تاریخچه موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی نیز هست. در ایران بررسی‌های گیاهپزشکی نسبت به سایر رشته‌های کشاورزی شروعی زودهنگام‌تر داشته است. آغازگراین بررسی‌ها در کشور، شادروان استاد جلال افشار بود که پس از پایان تحصیلات در روسیه در1298 هجری شمسی به ایران بازگشت و شروع به تدریس در مدرسه برزگران (سلف دانشکده کشاورزی کرج) نمود.
آن شادروان در سال 1302 شمسی واحد کوچکی را در انستیتو پاستور ایران با نام «اداره تشخیص محلی- آفات و مبارزه آنها» بنیان گذاشت و تحقیق پیرامون حشرات و جانوران زیان آور کشاورزی و بعضا دامی و انسانی را آغاز نمود و این شروع رسمی تحقیقات گیاهپزشکی در ایران و نیز هسته اولیه و سنگ بنای موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی امروزی بود. شادروان افشار در چند زمینه دیگر نیز پیشگام و بنیانگذار بود. ازجمله اولین کسی بود که تدریس حشره شناسی و جانور شناسی و آفات گیاهی را پایه گذاری نمود، علاوه بر آن جمع آوری و شناسایی حشرات و جانوران از جمله عوامل بیماری‌زا در انسان و دام و به اصطلاح امروزی حشره شناسی و جانور شناسی پزشکی و دامپزشکی نیز با افشار آغاز شد و نیز او بر خلاف برخی مدعیات، پایه‌گذار تحقیقات جانور شناسی و همچنین اولین موزه جانور شناسی در ایران بود. به هر حال اداره کوچکی که در آن شادروان بنیان گذاشت، در سال 1306 از انستیتو پاستور ایران جدا شد و به اداره فلاحت در وزارت فواید عامه پیوست و در سال 1308 با احراز هر دو نقش مطالعاتی و اجرایی به «بنگاه دفع آفات» تغییر نام داد. شادروان افشار در طی این سالها همچنان در مدرسه عالی فلاحت (دانشکده کشاورزی فعلی) نیز تدریس می‌کرد و نیز به تحقیق و تالیف مقالات و کتاب‌هایی می‌پرداخت که برای ایران جدید و بسیار سودمند بود، در همین سالها موزه جانورشناسی دانشکده کشاورزی کرج را پایه‌گذاری نمود. در واقع فعالیت و تلاش آن مرحوم در دو سمت و سو جریان داشت، از یک سو اداره کوچکی را در انستیتو پاستور تشکیل داد که منجر به موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی امروزی شد و از طرف دیگر فعالیت‌های وی در دانشکده کشاورزی کرج، هسته اولیه گروه‌های گیاهپزشکی دانشگاه‌های ایران را پدید آورد. بنگاه دفع آفات فوق الاشاره تحت نظر افشار و به کمک شاگردان آن مرحوم که به تدریج از مدرسه عالی فلاحت فارغ التحصیل می‌شدند روز به روز توسعه می‌یافت به طوری که در سال‌های 1313 و 1314 در شمال کشور اولین و شاید تنها مبارزه کاملا موفق بیولوژیک را با وارد کردن کشفدوزک Rodalia cardinalis با شپشک استرالیایی انجام داد. این بنگاه به تدریج آفات مهم کشور را جمع آوری و شناسایی نمود و تحقیقات روی آنها را آغاز کرد. در سال 1322 شادروان افشار آزمایشگاه حشره شناسی و دفع آفات نباتی» که ریاست آن را شخصا عهده‌دار بود بنا نهاد، این آزمایشگاه زیر نظر مستقیم و زیر کشاورزی و در دو اطاق در محل وزارت کشاورزی آن زمان (محل فعلی فروشگاه شهر و روستا درخیابان فردوسی تهران) فعالیت می‌کرد.
با خاتمه جنگ جهانی دوم در سال 1324 چند متخصص سابق ازجمله آلکساندروف، چواخیم و کریوخین نیز در این آزمایشگاه مشغول به کار و تحقیق شدند. در همین سال چند نفر فارغ التحصیل جوان دانشکده کشاورزی کرج نظیر شادروان هایک میرزایانس نیز در این آزمایشگاه به فعالیت پرداختند. شادروان میرزایانس در همین زمان به جمع آوری حشرات ایران و تعیین نام آنها پرداخت و در واقع سنگ بنای اولیه، مجموعه عظیم حشرات ایران در بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات موسسه را که اکنون رسما موزه حشرات مهندس هایک میرزایانس نام دارد بنیان گذاشت. باز هم در این سال قسمت تحقیقات قارچ شناسی و بیماریهای گیاهان، با آمدن شادروان دکتر اسفندیار اسفیاری بنیانگذار این نوع تحقیقات در ایران، و همچنین قسمت علفهای هرز با انتقال شادروان مهندس عین اله بهبودی شاهسون، بنیانگذار جمع آوری و تشخیص و تحقیق در این رشته به آزمایشگاه مذکور فعال گردید. با همت این دو شادروان، کار جمع آوری و تشخیص و تحقیق در این رشته به آزمایشگاه مذکور فعال گردید. با همت این دو شادروان کار جمع آوری و تشخیص گیاهان نیز در همین سال آغاز گردید و این تلاش‌ها به همراه تشکیل بخش شناسایی و بررسی گیاهان کشور از سال 1327 بنیان اولیه هرباریوم بسیار ارزشمند و برزگ بخش تحقیقات رسنتی‌های موسسه به شمار می‌رود. آزمایشگاه مذکور در سال 1326 مجددا به اداره کل دفع آفات نباتی انتقال یافت. این آزمایشگاه که روز به روز بر کمیت و کیفیت آن افزوده می‌شد در سال 1328 «اداره بررسی آفات» نام گرفت و به اداره کل بررسی‌ها در ساختمان آن زمان وزارت کشاورزی (واقع در نبش خیابان لاله‌زار نو و انقلاب) پیوست.
حشره شناسی کشاورزی و آفات گیاهی
