شناسایی علم اخلاق
با روشن شدن مفاهیم زیر میتوانیم به شناخت اولیه علم اخلاق برسیم
مفهوم لغوی واژه اخلاق: جمع خلق به معنای نیرو و سرشت باطنی که تنها با دیده بصیرت درک می شود در مقابل خلق که با دیده ظاهر درک می شود منشأ های خلق ممکن است بطور طبیعی در فطرت اشاره باشد ب) وراثت ج) تمرین و تکرار خلق ممکن است پسندیده ( فضلیت ) و ممکن است ناپسند ( رذیلت ) باشد
تعریف علم اخلاق: علمی است که به معرفی صفات نفسانی خوب و بد می پردازد و اعمال متناسب آن و شیوه تحصیلی صفات خوب و دوری از صفات ناپسند را نشان می دهد پس ضمن گفتگو از صفات خوب و بد راهکاری های رسیدن به فضایل و دوریی از رذایل را بررسی می کند
موضوع عمل اخلاق: انسان است و هدف نهایی آن رساندن انسان به کمال و سعادت حقیقی او با توجه به ظرفیت و استعداد که میتواند با احتیارو آزادی و اراده تا مقرب ترین و گویاترین و کامل ترین مظهر الهی پیش رود
فلسفه اخلاق: تحقیقاتی که عهده دار پاسخگویی به پرسشهای اساسی علم اخلاق هستند را فسلفه اخلاق می گوییم مثلاً تعریف خوب و بد ماهیات صفات اخلاقی منشاء صدق و کذب قضایای اخلاقی و ملاک و معیار خوبی و بدی
تربیت اخلاقی: یعنی چگونی بکارگیری و پرورش استعدادهای دورنی برای نیل به فضایل و دوری از رذایل
رابطه « علم اخلاق و علوم دیگر»
به نحوی علم اخلاق به علوم مختلف رابطه دارد اما به برخی از علوم رابطه تنگاتنگی دارد که مورد بررسی قرار میدهیم
علم اخاق وفقه: میتوانیم که علم فقه اعمال انسان مکلف را هم از جهت آثار اخروی ثواب و عقاب و هم از جهت آثار دینوی مانند صحت و بطلان بررسی می کند که بررسی احکام نوع اول را متون و منابع اخلاق اسلامی تشکیل می دهد
اخلاق فیلسوفانه این شیوه اخلاقی راه اعتدال و حد وسط را بعنوان معیار کلی فضیلت اخلاقی در مقابل « افراط و تفریط» پذیرفته اند کتابهای فراوانی در این راستا نوشته شده و اختلافاتی که در نظرات وجود دارد ناشی از تفسیر « اعتدال» است عیب این شیوه اخلاقی خشک و بی روح بودن آنست که بیان عموم مردم راه پیدا نمی کند
اخلاق عارفانه: توسط عرفا و متصوفه آنرا ترویج می کردند که بیشتر از راه سیروسلوک یعنی طی مقاصد و منازل و مراحل خاص صورت می گیرد محور اخلاق عارفانه مبارزه با نفس است مکاتب متعددی دارد که به دو گروه عمده تقسیم الف) مکتبی که خود را پایبند به شریعت نمی داند یا در مقطعی خاص آنرا لازم می داند
به احکام شرعی پایبند بوده و همواره آنرا ضروری می داند گروه اول دچار افراط در مبارزه نفس می شوند اما گروه دوم با پایبندی به شریعت توانسته اند سیر معنوی را طی کنند که موجب آشکار شدن کارآمدی اخلاق اسلامی بوده است
3- اخلاق نقلی: استفاده از کتاب و سنت و دستورهایی اخلاقی که در آن آمده اخلاق نقلی گفته می شود این شیوه نارسایی روش های دیگر را جبران می کند کلاً این شیوه پیروی از کتاب خدا وسنت بنی اکرم و اهل بیت امت در عین توجه به معرفت و مجاهده نفس و در عین بهره گیری از رهیافت های عقلی با ابراز دل و محبت برای سیر معنوی بکار می گیرد شاخص های اصلی روش اخلاقیمقبول:نهایتاً شیوه ای مناسب اخلاق اسلامی است که:
1- با کتاب سنت مطابق باشد
2- بتواند پاسخگویی پرسشهای اخلاقی باشد
3-حد اعتدال رعایت شود
4- به ابراز تربیت و مشروعیت آن توجه داشته باشد
5- در تهذیب اخلاق از تجربه به پیش کوتان بهره برد
6- قواعد کلی اخلاق را از کتاب و سنت استخراج کند
7- تنها دیدگاه اسلام را در حوزه های رفتاری و ملکات نفسانی تعیین کند
8- به جایگاه عقل توجه داشته باشد
9- از هر گونه افراط و تفریط بپرهیزد
10- شرایط خاص مخاطبان را در نظر گیرد
شامل 212 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت اخلاق