پایان نامه رشته کامپیوتر: visio یک ابزار دیاگرام کشی برای متخصصان در امر تجارت

اختصاصی از فی دوو پایان نامه رشته کامپیوتر: visio یک ابزار دیاگرام کشی برای متخصصان در امر تجارت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در این پست می توانید متن کامل این پایان نامه را  با فرمت ورد word دانلود نمائید:

 بررسی visio

به بیان ساده visio یک ابزار دیاگرام کشی برای متخصصان در امر تجارت وبسیاری از افرادی است که به هنرمند نبودن خود اذعان دارند.

مجموعه آیکن های visio که در این برنامه ،اشکال نامیده می شوند همه چیز ازاجزای شبکه کامپیوتر گرفته تا مبلمان اداره، کادرهای نمودار سازمان دهی یا یک نمودار گردشی ،سوییچ هاورله های الکتریکی را نشان می دهند.

مقایسه محصولات visio

سال هاست که visio با ویژگی های مختلف (standard,professional,technical,Enterprise )وجود دارد و در عین حال می توانید ابزارهای پیشرفته برنامه نویسی را در visual studio NET .وابزارهای دیاگرام کشی شبکه ای پیشرفته را درvisio enterprise net work tools پیدا کنید.موارد مزبوربرای یک کاربر در سطح متوسط گیج کننده و دشوار هستند به همین خاطر مایکرو سافت تصمیم به ساده سازی و تولید دو ویرایش از visioگرفت که standardوprofessional هستند .هر دو مورد مزبور را” موتور” هدایت می کند ولی مخاطبان آن ها اندکی با هم فرق دارند و انواع نمودارها و دیاگرام هایی که می توانید با استفاده از این دو نوع ایجاد کنید نیازهای متفاوتی را برطرف می سازند.

Visio Standard : این برنامه برای مشاغل تجاری طراحی شد و برای افرادی مفید است که در زمینه تجارت فعالیت دارند (از مدیران محصول گرفته تا تحلیل گران مالی و متخصصان در امر فروش و بازاریابی) تا بتوانند نمودارها و دیاگرام های تجاری برای به تصویر کشیدن فرآیندهای تجاری، شیوه بازاریابی، سازمان دهی ها، زمان بندی پروژه و سایر موارد را ایجاد کنند.

Visio Professional : این برنامه برای کاربران فنی طراحی شد که شامل همه موارد Visio Standard و ویژگیهای بیشتری است. طراحان و مدیران شبکه، مهندسان برق، مدیران IT ، طراحان تسهیلات، متخصصان اینترنت، مدیران و طراحان وب و برنامه نویسان نرم افزار می توانند از Visio Professional برای ایجاد نمودارها و دیاگرام هایی استفاده کنند که بسیاری از مفاهیم و فرآیندهای فنی را نشان می دهند.

اولین گام به سوی Visio

• در دسک تاپ ویندوز فرمان Start, All Program را اجرا کنید.
• فرمان Microsoft Office , Microsoft Office Visio 2003 را اجرا کنید.
• بدین ترتیب Visio صفحه نمایش شکل 1 را نشان می دهد.

Category : لیست Category 16 آیتم را نشان می دهد. این آیتم ها انواع ترسیم ها نظیر دیاگرام های بلوکی، نمودارها، گراف ها و دیاگرام های وب می باشند. وقتی دسته ای را انتخاب می کنید لیست الگوها تغییر می کند.

Template : درون هر دسته، انواع مختلف الگوها (دو تا 12 الگو) وجود دارد. هر یک از این الگوها ترسیم متفاوتی را در دسته گسترده تری نشان می دهند. وقتی روی نام یک دسته کلیک می کنید لیست الگوهای موجود تغییر می کند.

Getting Started : پیشخوان سمت راست صفحه نمایش است ولی برچسب آن بسته به محل کار شما در Visio تغییر می کند.

آشنایی با صفحه نمایش Visio

یک صفحه نمایش Visio شبیه شکل 2 است. این صفحه نمایش زمانی ظاهر می شود که دسته Block diagram را انتخاب کنید.

بررسی منوها

نوار منوی Visio تقریباً حاوی همان منوهایی است که در برنامه های کاربردی ویندوز وجود دارند.(Help, Format, Edit, File ). لیست زیر فرمان های منحصر به فرد Visio را نشان می دهد.

Tools : در این منو انواع ابزارهای ترسیم با اشکال Visio، صفحه ترسیم Visio و خود ترسیم را مشاهده می کنید. ابزارهایی نیز برای تنظیم پالت رنگ Visio، خط کش ها، مشبک ها و غیره وجود دارند. هم چنین می توانید گزینه ها استاندارد مایکروسافت نظیر Speling ، Track ، Markup ، Customize و Options را نیز در این منو بیابید.

Shape :این منو حاوی فرمان هایی برای گروه بندی، چرخاندن ، برگرداندن و تراز کردن و نیز فرمان هایی برای انتخاب الگوی رنگ یک ترسیم می باشد. هم چنین می توانید فرمان هایی را برای تغییر ترتیب پشته گذاری اشکال و انجام کارهای خلاقی نظیر تقسیم و قطع اشکال پیدا کنید.

گزینه های منوی shape بسته به نوع ترسیمی که ایجاد میکنید تغییر می کنند.

برای ایجاد انواع ترسیم ها، Visio منوی دیگری را به نوار منو اضافه میکند. مثلاً وقتی با استفاده از یک الگو Project Schedule یک نمودار Gantt را ایجاد می کنید Visio یک منوی Chart Gantt را بعد از منوی Shape قبل از منوی Window اضافه میکند. (شکل 3) در منوی Chart Gantt فرمانهایی را برای ایجاد نمودارهای Gantt پیدا می کنید مانند افزودن و حذف وظایف، پیوند وظایف و تنظیم ساعات کاری. سایر ترسیم هایی که یک منو را به نوار منو اضافه می کنند عبارتند از: Organization Chart , Building Plan, Database , Brainstorming و Process Engineering گزینه های این منوها خاص ترسیمی هستند که ایجاد می کنید. به محض بستن ترسیم، گزینه منو ناپدید می شود.

ایجاد یک نوار ابزار

برای ایجاد یک نوار ابزار اختصاصی مراحل زیر را انجام دهید:

• فرمان View, Toolbars, Customize را اجرا کنید.

با اجرای این فرمان Visio کادر محاوره ای Customise را نمایش می دهد.

• در برگه Toolbars روی دکمه New کلیک کنید.

با انجام این کار Visio کادر محاوره ای New Toolbars را نمایش خواهد داد.

• در فیلد Toolbars Name نامی را تایپ کرده و سپس روی دکمه ok کلیک کنید.

اصلاح یک نوار ابزار

اگر میخواهید دکمه ای را اضافه یا حذف کنید به جای ایجاد یک نوار ابزار جدید، نوار ابزار موجود را اصلاح کنید. برای افزودن دکمه ها به نوار ابزار ، این مراحل را انجام دهید:

• نوار ابزار مورد نظر را ظاهر کنید.

بدین منظور روی ناحیه نوار ابزار کلیک راست کرده و نوار ابزار مورد نظر را برگزینید.

• روی نوار ابزار انتخاب شده کلیک راست کرده و گزینه Customize را نمایش می دهد.

با انجام این کار Visio کادر محاوره ای Customize را نمایش می دهد.

• برگه Commands را کلیک کنید.

همان طور که در شکل 4 مشاهده می کنید دسته ها در سمت چپ و فرمان ها در سمت راست قرار دارند.

• در سمت چپ روی یک دسته کلیک کرده و سپس در لیست فرمان ها (دکمه ها) در سمت راست پیمایش کنید.
• از کادر محاوره ای دکمه مورد نظر را به محل دلخواه در نوار ابزار بکشید.

دکمه را از کادر محاوره ای Customize به نوار ابزار بکشید. با رها کردن دکمه ماوس، دکمه جدی به بخشی از نوار ابزار موجود تبدیل خواهد شد.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

کنترل گرایش ابزار دقیق دودسنج با قابلیت کنترل (قابل ویرایش / فایل Word) تعداد صفحات 51

اختصاصی از فی دوو کنترل گرایش ابزار دقیق دودسنج با قابلیت کنترل (قابل ویرایش / فایل Word) تعداد صفحات 51 دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ﺳﯿﺴﺘﻢ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ اﯾﻤﻨﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﺑﺴﺘﻪ اﻋﻢ از ﺧﺎﻧﮕﯽ، ﺻـﻨﻌﺘﯽ و ﯾﺎ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﺮآﯾﻨـﺪ ﮐﻨﺘـﺮل ﻫﻮﺷـﻤﻨﺪ ﮐـﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﯿﮑﺮو ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ ﺷـﺮﮐﺖ MICROCHIP ﻗﺎﺑـﻞ دﺳﺘﺮﺳـﯽ ﺷـﺪه، ﺑـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ و اﻋﻤـﺎل واﮐﻨﺶ ﻻزم ﺑﺮای رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﻗﺪام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮای ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮی و واﮐﻨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺣـﻮادث اﻧﺘﺸـﺎر ﮔـﺎز و آﺗـﺶ ﺳـﻮزی ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺑﺘﺪا، ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﺑـﺮای اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﺪار و آﻣﺎده ﺑﻪ ﮐﺎر زﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪود ۱ دﻗﯿﻘﻪ را در ﺣﺎﻟﺖ Loading ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ زﻣﺎن ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻣﺎده اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و اﺟﺮایی است.
ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎی ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه داﺋﻤﺎ” ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮔﺎز ﻣﺤﯿﻂ و دود ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﯿﻂ را اﻧﺪازه ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻘﺪار ﮔﺎز ﻣﺤﯿﻂ از ﻣﻘﺪار ﻣﺠـﺎز ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﺷـﺪه در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد، ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎﻟﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺸﻌﺎب ﮔﺎز ، ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾـﺎن ﺑﺮق ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﻧﻔﺠﺎر، ﺑﻪ ﺻﺪا در آوردن آژﯾﺮ ﺧﻄـﺮ و راه اﻧـﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﺑﺮای ﺧﺮوج ﮔﺎز اﻧﺘﺸـﺎر ﯾﺎﻓﺘـﻪ در ﻣﺤـﯿﻂ ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﻓﺮآﯾﻨـﺪ واﮐـﻨﺶ ﻧﺸـﺎن می دهد.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار دود ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﻤﺰﻣﺎن از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺠﺎز ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﭘـﯿﺶ آﻣـﺪه ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ آﺗﺶ ﺳﻮزی ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮده وﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎﻟﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺴﺘﻦ ﺷﯿﺮ اﻧﺸﻌﺎب ﮔـﺎز و ﺑﺼﺪا در آوردن آژﯾﺮ ﺧﻄﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ اﻃﻔﺎ ﺣﺮﯾﻖ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﻣﯽ ﭘﺮدازد.
از ﺑﺮﺗﺮی ﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردی ﻫﻤﭽـﻮن ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ، ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣﺠﺪد ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﺣﺎدﺛﻪ و ﮐﺎرﺑﺮد آﺳﺎن ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮی ﻣﯽ ﺗﻮان اﺷﺎره ﮐﺮد. ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ اوﻟﯿﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮای ﺷﺮاﯾﻂ ازﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ.

عنوان    صفحه
فصل اول
۱-۱-مقدمه
۱-۲-ﻣﻌﻤﺎری ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮل آن
۱-۳-ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮوﻟﺮ PIC
فصل دوم
۲-۱- سخت افزار ۲-۱-۱- ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺗﺮاﺷﻪ PIC 16 F 877
۲-۲-دﻳﮕﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت وﻳﮋﻩ
۲-۳- پایه های میکروI/O
۲-۴-ورودی ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮﻟﺮ
۲-۴-۱-ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ
۲-۵-ﺳﻨﺴﻮر دود و گاز:   (MQ-5)
۲-۶-مقایسه کننده :   OpAmp LM358N
۲-۷-پایه‌ها
۲-۸-ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮﻟﺮ
۲-۸-۱-رﻟﻪ ﻫﺎ  Relay
۲-۹-رﻟﻪ ﺷﯿﺮ ﮔﺎز :       Gas Tap Relay
۲-۹-۱-رﻟﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ :  Air Condition Relay
۲-۹-۲-رﻟﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺮق :  Power Line Relay
۲-۱۰-ترانزیستور (BC547):
۲-۱۱-دیود :
۲-۱۱-۱-دیود نوری : LED :
LED-12-2 ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺷﯿﺮ ﮔﺎز: Gas Tap LED
LED-1-12-2 ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ: Air Condition LED
LED-2-12-2 ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺮق : Power Line LED
۲-۱۳-ﺑﺎزر :        Buzzer
۲-۱۴-شستی (push button):
۲-۱۵-مقاومت (۳۳۰ ,۱K , 3.3 k, 10k)
فهرست مطالب
عنوان    صفحه
۲-۱۶-نحوه اتصال پایه ریست میکرو
۲-۱۷-ﮐﻼﮎ ﺍﺯ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺎﺭﺟﯽ :
۲-۱۸-ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺧﺎﺯﻥ ﻭ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎﯼ HS , XT , LP
۲-۱۹-ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺧﺎﺯﻥ ﻭ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻭ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ
۲-۲۰-ﺍﺳﻴﻼﺗﻮﺭ ﺩﺍﺧﻠﯽ
۲-۲۱-ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺍﺳﻴﻼﺗﻮﺭ
LCD 16*2(کاراکتری)
۲-۲۲-نحوه اتصال  LCDبه میکرو
۲-۲۲-۱-نحوه اتصال پتانسیومتر به LCD
۲-۲۳-جدول مشخصات LCD 16*2
۲-۲۴-رگولاتور LM7805:
۲-۲۴-۱-ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ :        Power Source
۲-۲۵- عکسی از مدار عملی:
۲-۲۶-شماتیک مدار عملی :
PCB-27-2 مدار عملی :
فصل سوم
۳-۱-برنامه نویسی :
۳-۲-تشریح برنامه :

فهرست اَشکال
عنوان    صفحه
شکل ۲-۱شماتیک: PIC16F877A
شکل ۲-۲: سنسور MQ_5
شکل ۲-۳: شماتیک داخلی سنسور
شکل ۲-۴: مدار بایاسینگ سنسور
شکل ۲-۵: ولتاژ مبنا مقایسه کننده
شکل ۲-۶: نمای ظاهری lm358n
شکل ۲-۷: شماتیک مدار داخلی lm358n
شکل ۲-۸: نمای ظاهری رله ۵ ولت
شکل ۲-۹ :شمای فنی رله
شکل ۲-۱۰: ترانزیستور (BC547)
شکل۲-۱۱: طریقه فعال کردن رله
شکل ۲-۱۲: دیود
شکل ۲-۱۳:دیود نوری
شکل ۲-۱۴: بازر
شکل ۲-۱۵: شماتیک بازر
شکل۲-۱۶: شستی
شکل ۲-۱۷: تشخیص مقدار مقاومت
شکل ۲-۱۸: شمای مداری پایه ریست
شکل ۲-۱۹: کلاک خارجی
شکل ۲-۲۰: LCD16*2
شکل ۲-۲۱: پایه های LCD
شکل ۲-۲۲: نحوه اتصال  LCDبه میکرو
شکل ۲-۲۳: نحوه اتصال پتانسیومتر به LCD
شکل۲-۲۴: شمای مداری منبع تغذیه
شکل ۲-۲۵: شمای مداری ولتاز مقایسه شونده
شکل ۲-۲۶: محافظت میکرو با دیود زنر
شکل۲-۲۷: عکسی از مدار عملی
شکل ۲-۲۸: شماتیک مدار عملی
شکل ۲-۲۹: PCB مدار عملی
فهرست جداول
عنوان    صفحه
جدول ۲-۱: مشخصات
جدول ۲-۲: محدوده حالات مختلف کلاک خارجی
جدول ۲-۳: مشخصات LCD16*2

تعداد صفحات :51

فرمت فایل :Word ورد doc

دانلود مقاله ابزار کاوش اینترنت

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله ابزار کاوش اینترنت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ابزار کاوش اینترنت1 چیست ؟
بسیاری از ما اولین تجربه استفاده از اینترنت را از طریق ابزارهای کاوش کسب کرده ایم اما براستی ابزارهای کاوش اینترنت کا روزانه میلیون ها نفر د رسراسر جهان از آن استفاده می کنند ، چه ویژگیها و امکاناتی دارند ؟ و چگونه کار می کنند ؟
ابزار های کاوش : اینترنت ، پایگاههای اطلاعاتی قابل جستجو2 یا مرور3 هستند که با استفاده از آنها می توان به « بخشی » از اطلاعات موجود را اینترنت دست یافت . این ابزارها به دو شیوه « جستجوی کلید واژه ها » یا « مرور وانتخاب » پیوند های فرامتنی 4کاربران را به سوی اطلاعات مورد نظر ، هدایت می کنند .
ابزارهای کاوش اینترنت را می توان به دو نوع اصلی تقسیم بندی کرد : راهنمای موضوعی 5و موتورهای کاوش6 . موتورهای کاوش اینترنت و راهنمای موضوعی نسبت به یکدیگر مزایا و محدودیتهایی دارند و رویکرد آنها برای انتخاب گرد آوری و نمایه سازی اطلاعات در محیط اینترنت ، متفاوت است در این کتاب ، اصطلاح «ابزارهای کاوش اینترنت » بر دو مفهوم موتور کاوش و راهنمای موضوعی دلالت می‌کند .
در حال حاضر ، تقریبا کلیه ابزارهای کاوش اینترنت به منظور جستجو وبازیابی اطلاعات در محیط شبکه جهانی وب طراحی می شوند ودر دسترس قرار می گیرند به همین دلیل ، از آنها به عنوان « موتورهای کاوش وب » و«راهنماهای موضوعی وب » نیز نام برده می شود یکی از راهنماهای ابزارهای کاوش اینترنت به نام Search Engine Guide مدعی است که تاماه جولای 2001 بیش از 2500 راهنمای موضوعی و موتور کاوش را در زمینه های مختلف ، شناسایی وبه صورت موضوعی ،تقسیم بندی کرده است ( 10 ) از آنجا که ابزارهای کاوش اینترنت ، تنها راه رویارویی با حجم فزاینده ی اطلاعات در محیط وب هستند ، دور از انتظار نخواهد بود که چنین ابزارهایی بسرعت رشد وتوسعه پیدا کنند .

راهنماهای موضوعی : رویارویی انسان با محیط وب
راهنماهای موضوعی وب : پایگاههایی هستند که اطلاعات صفحات یا سایت های وب منتخب را توسط نیروی انسانی در پایگاه خودنمایه می کنند در راهنماهای موضوعی وب فرایند شناسایی بررسی ، تجزیه و تحلیل ، ارزیابی و نمایه سازی صفحات یا سایت های وب توسط نیروی انسانی و براساس معیارهای از پیش تعیین شده انجام می شود راهنماهای موضوعی وب برای در دسترس قرار دادن اطلاعات
صفحات یا سایت های وب اغلب از نظام سلسله مراتب موضوعی استفاده می کنند .
درسال 1994 اولین راهنمای قابل جستجوی وب ، تحت عنوانEINET Galaxy با این ویژگی ها در دسترس عموم قرار گرفت و کمی پس از آن ابتکار و دانشجو در ارائه یک فهرست موضوعی از سایت های منتخب ، باعث پدید آمدن ( www. Yahoo . com ) yahoo شد که هم اکنون یکی از رایج ترین و پر استفاده ترین ابزارهای کاوش اینترنت بشمار می آید . ( 14 :ص 290)
راهنماهای موضوعی ، اغلب از طریق ویراستاران یا متخصصان موضوعی به تجزیه وتحلیل محتوایی ، ارزیابی و گزینش صفحات یا سایت های وب می پردازند با اینکه راهنماهای موضوعی وب در مقایسه با موتورهای کاوش ، بخش کمی ازاطلاعات موجود در اینترنت را پوشش می دهند اما از آنجا که فرایند گرد آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط نیروی انسانی انجام می شود اغلب کیفیت و ارزش نسبت بالایی دارند برای نمونه بیش از 40 هزار ویراستار و متخصص و داوطلب در سراسر جهان با راهنمای موضوعی ( http // moz ) open Directory جهت شناسایی ، انتخاب و ارزیابی صفحات یا سایت های وب همکاری دارند و راهنمای موضوعی! yahoo برای انجام فعالیتهای مشابه از بیش از 150 نفر ویراستار و متخصص موضوعی استفاده می کند ( 3) راهنماهای موضوعی وب اغلب توضیح مختصری درباره محتوای صفحات یا سایت های وب موجود در پایگاه خود که توسط ویراستاران تهیه و تنظیم شده است ارائه می دهند همین موضوع باعث می شود تا به سهولت بتوان از موضوع و محتوای صفحات یا سایت های وب آگاهی یافت دو نوع راهنمای موضوعی را می توان شناسایی کرد : راهنمای موضوعی عمومی1 : که تقریبا کلیه موضوعات و حوزه های دانش بشری را پوشش می دهند ، مانند( www . look smart . com ) look smart , open Directory , yahoo ! وراهنمای موضوعی خاص 2که منحصرا برای دسترسی به اطلاعات حوزه خاصی مانند فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی ، کتابداری و .. ارائه می شوند برای مثال ( www . iranhoo . com ) Iranhoo یک راهنمای موضوعی به زبان فارسی مختص سایت های ایران است .
راهنماهای موضوعی ، ساختار موضوعی و سلسله مراتب منطقی دارند به طوری که از طریق موضوعات کلان می توان به موضوعات خاص تر دسترس پیدا کرد برای مثال راهنماهای موضوعی , yahoo ! دارای 14 بخش موضوعی کلان نظیر هنر و علوم انسانی ،آموزش و پرورش ، کامپیوتر و اینترنت ، علوم ، علوم اجتماعی و .. است که با انتخاب هر یک از آن ها می توان به صورت سلسله مراتبی به موضوعات خاص تر است دست یافت نمونه ساختار سلسله مراتب موضوعی برای دسترسی به مجلات حوزه کشاورزی در شکل زیر نمایش داده شده است .
Yahoo scienc > Agriculture > journals - Micro Soft Internet Explorer
File Edit View Favorites Tools Help
Address | http : // dir . yahoo . com Go
Yahoo ! compaa Help - check Email
Jobs yahoo ! careers
Search

در مثال زیر ساختار سلسله مراتبی راهنمای موضوعیyahoo !برا ی دسترسی به صفحات یا سایت های وب در زمینه برنامه های درسی و گروههای کتابداری دانشگاهها نشان داده شده است .
Socil science
Library and In formation Science
Education College and university
Depar tments and programs
بسیاری را راهنماهای موضوعی وب علاوه برساختار سلسله مراتب موضوعی امکاناتی هم برای جستجوی کلیه واژه ها در نظر گرفته اند تا مانند موتورهای کاوش بتوان در پایگاه آنها به جستجوی کلیه واژه های مورد نظر پرداخت حتی برخی از راهنماهای موضوعی نظیر yahoo ! open Directory امکاناتی برای جستجوی کلیه واژه ها در بخشهای موضوعی خاص پیش بینی شده است این قابلیت در راهنمای open Directory از طریق گزینه category only this قابل دسترسی است فرض کنید به دنبال اطلاعاتی درباره تجهیزات چشم پزشکی هستند شما می توانید به ترتیب پس از وارد شدن به بخش موضوعی بهداشت ، پزشکی ، تخصص های پزشکی و درنهایت چشم پزشکی کلیه واژه های مرتبط با تجهیزات چشم پزشکی را درکادر جستجو تایپ و گزینه category only this را انتخاب کنید به این ترتیب کلیه واژه های فقط در بخش موضوعی چشم پزشکی مورد جستجو قرار می گیرند وتا حدود بسیار زیادی از بازیابی اطلاعات نامرتبط ( مربوط به بخشهای موضوعی دیگر ) جلوگیری می شود .

نقش کتابداری در طراحی راهنماهای موضوعی :
یکی ازدلایل موفقیت راهنمای موضوعی yahoo! که هم اینک پر مراجعه ترین ابزار کاوش اینترنت به شمار می آید استفاده از دانش چندین ساله علم کتابداری در سازماندهی سلسله مراتبی اطلاعات بود ه است .
متولیان اصلی yahoo ! در نخستین روزهای تاسیس آن یک کتابدار با تجربه را به خدمت گرفتند تا بتوانند اطلاعات گرد آوری شده را در قالب سلسله مراتب موضوعی سازماندهی کنند ودر دسترس استفاده کنندگان قرار دهند کتابداران سالیان متعادی و طیفه نقد و بررسی ونیزانتخاب و سفارش منابع چاپی را برعهده داشتند بنابراین دور ا ز انتظار نیست که امروز مسئولیت اصلی ارزیابی و تجزیه وتحلیل محتوای منابعی اطلاعاتی دروب را نیز برعهده بگیرند درحال حاضر ، بسیاری از راهنماهای موضوعی وب در حوزه های مختلف توسط کتابداران تهیه و گرد آوری می شود .
برای نمونه راهنمای موضوعی ( http // infoine edu ) Infomine که اطلاعات بیش از 23 هزار سایت علمی را پوشش می دهد توسط کتابداران راه اندازی شده است . بسیاری از کتابداران بویژه درکتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی وظیفه اصلی طراحی راهنماهای موضوعی به منابع اطلاعاتی در وب را بر عهده دارند زیرا آنها از یک سو با نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان آشنا هستند واز سوی دیگر برای تجزیه وتحلیل محتوا و ارزیابی اعتبار وصحت و کیفیت اطلاعات دانش و تجزیه لازم را دارند ( www. Lit ory ) librarian Indento Internet یکی از مهمترین راهنماهای موضوعی است که توسط کتابداران و متخصصان موضوعی دردسترس همگان قرار گرفته است .

موتورهای کاوش : تقابل ماشین به محیط وب
موتورهای کاوش : پایگاههای اطلاعاتی قابل جستجویی هستند که از طریق برنامه
های کامپیوتری به شناسایی و نمای سازی خود کار صفحات وب می پردازند موتورهای کاوش برخلاف راهنماهای موضوعی برنامه های خود کاری هستند که هیچ گونه وابستگی به نیروی انسانی ندارند به تعبیر دیگر ، فرایند شناسایی ، انتخاب و نمایه سازی اطلاعات وب توسط برنامه های کامپیوتری انجام می شود .
هر موتور کاوش منفرد ، دارای سه جزئی اصلی است روبات ها ،پایگاه اطلاعاتی و نرم افزار بازیابی اطلاعات که فرایند جستجو و بازاریابی اطلاعاتی از طریق ارتباط متقابل میان آنها صورت می پذیرد .
1- روبات ها1 : بارشد روز افزون شبکه جهانی وب ، این موضوع روشن شد که از طریق نظامهای نمایه سازی ودستی ومبتنی بر نیروی انسانی نمی توان باحجم فزاینده ای از اطلاعات در این محیط روبرو شدن به همین دلیل برنامه های خودکاری برای شناسایی ، گرد آوری ونمایه سازی صفحات وب تحت عنوان روبات ها توسعه یافتند در برخی متون به جای روبات ها از اصطلاحاتی مثل عنکبوت ها 2، خزندها 3،یا کرمها4 استفاده شده است روبات ها برنامه های خودکاری هستند که به طور پیوسته در فواصل زمانی معین ، (اغلب یک یا چندماه ) فضای اینترنت را مبتنی بر ساختار فرا پیوندی وب مورد جستجو قرار دهند وبه شناسایی ونمایه سازی صفحات وب جدید یا اصلاح اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی موتورهای کاوش می پردازند .
با وجود اینکه روبات ها یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده موتورهای کاوش هستند ، ولی برخی از موتورهای کاوش برای ارائه نتایج اصلی جستجو از پایگاههای اطلاعاتی دیگر ابزارهای کاوش استفاده می کنند برای مثال ، ابزارهای کاوش Northern light Google Encite Altavista دارای روبات های و Lgcos با مبتنی بر اطلاعات موجود در پایگاه های اطلاعاتی دیگر ابزارهای کاوش است .
2-پایگاه اطلاعاتی : هر گونه اطلاعاتی که روبات ها از صفحات وب جمع آوری می کنند به بخش دوم موتورهای کاوش یعنی پایگاه اطلاعاتی افزوده می شود در برخی از متون اصطلاح فهرست یا نمایه به جای پایگاه اطلاعاتی موتور کاوش به کار رفته است پایگاه اطلاعاتی موتور کاوش شامل فهرست نظام مندی از صفحات وب است که اطلاعات مربوط به صفحات وب در آنجا ذخیره می شود .
3- نرم افزار بازیابی اطلاعات :نرم افزار بازیابی اطلاعات : درواقع واسط جستجو و برنامه ای است که از طریق وارد کردن کلیه واژه های در فیلد های مختلف می توان در میلیونها صفحه وب نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی موتورهای کاوش به جستجوی اطلاعات موردنظر بپردازد .
به طور کلی همه موتورهای کاوش فرایند جستجو وبازیابی اطلاعات را از طریق برقراری ارتباط میان سه جزء اصلی تشکیل دهنده خودیعنی روبات ها ، پایگاه اطلاعاتی ونرم افزار بازیابی اطلاعات انجام می دهند مهمترین :
مراحل این فرایند عبارتند از :
1- شناسایی و نمایه سازی اطلاعات صفحات یا سایت های وب توسط روبات ها
2- انتقال ودرج اطلاعات گرد آوری شده در پایگاه اطلاعاتی موتور کاوش
3- جستجوی اطلاعات در پایگاه اطلاعاتی از طریق نرم افزار بازیابی اطلاعات
4- بازیابی ، رتبه بندی ونمایش اطلاعات مبتنی بر اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی

مزایا راهنماهای موضوعی نسبت به موتورهای کاوش
طبق بررسیهای به عمل آمده پیش از 41 درصداز کاربران اینترنت در امریکا از راهنمای موضوعی yahoo! برای دسترسی به اطلاعات استفاده می کنند این راهنما رایج ترین و پر استفاده ترین ابزار کاوش وب محسوب می شود در حالی که بزرگترین موتور کاوش از لحاظ جامعیت اطلاعات یعنی Google تنها توسط حدود 14 درصد از کاربران از اینترنت درامریکا مورد استفاده قرار میگیرد برخی عقیده دارند که هم که اسم yahoo! یکی از دلایل مهم مراجعه بسیار زیاد کاربران به این سایت است اما آیا واقعا این تنها دلیل موفقیت این راهنمای موضوعی وب در میان انبوهی از ابزارهای کاوش است یا باید به دنبال عوامل تاثیر گذار دیگری نیز بود ؟
• دسترس بهتر به اطلاعات مرتبط : رویکرد نمایه سازی انسانی در راهنماهای وب و همچنین گنجاندن اطلاعات در قالب تقسیمات موضوعی باعث شده است تا ریزش کاذب ( بازیابی اطلاعات غیر مرتبط یاناخواسته ) آنها نسبت به موتورهای کاوش ، بسیار کمتر باشد از طریق تقسیمات سلسله مراتب موضوعی را در راهنماهای موضوعی می توان به طور یکپارچه به اطلاعات موردنظر درهمان زمینه موضوعی که قبلا توسط ویراستاران مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است نیز یافت .
• صرف زمان کمتر برای دسترسی به اطلاعات : ساختار موضوعی و سلسله مراتبی در راهنماهای موضوعی وب با استفاده کنندگان امکام می دهد با انتخاب موضوعات اصلی وسپس فرعی از وجود یا عدم وجود اطلاعات مورد نظر درراهنماهای موضوعی آگاه شوند وزمان نسبتا کمتری را در مقایسه باموتورهای کاوش ضرب بازیابی اطلاعات کمتر جستجو از طریق موتورهای کاوش اغلب منجر به بازیابی صدها یاهزاران پیوند فرامتنی به صفحات وب می شود که بررسی کلیه آنها برای استفاده کنندگان نهایی ، بسیار وقت گیر یا امکان ناپذیر است .
• سهولت مرور و بازیابی اطلاعات : ساختار سلسله مراتبی راهنماهای موضوعی وب در بسیاری از موارد به استفاده کنندگان امکان می دهد با انتخاب موضوعات کلان و سپس خاص تر ، اطلاعات را به آسانی مرور و بازیابی کنند برخلاف موتورهای کاوش ،استفاده کنندگان نیازی به دانستن مهارت و امکانات پیچیده جستجو و عملکردهای بول ،جستجوی عبارتی ، نزدیک یابی و .. ) ندارند .
باوجود این بسیاری از راهنماهای موضوعی وب مانند yahoo ! open Directory, علاوه بر ساختار موضوعی و سلسله امکان جستجوی کلیه واژه ها را نیز در پایگاه اطلاعاتی خود در اختیار قرار می دهند .

محدودیتهای راهنماهای وب نسبت به موتورهای کاوش
با اینکه راهنماهای موضوعی ، یکی از پر استفاده ترین ومهمترین ابزارهای کاوش به وب هستند اغلب اطلاعات پالایش شده مرتبط وبا کیفیت مناسب در اختیار استفاده کنندگان خود قرار می دهند اما محدودیتهایی نیز دارند که باید مد نظر داشت . برخی از مهمترین محدودیتهای راهنماهای موضوعی وب نسبت به موتورهای کاوش عبارتند از :
• پوشش کم اطلاعات موجود در وب : وابستگی تنگاتنگ راهنماهای موضوعی وب به نیروی انسانی در گرد آوری و ارزیابی محتوایی صفحات وب باعث شده است که آنها نتوانند بارشد شگفت آور و فزاینده اطلاعات در وب همگام باشند از آنجا که روزانه بیش از 7 میلیون صفحه به فضای وب افزوده می شود شناسایی و بررسی این حجم اطلاعات خارج از توان نیروی انسانی است به همین دلیل ، پوشش اطلاعات موجود در وب درراهنماهای موضوعی نسبت به موتورهای کاوش ، بسیار کمتر است بزرگترین راهنماهای موضوعی وب یعنی open Directory تا ماه سپتامبر 2001 در حدود 8/2 میلیون صفحه وب در پایگاه خود پوشش داده بود .
• روز آمد نبودن اطلاعات : هنگامی که ویراستاران راهنماهای موضوعی توانایی بررسی و ارزیابی سایت های وب جدید را در مدت زمان کوتاه نداشته باشند بدیهی است پایگاه اطلاعاتی روز آمدی نیز می توان در اختیار استفاده کنندگان قرار داد به این ترتیب روز آمد سازی اطلاعات توصیفی ارائه شده برای هر مدخل نیز دشوار خواهد بود زیرا ممکن است محتوای صفحات یا سایت های وب در مدت زمان کوتاهی تغییر کنند درحالی که موتورهای کاوش از طریق روبات های خود تا حدود بسیاری زیادی می تواند این مشکل را حل کند .
تغییر نشانی صفحات یا سایت های وب به هر دلیل ، یکی دیگر از مشکلات اساسی راهنماهای موضوعی برای روز آمد سازی نشانی های جدید است به همین دلیل پیوندهای کور ( نشانی های از طریق آنها نمی توان صفحات وب را مشاهده کرد ) در پایگاه اطلاعاتی راهنماهای موضوعی وب بیشتر از موتورهای کاوش است .
• نیاز به آگاهی از ساختار سلسله مراتب موضوعی علوم : یکی دیگر ا زمحدودیتهای استفاده از راهنماهای موضوعی وب این است که کاربران باید تا حدودی از سلسله مراتب موضوعی علوم ، اگاهی داشته باشند برای نمونه . فرض کنیم به دنبال اطلاعاتی درباره« علم ژنتیک »هستند آیا می دانید با انتخاب کدام بخش موضوعی کلان ( نظیر علوم انسانی ،علوم ،علوم اجتماعی و .. ) در راهنمای open Directory می توانید به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کنید ؟ از طرف دیگر تقسیم بندی موضوعی در راهنماهای موضوعی مختلف ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد برای مثال موضوع در علوم کتابداری و اطلاع رسانی در راهنمای! yahoo در بخش Social Science ودر راهنمای open Directory در بخش Social Science ودر راهنمای open Directory در بخش Refernce > Libraries آورده شده است بنابراین ، استفاده مناسب از قابلیت مرور در راهنماهای موضوعی تا حدود زیادی مستلزم داشتن آگاهی کافی از تقسیمات موضوعی دانش بشری است .

راهنمای موضوعی یا موتور کاوش : کدام بهتر است ؟
هم اینک جامعیت و مانعیت به عنوان دو معیار ارزیابی توام های بازیابی اطلاعات در ارزیابی کارایی راهنمای موضوعی و موتور کاوش موردتوجه قرار گرفته اند راهنماهای موضوعی وب از لحاظ پوشش اطلاعات موجود در محیط وب جامعیت کمتری دارند ولی تا حدود بسیار زیادی امکان دسترسی به اطلاعات مرتبط در زمینه های موضوعی مختلف را فراهم می کنند . در نقطه مقابل موتورهای کاوش وب هستند که حجم بسیاری از اطلاعات در اینترنت را پوشش می دهند اما دقت یا مانعیت بسیار کمتری در بازیابی اطلاعات مرتبط دارند .
بسیاری از متخصصان اطلاع رسانی نظیر لنکستر1 عقیده دارند که دستیابی بیشتر2 به معنای دستیابی بهتر3 به اطلاعات نیست زیرا استفاده کنندگان نهایی به دنبال دسترسی به اطلاعات با کیفیت بالا هستند و ابزارها یا افرادی راترجیح می دهند که قادر به تفکیک موضوعات مشابه و پالایش کیفی اطلاعات باشند .
اگر راهنماهای موضوعی وب ، بخوی تهیه و تنظیم شده باشند ، تا حدود بسیار زیادی دارای چنین خصوصیاتی هستند به طور کلی در کلیه متون نگاشته شده درباره روش های جستجوی اطلاعات در شبکه جهانی وب این نکته مورد تاکید قرار گرفته است که برای دستیابی به اطلاعات مختلف درباره ی یک زمینه ای موضوعی کلان ( نظیر شیمی ، دامپزشکی ، ستاره شناسی ، بیوتکنولوژی و .. ) ازراهنماهای موضوعی وب استفاده شود زیرا اغلب آنها اطلاعات گسترده و متنوعی ( نظیر سازمان ها ، دانشگاه ها مراکز تحقیقاتی ،انتشارات ،کتابها و .. ) درباره یک حوزه موضوعی ارائه می دهند .
در حالی که ،اغلب توصیه می شود برای دسترسی به موضوعات خاص تر ( نظیر آلودگی آبهای خلیج فارس ، دستگاه های تقطیر یا اقتصاد ژاپن در سال 2000 ) ازموتورهای کاوش استفاده شود زیرا آنها حجم نسبتا بیشتری از اطلاعات موجود در اینترنت را پوشش می دهند واحتمال دسترس به اطلاعات خاص از طریق آنها بیشتر است .
آنچه مسلم است ،نمی توان گفت کدام یک از ابزارهای کاوش ( راهنماهای موضوعی یا موتورهای کاوش ) به طور مطلق بهتر از دیگری است زیرا هر یک از آنها جایگاه کاربرد خود را در فرایند اطلاع یابی در اینترنت دارند وکاوشگران برای انجام جستجوهای موفق باید منطبق با نیازهای خود ودر زمان مناسب از هریک از آنها بهره گیرند .

ابزارهای کاوش ترکیبی یا دو وجهی : 1
این ابزارهای کاوش ،ویژگی های راهنماهای موضوعی و موتورهای کاوش را در قالبی واحد ویکپارچه ارائه می دهند . برای مثال موتورهای کاوش HotBot , Alta vista , Google از امکانات راهنماهای موضوعی نیز برای دسترسی به اطلاعات بهره می گیرند .

بخش راهنماهای موضوعی در موتور کاوش HotBot
این ابزار کاوش علاوه بر ویژگی های موتورهای کاوش از ساختار موضوعی و سلسله مراتبی راهنماهای موضوعی نیز برای برطرف کردن نقاط ضعف خود استفاده می کند . موتورهای کاوش Alta vista , Google نمونه های دیگری از چنین ابزارهای کاوش هستند که به آنها ابزارهای کاوش ترکیبی یا دو وجهی نیز می گویند .
ابر موتورهای کاوش 2
ابر موتورهای کاوش ، به منظور بالا بردن کارایی و افزایش جامعیت جستجوی اطلاعات در شبکه جهانی وب ابداع شدند . طبق بررسیهای به عمل آمده بزرگترین موتور کاوش یعنی Google مدعی است که حال تامارس 2002 اطلاعات حدود 1/2 میلیارد صفحه در محیط وب را در پایگاه خود نمایه کرده است حال آنکه طبق مطالعات آماری صورت گرفته تا اوایل سال 2001 بیش از 2/4 میلیارد صفحه درشبکه جهانی وب وجود داشته است .
بنابراین حتی بزرگترین موتورکاوش منفرد ، صرفنظر از وب نامرئی – که در بخش های آتی به آن خواهیم پرداخت فقط توانسته اند تقریبا نیمی از اطلاعات موجود در وب را پوشش دهند از این ، رو برای انجام جستجوهای جامع ، فناوری و ابزاری مورد نیاز است که از طریق آن بتوانیم حجم بیشتری از اطلاعات محیط وب را بازیابی کرد که از آن تحت عنوان ابر موتور کاوش نام برده می شود ( شکل زیر ) .

روش جستجو و بازیابی اطلاعات توسط ابر موتورهای کاوش
ابر موتورهای کاوش کلیه واژه های مورد جستجو را به طور همزمان به پایگاه های اطلاعاتی چند ابزار کاوش ارسال می کنند بدین ترتیب برخلاف موتورهای کاوش و راهنماهای موضوعی که برای بازیابی اطلاعات فقط از پایگاه اطلاعاتی خودشان استفاده می کنند از طریق چندین پایگاه اطلاعاتی دیگر به جستجو و بازیابی اطلاعات می پردازند .

ابر موتورهای کاوش با فهرست یکپارچه یا واحد
یکی از اولین ودرعین حال شناخته شده ترین ابر موتورهای کاوش ( www . meta crawler . com) Metacrawler نام دارد که می تواند در پایگاه 12 ابزار کاوش منفرد جستجو کند برخی از ابرموتورهای کاوش مثل Metacrawler و profusion فهرست واحد یکپارچه ای از ترکیب اطلاعات موجود در پایگاه های ابزارهای کاوش منفرد ارائه می دهند که به آنها ابرموتورهای کاوش با فهرست یکپارچه با واحد گفته می‌شود.
این نوع ابر موتورهای کاوش ،نتایج تکراری بازیابی شده ازچند ابزار کاوش منفرد را حذف می کنند و به همین دلیل ، کاربرد فراوانی دارند .

ابر موتورهای کاوش profusion
با استفاده از این ابر موتورهای کاوش می توان از طریق یک واسط جستجو ، به طور همزمان در پایگاه های اطلاعاتی 12 ابزار کاوش منفرد به جستجو پرداخت .

ابر موتورهای کاوش با فهرست چند گانه
ابر موتورهای کاوش دیگری نیز هستند که در یکپارچه سازی و حذف نتایج جستجوی تکراری از ابزارهای کاوش منفرد نقشی ندارند و تنها به طور جداگانه فهرست چند گانه نتایج جستجو از هر ابزار کاوش منفرد را نمایش می دهند این نوع ابرموتورهای کاوش ، نتایج جستجو را د ر قالب صفحات جداگانه بر گرفته از ابزارهای کاوش منفرد ارائه می کنند . به این ترتیب ، پس از جستجو صفحات جداگانه متعلق به ابزارهای کاوش منفرد نمایش داده می شوند و استفاده کنندگان باید هریک از آنها را به طور جداگانه بررسی کند . این ابر موتورهای کاوش ابر موتورهای کاوش با فهرست چند گانه نامیده می شوند که کاربرد کمتری دارند و فقط از مراجعه جداگانه به ابرازهای کاوش منفرد جلوگیری می کنند .

مزایای استفاده از ابر موتورهای کاوش
برخی از مهمترین مزایای استفاده ا ز ابرموتورهای کاوش عبارتند از : 1) افزایش جامعیت در بازیابی اطلاعات 2) صرفه جویی در زمان ، جستجو در ابزارهای کاوش منفرد و 3) حذف نتایج تکراری از پایگاه ابزارهای کاوش مختلف .

محدودیتهای استفاده از ابرموتورهای کاوش
مهمترین محدودیتهای استفاده از ابر موتورهای کاوش عبارتند از بازیابی بیش از حد اطلاعات ، امکانات کاوش محدوده سرعت کم بازیابی اطلاعات ، کاوش سطحی در پایگاه های اطلاعاتی .

نرم افزارهای کاوش
برای جستجو در محیط وب ،برنامه هایی وجود دارد که برای استفاده از آنها ابتدا باید نرم افزار کاوش را بر روی کامپیوترشخصی خود نصب کرد چنین برنامه هایی ، برخلاف ابزارهای کاوش رایج که ا ز طریق محیط وب ، قابل دسترس و دارای نشانی مشخصی هستند ( نظیر www . altavista . com) هیچ گونه وابستگی به محیط وب ندارند و برنامه کاوش بر روی کامپیوتر شخصی ، نصب واجرا می شود .
اغلب نرم افزارهای کاوش ،

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  56 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اصلاح ساختار مؤسسات و ابزار های مالی بازار پول و سرمایه بر اساس تعالیم اسلام

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله اصلاح ساختار مؤسسات و ابزار های مالی بازار پول و سرمایه بر اساس تعالیم اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده: یکی ازعوامل مؤثر در رشد و توسعه جوامع پیشرفته وجود بازارهای پول و سرمایه فعال است، مؤسسه های پولی و مالی با استفاده از روش ها و ابزارهای متنوع، واسطة پویا و کارآمدی بین صاحبان وجوه مازاد ومتقاضیان وجوه هستند. آنها باطراحی ابزارهای جدید، اهداف، سلیقه ها و روحیات مختلف مشتریان خود را پاسخ می دهند.
مطالعة نظام مند آموزه های اقتصادی اسلام نشان می دهد علی رغم تحریم ربا، می توان با استفاده ازانواع معاملات مجاز اسلامی به طراحی انواع مؤسسه ها و ابزارهای مالی به روز و کار آمد اقدام کرد.
این مقاله بامروری بر معیار های اساسی بازارپول و سرمایة کارآمد و با استفاده از قراردادهای مجاز شرعی نشان می دهد که چگونه با انجام تغییرات اصلاحی نسبت به مؤسسات موجود و یا ابداع مؤسسات جدید می توان به بازار پولی و مالی جامع و کامل دست یافت.
واژه های کلیدی: عقود مبادله ای، عقود مشارکتی، قرض الحسنه، مؤسسه های پولی غیرانتفاعی، مؤسسه های مالی انتفاعی بدون ریسک، مؤسسه های مالی انتفاعی همراه ریسک.
مقدمه
مطالعات نظری و تجربی نشان می دهد که سرمایه نقش مهمّی در رشد و توسعه اقتصادی دارد، افزایش حجم سرمایه، هم به طور مستقیم، به عنوان یکی از عوامل تولید و هم از طریق افزایش بهره وری دیگر عوامل، سبب بالا رفتن اشتغال، تولید و رفاه جامعه می شود. این درحالی است که در هر کشوری، گروهی از مردم و مؤسسه ها وجود دارند که از یک طرف منابع مالی مازاد دارند و از طرف دیگر به عللی چون نبود علاقه، وقت، تجربه، ترس از مخاطره ها به سرمایه گذاری مستقیم اقدام نمی کنند در نقطه مقابل گروهی از فعالان اقتصادی و صاحبان دانش و تجربه هستند که برای فعالیت اقتصادی به منابع مالی نیاز دارند.
در جوامع پیشرفته نهاد ها و مؤسسه های فعّال بازار پول و سرمایه توانسته اند با طراحی ابزارهای مالی مناسب، وجوه و سرمایه های نقدی صاحبان پس انداز را جذب و در اختیار متقاضیان و سرمایه گذاران قرار دهند و از این طریق، سرمایه های راکد را به سرمایه های مفید و موّلد تبدیل کنند.
دراین مقاله با بررسی معیار های اساسی بازار پول و سرمایة کارآمد، وضعیت مؤسسات پولی و مالی ایران نقد و بررسی می شود سپس طرحی جهت اصلاح ساختار بازار پول و سرمایه براساس تعالیم اسلام پیشنهاد می گردد.
الف. معیار های اساسی بازار پول و سرمایة کارآمد
بازار پول و سرمایه، زمانی موفق به تحقق اهداف خود می شود که معیارهای زیر را داشته باشد
1.هماهنگی با عقاید و فرهنگ عمومی جامعه
نظام مالی، نهادها و ابزارهای مورد استفاده در بازار پول و سرمایه در درجة اوّل باید با فرهنگ عمومی مردم به ویژه با اعتقادات دینی و مذهبی آنان سازگار باشد چرا که در غیر این صورت، استمرار و پایداری لازم را نخواهند داشت و به تدریج از عرصه مبادلات خارج خواهند شد. مؤسسه های گوناگونی که در طول پنجاه سال گذشته پدید آمده و به رغم درخشش های اولیه، به جهت مخالفت های مراجع مذهبی و متدینین به تدریج رو به افول گذاشته اند شاهد گویای این مطلب است.
2.همسویی با اهداف و انگیزه های شرکت کنندگان
نظام مالی موفق باید به اهداف و انگیزه های شرکت کنندگان (عرضه کنندگان و متقاضیان وجوه) توجه کافی داشته باشد تا بتواند به صورت مستمر و فزاینده توجه آنان را به مشارکت در نظام جلب کند. روشن است که این اهداف و انگیزه ها در افراد گوناگون، حتی در یک فرد متفاوت است.
به صورت کلی می توان اهداف زیر را برای عرضه کنندگان و متقاضیان وجوه، در جامعه ایران اسلامی مطرح کرد.
اهداف عرضه کنندگان وجوه
- حفظ و نگهداری وجوه
- تسهیل در مبادلات پولی
- کسب سود
- مشارکت در اعطای قرض الحسنه برای رسیدن به ثواب معنوی و اخروی
- کمک به عمران و آبادانی کشور
اهداف متقاضیان وجوه
- تهیه پول برای خرید کالاها و خدمات
- تهیه سرمایه درگردش کوتاه مدت برای فعالیت اقتصادی
- تهیه سرمایه بلند مدت برای فعالیت اقتصادی
نظام مالی جامع باید نهادها وابزارهای کافی برای پاسخگویی به همه این اهداف را داشته باشد تا همه عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان وجوه بتوانند از طریق آنها به اهداف و مقاصدشان دست یابند.
3. همسویی با روحیات شرکت کنندگان
شرکت کنندگان بازارهای پول وسرمایه را صاحبان وجوه مازاد و متقاضیان وجوه تشکیل می دهند.
صاحبان وجوه به سه گروه ریسک گریز، ریسک پذیر و متعارف تقسیم می شوند.
گروه نخست می کوشند با مؤسسه هایی کار کنند که در زمان مشخص، سود معین و از قبل تعریف شده ای به آنان بپردازد. هر چند نرخ آن در مقایسه با سود انتظاری دیگر مؤسسه ها کمتر باشد. در مقابل, گروه دوم به دنبال مؤسسه هایی هستند که در قبال تحمل ریسک و مخاطره، سود انتظاری بالاتری ارائه کنند. و گروه سوم به مؤسسه های معتبر و خوش نام می اندیشند هر چند درجاتی از ریسک و مخاطره هم داشته باشند.
متقاضیان وجوه به دو گروه عمده خانوارها و بنگاه های اقتصادی تقسیم می شوند،
گروه نخست، متقاضی وجوه برای تأمین نیازمندیهای مصرفی چون خرید کالا های اساسی هستند. این گروه ترجیح می دهند با مؤسسه هایی کار کنند که نرخ های معین و از قبل تعریف شده دارند تا بتوانند برای باز پرداخت اقساط ماهیانه از محل درآمدشان برنامه ریزی کنند.
گروه دوّم، فعالان اقتصادی هستند که برای تأمین یا تکمیل سرمایه بنگاه اقتصادی تقاضای تسهیلات می کنند، این گروه از جهت روحیه به سه دسته تقسیم می شوند.
دستة اوّل سرمایه گذاران ریسک پذیرند و ترجیح می دهند خود عهده دار تمام مخاطره های بنگاه اقتصادی باشند و کسی را به عنوان شریک نمی پذیرند و ترجیح می دهند با موسسه هایی کار کنند که طبق قرار داد های با سود معین و از قبل تعریف شده تسهیلات می دهند.
دستة دوّم افراد ریسک گریزند و ترجیح می دهند تا جایی که می توانند مخاطره های سرمایه گذاری را به دیگران منتقل کنند در نتیجه در تأمین سرمایه سراغ مؤسسه هایی می روند که در ریسک بنگاه مشارکت کنند.
دسته سوّم افراد متعارف و معمولی هستند و ترجیح خاصی ندارند و متناسب با وضعیت روز و مصالح بنگاه تصمیم می گیرند و به طور معمول ترکیبی از دو نوع مؤسسه را انتخاب می کنند یعنی بخشی از سرمایه مورد نیازشان را از مؤسسه های مشارکتی و بخش دیگر را از مؤسسه های پولی با سود معین تأمین می کنند.
نظام مالی جامع و کامل بایستی متناسب با روحیات مختلف عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان وجوه، مؤسسات مالی و ابزارهای مالی متنوع داشته باشد.
4. شفافیت اطلاعات
تنوع اهداف، انگیزه ها و روحیات مشتریانِ بازارهای پولی و مالی اقتضا می کند مؤسسه های فعال در آن بازار از جهت حوزه کاری، ابزارهای مالی، قراردادها و نرخ ها، اطلاعات دقیق و به روز به مشتریان داده آنان را در انتخاب بهینه یاری کنند، مرزبندی مشخص کاری بین مؤسسات موجب شکل گیری کالاهای مالی همگن شده رقابت را بالا می برد، درنتیجه حاشیه سود واسطه گری و زمینه های بورس بازی کاذب از بین رفته سود صاحبان وجوه و متقاضیان وجوه افزایش می یابد.
5. قابلیت انطباق با بازارهای مالی بین المللی
گرچه دغدغه اصلی بازار پولی و مالی، سامان دادن عرضه و تقاضای وجوه داخلی است، لکن با پیشرفت های بازارهای مالی بین المللی و گسترش ارتباطات و همکاری های فرا ملی نمی توان به بازار مالی داخلی بسنده کرد، باید در طراحی نهادها و ابزارها حداکثر دقت و ظرفیت را به کار برد تا در مواقع نیاز، چه در طرف عرضه سرمایه نقدی و چه در طرف تقاضا بتوان با بازارهای پولی و مالی بین المللی به ویژه کشورهای اسلامی تعامل داشت.
ب. وضعیت موجود بازار پول و سرمایه ایران
مطالعه مؤسسه ها و نهادهای فعّال دربازار پولی و مالی ایران چون صندوق های قرض الحسنه، مؤسسه های مالی و اعتباری، بانک های تجاری و تخصصّی، بازار سهام، شرکت های سرمایه گذاری بیان گر واقعیت های زیر است.
1. فقدان هماهنگی کامل با عقاید و فرهنگ عمومی جامعه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش شد مقررات حاکم بر موسسه های بازار پول و سرمایه منطبق با موازین اسلام باشد و در سایه این تلاش، استقبال نسبی مردم جلب گردید. به طوری که به رغم مشکلات گوناگون، بانک ها، بازار سهام و صندوق های قرض الحسنه با رشد واقعی منابع مواجه شدند به طوری که نرخ رشد آنها در مقایسه با قبل از انقلاب چشم گیر بوده است، (موسویان،1378،ص204تا206) البته هنوز این مؤسسه ها از جهت انطباق کامل با موازین شرعی فاصله دارند، هنوز معامله های ربوی و شبه ربوی در این مؤسسات مشاهده می شود و هنوز این موسسه ها از دیدگاه متدیّنان محل مطمئنی برای سرمایه گذاری و استفاده از منابع آنها نیستند.
2. فقدان همسویی لازم با اهداف، انگیزه ها و روحیات مشتریان
مؤسسه ها و ابزارهای مالی موجود در بازار پول و سرمایه ایران هنوز جامعیت و غنای کافی را ندارند و هنوزبرای بسیاری از عرضه کنندگان وجوه و متقاضیان وجوه، راه کاری روشن و معینی تعریف نشده است. هنوز برای آن گروه از صاحبان وجوه که در صدد به دست آوردن سود معیّن و بدون ریسک از طریق سرمایه نقدی خود هستند راهی ارائه نمی شود(موسویان.1382:ص61) و گاهی این کمبود به آموزه های دینی نسبت داده می شود که اسلام چنین اجازه ای را نمی دهد در حالی که در ادامه مقاله نشان می دهیم که این هدف از طریق آموزه های دینی قابل پاسخ گویی است.
از جهت عملکرد سود دهی نیز بسیاری از مؤسسه ها به ویژه سیستم بانکی هنوز نتوانسته سود مناسبی برای سپرده گذاران بپردازد و به عبارت دیگر سود پرداختی نظام بانکی در اکثر سالها به صورت واقعی (بعد از کسر نرخ تورم) منفی است (گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی، سالهای مختلف، و معاونت امور اقتصادی و دارائی،1382، ص111و134)
3. ضعف آموزش عمومی
مؤسسه های حاضر در بازار پول و سرمایه ایران از جهت شفافیت ساختار، حوزه فعالیت، نوع معاملات و اطلاعاتی که به مشتریان می دهند مشکلات عدیده داشته و در سطح قابل قبول نیستند.
بازار بورس اوراق بهادار، شرکت های سهامی و سرمایه گذاری جز برای تعدادی از مشتریان تهرانی برای اکثر مردم ناشناخته و مجهول است، سایر مؤسسه ها هر چند تا حدودی برای مردم شناخته شده اند لکن در درون، دچار تنافی و تناقض هستند، برای مثال بانک ها که مؤسسه های رسمی و قانونی به شمار می آیند ازیک طرف به صورت یک مؤسسه غیر انتفاعی اقدام به جذب و تخصیص قرض الحسنه می کنند و از طرف دیگر همانند یک مؤسسه بخت آزمایی برای مشتریان خوش شانس وعده قرعه کشی جوایز فریبنده می دهند و از طرف دیگر همانند شرکت های سرمایه گذاری اقدام به مشارکت حقوقی، مدنی و سرمایه گذاری مستقیم فعالیت های اقتصادی می کنند و در کنار همه اینها، فعالیت های واسطه گری پولی چون تنزیل، خرید و فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک انجام می دهند. وضعیت مؤسسه های قرض الحسنه و مؤسسه های مالی و اعتباری از بانک ها مبهم تر است چرا که بانک ها طبق قانون فعالیت های متنوع و متنافی دارند امّا این مؤسسه ها بر خلاف قانون اقدام به افتتاح انواع سپرده های جاری، پس انداز و سرمایه گذاری کرده و در اعطای تسهیلات نیز از قرض الحسنه گرفته انواع معاملات سود آور انجام می دهند.
4. عدم تطابق با بازارهای بین المللی
از این جهت می توان ادعا کرد که بازار پول و سرمایه ایران به صورت ساختاری به طور کامل بسته است و هیچ راهکار اصولی برای ارتباط بانک ها، شرکت ها، مؤسسه های مالی اعتباری با مؤسسه های بین المللی تعریف نشده است و اگر برخی از بانک ها، شعبه های خارج از کشور دارند بر اساس بانکداری ربوی و به دور از قوانین داخلی فعالیت می کنند و اگر دولت یا بانک مرکزی می خواهد در عرصه بین المللی ظاهر شود از طریق فروش اوراق قرضه ارزی و امثال آن اقدام می کند که ربوی هستند.
ج. طرح پیشنهادی
روشن است که ارائه طرحی کامل و جامع جهت اصلاح ساختار بازار پول و سرمایه در قالب یک مقاله ممکن نیست و نیازمند تحقیق مفصلی است. در این نوشته سعی می شود با الهام از آموزه های اقتصادی اسلام به ویژه فقه معاملات و با توجه به اهداف، انگیزه ها و روحیات شرکت کنندگان، و با توجه به جایگاه پذیرفته شده مؤسسه های مشابه، تعریف و جایگاه روشنی برای مؤسسه های پولی و مالی موجود در اقتصاد ایران ارائه دهیم و با شفاف کردن حوزه و نوع فعالیت، قدمی در کارآمد کردن آنها برداریم. برای این منظور لازم است نگاهی به فقه معاملات اسلامی و انواع معاهده های مالی بیندازیم تا گستره وجودی آنها و میزان انعطافشان برای سامان دادن بازار پولی و مالی مشخص شود.
اول. انواع معاهده های مالی در فقه اسلام
معاهده های مالی را می توان از ابعاد گوناگون تقسیم کرد، دراین قسمت با توجه به هدف مقاله، معاهده های مالی را، ابتدا به دو گروه انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم کرده، سپس با تقسیم معاهده های انتفاعی به زیر گروه مبادله ای، مشارکتی و انعطاف پذیر، به توضیح فشرده معاهده های مورد نیاز در بازار پول و سرمایه می پردازیم.
1. معاهده های غیر انتفاعی
دین اسلام، انواعی از معاهده های مالی غیر انتفاعی را تأیید و در مواردی به آنها سفارش می کند و برای آنها پاداش دنیایی و آخرتی در نظر گرفته است. معاهده هایی چون صدقه، هبه، عاریه، ودیعه، وقف و قرض بدون بهره از این گروه به شمار می آیند. از این گروه عقد قرض الحسنه (قرض به شرط عدم زیاده) می تواند در معاملات بازار پول و سرمایه مورد استفاده قرار گیرد.
قرار داد قرض الحسنه می تواند اهداف آن گروه از صاحبان وجوه که می خواهند به قصد مشارکت در ثواب اعطای قرض الحسنه در مؤسسه ها سپرده گذاری کنند را برآورده کند کما اینکه تأمین کننده هدف مؤسسه های پولی غیر انتفاعی و نیازمندانی است که توان پرداخت سود ندارند. البته چنان که از اسم این قرارداد پیداست باید اعطای قرض بدون شرط زیاده باشد، چرا که در غیر اینصورت نه تنها هدف مورد انتظار را برآورده نمی کند، بلکه مطابق روایات ربا و حرام خواهد بود. امام صادق (ع) می فرماید:
«ربای حرام عبارت است از این که فردی به دیگری قرض دهد و شرط کند که بیش تر از آنچه گرفته، برگرداند. این همان ربای حرام است»(عاملی، 1371:ج12،ص454).
البته گرفتن کارمزد برای انجام عملیات اعطای قرض(نه برای پول قرض شده) جایز است به ویژه زمانی که این کار توسط مؤسسه ای انجام گیرد، مؤسسه ای که برای انجام عملیات، هزینه هایی چون اجاره مکان، حقوق کارکنان، هزینه آب، برق، تلفن و پست می پردازد، می تواند تمام این هزینه ها را به عنوان کارمزد از قرض کننده دریافت کند و اگر تعداد قرض ها زیاد است به تناسب بر کل آنها تقسیم نماید (امام خمینی، 1375:ج2،ص298،س41و42).
2. معاهده های انتفاعی
مقصود از معاهده های انتفاعی آن گروه از قرار دادهای مالی است که مردم برای کسب درآمد و سود به کار می گیرند و خود به سه گروه عمدة معاهده های مبادله ای، و مشارکتی و انعطاف پذیر تقسیم می شوند.
1-2. معاهده های مبادله ای
معاهده های مالی مبادله ای به آن نوع قراردادهای مالی گفته می شود که در آنها، کالاها و خدمات در برابر پول یا مال دیگر مبادله می شود، این نوع معاهده ها تنوع زیادی دارند، برخی از آنها چون فروش نسیه (اقساطی)، فروش سلف، فروش دین (تنزیل) و اجاره به شرط تملیک می توانند در بازار پول و سرمایه مورد استفاده قرار گیرند. این گروه از قرار دادها ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر قراردادها متمایز و زمینه استفاده شان را مشخص می کند.
مهمترین ویژگی این نوع از معاهدات عبارتند از:
یک. مقطعی بودن معاهده ها
معاهده های مبادله ای، پس از پایان مجلس قرارداد به پایان می رسند و دو طرف قرارداد، مسئولیتی در برابر فعالیت های اقتصادی همدیگر ندارند، برای مثال در قرار داد فروش اقساطی، فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال فعالیت های اقتصادی خریدار ندارد. یعنی اگر خریدار، توانایی استفاده از کالاهای خریداری شده را داشته باشد یا نداشته باشد، بتواند سود انتظاری خود را از فعالیت مذکور تحصیل کند یا نه، معامله از ناحیه فروشنده و خریدار قطعی و تمام شده است. این وضعیت در فروش سلف، فروش دین و اجاره به شرط تملیک نیز وجود دارد.
دو. رابطه بدهکار و بستانکاری متعاملین
پس از پایان معاهده های مبادله ای، رابطه حقوقی متعاملین، رابطه بدهکار و بستانکار است و پس از وفای به دین، این رابطه به پایان می رسد، برای مثال پس از تحقق فروش اقساطی و تحویل جنس به مشتری، فروشنده بستانکار و خریدار، بدهکار می شود و با پرداخت اقساط در سر رسید های مقرر، رابطه مذکور به پایان می رسد. همین مطلب با قدری تفاوت در سایر معاهده های مبادله ای نیز وجود دارد.

سه. قابلیت برای نرخ های سود معین
قراردادهای مبادله ای، قابلیت برنامه ریزی برای نرخ های سود معین و از قبل تعیین شده را دارند، برای مثال یک مؤسسه اقتصادی می تواند تصمیم بگیرد که کالاهای خود را در سال مالی خاصّی با ده درصد سود به صورت اقساطی بفروشد یا املاک خود را با اضافه کردن سود معینی بر قیمت فعلی ملک، به صورت اجاره به شرط تملیک واگذار کند یا اسناد تجاری را با نرخ معین تنزیل کند.
چهار. عدم نیاز به نظارت و کنترل مستمر
لازمه منطقی ویژگی های پیش گفته این است که بعد از انعقاد قرار داد، نیازی به نظارت و کنترل از طرف متعاقدین بر فعالیت های اقتصادی یکدیگر نیست، چرا که نه تحولات اقتصادی کل جامعه و نه تدابیر مدیریتی بنگاه، هیچ تأثیری در تعهدات طرفین و مبالغ قرارداد آنان ندارد. با توجه به ویژگی های مذکور قرار دادهای مبادله ای برای صاحبان وجوهی که قصد دارند سود معین و تعریف شده ای برای پس اندازهایشان به دست آورند و برای متقاضیان وجوهی که در صدد تهیه کالاها و خدمات مصرفی یا تأمین مالی بنگاه اقتصادی، بدون تمایل به مشارکت اند، راهکارهای مناسبی هستند. در ادامه توضیح می دهیم که این گروه از معاملات می توانند در بانک ها به ویژه بانک های عمومی کارکرد موفقی داشته باشند.
2-2. معاهد ه های مشارکتی
معاهد ه های مالی مشارکتی، به آن نوع قراردادهای مالی گفته می شود که دو طرف قرارداد در اصل مالکیت و سود و زیان فعالیت اقتصادی، یا در خصوص سود و زیان فعالیت اقتصادی با هم شریک می شوند عقودی چون شرکت، مضاربه، مزارعه و مساقات از این نوع هستند این قراردادها نیز ویژگی هایی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
یک. مستمر بودن قرارداد
معاهده های مشارکتی بر خلاف معاهده های مبادله ای، ماهیتی استمراری دارند و تا پایان فعالیت اقتصادی و سررسید معاهده، قرار داد، استمرار دارد، برای مثال، وقتی چند نفر از طریق عقد شرکت، سرمایه فعالیت اقتصادی را تأمین می کنند تا زمانی که فعالیت مذکور ادامه دارد و شرکت منحل نشده است، قرارداد استمرار دارد همین وضعیت در سایر معاهده های مشارکتی نیز وجود دارد.
دو. مشارکت در سود و زیان
در معاهده های مشارکتی، دو طرف یا اطراف قرارداد (شرکا) به تمام حوادث و پیامدهای مثبت و منفی فعالیت اقتصادی ملتزم هستند. اگر نتیجه فعالیت، سود سرشار بود برای همه توزیع می شود و اگر ضرر بود برای همه است و اگر هیچ چیز نبود نتیجه متوجه همه می شود (امام خمینی«ره»، 1416ق، 573).
سه. نامعین بودن سود
مقدار سود معاهده های مشارکتی نامعین است و به عوامل مختلفی بستگی دارد و در پایان دوره مالی مشخص می شود، برای مثال سود صاحبان شرکت، تحت تأثیر متغیرهای اقتصادی کل جامعه و متغیرهای تأثیر گذار در خصوص بنگاه است. در نتیجه، در ابتدای سال مالی، می توان با توجه به پارامتر های گوناگون، دامنه سود انتظاری را پیش بینی کرد، امّا سود واقعی در پایان دوره مالی مشخص می شود.
چهار. نیاز به نظارت و کنترل مستمر
نتیجه منطقی ویژگی های پیشین این است که شرکا و صاحبان فعالیت اقتصادی برای استیفای کامل حقوق خود، به صورت پیوسته و مستمر جریان هزینه ها و درآمدها، تغییرات قیمت ها را نظارت و کنترل کنند چون احتمال انواع اشتباهات مالی وجود دارد.
با توجه به ویژگی های فوق، معاهد ه های مشارکتی می توانند راهکارهای مناسبی برای آن گروه از صاحبان وجوه باشند که روحیه ریسک پذیر داشته برای رسیدن به سود انتظاری بالاتر حاضر به پذیرش ریسک هستند کما اینکه برای آن گروه از سرمایه گذاران که در تأمین مالی فعالیت اقتصادی خود به دنبال شریک واقعی می گردند شریکی که حاضر باشد بخشی از ریسک و مخاطرات را تحمل کند، مناسب هستند. در ادامه توضیح می دهیم شرکت های سهامی و شرکت های سرمایه گذاری می توانند بر اساس این قراردادها ساماندهی شوند.
3-2. معاهده های انعطاف پذیر
در فقه اسلام معاهده هایی وجود دارد همانند جعاله و صلح که ماهیت قابل انعطافی دارند به این معنا که می توان آنها را با ویژگی های عقود مبادله ای یا با ویژگی های عقود مشارکتی به کار گرفت برای مثال اگر صاحب سرمایه ای با یک نفر قرارداد جعاله ببندد که اگر با سرمایه من چنین باغ یا کارخانه ای را احداث کنی فلان مبلغ به تو می دهم، اینجا جعاله ماهیت عقود مبادله ای پیدا می کند و اگر بگوید :«اگر با سرمایه من چنین باغ یا کارخانه ای را احداث کنی فلان سهم از باغ یا کارخانه را به تو می دهم، جعاله ماهیت عقود مشارکتی پیدا می کند. کما اینکه می توان با استفاده از این معاهده ها، ماهیتی مرکب از مبادله و مشارکت طراحی کرد برای مثال صاحب سرمایه ای بر اساس قرار داد جعاله از مدیری می خواهد که در مقابل دستمزد مشخص ماهانه به اضافة سهم معینی از سود، کارخانه ای را برای مدت دو سال اداره کند. دوم. تغییرات لازم جهت اصلاح ساختار مؤسسات پولی و مالی
برای دست یابی به یک نظام مالی کارآمد و بازار پول و سرمایه کارا، لازم است تغییراتی در ساختار و حوزه فعالیت مؤسسه های موجود صورت گیرد، این تغییرات را در سه بخش مؤسسه های پولی غیرانتفاعی (مؤسسه های قرض الحسنه)، مؤسسه های پولی انتفاعی بدون ریسک (بانک ها و مؤسسه های مالی و اعتباری) و مؤسسه های مالی انتفاعی همراه با ریسک (شرکت های سرمایه گذاری)، مطرح می کنیم.
1. مؤسسات و ابزار مالی غیر انتفاعی
مطالعه صندوق های قرض الحسنه موجود درکشور نشان می دهد که این صندوق ها به سه گروه عمده زیر تقسیم می شوند.
گروه اول: صندوق های قرض الحسنه محلی
در این صندوق ها اعضاء همدیگر را می شناسند و به همدیگر اعتماد دارند، مانند صندوق های قرض الحسنه فامیلی، صندوق های موجود در مساجد و ادارات. در این صندوق ها معمولاً افراد نیکوکاری وجود دارند که وجوه مازاد بر نیازشان را در یک جا جمع کرده به صورت قرض الحسنه در اختیار نیازمندان قرار می دهند و غالباً فعالیتی روشن دارند و تخلفات در حداقل ممکن است. بهترین ساختار برای این صندوق ها همین وضع موجودشان است.

گروه دوم: صندوق های قرض الحسنه کوچک
این صندوق ها که غالباً یک یا چند شعبه محدود دارند، اقدام به افتتاح سپرده پس انداز برای ساکنین یک خیابان یا شهر می کنند و ازمحل مانده آن سپرده ها به اعطای وام قرض الحسنه مبادرت می کنند. بهترین وضعیت برای این صندوق ها آن است که با تصویب قوانین لازم، مسائل زیر مشخص شود.
- مراجع ذی صلاح برای اعطای مجوز فعالیت و ابطال آن در صورت تخلف.
- حوزة فعالیت صندوق در بخش تجهیز و تخصیص منابع.
- مراجع ذی صلاح برای نظارت و کنترل عملکرد صندوق.
- حداقل ذخایر احتیاطی.
- حداکثر کارمزد قرض الحسنه اعطایی.
در این راستا، با توجه به تأثیر عملکرد صندوق های قرض الحسنه بر متغییرهای پولی، پیشنهاد می شود بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرجع ذی صلاح برای صدور و ابطال مجوز و برای نظارت و کنترل فعالیت صندوق ها به تصویب قانونی برسد و صندوق ها مجاز باشند از طریق افتتاح حساب پس انداز قرض الحسنه به تجهیز منابع اقدام کرده سپس با کسر درصدی به عنوان ذخایر احتیاطی باقی مانده منابع را به صورت قرض الحسنه در اختیار متقاضیان قرار دهند و برای پوشش هزینه های عملیاتی، کارمزد دریافت کنند. و انجام هر نوع فعالیت اعتباری دیگر و خرید و فروش اموال غیر منقول از محل منابع سپرده ممنوع باشند.

گروه سوم: صندوق های قرض الحسنه بزرگ
صندوق هایی که به صورت گسترده اقدام به افتتاح حساب سپرده برای مشتریان کرده، دفترچه پس انداز در اختیار آنان قرار می دهند و محدودیت خاص در جذب سپرده ندارند و دارای شعب متعدد دریک شهر یا شهرهای مختلف هستند, و در موارد زیادی مشاهده می شود که فراتر از عملیات قرض الحسنه به فعالیت های بانکی و سرمایه گذاری می پردازند. بهترین وضعیت برای این صندوق ها آن است که علاوه بر تصویب قوانین لازم که در صندوق های قرض الحسنه کوچک بیان شد، دولت و بانک مرکزی در جهت نهادینه شدن سنت نیکوی قرض الحسنه و گسترش آن، از صندوق های قرض الحسنه بزرگ حمایت کرده و آنها را به عنوان مؤسسه پولی معتبر و به اسم «موسسة قرض الحسنه» به رسمیت بشناسد. برای رسیدن به این منظور، طرح زیر برای این مؤسسه ها پیشنهاد می شود.
مؤسسه های قرض الحسنه
همانطور که از اسم این مؤسسه ها پیداست بر اساس قرارداد قرض الحسنه به شرح زیر به تجهیز و تخصیص منابع اقدام خواهند کرد.
تجهیز منابع
سپرده گذاران این مؤسسه ها آن گروه از مردم خیّر خواهند بود که به قصد مشارکت در ثواب قرض الحسنه در مؤسسه ها سپرده گذاری می کنند. این مؤسسه ها می توانند دو نوع حساب سپرده داشته باشند.

یک. سپرده حواله ای قرض الحسنه
این حساب به مشتریانی مربوط می شود که قصد دارند علاوه بر استفاده از خدمات حساب حواله ای مانده سپرده آنها، در رفع مشکل مالی نیازمندان قرض الحسنه داده شود. توضیح این که در حساب حواله ای همانند حساب جاری بانک ها، صاحب سپرده هم خودش می تواند از موجودیش برداشت کند و هم می تواند کسی را حواله کند با این تفاوت که قانون چک شامل این حواله ها نمی شود و صاحب حساب، تنها با فرض موجودی حواله صادر می کند.
دو. سپرده پس انداز قرض الحسنه
این حساب به مشتریانی مربوط می شود که قصد دارند علاوه بر حفظ و نگهداری وجوهشان در یک جای مطمئن، مانده پس اندازشان برای رفع مشکل مالی نیازمندان قرض الحسنه داده شود.
مؤسسه های قرض الحسنه سپرده مشتریان را به عنوان قرض الحسنه تحویل می گیرند و متعهد می شوند عند المطالبه به آنها برگردانند، به این حساب ها سود و بهر ه ای پرداخت نمی شود و در حقیقت صاحبان حساب ارزش زمانی پولشان را به نیازمندان انفاق کرده ثواب اخروی می برند.
تخصیص منابع
موسسه های قرض الحسنه منابع حاصل از سپرده های حواله ای و پس انداز را پس از کسر سپردة قانونی و ذخیره احتیاطی (طبق ضوابط بانک مرکزی)، به صورت قرض الحسنه در اختیار نیازمندان قرار می دهند و به اقساط از آنها پس می گیرند. این مؤسسه ها می توانند برای تأمین هزینه ها، از متقاضیان قرض الحسنه، کارمزد واقعی دریافت کنند.
ضوابط اجرایی
اولاً. از آنجا که در طرح پیشنهادی مؤسسه های قرض الحسنه زیر نظر بانک مرکزی و با رعایت سپرده قانونی و ذخایر احتیاطی و بر اساس سیاست پولی فعالیت خواهند کرد می توان با تغییر قوانین موجود به این مؤسسه ها اجازه افتتاح حساب حواله ای داد تا بتوانند حداقل به اندازه پوشش دادن سپرده قانونی از مزّیت خلق پول استفاده کنند.
ثانیاً. با وجود چنین مؤسسه هایی سازمان های دولتی و خصوصی که به صورت های مختلف به کارکنان و مراجعین قرض الحسنه می دهند می توانند از طریق این مؤسسه ها اقدام کنند.
ثالثاً. دولت که همه ساله برای حمایت از اقشار آسیب پذیر و جبران خسارت حوادث غیر مترقبه وجوهی را به عنوان قرض الحسنه اعطا می کند می تواند از طریق این مؤسسه ها اقدام کند.
اوراق قرض الحسنه
برخی از سازمان ها و مؤسسه های دولتی که در زمینة حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه فعالیت می کنند، مانند کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی و... می توانند برای جذب وجوه نیکوکاران اقدام به انتشار اوراق قرض الحسنه کرده از طریق صندوق ها و مؤسسه های قرض الحسنه بین مردم توزیع کنند، سپس منابع حاصل از این اوراق را از طریق همان صندوق ها و مؤسسه ها به متقاضیان نیازمند وام قرض الحسنه دهند.
برخورداری از اجر معنوی اعطای قرض الحسنه، سهولت تبدیل به پول نقد اوراق، امکان واگذاری به دیگران و اختصاص جوایز معنوی به صورت قرعه کشی به دارندگان اوراق موجب می شود افراد زیادی به جای نگهداری پول نقد، اوراق قرض الحسنه نگهداری کنند.
2. مؤسسات و ابزار مالی انتفاعی بدون ریسک
بعد از تصویب و اجرای قانون عملیات بانکداری بدون ربا، به دلیل حضور قرار دادهای با ماهیت های متنوع و متنافی چون قرض الحسنه (غیر انتفاعی)، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، سلف، خرید دین (مبادله ای) و مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی، مضاربه، مزارعه، مساقات(مشارکتی)، بانک ها تبدیل به مؤسسه های چند منظوره شده در نتیجه کارآیی خود را از دست داده اند.
با منحصر شدن بانک ها و مؤسسه های اعتباری روی قرار دادهای مبادله ای که با ماهیت و جایگاه آنها به عنوان مؤسسه انتفاعی بدون ریسک، تناسب دارند، می توان وضعیت روشن تری به بانک ها و مؤسسه های اعتباری داد و در نظام مالی جایگاه تعریف شده ای به آن ها بخشید. لازمه این کار انجام تغییراتی در بخش تجهیز منابع و اعطای تسهیلات بانک ها و مؤسسه های مالی اعتباری به قرار زیر است.
بانک ها
در طرح پیشنهادی بانک ها به عنوان مؤسسه های مالی انتفاعی بدون ریسک بوده و با استفاده از گروه خاصی از معاملات اسلامی به تجهیز و تخصیص منابع می پردازند.
تجهیز منابع
در الگوی پیشنهادی تجهیز منابع بانک ها از طریق سه نوع سپرده که تفاوت هایی با وضعیت فعلی بانکداری بدون ربا در ایران دارند انجام می پذیرد.

یک. سپرده جاری (قرض بدون بهره)
در قانون بانکداری بدون ربا اسم این نوع سپرده، سپرده قرض الحسنه جاری است، به کارگیری واژه قرض الحسنه از این پندار سرچشمه می گیرد که هر نوع قرض بدون بهره ای قرض الحسنه است در حالی که این درست نیست مطابق روایات، قرض الحسنه هنگامی معنا می یابد که قرض دهنده برای کسب پاداش معنوی به فرد نیازمندی کمک کند، اما اگر قرض با اهداف دیگری چون حفظ پول، تسهیل در امر مبادلات، نقل و انتقال وجوه و ... باشد، گرچه بدون بهره بوده و از نظر اسلام مجاز است لکن عنوان قرض الحسنه بر آن صدق نمی کند و روشن است غالب صاحبان سپرده جاری بانک ها چنین اهدافی دارند. در الگوی پیشنهادی بانک ها در قالب قرض بدون بهره وجوه سپرده گذاران حساب جاری را جذب کرده در مقابل به صورت رایگان خدمات حساب جاری ارائه می کنند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 30   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تابلوی فروشگاه ابزار کابینت سینگ و هود 3در 1 فرمت psd

اختصاصی از فی دوو تابلوی فروشگاه ابزار کابینت سینگ و هود 3در 1 فرمت psd دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .