دانلود مقاله مدیریت زباله های شهری

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله مدیریت زباله های شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بیان مسئله
توجه به محیط زیست و حفظ سلامتی انسان و کلیه موجودات کره زمین یکی از اصول اساسی در بقای زندگی و استفاده از مواهب خدادادی است که به وفور در اختیار ما قرار دارد. کنترل آلودگی‌های محیط ازجمله مواد زاید جامد، بخش مهمی از این وظیفه را تشکیل می‌دهد که با توجه به اصول و موازین بهداشتی اقتصادی جایگاه ویژه ای را در علوم و فنون جدید به خود اختصاص داده است. بدین لحاظ در این مجموعه سعی خواهد شد تا در حد امکان مواردی همچون اهمیت مسئله، شناخت و طبقه بندی مواد، سیستم‌های جمع آوری و حمل و نقل و روش‌های دفع مواد به وضوح مورد توجه قرارگرفته و در اختتام، مبادرت به ارائه راه کارهای اساسی در جهت بهبود
شرایط و بهینه سازی تکنولوژی موجود در مدیریت مواد زاید جامد کشور نماید که در صورت اعمال، بازتاب آن تاثیر اساسی در حفظ بهداشت و سلامت محیط زیست جامعه ما خواهد داشت.

مقدمه
در کشور ما ایران با محاسبه 800 گرم زباله سرانه، هر روزه بالغ بر 50000 تُن مواد زاید جامد تولید می‌شود که در مقایسه با سایر کشورهای جهان با 292 کیلوگرم زباله هر نفر در سال در حد متعادلی قرار گرفته است، لکن ازدیاد جمعیت و توسعه صنعت به گونه ای که در برنامه سوم جمهوری اسلامی ایران مطرح است موجبات ازدیاد مواد زاید جامد و بالطبع تغییرات فیزیکی ـ شیمیایی آن‌ها را بوجود می‌آورد به طوریکه برنامه های جمع آوری و دفع زباله موجود جوابگوی نیازهای این بخش از کار نخواهد بود. امر جمع آوری، دفع، بازیافت و اصولا مدیریت مواد زاید جامد در ایران با توجه به نوع و کیفیت زباله های ایران تفاوت فاحشی با سایر کشورهای جهان دارد، لذا بکارگیری هر گونه تکنولوژی بدون شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی کار ارزنده ای نیست. وجود 70 درصد مواد آلی قابل کمپوست و بیش از 40 درصد رطوبت در زباله های خانگی از یک سو و تفاوت فاحش آب و هوا و شرایط زیست در مناطق مختلف کشور با سبک و فرهنگ منحصر به خود از سوی دیگر خود دلیلی بر عدم استفاده بی رویه از تکنولوژی‌های وابسته به خارج است، تجربه سال‌ها رکود در عمل آوردن کمپوست و پرداخت هزینه های گزاف جمع آوری و دفع زباله که تنها برای شهرهای مختلف کشور روزانه حدود 20% بودجه شهرداری‌ها را تشکیل می‌دهد نشانگر اهمیت این مسئله در برنامه های محیط زیست کشور است.

توجه به امر بهداشت و سلامت جامعه و رعایت جنبه های پیش‌گیری قبل از درمان بدون توجه به سیستم‌های جمع آوری و دفع مواد زاید که مسبب اصلی آلودگی در شهرها و روستاهای کشور است، امکان پذیر نیست. اشاعه بیماری کیست هیداتیک، بروز گهگاه وبا، انواع بیماری‌های پوستی همچون لیشمانیوز و سلسله بیماری‌های سرطان‌زا و سکته های نابهنگام در جوامع کنونی که معمولا به مواد فساد پذیر و پس مانده های شیمیایی محیط زیست نسبت داده می‌شود ماحصل تداخل صدها نوع مواد سمی و عفونت‌زا با زباله های شهری و انتشار آن‌ها در آب، خاک و هوای زندگی روزمره ماست. علیهذا به منزله بهبود مدیریت مواد زاید جامد و اجرای اهداف بهداشتی اقتصادی کشور گفتار حاضر به صورت فشرده، کلیاتی از موارد آلودگی و طبقه بندی مواد زاید جامد را با توجه خاص به سیستم‌های جمع آوری، دفع و بازیافت مواد، مورد بحث قرار می‌دهد که امیدوار است مورد توجه علاقمندان بویژه دانشجویان عزیز و مسئولین محترم بهداشت محیط کشور قرار گیرد.
1 ـ خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی
اصول بهداشت و بهسازی محیط، در هر شهر ایجاب می‌کند که زباله ها در حداقل زمان از منازل و محیط زندگی انسان دور شده و در اسرع وقت دفع گردند. پیدایش این ایده (دفع بهداشتی زباله در محیط زیست) در قرن نوزدهم میلادی به مشابه یک دستورالعمل بهداشتی، شهروندان را به رعایت آن ملزوم می‌ساخت.
اهمیت دفع بهداشتی زباله ها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آن‌ها بخوبی شناخته شود. زباله ها نه فقط باعث تولید بیماری، تعفّن و زشتی مناظر می‌گردند، بلکه می‌توانند به وسیله آلوده کردن خاک، آب و هوا خسارات فراوانی را ببار آورند. به همان اندازه که ترکیبات زباله مختلف است، خطرات ناشی از مواد تشکیل دهنده آن‌ها نیز می‌توانند متفاوت باشند. جمع آوری، حمل و نقل و آخرین مرحله دفع این مواد بایستی به طریقی باشد که خطرات ناشی از آن‌ها در سلامتی انسان به حداقل ممکن کاهش یابد.
راجع به خطرات حاصل از زباله های شهری و صنعتی باید گفت که در کلیه منابع علمی و کتب مربوطه همواره اشاره به ابتلای انسان‌ها به بیماری‌های گوناگون شده است. در کتب علمی تعداد باکتری‌های مختلف موجود در خاکروبه خیابان‌ها از 2 تا 40 میلیون به صورت خاص و از 50000 تا 10 میلیون بطور عموم در هر گرم برآورده شده است. این تعداد باکتری می‌توانند به سادگی موجب بروز بیماری‌های گوناگونی گردند. مخصوصاً اینکه در این مواد انواعی از باکتری‌های مولد وبا، تیفوس و کزاز بطور مسلّم و صریح تشخیص داده شده است. شایان ذکر است که سابقا فضولات حیوانی (پهن گاو و اسب) قسمت عمده ای از خاکروبه های خیابانی را تشکیل می‌داد. این حالت هم اکنون نیز در پاره ای از روستاها و شهرهای کوچک مشاهده می‌شود.
1 ـ 1 ـ مگس
خطرات ناشی از وجود مگس برای انسان و عموم حیوانات اهلی بر همه روشن است، مگس خانگی (Mussca domestica) مخصوصاً از نظر انتشار بسیاری از باکتری‌های بیماریزا قابل اهمیت می‌باشد. اصولا بیش از 50-40 هزار نوع مگس در این زمان شناسایی شده ولی نام گذاری همه آن‌ها به اتمام نرسیده است. بر اساس مطالعات انجام شده در صحرا و آزمایشگاه انتشار بسیاری از امراض همچون اسهال‌های آمیبی و باسیلی، تراخم، حصبه و شبه حصبه، وبا، سِل، جذام، طاعون و سیاه زخم به وسیله مگس امکان پذیر است. این حشره به وسیله پُرزهای چسبنده و مژک‌های فراوان بدن خود با نشستن بر روی مدفوع انسان و حیوان و بسیاری از کثافات و زباله ها میکروب‌های مختلف را از طریق تماس مستقیم بدن انسان و یا اغذیه مورد نیاز او به محیط زندگی وارد نموده و به طور مکانیکی باعث انتقال بیماری‌ها به موجود زنده دیگری می‌گردد.
ساختن مستراح‌های بهداشتی در شهر و روستا و حفظ محیط زیست از پِهِن و دیگر فضولات فساد پذیر انسانی و حیوانی نیز از جمله عواملی است که باعث جلوگیری از تولید و رشد لارو مگس خواهد شد. مواد زاید صنعتی اعم از فرآورده های گیاهی، میوه ها، فضولات کشتارگاه ها و غیره چه در شهرها و چه در مراکز تولید و مصرف می‌تواند محل پرورش لارو (کرمینه) مگس قرار گیرد. در صورتی که روش دفع زباله به صورت تلنبار کردن در فضای آزاد باشد کرمینه مگس در داخل زباله که از نشر حرارت، رطوبت و مواد غذایی مناسب ترین محیط به شمار می‌رود رشد و نمو کرده و پس از رسیدن زمان بلوغ به منازل و اماکن مجاور پرواز می‌نماید. قدرت پرواز مگس تا حدود 20 کیلومتر مشخص شده است (2).
1 ـ 2 ـ جوندگان
سالم سازی محیط بخصوص کنترل زباله ها چه در امر جمع آوری و چه در دفع بهداشتی آن‌ها مفیدترین راه مبارزه با جوندگان می‌باشد و بدیهی است که یکی از خطرناکترین مضرات عدم توجه به دفع زباله نشو و نما و انتشار موش در شهرها است. خطر ازدیاد موش در شهرها را نمی‌توان به سادگی با هیچ بودجه ای جبران نمود. موش‌های خانگی و جوندگان دیگر به طرز وسیع و دامنه داری در جهان پراکنده و در جوار انسان‌ها زندگی می‌کنند. از این نظر اینگونه موجودات بالقوه ناقل بسیاری از بیماری‌های انسانی هستند. ناراحتی‌های حاصل از موش‌ها از یک گاز گرفتگی ساده تا تب تیفوس و طاعون متفاوت است. بیماری لپتوسپیروز در نتیجه تغذیه مواد غذایی آلوده به مدفوع موش بیمار و با استحمام در آب آلوده و یا در تماس مستقیم با موش آلوده، به وجود می‌آید. موش می‌تواند در انتقال بیماری‌هایی چون اسهال آمیبی و انتقال کرم کدو و تریشین نیز به طور غیرمستقیم، نقش مهمی ایفاء کند. موش و سایر جوندگان برای تولید مثل و ازدیاد جمعیت خویش به سه چیز احتیاج دارند، غذا، آب و پناهگاه که هر سه در اغلب موارد در زباله های شهری وجود دارد.
1 ـ 3 ـ آلودگی‌های آب
آب شرط اصلی ادامه حیات در جهان است، کلمه آبادانی در زبان فارسی از آب گرفته شده که خود عامل مهمی در جهت عمران و بهسازی مناطق کشور به شمار می‌رود. سرعت افزایش جمعیت، بهبود سطح بهداشت و پیشرفت‌های صنعتی در سطح جهان بیش از پیش باعث محدود شدن منابع آب شده است، اما باید قبول کرد که دنیا تشنه است و این تشنگی یک تصور شاعرانه و خیال نیست بلکه یک حقیقت مسلم است.
در کشور ما مسئله کمبود آب مخصوصاً چه در امر صنعت و چه در امر کشاورزی مشکلات فراوانی را به بار آورده است. مصرف زیاد از حدّ آب در شهرها و اسراف‌های بی رویه در هر زمینه نیز تشدید کننده این مشکل است. گرمسیر بودن مناطق مختلف کشور و عدم وجود منابع آب کافی از یک سو و عدم کنترل آلودگی آب به وسیله تخلیه فاضلاب‌ها و زباله های شهری و صنعتی از سوی دیگر تاثیر زیانبخشی در اقتصاد و بهداشت جامعه ما دارد. همچنین تخلیه مواد زاید جامد و مایع (زباله و فاضلاب‌ها) در محیط به وسیله جاری شدن آب‌های سطحی اعم از جویبارها، رودخانه ها و دیگر آب‌های حاصل از بارندگی به نقاط مختلف موجب انتشار آلودگی می‌گردند و این در حالیست که متاسفانه در بعضی از شهرهای ما دفع بی رویه زباله اکثرا به وسیله تخلیه مواد به جویبارها صورت می‌گیرد و یا دفن غیر بهداشتی آن در سراشیبی‌ها و دیگر اماکن که مخالف ضوابط حفاظت آب‌های زیرزمینی است انجام می‌شود که از نظر بهداشت محیط کاملاً خطرناک است. مخصوصاً اینکه محل تخلیه و یا دفن در خاک‌های سبک شنی و یا در حوالی رودخانه ها و چشمه سارها باشد.
1 ـ 4 ـ آلودگی خاک
زباله های شهری که خود ترکیبی از فضولات انسانی و حیوانی و بسیاری دیگر از مواد زائد صنعتی و کشاورزی است، متاسفانه در آخرین مرحله دفع به خاک و یا آب منتقل می‌شوند. کالاهای مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده اند پس از استعمال به صورت مواد زائد تجزیه نشدنی در زباله انباشته و در خاک باقی می‌مانند زیرا پلیمرهای مصنوعی (نایلون) بر عکس پلیمرهای طبیعی موجود در پشم و پنبه به علت نبودن آنزیم ویژه، سال‌ها جهت تجزیه در طبیعت به صورت خام و بدون تغییر باقی می‌ماند. این مواد خود خللی در تبادل آب و هوا و دیگر عکس‌العمل‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بوجود می‌آورند. مجاورت و یا احاطه شدن ریشه گیاهان بوسیله مواد پلاستیکی در خاک سبب نرسیدن آب و غذا به ریشه گیاه شده و در طی زمان در اطراف ریشه حرارت، رطوبت و خواص شیمیایی کاملاً غیرمتعادلی بوجود می‌آورند که موجب ضعف رشد و یا خشکی گیاه می‌شوند. وجود انواع مختلف قوطی‌های کنسرو، لاستیک‌های مستعمل، لاشه های اتومبیل، فضولات بیمارستان‌ها و مواد شیمیایی کارخانه ها که هم اکنون در اغلب شهرها جزو لاینفک زباله های شهری هستند به خارج از شهر در دامان طبیعت پراکنده و یا دفن می‌شوند. نتیجه این عمل، تجزیه هایی است که طی سالیان دراز خطرات مهیبی را در آب و خاک منطقه بوجود آورده و موجب بیماری‌های گوناگونی در انسان و حیوان و کلیه موجوداتی که در آن منطقه زندگی می‌کنند می‌شود.
ازجمله امور متداول در استفاده مجدد از زباله های شهری، تهیه کمپوست است که هم اکنون در بسیاری از شهرهای پیشرفته دنیا معمول است. در ایران متاسفانه بدون مطالعه در سیستم تهیه کمپوست، نوع کمپوست و امکانات مصرف، اقدام به تاسیس کارخانه هایی شده است که نتایج حاصل، مطلوب نبوده و آلودگی‌های محیط جامعه شهری و روستایی ما را تشدید می‌نماید. امروزه به علت پیشرفت صنایع سنگین و مصرف زیاده از حد فلزات سنگین که از راه هوا و زمین و آب وارد و خسارات زیادی را به بار می‌آورند. Lenihan و Wainered عقیده دارند که امروزه بیش از 60 ماده شیمیایی در صنایع، مورد استفاده قرار می‌گیرند که نقش آنها در سیستم‌های حیاتی گیاه و حیوان، ناشناخته است. ازدیاد فلزات سنگین مثل جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در کمپوست و در نتیجه در خاک، باعث مسمومیت‌های زیاد و بیماری‌های گوناگونی در انسان می‌شود.
1 ـ 5 ـ آلودگی هوا
در این زمینه گفته می‌شود احتراق مواد پلاستیکی که متاسفانه امروزه به میزان فراوانی در زباله ها وجود دارند صرفنظر از تولید دیوکسین‌ها گازهایی همچون گاز کربنیک، انیدرید سولفوره، گازهای سمّی کلره و غیره می‌نماید که فوق‌العاده خطرناک بوده و موجب آلودگی شدید هوا می‌گردند.
شایان ذکر است که در مناطقی که مبادرت به ایجاد زباله سوز می‌شود تعبیه هواکش‌های طویل و فیلترهای ویژه ای که طبق ضوابط محیط زیست قادر به جلوگیری از آلودگی‌های هوا باشند از ضروریات امر است.
گازهای حاصل از تخمیرهای هوازی و غیر هوازی در مراکز دفن زباله قادرند به طبقات زیرین خاک نفوذ کرده و اختلالاتی در خاک‌های زراعی به وجود آورند. طبق مطالعات انجام شده در نواحی نزدیک به جایگاه های دفن زباله میزان گاز متان (CH4) تا حدود 60 درصد و گاز کربنیک (CO2) حداکثر تا 30 درصد تایید شده است که قطعا در جلوگیری از رشد و نمو صحیح گیاهان منطقه بی تاثیر نیست.
2 ـ طبقه بندی مواد زاید جامد
عبارت مواد زاید جامد (solid wastes) به مجموعه مواد ناشی از فعالیت‌های انسان و حیوان که معمولا جامد بوده و به صورت ناخواسته و یا غیر قابل استفاده دور ریخته می‌شوند اطلاق می‌گردد. این تعریف به صورت کلی در برگیرنده همه منابع، انواع طبقه بندی‌ها، ترکیب و خصوصیات مواد زاید بوده و به سه دسته کلی زباله های شهری، زباله های صنعتی و زباله های خطرناک تقسیم می‌گردند :
2 ـ 1 ـ زباله های شهری
در نشریات و کتب از تعاریف و طبقه بندی‌های مختلفی برای توضیح اجزاء مواد زاید جامد شهری استفاده شده است. تعاریف ارائه شده در زیر می‌تواند به عنوان یک راهنما برای شناسایی اجزاء مواد زاید شهری مورد استفاده قرار گیرد (2).

زایدات غذایی
به قسمت فسادپذیر زباله که معمولا از زایدات گیاهی، تهیه و طبخ و یا انبار کردن مواد غذایی به دست می‌آید، اطلاق می‌شود. کمّیت پس مانده های غذایی در طول سال متغیر بوده و در ماه های تابستان، که مصرف میوه و سبزی بیشتر است، به حداکثر می‌رسد. پس مانده های غذایی مهمترین قسمت زباله است، چرا که از یک سو به دلیل تخمیر و فساد سریع، بوهای نامطبوع تولید کرده و محل مناسبی برای رشد و تکثیر مگس و سایر حشرات و جوندگان است و از سوی دیگر به دلیل قابلیت تهیه کود از آن (کمپوست) حائز اهمیت است. قابل ذکر است که میزان پس مانده های فسادپذیر در زباله های شهری ایران بین 35 تا 76 درصد گزارش شده است.

آشغال
به قسمت فساد ناپذیر زباله به جز خاکستر گفته می‌شود. آشغال در زباله معمولا شامل کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و موادی از این قبیل می‌شود. آشغال را می‌توان به دو بخش قابل اشتعال و غیرقابل اشتعال تقسیم کرد.
خاکستر
باقیمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و دیگر مواد سوختنی که برای مقاصد صنعتی، پخت و پز و یا گرم کردن منازل بکار می‌رود گفته می‌شود.

زایدات ناشی از تخریب و ساختمان سازی
به زایدات حاصل از تخریب ساختمان، تعمیر اماکن مسکونی، تجاری، صنعتی، و یا سایر فعالیت‌های ساختمان سازی اطلاق می‌شود.

زایدات ویژه
این قسمت از زباله ها شامل مواد حاصل از جاروب کردن خیابان‌ها و معابر، برگ درختان، اجساد حیوانات مرده و موادی که از وسایل نقلیه به جای مانده است می‌شود.
2 ـ 2 ـ زباله های صنعتی
زباله های صنعتی، مواد زاید ناشی از فعالیت‌های صنعتی هستند ومعمولا شامل فلزات، مواد پلاستیکی، مواد شیمیایی و بالاخره زباله های ویژه و زباله های خطرناک هستند. که عمل جمع آوری، حمل و نقل و دفع آن‌ها ضوابط خاص و مقررات ویژه ای را به خود اختصاص داده است.
2 ـ 3 ـ زباله های خطرناک
مواد زاید خطرناک، مواد زاید جامد یا مایعی هستند که به علت کمّیت، غلظت و یا کیفیت فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی می‌توانند باعث افزایش میزان مرگ و میر و یا بیماری‌های بسیار جدی شوند. براساس تعریف آژانس حفاظت محیط زیست Environmental Protection Agency : EPA)) زباله های خطرناک به مواد زاید جامدی اطلاق می‌شود که بالقوه خطرناک بوده و یا اینکه پس از طی مدت زمانی موجبات خطر را برای محیط زیست، فراهم می‌کنند. زباله های خطرناک معمولا یکی از مشخصات قابلیت انفجار، احتراق، خوردگی، واکنش پذیری و سمی را دارا بوده و اغلب تحت عنوان مواد زاید رادیواکتیو، پس مانده های شیمیایی، زایدات قابل اشتعال، زایدات بیولوژیکی و مواد منفجره دسته بندی می‌شوند :
از منابع عمده زایدات بیولوژیکی، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقات پزشکی هستند. زباله های بیمارستانی به دلیل آنکه حاوی زایدات پاتولوژیکی، مواد زاید رادیواکتیو، زایدات دارویی، مواد زاید عفونی، مواد زاید شیمیایی و بعضا ظروف مستعمل تحت فشار هستند، از منابع عمده، زباله های خطرناک در شهرها محسوب می‌شوند. تکنولوژی جمع آوری، دفع و یا احیای این مواد در مقایسه با زباله های شهری و خانگی تفاوت بسیار دارد و باید جداگانه مورد توجه قرار گیرد.
2 ـ 4 ـ زباله ها بیمارستانی
زباله های بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستانی، متفاوت می‌باشند. مثلا زباله بخش عفونی یا اطاق عمل، با مواد زاید آزمایشگاه یا بخش رادیولوژی، تفاوت محسوسی دارد و طبق یک بررسی، زباله بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها به هفت گروه تقسیم می‌شوند (4):

الف ـ زباله های معمولی بیمارستان
عموماً شامل زباله های مربوط به بسته بندی مواد و دیگر زباله های پرسنل شاغل در بیمارستان و خوابگاه های آن‌هاست.

ب ـ زباله های پاتولوژیکی
شامل بافت‌ها، ارگان‌ها، قسمت‌های مختلف بدن، پنبه های آغشته به خون و چرک و مواد دفعی بدن همچون نمونه های مدفوع و ادرار و غیره جزو این گروه از مواد زاید، محسوب می‌شوند.

ج ـ مواد زاید رادیواکتیو
شامل جامدات، مایعات و گازها بوده و در برخی از بخش‌ها و آزمایشگاه های بیمارستان‌ها وجود دارند که جمع آوری و دفع آن‌ها دارای خصوصیات ویژه ای است.
د ـ مواد زاید شیمیایی
شامل جامدات، مایعات و گازهای زاید می‌باشد که به وفور در بیمارستان‌ها وجود دارد، در بخش‌های تشخیص و آزمایشگاه ها ماحصل نظافت و ضدعفونی بیمارستان، وسایل و ابزار تنظیف و ضدعفونی به انضمام داروها و وسایل دور ریختنی اطاق عمل بخش دیگری از این فضولات را تشکیل می‌دهند. مواد زاید شیمیایی ممکن است خطرناک باشند. فضولات شیمیایی خطرناک در سه بخش زیر، طبقه بندی می‌شوند:
• • فضولات سمی : این فضولات با PH کمتر از 2 (به شکل اسیدی) و بالاتر از 12 (به حالت قلیایی) در زباله های بیمارستانی وجود دارند. بخشی از داروهای اضافی و یا فاسد شده، جزو اینگونه فضولات به حساب می‌آیند
• • مواد قابل احتراق : شامل ترکیبات جامد، مایع و گازی شکل
• • مواد واکنش دهنده و موثر : در سایر فضولات که تا حدودی در زباله های بیمارستانی، قابل تشخیص هستند.
از فضولات شیمیایی بی‌خطر می‌توان قندها، اسیدهای آمینه و برخی از نمک‌های آلی و معدنی را نام برد. اسیدهای آمینه و نمک‌های شیمیایی نظیر نمک‌های سدیم، منیزیم، کلسیم، اسید لاکتیک، انواع اکسیدها، کربنات‌ها، سولفات‌ها و فسفات‌ها قسمتی از مواد زاید شیمیایی هستند.

ه ـ مواد زاید عفونی
این مواد، شامل جِرم‌های پاتوژن در غلظت‌های مختلف هستند که می‌توانند به سادگی منجربه بیماری شوند. منشاء آن‌ها ممکن است پس‌مانده های آزمایشگاهی، جراحی و اتوپسی بیماران عفونی باشد. وسایل آغشته به جرم‌های عفونی در بیمارستان، شامل دستکش، وسایل جراحی، روپوش، لباس‌های بلند جراحی، ملحفه و غیره است. این زباله ها تقریباً 10% کل زباله های بیمارستانی را تشکیل می‌دهند. از وسایل جراحی سرنگ‌ها، اره های جراحی، شیشه های شکسته، کاردهای کوچک جراحی و غیره را می‌توان در یک دسته بندی خاص منظور کرد.

و ـ مواد زاید دارویی
شامل داروهای پس مانده، محصولات جانبی درمان و داروهای فاسد شده یا مواد شیمیایی هستند که تا حدود زیادی در زباله های بیمارستانی وجود دارد.

ز ـ ظروف مستعمل تحت فشار
ظروفی مثل قوطی‌های افشانه (آئروسُل)، گازهای کپسوله شده و غیره که اگر برای از بین بردن آن‌ها از دستگاه های زباله سوز، استفاده گردد موجب بروز خطر می‌شود زیرا در پاره ای از موارد دارای قابلیت انفجار هستند.
3 ـ منبع تولید زباله های شهری
توجه به منابع تولید همراه با آگاهی از ترکیب و نرخ تولید زباله، اساس مدیریت مواد زاید جامد را تشکیل می‌دهد. از بررسی‌های انجام شده در این زمینه چنین نتیجه گیری می‌شود که نوع زباله تولید شده در هر شهر و منطقه در ارتباط مستقیم سیستم فعالیت، اماکن تولید و نحوه زندگی مردم است. وجود قطب‌های صنعتی، ساخت و سازها و دیگر عوامل تولید زباله تاثیر اساسی مدفوع و ترکیبات مختلف مواد زاید جامد و در نتیجه سیستم‌های مدیریتی آن دارد (3).
4 ـ جمع آوری و حمل و نقل زباله های شهری
جمع آوری و حمل و نقل زباله یکی از مهمترین عملیات مدیریت مواد زاید جامد است. طبق محاسبات انجام شده حدود 80 درصد کل مخارج مدیریت مواد زاید جامد مربوط به جمع آوری زباله است. که درصد بالایی از این مقدار مربوط به حقوق کارگران و نیروی انسانی است. به عبارت دیگر اکثریت مخارج سیستم مدیریت مواد زاید جامد فقط صرف حقوق و دستمزد می‌شود. به همین جهت اصلاح، بهینه سازی و مکانیزه کردن سیستم جمع آوری و حمل زباله، ضمن تسریع در عملیات، هزینه و نیروی انسانی کمتری را نیاز خواهد داشت. ذیلا چند مورد از سیستم‌های مختلف جمع آوری و حمل و نقل زباله که هم اکنون در کشور ما رایج بوده و به عبارتی مناسب تشخیص داده شده است، به اختصار، بیان می‌شود.

الف ـ جمع آوری زباله از کیسه های پلاستیکی و یا بشکه های مستعمل که به عنوان ظروف نگهداری زباله مورد استفاده قرار گرفته و مبادرت به تخلیه آن‌ها در کامیون‌های زباله کش می‌گردد. این روش که در حال حاضر در اغلب شهرهای کشور انجام می‌گیرد. در صورتیکه در خطوط جمع آوری مناسب قرار گیرد یکی از روش‌های متناسب و مفید به حساب می‌آید.
ب ـ حمل زباله از منازل بوسیله گاری‌های دستی و انتقال مستقیم آن‌ها به کامیون‌های سرپوشیده. در این روش زباله های خانگی طبق برنامه های پیش بینی شده توسط کارگران تنظیف شهری از منازل جمع آوری و بوسیله چرخ‌های زباله با حجم کافی به ایستگاه های مشخص شده در سیستم منتقل گردیده و مستقیماً در کامیون‌های زباله کش، بارگیری می‌شوند.
ج ـ جمع آوری زباله از منازل و مراکز تولید و انتقال آن به جایگاه های موقت شهری. استفاده از این روش عموماً در شهرهای قدیمی به علت وجود کوچه های تنگ و باریک، عدم دسترسی به ماشین آلات ویژه حمل و نقل و یا کمبود پرسنل تنظیف، معمول است. در این روش زباله های خانگی بوسیله مامورین شهرداری با استفاده از چرخ‌های زباله که عموماً غیربهداشتی است به جایگاه های موقت حمل گردیده و بر روی هم تلنبار می‌شوند تا بوسیله کامیون‌های زباله کش و یا هر وسیله دیگر به ترمینال‌های زباله و یا محل دفع حمل شوند.
د ـ کاربرد وانت‌ها در حمل و نقل زباله : استفاده از وانت‌های حمل زباله که طی چند سال اخیر در بسیاری از شهرهای کشور معمول گردیده روشی است که زباله مستقیماً از کوچه و خیابان‌های باریک برداشته شده و به ایستگاه های انتقال، حمل می‌گردد. توصیه صریح در استفاده از وانت‌ها منحصر به نواحی و محله هایی از شهر است که امکان تردد برای کامیون‌های بزرگتر نباشد.
ه ـ سیستم‌های جمع آوری زباله با کانتینرهای ثابت : (S.C.S (Stationary Container System : در این روش کانتینرهای مستقر در اماکن تولید زباله بوسیله مردم و یا مامورین شهرداری بارگیری می‌شوند. سپس کامیون‌های ویژه حمل زباله، طبق برنامه از پیش تعیین شده به محل استقرار کانتینر حرکت نموده و پس از تخلیه زباله در مخزن خود، کانتینر را در محل اصلی مستقر می‌نمایند. زباله های تخلیه شده از کانتینرها به ایستگاه انتقال، ترمینال‌های زباله و یا محل‌های دفع منتقل می‌شوند (2).
4 ـ 1 ـ ایستگاههای انتقال یا ترمینال‌های زباله
ایستگاههای انتقال یا ترمینال‌های زباله که عموماً در شهرهای بزرگ احداث می‌شوند فضاهای مسطح و حصارکشی شده ای هستند که در اصل برای بارگیری زباله از ماشین آلات کوچک به کامیون‌های بزرگ زباله کش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این تاسیسات زمانی بکار گرفته می‌شوند که محل دفع نهایی از محل جمع آوری زباله فاصله زیادی داشته باشد. در چنین شرایطی حمل مستقیم زباله با ماشین آلات کوچک و کم حجم از اماکن تولید به محل اصلی دفع غیر اقتصادی بوده و هزینه های گزافی را در بر خواهد داشت، کنترل کامل ایستگاه های انتقال زباله از نظر آلودگی، انتقال سریع زباله از محل به کمک روش‌های پیشرفته و نیز ترتیب فضای سبز و گل کاری الزامی خواهد بود.
5 ـ کمیت زباله های شهری
آگاهی از کمیت زباله های شهری برای طراحی سیستم مدیریت مواد زاید جامد شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بدون اطلاع از آن نمی‌توان پرسنل، ظرفیت و تعداد ماشین آلات مورد نیاز را محاسبه نمود. تاکنون برآوردهای مختلفی برای میزان تولید زباله های شهری ارائه شده است. مثلا برای ایران نرخ تولید سرانه زباله حدود 800 گرم برآورد شده که مسلّما در شهرهای مختلف متفاوت است.
باید توجه داشت که نرخ زباله به عوامل متعددی از قبیل موقعیت جغرافیایی محل، شرایط آب و هوایی، فصول سال، وجود یا عدم وجود سیستم بازیافت، آداب و رسوم، فرهنگ مردم، وضعیت اقتصادی، سطح آموزش و سطح بهداشت جامعه بستگی دارد که باید برای هر شهر به صورت جداگانه و اختصاصی محاسبه شود. نکته مهم اینکه از اعداد و ارقام به دست آمده در نقاط دیگر مستقیماً در طراحی سیستم مدیریت مواد زاید شهر مورد نظر می‌توان استفاده نمود.
6 ـ روش‌های دفع زباله
روش‌های معمول که تاکنون برای دفع زباله بکار گرفته شده است شامل بازیافت، سوزاندن، دفن بهداشتی و تهیه کمپوست با استفاده از سیستم‌های سنتی، نیمه صنعتی و مدل‌های پیشرفته هوازی و غیرهوازی است. با توجه به موقعیّت جغرافیایی و آب و هوایی شهرهای کشور و وجود زمین‌های بایر فراوان در اطراف شهرها و همچنین ویژگی‌های خاص زباله های شهری در ایران که بیش از 70% آن‌ها را مواد آلی تشکیل می‌دهد، روش‌های سوزاندن، کمپوست و دفن بهداشتی به صورتی که در ابتدا با اجرای سیستم‌های بازیافت از مبدأ تولید همراه باشد از اهمیت خاصّی برخوردار است که ذیلاً به صورت خلاصه مورد بحث قرار می‌گیرد.
6ـ 1 ـ سوزاندن (Incineration)
در ایران با توجه به کیفیت زباله های شهری که بهره وری بازیافت و کودسازی در آن‌ها زیاد است و نیز با عنایت به وجود زمین‌های بایر و فراوانی که در اطراف شهرها تناسب خاصی برای دفن بهداشتی زباله دارند، سرمایه گذاری در جهت احداث کارخانه های زباله سوز، توصیه نمی‌شود. اما از آنجا که آلودگی بیولوژیکی و عفونی زباله های بیمارستانی معمولا بیش از انواع دیگر زباله است، کارشناسان، بهترین روش برای دفع زباله های مراکز درمانی را سوزاندن در کوره های زباله سوز، توصیه کرده اند. ضمنا محاسن و معایب سوزاندن زباله با دستگاه های زباله سوز به شرح زیر خلاصه می‌شود:

محاسن
• • این روش موثرترین روش دفع زباله است که در مقایسه با سایر روش‌های دفع به زمین کمتری نیاز دارد. خاکستر باقیمانده به علت عاری بودن از مواد آلی و باکتری‌ها از نظر بهداشتی مخاطره آمیز نبوده و قابل دفن است.
• • آب و هوا و تغییرات جوی تقریباً تاثیر مهمی در این روش ندارد.
• • سوزاندن زباله در دستگاه های زباله سوز منافع جنبی نظیر استفاده از حرارت ایجاد شده برای گرم کردن بویلرها و در نتیجه تولید انرژی بهره دارد.
معایب
• • این روش در مقایسه با سایر روش‌ها به سرمایه گذاری و هزینه اولیه بیشتری نیاز دارد.
• • این روش ایجاد بو، دود و آلودگی هوا می‌نماید که عموماً مورد اعتراض مردم است.
• • به پرسنل کارآزموده و افراد مجرب برای بهره برداری و نگهداری از دستگاه های زباله سوز نیاز است.
• • هزینه نگهداری و تعمیرات در این روش بیش از سایر روش‌های دفع زباله است.
• • این روش برای دفع مواد زاید خطرناک نظیر مواد رادیواکتیو و مواد قابل انفجار روش مناسبی نیست (5).
6ـ 2 ـ کمپوست یا کود گیاهی
تهیه بیوکمپوست از فضولات شهری در مقایسه با سایر روش‌های دفع زباله، بخصوص سوزاندن، ارزان تر و اقتصادی تر است، بطوریکه در حوالی شهرها با سرمایه گذاری کمی می‌توان کود مناسبی جهت توسعه فضای سبز شهری و یا به منظور فروش تهیه نمود. یادآور می‌شود که به علت گنجایش نسبتا زیاد تاسیسات تهیه کمپوست و نیز محدودیت حجم تولید و الزام به رعایت زمان تبدیل مواد آلی زباله به کمپوست، نمی‌توان کلیه زباله های شهری را به کود کمپوست تبدیل کرد، بلکه استفاده از روش‌های دیگر دفع زباله نظیر دفن بهداشتی نیز یک مسئله اجتناب ناپذیر است. از آنجا که بیش از 70% از زباله های شهری در ایران را مواد آلی تشکیل می‌دهند تولید بیوکمپوست می‌تواند بخوبی در صدر برنامه های بازیافت و دفع بهداشتی زباله در کشور ما قرار گیرد.
تعریف کلمه کمپوست ـ عبارت است از تجزیه کنترل شده مواد آلی در حرارت و رطوبت مناسب بوسیله باکتری‌ها، قارچ‌ها، کپک‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های هوازی و یا غیر هوازی. کمپوست دارای درصد زیادی هوموس است. هوموس اصلاح کننده خاک بوده و باعث بهبود شرایط زندگی و عملکرد موجودات خاک می‌شود. نکته مهم اینکه هوموس حاوی مقدار زیادی مواد ازته می‌باشد که بتدریج در خاک آزاد شده و در اختیار گیاه قرار می‌گیرد (4).

عوامل موثر در تهیه کود از زباله
• • رطوبت توده کمپوست بایستی بین 50 تا 60 درصد باشد.
• • تامین اکسیژن مورد نیاز برای تجزیه مواد (هوادهی) .
• • درجه حرارت مورد نیاز برای تجزیه مواد حدود 60 درجه سانتی گراد است.
• • همگن بودن مواد به منظور کنترل عمل تجزیه .
• • تنظیم نسبت (این نسبت باید حدود 30 باشد) .
• • ابعاد و قطعات موادی که باید تجزیه گردند هرچه کوچکتر باشد، مجموع سطح آن‌ها بیشتر شده و در نتیجه سطح تماس آن‌ها با میکروارگانیسم افزایش می‌یابد.

اصول کار در تهیه کود از زباله، هوادهی متناوب موادی است که از آن‌ها کمپوست تهیه می‌شود. هوادهی علاوه بر تامین اکسیژن مورد نیاز برای تجزیه مواد، باعث افزایش درجه حرارت، کنترل مگس و بوهای ناهنجار و در نهایت تسریع در عمل تجزیه مواد می‌شود. در تهیه کود از زباله، دفع مواد غیر قابل کمپوست، جداسازی مواد غیرقابل کمپوست، میزان نیاز به کمپوست، و نحوه کاربرد آن، تولید بو و کنترل آن، جنبه های بهداشتی و قیمت تمام شده کمپوست همگی فاکتورهایی هستند که باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.
6ـ 3 ـ دفن بهداشتی زباله
دفن بهداشتی زباله عبارت است از انتقال مواد زاید جامد به محل ویژه دفن آن‌ها در دل خاک بنحوی که خطری متوجه محیط زیست نشود. دفن بهداشتی، یک روش موثر و ثابت شده برای دفع دائم مواد زاید است. در هر منطقه ای که زمین کافی و مناسب وجود داشته باشد، روش دفن بهداشتی می‌تواند بخوبی مورد استفاده قرار گیرد. این روش متداول ترین روش دفع زباله در جهان است. عملیات دفن بهداشتی زباله شامل چهار مرحله زیر است:
• • ریختن زباله در یک وضع کنترل شده
• • پراکندن و فشردگی زباله در یک لایه نازک برای حجم مواد (به ضخامت حدود 2 متر)
• • پوشاندن مواد با یک لایه خاک به ضخامت حدود 20 سانتی متر
• • پوشش لایه نهایی زباله به ضخامت حدود 60 سانتی متر با خاک
دفن بهداشتی زباله یک روش کاملاً قابل قبول و مطمئن برای دفع زباله های شهری است و به عنوان یک جایگزین در مقابل تلنبار کردن زباله مطرح است. پوشاندن مواد در دفن بهداشتی زباله به طور موثر از تماس حشرات، جوندگان، حیوانات دیگر و پرندگان با زباله ها جلوگیری به عمل می‌آورد. لایه پوششی خاک همچنین از تبادل هوا و مواد زاید جلوگیری کرده و مقدار آب سطحی را که ممکن است به داخل محل دفن نفوذ کند به حداقل می‌رساند. ضخامت لایه خاکی که برای پوشش روزانه مواد به کار می‌رود بایستی حداقل 15 سانتی متر و پوشش نهایی خاک در روی شیارهای زباله 60 سانتی متر باشد تا از نظر ایجاد و یا نشت گازهای تولیدی در اعماق و یا سطح زمین کنترل لازم به عمل آید.

6ـ3ـ 1 ـ انتخاب محل دفن زباله
انتخاب زمین مورد نیاز مناسب برای دفن زباله های شهری، مهمترین عمل در دفن بهداشتی محسوب می‌شود که باید با دقت کافی و همکاری ادارات و موسساتی چون حفاظت محیط زیست، بهداشت محیط، سازمان آب منطقه ای، سرجنگلداری، کشاورزی و منابع طبیعی و نیز با تشریک مساعی شهرداری‌ها انجام شود. محل دفن بهداشتی زباله باید حداقل به مدت 25 سال محاسبه شده و در جهت توسعه شهر نباشد. این امر هم از نظر ایجاد ترافیک ناشی از رفت و آمد کامیون‌های زباله کش و هم از نظر مسائلی که در اجرای عملیات در محل دفن مورد توجه است، حائز اهمیت است. انتخاب نوع زمین برای طراحی دفن بهداشتی زباله و عملیات بهره برداری و نیز ابزار مورد نیاز تاثیر بسیار مستقیمی در این مورد دارد. بطور خلاصه فاکتورهای مهمی که در انتخاب محل دفن زباله باید مورد توجه قرار گیرند، عبارتند از توجه به بهداشت و سلامت عمومی، سطح زمین مورد نیاز، توپوگرافی منطقه، مطالعات هیدرولوژی و زمین شناسی جایگاه، قابلیت دسترسی به خاک پوششی مناسب، قابلیت دسترسی به محل دفن، فاصله شهر تا محل دفن، رعایت جهت بادهای غالب، زهکشی محل دفن، هزینه ها و استفاده های آتی از زمین و توجه خاص هر طرح جامع توسعه شهری.

6ـ3ـ 2 ـ روش‌های مختلف دفن بهداشتی زباله
روش‌های مختلف دفن بهداشتی زباله بر حسب موقعیت جغرافیایی، سطح آبهای زیر زمینی و میزان خاک قابل دسترس جهت پوشش زباله بسیار متفاوت است. قابل ذکر است که توضیح کامل یکایک این روش‌ها از حوصله این گفتار، خارج بوده و تنها با شرح کلی روش‌های مسطح، سراشیبی، ترانشه ای اکتفا می‌گردد. توضیح کامل این روش‌ها و یا سیستم‌های دیگر دفن بهداشتی زباله در کتب و مراجع مربوطه موجود است (6).

الف ـ روش دفن بهداشتی به صورت مسطح (Area Method)
از این روش در موقعی استفاده می‌شود که زمین برای گودبرداری، مناسب نباشد در این روش زباله ها بعد از تخلیه به صورت نوارهای باریکی به ضخامت 75ـ40 سانتی متر در روی زمین تسطیح گردیده و لایه های زباله فشرده می‌شوند تا ضخامت آن‌ها به 300ـ180 سانتی متر برسد. از این مرحله به بعد روی لایه های آماده شده قشری از خاک به ضخامت 30ـ15 گسترده و فشرده می‌شوند.

ب ـ روش سراشیبی (Ramp Method)
اغلب در مواردیکه مقدار کمی خاک برای پوشش زباله در دسترس باشد از روش سراشیبی استفاده می‌نمایند. اصولا مساعدترین منطقه برای عملیات دفن بهداشتی زباله در این روش، مناطق کوهستانی با شیب کم است، که خوشبختانه به وفور در کشور ما یافت می‌شود. در این عملیات جایگزینی و فشردن مواد طبقه روش قبلی صورت گرفته و خاک لازم برای پوشاندن زباله از قسمت‌های دیگر محل تامین می‌گردد.

ج ـ روش ترانشه ای یا گودای (Trench Method)
این روش در مناطقی که خاک به عمق کافی در دسترس بوده و سطح آب‌های زیر زمینی به کفایت پایین است مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب ترانشه هایی بطول 30-12 ، عمق 4ـ1 و عرض 15ـ5/4 متر حفر می‌شود. از این پس زباله در ترانشه هایی که از قبل آماده شده است تخلیه گردیده و به صورت لایه های نازکی که معمولا بین 200ـ150 سانتی متر است فشرده می‌گردد.

ارتفاع این لایه ها بایستی حداکثر 5/2-2 متر رسیده و و در صورت لزوم با قشری از خاک به ضخامت 30ـ10 سانتی متر پوشیده شوند.
7 ـ بازیافت مواد
یکی از مهمترین اهداف در پردازش مواد زاید جامد، بازیافت و جداسازی ترکیبات با ارزش از داخل زباله و تبدیل آن به مواد اولیه می‌باشد. امروزه تکنیک‌های مختلفی در جهان برای تفکیک و جداسازی اجزای ترکیبی مواد زاید جامد توسعه یافته اند که از مهمترین این تکنیک‌ها می‌توان به دو روش عمده تفکیک از مبدأ تولید و تفکیک در مقصد که ذیلا به آن پرداخته خواهد شد، اشاره کرد :
الف ـ تفکیک از مبدأ تولید
روش جداسازی و تفکیک در مبدأ یکی از مهمترین و کم هزینه ترین روش‌های جداسازی و تفکیک مواد زاید، محسوب می‌شود.

در این روش، زایدات قابل بازیافت پس از جداسازی در منزل جهت ذخیره سازی به ظروف ویژه ای که بدین منظور در محیط‌های مسکونی، نصب گردیده اند، منتقل و سپس توسط سرویس‌های ویژه و منظم از محل تولید به محل تبدیل، حمل می‌گردند. یکی از محسّنات این روش عدم اختلاط و آلودگی مواد زاید قابل بازیافت با هم و در نتیجه عدم نیاز به ضدعفونی و شستشوی مضاعف و همچنین صرف هزینه های مازاد است.
ب ـ تفکیک در مقصد
روش جداسازی و یا تفکیک در مقصد نیز یکی دیگر از روش‌های بازیافت و جداسازی مواد زاید به حساب می‌آید. در این روش زایدات قابل بازیافت پس از ورود به مراکز انتقال و یا دفع به توسط روش سنتی و با صرف نیروی انسانی و یا توسط انواع سیستم‌های مکانیزه همانند سرند، آهن ربا، تونل باد و . . . از داخل مواد تفکیک و جداسازی می‌گردند. بطور کلی هر کارخانه بازیافت و تبدیل مواد زاید جامد از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است:
1 ـ قسمت دریافت مواد
2 ـ قسمت جداسازی
3 ـ قسمت آماده سازی محصول و تولید
از نظر کلی تمام موادی را که مصرف کنندگان به دور می‌ریزند می‌توان بازیابی کرد. در عمل بین کمیت و کیفیت این مواد تفاوت وجود دارد. موادی که برای بازیابی و برگشت به صورت مواد اصلی نامناسب هستند موادی می‌باشند که عناصر تشکیل دهنده آن‌ها بسیار متفاوت بوده و نامرغوب می‌باشند. از اینرو مدیریت مواد زاید جامد با دارا بودن اهداف مشخص در مورد مقداری از زباله که باید بازیابی شده و یا به روش‌های دیگر دفع تحویل گردد، قادر به ارائه سیستم مشخصی از بکارگیری و استفاده مجدد این مواد خواهد بود. با توجه به میزان مواد تشکیل دهنده زباله، میزان بازیافت آن‌ها نیز در هر کشوری بر حسب سیاست گذاری‌ها و وضعیت اقتصادی و نیاز به منابع تفاوت دارد (7).
در کشور ما با وجود 20 درصد مواد بازیافتی از قبیل کاغذ، کارتن، پلاستیک، شیشه و فلزات و نیز حدود 70 درصد مواد قابل کمپوست اتخاذ سیستم بازیافت از مبدأ یک تحول اساسی در مدیریت مواد زاید جامد خواهد بود. قابل ذکر است که در حال حاضر بازیافت از زباله های بیمارستانی و مراکز بهداشتی ممنوع می‌باشد.
8 ـ راه کارهای اساسی ویژه بهینه سازی مدیریت مواد زاید جامد شهری
در این زمینه انجام مدیریت صحیح مواد زاید جامد و از آن جمله توجه به تولید زباله کمتر در محور بازیافت از مبدأ تولید، جمع آوری ودفع صحیح اینگونه مواد که در واقع ارکان اصلی بهینه سازی این مدیریت را تشکیل می‌دهد از ضروریات امر است. توجه به رفاه پرسنلی، تهیه قانون صحیح و عاری از نقص مدیریت پس مانده ها، وابستگی به خارج ازجمله مواردی است که می‌بایستی در برنامه مدیریت زایدات شهری کشور مدنظر قرار گیرد. بدین ترتیب آنچه مسلّّم است بهره گیری از تجربه های کسب شده شهرداری‌های کشور طی سال‌های اخیر می‌باشد که قادر است با توجه به محاسن و معایب آن راهکارهای اساسی و خطوط اصلی روند این مدیریت را در سال‌های آتی ترسیم نماید. به منظور احتراز از اطاله کلام، مواردی چند از راهکارهای اساسی را که قطعا در بهینه سازی مدیریت زایدات شهری کشورمان ایران، موثر است به شرح زیر خلاصه نموده، امید است در برنامه های ویژه بهداشت و محیط زیست کشور مورد توجه قرار گیرد.
• • انجام مطالعات لازم جهت بررسی وضعیت جمع آوری و دفع زباله در شهرهای مختلف کشور با توجه خاص بر اصول تولید زباله کمتر
• • تهیه مقدمات تدوین، ارائه و تصویب قوانین و استانداردهای لازم در این زمینه با توجه خاص بر مواد زاید سمی و خطرناک بویژه زباله مراکز بهداشتی درمانی کشور
• • برگزاری سمینارها و آموزش‌های لازم جهت کادر خدمات شهری در شهرداری‌های کشور
• • تامین اعتبارات لازم جهت بهبود بهداشت محیط شهرها از طریق وزارت کشور بویژه توسعه صنایع بیوکمپوست
• • انجام اقدامات اساسی در جهت تامین ماشین آلات مورد نیاز به منظور مکانیزه نمودن روش‌های جدید جمع آوری و دفع مواد زاید
• • انجام هماهنگی‌های لازم جهت تامین اعتبارات مورد نیاز جهت احداث کارخانه های بیوکمپوست و بازیافت از مبدأ تولید از طریق سیستم بانکی کشور
• • تهیه دستورالعمل‌ها و بخشنامه های لازم جهت بهبود مدیریت مواد زاید جامد و جلوگیری و ممانعت از بازیافت غیر بهداشتی مواد زاید در شهرها
خلاصه
کنترل مواد زاید جامد و ازجمله زباله های سمّی و خطرناک که بخشی از آنرا زباله های بیمارستانی تشکیل می‌دهد یک امر اجتناب ناپذیر در مدیریت زایدات شهری است. همه روزه وجود هزاران تُن زباله در شهرهای مختلف کشور با همه تنوعی که از نظر آلودگی دارند مسئله ایست که با توجه به افزایش جمعیت و توسعه صنعت و تکنولوژی می‌بایستی در صدر برنامه های بهداشت و محیط زیست کشور قرار گیرد. بدین لحاظ و باتوجه به اهمیت مسئله در این مقوله ابتدا مواردی چند از خطرات بهداشتی، نوع و میزان زباله و سپس سیستم‌های جمع آوری و دفع، مورد توجه قرار می‌گیرد. در روش‌های دفع زباله سیستم‌های کمپوست بازیافت از مبدأ و دفع بهداشتی هرچند به صورت مختصر لکن با اهمیت خاصی توضیح داده شود. نکته قابل ذکر در این است که مطالب منتخب در این مجموعه با توجه به محدودیتی که وجود دارد به صورت کاملاً اختصار بیان گردیده و به علاقمندان توصیه می‌شود که در صورت نیاز به منابع علمی ذکر شده در این مبحث مراجعه فرمایند.
با انبوهی از زباله چه کنیم ؟

شب هنگام زمانی که هنوز ماشین های حمل زباله برای جمع آوری زباله ها نیامده اند ، سر هر کوی و برزن و یا در کنار هر آپارتمانی با زایدات زندگی شهری روبرو خواهید شد که ، هم اکنون به یکی از مشکلات مدیریت شهری بدل شده ، تا بدانجا که برای ساماندهی این مشکل، قانونی به نام " قانون مدیریت پسماندها " تدوین شده است .
با سرعت یافتن روند زندگی شهری و صنعتی ، نوع و حجم زباله ها نیز تغییر یافته ، زباله هایی که به راحتی و در مدت زمان اندک به طبیعت بازمی گردند به پسماندهایی تبدیل شده است که زمانی بس دراز زمین و منابع آن را در خطر می افکند . امروزه حجم بسیار قابل توجهی از زباله ها را مواد غیر قابل بازگشت به طبیعت تشکیل می دهد که در صورت رها سازی در طبیعت ممکن است تا صدها سال به همان شکل باقی بماند. به عنوان مثال " بطری شیشه‌ای از روزی که دور انداخته می‌شود، تا یک هزار سال در طبیعت بصورت زباله باقی می‌ماند."
زمین در حال حاضر تنها زیستگاه آدمی است و متاسفانه انسان بسیار سهل انگارانه با یگانه زیس

دانلود مقاله کارخانه برق شهری

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله کارخانه برق شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه :
اکنون بیش از نود سال تاسیس کارخانه برق شهری در ایران می‌گذرد و حدوداً سی سال تحت این مدت موسسات تولید و توزیع برق کلاً در دست بخش خصوصی بوده نه تنها صاحبان و مدیران آنها در گذشته‌اند بلکه متأسفانه دفاتر و اسناد مرتب و مدونی در دست نیست و در بیشتر موارد حتی یک نکته روشن کنندة مطلب هم دشوار بدست می‌آید.

1-1- تاریخچه
اگر کسی بخواهد که تاریخ علم الکتریسیته را تا قرن ششم قبل از میلاد بکشا ند. بر او خرده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گرفت زیرا در آن عصر کهربا و مغناطیس و برخی از خاصیتهای این دو ماده شنا‌خته شده بود و این سخن از طا لس ملطی روایت شده است که گفته بود «مغناطیس در خود روحی دارد، چه آهن را به جنبش در می آورد .»
اما در واقع الکتریسیته از تاریخ 1785 میلادی که کولن قانون اصلی الکتریسیته ساکن را یافت و شباهت بسیار نزدیک آن را با قانون جاذبة عمومی نشان داد آغاز می‌شود.
از این زمان تا سال 1871 که گرم ماشین برقی خود را اختراع کرد 86 سال طول کشید. انرژی، استعداد یک سیستم برای انجام دادن کار خارجی است . تأثیر گذاری هر عامل بر محیط اطرا فش به همین استعداد بستگی دارد. در میان تأثیر گذاران بر محیط، انسان از این امتیاز شگرف بر خوردار است. که می‌تواند با به کار بردن تمهیداتی، حاملهای انرژی را به خد مت خود در آورد و از استعداد کارزایی آنها در راههای مطلوب خودش سود ببرد.
انسان این مهم را به اختراع دستگاههای لازم تحقق بخشیده است. این دستگاهها واسطه‌ای هستند که گونه خاصی از انرژی را به گونه‌ دیگر تبدیل می‌کند به نحوی که از نظر کاربرد قابل استفاده و مطلوب باشد.
ماشینهای ساده مانند اهرم، چرخ، اره، چکش و سطح شیب دار از دیرباز توسط بشر شناخته شده بودند و کار آنها اساساً تغییر شکل انرژی مکانیکی حاصل از نیروی عضلانی بود. با گذ شت زمان و متنوع شدن نیاز بشر به انرژی انواع دیگری از ماشینها که تبدیلات پیچیده تری را انجام می‌دادند اختراع شد.
ماشینهای تازه، علاوه بر آنکه استفاده از انرژی عضلانی انسان را متنوعتر و کار آمد‌تر ساختند، توانستند منابع دیگری در بیرون از وجود انسان را نیز مهار کنند و به خدمت او در آورند.
ماشینهای بافندگی دستی، آسیابهای بادی و آبی و کشتیهای بادبانی را می توان از این زمره محسوب داشت.
دستیابی بدین گونه منابع انرژی، گام بزرگی در راه فراتر رفتن انسان از محدودة امکانات بدنی وی بشمار می‌رفت. ولی چون سیستمهای بکار رفته، نسبت به انرژی قابل استحصال از آنها بسیار حجیم بودند، ماشینها هم می‌بایست به همان نسبت حجیم و بزرگ باشند و همین امر محدودیتهای بسیاری را بر کم و کیف و کارائی ماشینها تحمل می کرد.
بنابراین، توجه دانشمندان به ساخت ماشینهایی که بتوانند منابع انرژی متراکم را به کار گیرند معطوف شد. اختراع ماشین بخار در سال 1764 میلادی توسط جیمز وات ، منشأ تحولی سریع و شدید در صنعت گردید. وجه تمایز این ماشین جدید با ماشینهای قبلی در این بود که با حجم بسیار مختصری می‌توانست انرژی متراکم در سوخت را به انرژی از نوع دلخواه (مکانیکی) تبدیل کند.
استفاده از ماشین بخار در وسائط نقلیه و کارخانه‌ها به سرعت پیشرفت نمود. در کارخانه ها، با سود جستن از یک محور انتقال انرژی و با کمک تعدادی چرخ فلکه و تسمه، انرژی مکانیکی را از ماشین بخار در یا فت و بین دستگاههای مصرف کننده توزیع می کردند و با این روش توانستند انرژی حاصل از ناشین بخار را مهار سازند.
ماشین بخار تا 140 سال پس از اختراع آن، یکه تاز میدان بود و در عین حال، تلاش در راه دستیابی به ماشینهای کار آمد‌تر ادامه داشت.مثلاً :
- در سال 1876 نیکولاس آگرست اوتو ماشین چهار زمانة خود را که با گاز کار می‌کرد اختراع نمود .
- در سال 1892 رودلف دیزل موتور اختراعی خود را به ثبت رسانید .
- از اواخر قرن نوزدهم توربینهای بخاری و آبی باری تهیة انرژی مکانیکی از انرژیهای حرارتی و پتانسیل وارد بازار شدند.

1-2- نخستین کارخانه برق شهری در ایران
بی تردید، پرسابقه‌ترین و نام آورترین فرد در میان بنیاد گران صنعت برق در ایران را باید مرحوم حاج حسین امین الضرب (مهدوی) فرزند حاج حسن امین الضرب دانست. او نخستین کسی بود که با کسب امتیاز نامة‌معتبر اقدام به تأسیس کارخانة برق شهری در ایران کرد و با توجه به شرایط زمان،‌ جمعیت و نیاز مصرف،‌مولدهای مناسب وارد کشور کرد و در تهران به کار انداخت.
آن شادروان در سال 1246 هجری شمسی دیده به جهان گشود و در 28 آذر سال 1311 بر اثر سکته در گذشت. وی در دورة اول مجلس شورای ملی به نمایندگی انتخاب شد و نایب رئیس مجلس گردید و در دورة ششم هم از تهران به نمایندگی رسید. علاوه بر اینها مدتی هم ریاست اتاق تجارت را بر عهده داشت.
چنانکه از امتیاز نامة حاج امین الضرب بر می‌آید، امتیاز کارخانه‌های برق، آجر سازی و تجاری تؤاماً گرفته شده بود. کارخانة آجر سازی، ابتدای جادة شهر ری در جنوب غربی میدان شوش احداث شد و به بهره برداری رسید. آجرهای محصول این کارخانه کاملاً شبیه آجرهای مشبک سفالی امروزی بود، ولی به علت نبودن ملات سیمان مشکل کلی ساختمانها و شیوه‌های رایج ساختمان سازی در آن زمان و همچنین گرانی آجرهای تولید کارخانه‌ در مقابل ارزانی اجرت کارگران خشت مال، آجرسازی ماشینی در این کارخانه چندان دوامی نیافت وبسیار زود تعطیل گردید، اما از کورة بلند آن سالها برای پخت آجرها معمولی استفاده می‌شد و می‌توان گفت که این کوره، بعدها به صورت الگویی برای احداث دیگر کوره‌های آجرپزی درآمد.

2-2- برقراری انشعاب و نحوه وصول مطالبات
با توجه به اعلان تاسیس کارخانه چراغ برق، تأمین لوازم الکتریکی و سیم کشی انشعاب و ساختمانها باید توسط کارکنان کارخانه انجام می‌شد. چون نه تنها در آن زمان بلکه بیست سال بعد هم شخص یا شرکتی اقدام به واردات و فروش لوازم الکتریکی ننمود و بعلاوه به هیچ وجه تخصصی هم برای اینکه در مملکت وجود نداشت. به این منظور لوازم مورد نیاز برای برقراری انشعاب و سیم کشی داخلی منازل و سایر اماکن و حتی لامپ و سرپیچ تهیه و نصب می‌شد و برای وصول هزینه‌های مربوطه در دو سال اولیه کار بخط و امضاء مدیر کارخانه که شخصی فرانسوی بنام هرمیه بود فاکتوری (قبض) نوشته و برای وصول به مشتری ارائه می شد.
بهای هریک از لوازم طبق فاکتورهای موجود رقم قابل ملاحظه‌ای بوده، مثلاً لامپ 16 شمعی 5 قران بود و تعویض لامپ با پرداخت بهای آن هر سه ماه یکبار توسط کارخانه انجام می‌شد. بهای هر دستگاه کنتور نیز 280 قران بود و به دلیل گرانی بعضاً کنتور را کرایه می‌داده‌اند.
در شروع کار حتی در منازل هم انشعاباتی بدون کنتور و از طریق لامپ شماری دائر می‌گردید و بهای برق براساس لامپ شماری برای پنج تا هفت ساعتی که کارخانه کار می‌کرد محاسبه و دریافت می‌شد و برای کسی هم امکان استفاده بیشتر نبود. از طرفی لوازم و تخصص کاری انحصاراً در اختیار کارخانه بود، البته بعد از چند سال که کنتور افزایش ارزانتر به مقدار کافی وارد شد در تمام منازل کنتور نصب گردید، ولی مغازه‌ها می‌توانستند از دو طریق یعنی نصب کنتور و یا لامپ شماری استفاده کنند.
سالهای بعد در خیابان چراغ برق مقابل کارخانه برق شخصی بنام حسن ضرابی شروع به واردات لوازم الکتریکی کرد و روی تابلوی مغازه خود نوشته بود اولین وارد کنندة لوازم الکتریکی.
لامپها در آن زمان عموماً 16، 25، 32،‌ و بندرت 100 شمعی بودند و حدود ده دستگاه چراغ آرک که به شکل قوس الکتریکی کار می‌کرد نیز وارد شده بود که بیشتر برای مراسم و مبادین مورد استفاده قرار می‌گرفت (یک دستگاه از این چراغها بر روی سر در کارخانه در عکس دسته جمعی افتتاحیه دیده می‌شود) .
باید توجه داشت که تا حدود 30 سال بعد از تاسیس کارخانه برق، امین الضرب تنها مصرف برق، روشنایی بود. 1310 بادبزن برقی و در سال 1318، رادیو و یخچال وارد بازار شد.
برای نمونه در قبض مصرف برق بنام مهمانخانه مرکزی (کازانچیان) از طریق محاسبه شماره کنتور کرایه‌ای،‌ برای 431 هکتووات 20/96 قران مطالبه بود. از آنجائی که برق در آن زمان کالای بسیار گرانبهائی بوده واحد اندازه گیری ده برابر کوچکتر از امروز یعنی هکتو وات ساعت بوده، و کنتورها غالباً بر این اساس ساخته می‌شدند.
بهای برق بازاء هر کیلو وات 2/0 قران یعنی کیلو واتی 2 قران بود (بهای تمام شده امروزی برق حدود یکصد ریال برای هر کیلو وات ساعت است) و علت اساسی بهای بسیار زیاد برق در آن زمان گرانی سوخت، تکنولوژی پائین، راندمان کم، نیاز به سرمایه زیاد و بهره وری کم بوده است.
برای وصول بهای برق مصرفی مغازه‌های بدون کنتور حدود شش نفر تحصیلدار از نیم ساعت به غروب مانده شروع به جمع آوری پول چراغ طبق صورت تنظیمی می‌دادند. دو ساعت از شب گذشته دخل را تحویل دفتر شبانه می‌نمودند. ولی برای منازل اعم از با کنتور یا بدون کنتور و مغازه‌های با کنتور ماهیانه قبض صادر می‌شد و با مراجعه به منازل یا مغازه‌ها وجه دریافت می شد، وصول این پول کار ساده‌ای نبود و بعضاً با مراجعات مکرر وصول می‌شد و گاهی نیز اصولاً وصول نمی‌شد.
جالب آنکه در شرایطی که وضع مالی کارخانه خوب نبود به کارمندان،‌برابر حقوقشان قبض برق یا فاکتور تحویل می‌دادند.

1-3- صنعت برق در برنامه اول عمرانی کشور
در اولین سالهای بعد از سال 1320 هجری شمسیی نظر به اشغال ایران توسط قوای خارجی و اثرات ناشی از آن، توسعه صنعت برق به کندی صورت گرفت. در این سالها که همزمان با ادامه جنگ جهانی دوم و ویران شده بسیاری از کارخانه‌ها سازنده لوازم و تجهیزان مختلف از جمله مولد برق در سراسر جهان بود، صنعت برق در ایران نیز نمی‌توانست از این بحران جهانی به دور باشد و در نتیجه پیشرفت قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفت. با این وجود برای تأمین برق کشور اقدام به خرید و نصب چهار دستگاه مولد 2000 کیلو واتی ( در مجموع به قدرت 8000 کیلو وات) در محل شرکت برق منطقه‌ای فعلی تهران (میدان شهدا) شد که در مهرماه سال 1327 بهره برداری از آن آغاز شد.
احداث این نیروگاه و حتی استفاده از نیروی مولد برق کارخانه‌های دولتی از جمله سلطنت آباد، سیمان ری، سیلو، دخانیات و راه آهن نیز تکافوی پاسخگویی به نیازهای برق تهران را نمی‌کرد. چنانکه در زمستان سال 1328 کمبود نیروی برق در تهران به طور کامل محسوس شد و به همین خاطر مسئولان پس از مطالعه و بررسیهای لازم در سالهای 1332 و 1333 اقدام به خرید سه دستگاه مولد دیزلی 1300 کیلو واتی و در مجموع به قدرت 3900 کیلو وات از کارخانه «نردبرگ» آمریکا به مبلغ 500000 دلار نمودند .
این مولدها در فاصلة‌ سالهای 1334 و 1335 مورد بهره برداری قرار گرفتند.
در طی این مدت در برخی از شهرها و روستاهای بزرگ، شهرداریها و یا بخش خصوصی به طور مستقل اقدام به نصب مولد و احداث شبکه توزیع برق نمودند. در این سالها به منظور رفع مشکلات ناشی از جنگ جهانی دوم و جبران عقب افتادگیهای امور کشور از جمله صنعت برق، اقدامات گسترده‌ای به عمل آمد و نظام اقتصادی کشور با پیاده شدن برنامه‌های عمرانی،‌ بصورت برنامه ریزی شده و منظم آغاز گردید.
در برنامه اول عمرانی کشور که هفت ساله در نظر گرفته شده بود و از مهر ماه سال 1327 به اجراء گذاشته شد، هدف اصلی در توسعه صنعت برق، تامین مصارف خانگی و روشنایی شهرها و فراهم آوردن رفاه اجتماعی بوده است. دراین برنامه مبلغ 250 میلیون ریال برای خرید و مولدهای برق هزینه شده است. در طول برنامه مذکور، سازمان برنامه‌ مولدهای برق دیزلی 50، 100 و 150 کیلو واتی را خریداری نمود و یا کارمزد و بهره 3 درصد به شرکتهای برق خصوصی و شهرداریها فروخت. در این برنامه کمکهای سازمان برنامه محدود به تقاطی بود که مؤسسه‌های برق آنها قدرت پرداخت 50 درصد سهم سرمایه گذرای برق را دارا باشند. در نتیجه توسعه صنعت برق در برنامه اول عمرانی تابع امکانات و نیاز جاری و آینده شهرها بود.
در اواخر برنامه اول عمرانی قدرت نصب شده نامی نیروگاههای برق کشور برابر 40 مگاوات و میزان تولید انرژی برق نزدیک به 200 میلیون کیلو وات ساعت بود. در این برنامه اقدامات بسیار محدودی برای ایجاد نیروگاههای برق آبی، بخاری و گازی نیز صورت گرفت و با نصب یک توربین بر روی رودخانه شوشتر با ژنراتوری به قدرت 500 کیلو وات، استفاده از نیروی برق آبی در خوزستان آغاز گردید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 21   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری

اختصاصی از فی دوو دانلودمقاله اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

-مقدمه
تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری به منظور دستیابی به کیفیت‌هایی در سطح کاملا مطلوب تا حد قابل قبول از طریق به کارگیری روشهای فنی در مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری صورت می‌گیرد. این امر مستلزم آگاهی و شناخت از مجموعه اقداماتی است که باید نسبت به یکایک اجزاء و عناصر به وجود آورنده فضاهای سبز شهری بر طبق ضوابط مشخصی به کار برده شود تا فضاهای سبز موجود را برای طولانی مدت حفظ، نگهداری و قابل استفاده نماید.
مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری در صورت آگاهی از کیفیت اقدامات اجرایی انجام شده به هنگام احداث، قادر به انجام مراقبت‌هایی است که علاوه بر حفظ تداوم عناصر، مواد، مصالح و تجهیزات بکار رفته، اسباب ارتقاء کیفی محیط را با تامین شرایط مناسب برای رشد و بالندگی گیاهان در ارتباط با محیط و محل استقرار و با هدف تداوم بهره‌برداری مستمر شهروندان در طولانی مدت فراهم می‌سازد. نخستین گام در انجام عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری در اختیار داشتن مستندات مربوط به چگونگی احداث ( مشخصات فنی عملیات ساخت و احداث فضاهای سبز ) می‌باشد.
در تدوین و نگارش مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، نیازهای اکولوژیکی گیاهان کاشته شده باید در نظر گرفته شود. این امر باعث می‌شود تا علاوه بر فراهم ساختن شرایط مناسب برای تداوم حیات و زنده مانی، بقای گیاهان کاشته شده با بکارگیری مراقبت های اصولی ( دستورالعملهای فنی- اجرایی) استفاده از تمهیدات فنی لازم فراهم و موجبات ارتقاء کیفی محیط همراه با تسهیل در امر مدیریت نگهداری مطلوب به وجود آید.

-تعریف
مشخصات فنی و اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان کاشته شده در فضاهای سبز شهری اصطلاحا به معنای تدوین و تنظیم دستورالعملهایی است که به موجب آن ضوابط و روشهای مناسب و مطلوب برای نگهداری و مراقبت از گیاهان کاشته شده در یک فضای سبز شهری تشریح می‌گردد.
بر اساس چنین دستورالعملهایی روشهای اجرایی انجام عملیات اجرایی مراقبت و نگهداری از گیاهان باید تحت شرایط پیش بینی شده و قابل کنترل در شرایط مطلوب تعریف گردد تا امکان انجام وظیفه عوامل اجرایی ( پیمانکاران) بر اساس استانداردهای کیفی یکسان، قابل قبول و مطلوب میسر شود. بدیهی است نتایج کیفی حاصل از انجام عملیات مراقبت و نگهداری در روشهای تعریف شده باید از آنچنان وضوحی برخوردار باشند تا کارفرما، پیمانکار و دستگاه نظارت جملگی از مفاد آن به ادراکات ذهنی دست یابند.
-هدف
با توجه به تعریف ارائه شده، هدف از تدوین مشخصات فنی- اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، انشای دستورالعملهایی است که به موجب آن عوامل اجرایی نگهداری کننده از فضاهای سبز شهری موظف خواهند بود تا تحت شرایط مشخص و با بکارگیری روشهای توصیه شده، عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان را در زمانهای مشخص و در دوره زمانی معینی به انجام رسانند.
نظر به اینکه در تدوین دستورالعملهای مشخصات فنی- اجرایی، وظایف عوامل اجرایی برای انجام کارهای معین بصورت استانداردهای کیفی بیان می‌گردد، بنابراین با دسترسی به چنین ابزاری علاوه بر فراهم شدن زمینه مناسب برای ارزیابی از اقدامات اجرایی انجام شده، امکان پرداخت منصفانه حق الزحمه از طریق تبدیل پارامترهای کیفی به پارامترهای کمی میسر و پرداخت صورت وضعیت‌ها را بر اساس فهرست بهای پایه امکان پذیر می‌گرداند.
-تنوع فضاهای سبز شهری
فضاهای سبز شهری به اشکال مختلفی بروز می‌یابند که عمده ترین آنها را می‌توان در سیمای پارکهای شهری نظیر: پارکهای محله، ناحیه، منطقه، شهری، فرا شهری، رفیوژ‌ها—بلوارها و میادین، حاشیه معابر، جنگل کاری‌ها و کمربندهای سبز در داخل و یا حاشیه شهرها سراغ گرفت.
احتمال وقوع برخی نارساییها در حین انجام عملیات مراقبت و نگهداری از پوشش گیاهی فضاهای سبز شهری به علت عدم دسترسی به مشخصات فنی عملیات اجرایی در طرحهای احداث و ایجاد فضای سبز و یا سهل انگاری عوامل اجرایی به هنگام اجرای عملیات احداث باعث می‌گردد تا در نگهداری گیاهان موجود از نظر تامین نور کافی، خاک مناسب و حفظ رطوبت مورد نیاز مشکلاتی به وجود آید . این امر به مرور و با ایجاد رقابت در بین گیاهان در حال رشد به عنوان موجوداتی زنده سبب تغییر فرم و غلبه یابی برخی از گیاهان بر گروهی دیگر شده و در طولانی مدت موجبات مخدوش شدن سیمای عمومی طرح و از دست رفتن احساس روابط کار کردی در یک مجموعه فضای سبز را فراهم می‌سازد.
آگاهی از سرشت و نیازهای اکولوژیکی گیاهان در فرایند مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری می‌تواند برنامه ریزی واقع بینانه تری را برای انجام به موقع و صحیح عملیات حمایتی و مراقبتی و در حفاظت و نگهداری از هر طرح احداث شده فضای سبز را فراهم نماید.

- نقش کارکردی گیاهان در فضاهای سبز شهری
گیاهان بر حسب کارکرد قابل انتظارشان از بکارگیری در طرح توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری در یکی از گروههای زیر قرار می‌گیرند:
1- درختکاری‌ها
درختان و درختچه‌ها علاوه بر دارا بودن برخی تفاوتهای ظاهری، به هنگام اجرای عملیات مراقبت و نگهداری به تیمارهای مراقبتی خاصی نیاز دارند.
انجام و یا عدم اجرای برخی تیمارها در میزان هزینه بری عملیات مراقبتی تاثیر مستقیم بر جای می‌گذارد. بنابراین در بیان مشخصات این گروه از گیاهان می‌توان تعاریف زیر را بصورت قرار دادی مورد استفاده قرار داد:
درختان- گروهی از گیاهان چوبی هستند با ارتفاع زیاد و معمولا بیش از 3 متر، دارای تنه واحد و کاملا مشخص که بر روی آن شاخه‌های فرعی با قطر و اندازه‌ای کوچک و باریکتر از تنه اصلی ظاهر می‌شوند و تاج پوشش بهم پیوسته و واحدی را بصورت مشخص و متمایز در قسمت فوقانی گیاه به وجود می‌آورند. از معروف ترین درختان قابل استفاده در فضاهای سبز شهری می‌توان به گونه‌هایی همچون: انواع نارون، چنار، کاج، آیلان، افرا، پلت، بید، انواعی از زبان گنجشکها، توت، اقاقیا، تبریزی، سپیدار، سرو شیراز، زربین، سرو نقره‌ای سرو تبری، سدروس، لیلکی بدون خار، شاه بلوط، بلوط همیشه سبز، انواع بلوط، درخت چینی و ... اشاره نمود.
-درختچه‌ها گیاهانی هستند چوبی، نسبتا کوتاه و مهمترین وجه تمایز آنان از درختان عدم تشخیص تنه اصلی و وجود تنه چند شاخه که از محل طوقه بصورت ساقه‌هایی همسان و با قطر مشابه ظاهر می‌شوند و 5-3 متر و گاهی نیز بیشتر ارتفاع می‌یابند و از این میان می‌توان: گل یخ، به ژاپنی، یاس زرد، توری، ختمی درختی، دوتسیا، طاووسی، نرگس درختی، یاس بنفش، برخی انواع ژونیپرس، انواعی از زرشک، پیروکانتا، کتناستر، الیا گنوس، فندق، داغدان، سما و ... را نام برد.
درختان و درختچه‌ها با هدف بهبود شرایط بیوکلیماتیک از طریق ایجاد حجم سبز و یا به منظور تامین سایه از طریق ایجاد فضاهای سر پوشیده و نیمه سر پوشیده، ایجاد پوشش بر روی مناظر نا مطلوب، قاب گیری چشم اندازهای زیبا، ایجاد حفاظ در مقابل وزش باد، هدایت مسیر وزش نسیم، ایجاد پس زمینه در درونمایه مناظر و چشم انداز های شهری بصورت کاشت انبوه و متراکم و یا حتی تنک و ردیفی و به صورت تک پایه‌هایی از درختان و درختچه‌های کوچک و بزرگ بکار برده می‌شوند.
به رغم تامین برخی اهداف کارکردی خاص، جملگی در گروه درختان و درختچه‌ها قرار گرفته و اصطلاحا « درختکاری» نامیده می‌شوند و با قرار گرفتن در یکی از موقعیت‌های فوق به نیازهای مراقبتی متناسب با آن احتیاج پیدا کرده و عملیات خاصی را می‌طلبند.
در میان درختان و درختچه‌ها وجود دو ویژگی متمایز « پهن برگ و خزان کننده» و یا « سوزنی برگ و همیشه سبز» باعث می‌شود تا نیازهای مراقبتی هر گروه با توجه به موقعیت کاربردی آنان از تفاوتهایی نیز برخوردار شود. از اینرو ضروری است تا در تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری این موضوع مورد توجه قرار گیرد.
2- بوته کاری
بوته‌ها رستنی‌های چوبی پر شاخ و برگ با ساقه‌های خشبی و یا نیمه خشبی می‌باشند که شباهت زیادی با درختچه‌ها دارند با این تفاوت که ارتفاع و اندازه بوته‌ها در مقایسه با درختچه‌ها کوتاهتر بوده و معمولا کمتر از 2-1.5 متر ارتفاع دارند، غالبا در نزدیکی سطح زمین قرار گرفته و اصولا فاقد ساقه‌های با قطر زیاد می‌باشند.
درختچه‌های کوتاه نیز به لحاظ کاربرد گسترده‌ای که در ایجاد فضاهای سبز شهری دارند معمولا همراه با بوته‌ها و به شکل مجتمع کاری و یا تک بوته کاشته می‌شوند از اینرو در گروه « بوته کاریها» قرار می‌گیرند. این گروه با دارا بودن کارکردهای متنوع در طرحهای ایجاد و توسعه فضاهای سبز شهری در فرم‌‌هایی متمایز از یکدیگر تحت عناوینی همچون:
رز کاری- با کاشت انواعی از گل سرخ‌ها، رزهای هیبرید و یا نسترن و...
بوته‌کاریهای نمایشی- کاشت مجموعه‌ای از انواع زرشک، یوکا، پیروکانتا و شیر خشت، اسپیره، به ژاپنی، رزماینوس، لاواندا و....
پرچین و دیواره سبز- کاشت ردیفی و منظم انواع گیاهان هرس پذیر نظیر: برگ نو( ترون )،برخی شمشادها، پیروکانتا و یا انواعی از شیر خشت، زرشک قرمز، سرو خمره‌ای....
پیچ‌ها و بالارونده‌ها- انواعی از گیاهان پر شاخ و برگ که قیم، پر گلا و یا پایه‌های نگاهدارنده نیاز دارند نظیر: گلیسین، آبشار طلا، نسترن، مو چسب و .... در توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند. از اینرو باید با در نظر گرفتن سرشت متنوع این قبیل از گیاهان و توجه به نیازهای اکولوژیکی آنان بر اساس موقعیت‌هایی که بکار برده شده‌اند تحت عملیاتی مراقبتی و نگهداری مناسب قرار گیرند.
3-گیاهان پوششی
ایجاد پوشش بر روی سطح خاک در معرض فرسایش و یا سطوح شیبدار ایجاد شده در طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری با بهره گیری از تنوع گسترده‌ای از گیاهان علفی و یا حتی سایه پسند متداول است و گیاهانی همچون: عشقه، سانتولینا، آجوگا و .... و برخی از انواع رزهای رونده، شیر خشت رونده و یا حتی ژونیپروسهای خزنده به صورت گسترده و بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در پاره‌ای موارد بعلت در نظرنگرفتن نیازهای اکولوژیکی گیاهان در زمانی نه چندان طولانی پس از کاشت و استقرار گیاه با مشکلات عدیده‌ای به علت از دست رفتن فرم و ظاهر طبیعی گیاه بصورت تنک شدن، غلبه یابی، بالا رفتن از سایر گیاهان مواجه می‌شویم. بنابراین به هنگام تدوین مشخصات فنی برای نگهداری از این قبیل گیاهان باید ضمن در نظر گرفتن اهداف کارکردی از کاشت گیاهان اکولوژیکی آنان توجه لازم مبذول شود.
4- گلکاری
از مهمترین اقدامات زیبا سازی در فضاهای سبز شهری می‌توان به کاشت انواع مختلفی از گیاهان زینتی یک و یا چند ساله اشاره نمود که در یک دوره رویشی کوتاه و یا میان از جلوه‌های زیبایی برخوردار هستند. مهمترین ویژگی قابل توجه در مدیریت نگهداری از گیاهانی است که با هدف اراده و نمایش رنگهای گوناگون و ایجاد جلوه‌های ویژه در پیش زمینه طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری از طریق حفظ، نگهداری باید انجام پذیرد.
چنین اقداماتی در فرایند عملیات مراقبت و نگهداری عبارت خواهد بود از طراحی کاشت، انتخاب گیاه مناسب، آماده سازی، بستر کاشت، واکاری، مراقبت و باز کاشت که اغلب هم بسیار پرهزینه است. در ایجاد و احداث اغلب طرحهای توسعه فضای سبز شهری که منطبق بر اندیشه طراحی کاشت شکل گرفته است، همواره تلاش می‌شود تا سهم این بخش در حداقل ممکن صورت پذیرد.
در طرحهای توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری گلکاری‌ها به یکی از دو صورت زیر انجام می‌شود:
گل کاری دائمی: کاشت گیاهان زینتی علفی، پیازی و ریزوم دار دو و یا چند ساله به منظور جلب توجه از طریق ارائه بافت، فرم و یا رنگهای درخشان شاخ برگ و گل با گیاهانی همچون: تاج الملوک، زبان درقفا، انگشتانه، کوکب، انواع میخک و قرنفل به صورت حاشیه کاری و یا قرار دادن در داخل گلجای، بخش قابل توجهی از فضاهای سبز شهری را به کاشت این قبیل از گیاهان اختصاص داده است.
گلکاریهای فصلی- این بخش از عملیات توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری با کاشت نشای گلهای فصلی نظیر: پامچال، لاله، سنبل، بنفشه، اطلسی، شاه پسند، لادن، داودی، کلم زینتی، انواع شب بو و... در باغچه‌های اختصاص یافته به آن به صورت فصلی و با تعویض کشت گیاه پس از یک دوره گل دهی طبق مشخصات فنی مربوطه تکرار می‌گردد.
5- چمن
یکی از متداولترین کفپوشهای گیاهی انواع چمن می‌باشد که در اغلب طرحهای ایجاد فضای سبز شهری از جایگاهی مهم و ارزشمند برخوردار است ئ سطوح نسبتا وسیعی را نیز به خود اختصاص می‌دهد. در صورت عدم رعایت ضوابط فنی به هنگام عملیات آماده سازی بستر کاشت، مشکلات فراوانی را در دوره نگهداری شاهد خواهیم بود. نیاز به انجام عملیات واکاری و ترمیم از طریق لکه گیری و مرمت سبب از دست رفتن یکنواختی در بافت پیش زمینه را فراهم نموده و هزینه نسبتا زیادی را تحمیل می‌کند. همچنین باید در نظر داشت که هر بار تجدید عملیات کاشت و لکه گیری چمن خسارات قابل توجهی را به سایر گیاهان و تاسیسات همجوار وارد می‌سازد. توجه به چنین مواردی در تدوین مشخصات فنی عملیات نگهداری از چمن باعث خواهد شد تا ضمن رفع برخی نارسایی ها و کاستیها در عملیات مراقبتی از چمن، موجبات طول عمر و دوام چمن فراهم و شرایط مطلوب برای استفاده از آن را در دراز مدت بوجود آورد.
با انجام صحیح و به موقع عملیات مراقبتی از سطوح چمن کاری، ارتقای کیفی محیط حاصل می‌شود و از صرف هزینه‌های بی مورد و گزاف برای نگهداری از فضاهای سبز شهری که در مواردی به اشتباه و بدون در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد جلوگیری خواهد شد.
شرح جزییات مشخصات فنی و اجرایی
شالوده و اساس شکل‌گیری فضاهای سبز شهری را درختان و درختچه‌ها به وجود می‌آورند . استفاده از درختان و درختچه‌ها در طرح‌های توسعه فضای سبز شهری اصولاً با اهداف گوناگونی صورت می‌گیرد که مهمترین آن‌ها را می‌توان در تولید اکسیژن و کاهش آلودگی‌های محیطی ( هوا ، آب ، خاک ، صدا ) ایجاد تغییرات بیوکلیماتیک ، تامین نسبی آسایش زیستی ( تعدیل دمای محیط ، افزایش رطوبت نسبی ، ایجاد سایه و تنظیم جریان وزش باد و نسیم ) برشمرد.
همچنین می‌توان با استفاده از درختان و درختچه‌ها با هدف حفاظت فیزیکی و به منظور کاهش سرعت وزش باد و کنترل فرسایش و همچنین ایجاد کننده ارزش‌های بصری از طریق به وجود آوردن الگوهای سایه روشن در محیط ، منظر سازی ، قاب گیری چشم اندازها و ایجاد پوشش بر روی مناظر نامطلوب بهره گرفت .
از اینرو نقش درختان و درختچه‌ها در پارک‌سازی ، حاشیه‌های سبز معابر ، خیابان‌ها ، بلوارها و بزرگراه‌های شهری ، جنگل‌کاری‌ها و کمربندهای سبز پیرامون شهرها اهمیت می‌یابد و عملیات مراقب و نگهداری از گیاهان در چنین فضاهایی باید با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آنان و از طریق به کارگیری تیمارهای مراقبتی ویژه هرکدام از سه کارکرد فوق صورت پذیرد.
گیاهان چوبی نیز همانند سایر موجودات زنده به مواد غذایی ، آب و مراقبت‌های باغبانی نیاز دارند و به هنگامی که خارج از رویشگاه و زیستگاه طبیعی‌شان کاشته می‌شوند ، ضرورت تامین این قبیل نیازها افزایش می‌یابد . بنابراین ضروری است تا در تنظیم دستورالعمل‌های انجام عملیات اجرایی مراقب و نگهداری از درختکاری‌های شهری با در نظر داشتن نقش کارکردی درختان براساس موقعیتی که به کار برده شده‌اند ، شرح جزییات عملیات نگهداری از آنان تدوین و به مورد اجرا گذاشته شود. با توجه به موقعیت‌های کاربردی درختکاری‌ها و تنوع روش‌های نگهداری از آن‌ها به لحاظ موقعیت مکانی و محل استقرار و نیز جزییات مشخصات فنی ـ اجرایی ، عملیات مراقبت و نگهداری از درختان و درختچه‌ها در فضاهای سبز شهری در سه فصل جداگانه تحت عناوین درختکاری در پارک‌ها ، درختکاری حاشیه معابر ، جنگل‌کاری‌ها و کمربندهای سبز توضیح داده خواهند شد.

فصل اول
ـ درخت‌کاری در پارک‌ها
کاشت درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌های شهری یکی از مظاهر عینی استفاده از گیاهان در شکل‌گیری فضاهای سبز شهری است . بنابراین درختان به عنوان اسکلت فضای سبز شهری و ایجاد کننده ابعاد فضایی در پارک‌ها از نقش تعیین کننده و با اهمیتی برخوردارند. کاشت درختان و درختچه‌ها در پارک‌ها به منظور دستیابی به اهداف از پیش یاد شده با استفاده از تنوع نسبتاً زیاد درختان و درختچه‌های زینتی غیر بومی و در مواردی نیز با استفاده از گونه‌های بومی موجب شده است تا عملیات اجرایی نگهداری از درختان و درختچه‌های کاشته شده در پارک‌ها از پیچیدگی‌های نسبی برخوردار گردد. با یادآوری این نکته که در عملیات مراقبت از درختکاری‌های تزیینی توجه به نیازهای اکولوژیکی گیاهان اهمیت بیشتری می‌یابد ، ذکر این نکته ضرورت دارد که درک ارزش‌های زیبا شناختی درختان و درختچه‌های زینتی تنها با شناخت صحیح از روابط کارکردی آنان و بر حسب موقعیت قرار گرفتنشان در طراحی کاشت حاصل خواهد شد.
1 – 1 آبیاری
• تامین نیاز آبی درختان و درختچه‌های زینتی باید مطابق با سیستم آبیاری طراحی شده برای همان مجموعه فضای سبز انجام شود و پیروی از الگوی آبیاری طراحی شده الزامی می‌باشد. آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌های برخوردار از سیستم آبیاری تحت فشار به صورت بارانی انجام می‌شود.
• در غیاب سیستم آبیاری تحت فشار ، آبیاری درختان باید با استفاده از شیلنگ متصل به شیرهای برداشت و یا تانکرهای سیار مجهز به سیستک پمپاژ با رعایت عدم ایجاد آبشویی در خاک پای درخت و سایر رستنی‌های کاشته شده در مجاورت آنان توسط کارگران آبیار آموزش دیده انجام شود.
• دفعات و طول مدت آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی کاشته شده در پارک‌ها باید با توجه به تغییرات آب و هوایی ماه‌های مختلف سال انجام پذیرد.
• آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی به تبعیت از برنامه کلی آبیاری سایر گیاهان باید در ساعات خنک روز انجام شود.
• در حالتی که آبیاری در بخش‌هایی از پارک به صورت جوی پشته ، غلام گردشی و یا کرتی انجام می‌شود باید ترتیبی اتخاذ شود تا با قرار دادن موانعی در مسیر حرکت آب ، سرعت جریان آب قابل تنظیم و آرام شود تا اینکه به مقدار کافی در خاک نفوذ کرده و درختان و درختچه‌های واقع در مسیر کاملاً سیراب شوند.
• در صورت مشاهده هر گونه نقص فنی در سیستم آبیاری و مواجه با خرابی آب‌پاش‌ها و یا پارگی و سوراخ شدن شیلنگ‌ها باید به فوریت نسبت به رفع نواقص اقدام گردد.
• مسیر کانال‌ها و جوی‌های آب‌رسانی در پارک‌ها باید همیشه پاکیزه نگه داشته شود و از وجود هرگونه زباله ، نخاله و یا علف‌های هرز پاک سازی گردد.
• ترمیم تشتک آبخور درختان و درختچه‌های واقع در مسیر آبیاری ثقلی در طول دوره آبیاری ضروری است . پاک سازی ، نظافت و کنترل مستمر مسیر آبیاری همراه با مرمت تشتک‌های آبخور باید در طول مدت آبیاری به منظور جلوگیری از هرزروی آب انجام شود.
• محل کاشت و تشتک آبخور سوزنی برگان باید به لحاظ نیاز مداوم آنان به رطوبت کافی همواره مرطوب نگه داشته شود.
• در صورت وزش بادهای شدید ، بروز خشک سالی و یا کمبود بارندگی ، بکارگیری تمهیدات لازم به منظور سیراب سازی گیاهان از طریق آبیاری خارج از برنامه درختان و درختچه‌های همیشه سبز تا پیش از شروع یخبندان‌های زمستانه و یا شروع زود هنگام دوره رویش گیاهان ضرورت دارد.
• چنانچه محل استقرار درختان و درختچه‌ها در داخل چمن و یا در میان سایر گیاهان پوششی قرار گرفته باشد ، اطراف این قبیل از گیاهان باید تا فاصله نیم متری از طوقه درخت از وجود هر گونه رستنی پاکسازی و با استفاده از مالچ پوشانید تا گیاه بتواند از رطوبت کافی بهره‌مند گردد.
• در صورت مشاهده پژمردگی و احساس نیاز درختان و درختچه‌ها به آب بیشتر ، باید با استفاده از روش آبیاری شیلنگی نسبت به تامین آب مورد نیاز این قبیل گیاهان در پروژه‌های برخوردار از سیستم‌های آبیاری تحت فشار مبادرت گردد.
2 – 1 کود دهی و تغذیه گیاه
کود دهی درختان و درختچه‌ها در پارک‌ها به قصد افزایش رشد صورت نمی‌گیرد از این رو در تغذیه این گروه از گیاهان باید موارد زیر رعایت شود :
الف – تغذیه با استفاده از کودهای شیمیایی
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌ها با استفاده از کودهای شیمیایی فقط به هنگامی که سلامتی گیاه به دلیل بروز برخی کمبودها رو به زوال نهاده و با ضعیف شدن گیاه موجبات کاهش طول عمر آن فراهم می‌شود انجام می‌پذیرد. باید کود دهی با استفاده از کودهای شیمیایی مناسب و با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده صورت پذیرد.
• پیش از کود دادن به درختان باید با انجام بررسی‌های لازم ، از اینکه سلامتی گیاه تحت تاثیر عوامل بیماریزا و یا بروز صدمات فیزیکی و یا حمله آفات به خطر نیفتاده باشد اطمینان حاصل شود.
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌ها با استفاده از کودهای شیمیایی حتی‌الامکان نباید از طریق کود پاشی مستقیم بر روی خاک انجام شود. در فضاهای سبز شهری ترجیحاً استفاده از روش تزریق محلول کود در خاک به هنگام شروع به فعالیت رویشی درختان که سرعت جریان و حرکت شیرابه‌ها بیشتر است با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده کود قابل توصیه است . .
• تغذیه مستقیم درختان و درختچه‌های زینتی به روش کود پاشی سرک و با استفاده از کودهای شیمیایی گرانوله بر روی خاک در محدوده سایه انداز تاج درختان و درختچه‌ها در مناطقی که خاک از تراکم پوشش علفی برخوردار است چندان موثر نیست .
• از بهم زدن خاک اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال به منظور مخلوط کردن آن با کود باید احتراز شود زیرا مضرات این کار بیشتر از منافع آن است .
• محلول پاشی کودهای شیمیایی بر روی برگ‌های درختان و درختچه‌ها از مناسب ترین روش‌های تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی به شمار می‌رود . در صورت برخورداری مجموعه فضای سبز از سیستم آبیاری تحت فشار ، محلول پاشی از طریق سیستم آبیاری انجام می‌شود. در غیر این صورت استفاده از دستگاه‌های سمپاش به منظور محلول پاشی کودهای شیمیایی محلول توصیه می‌شود .
ب – تغذیه گیاه با استفاده از کود دامی
• تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی با استفاده از کود دامی پوسیده به منظور اصلاح ساختمان خاک ، افزایش نفوذ پذیری و تنفس بهتر ریشه‌های سطحی در محیط اطراف طوقه با رعایت عدم ایراد صدمات فیزیکی برای سایر رستنی‌های علفی از ابتدای فصل پاییز تا شروع فصل رویش ضروری است .
• تغذیه گیاهی با استفاده از کود دامی پوسیده باید همراه با پابیل نمودن سایه انداز تاج و اطراف طوقه درخت انجام شود.
• در استفاده از کودهای دامی حصول اطمینان از پوسیدگی کامل ، سلامت و عدم مشاهده قارچ زدگی و یا آلودگی به آفات و عوامل بیماریزا و نیز فقدان اجسام خارجی نظیر قطعات شیشه ، سنگ ، چوب و سایر اجسام فلزی تیز و برنده و همچنین عاری بودن از وجود بذر علف‌های هرز ضرورت دارد.
• در صورت مواجه با خاک‌های سنگلاخی و فقیر و یا مشاهده نخاله‌های ساختمانی در اطراف ریشه درختان و درختچه‌های زینتی در زمان مناسب و به تناوب ، تعویض و جایگزینی خاک اطراف ریشه گیاه ضرورت دارد.

3 – 1 سم‌پاشی و دفع آفات
تنوع گونه‌های گیاهی در مجموعه فضاهای سبز شهری باعث می‌شود تاگسترش فعالیت و انتشار آفات و بیماری‌های گیاهی در مقایسه با آن دسته از فضاهای سبزی که از تنوع گیاهی محدودتری برخوردار می‌باشند آثار تخریبی کمتری بر جای ماند . از این رو :
• به منظور کاهش اثرات زیان بار استفاده از سم‌پاشی در محوطه پارک‌های شهری ، انجام اقدامات پیشگیرانه و عملیات به زراعی و مبارزه بیولوژیکی با آفات گیاهی همراه با پاک‌سازی محوطه کشت ، یخ آب دادن ، حذف سرشاخه‌های آلوده و . . . باید به مورد اجرا گذاشته شود. ترجیحاً روش‌های مبارزه تلفیقی توصیه می‌شود.
• به منظور مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی ، پس از مبارزه بیولوژیکی و مکانیکی ، ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه از اولویت برخوردار است . مبارزه شیمیایی با آفت بر روی شاخه‌ و برگ‌های درختان و درختچه‌ها فقط به هنگام طغیان آفات ضرورت پیدا می‌کند.
• سم‌پاشی کامل درختان بلند باید با استفاده از بالابر در تمامی سطوح داخلی و خارجی این قبیل درختان انجام شود.
• به منظور ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی ، عملیات سم‌پاشی باید با استفاده از سموم کم خطر و توصیه شده و رعایت کامل مقررات زیست محیطی به مورد اجرا گذاشته شود.
• عملیات سم‌پاشی بر علیه آفات و بیماری‌های گیاهی باید با رعایت کامل اصول ایمنی و به هنگامی که وزش باد وجود نداشته و هوا کاملاً آرام باشد انجام شود.
• رعایت نکان ایمنی و مقررات زیست محیطی در استفاده از سموم شیمیایی و به کارگیری ابزار و وسایل سم‌پاشی و پوشیدن لباس مناسب و استفاده از ماسک توسط کارگر سم‌پاش الزامی است.
• به هنگام سم‌پاشی بر علیه آفات و بیماری‌های گیاهی ، پیش‌بینی تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از تردد عابرین در محوطه سم‌پاشی شده تا حصول اطمینان از سلامتی و ایمنی محیط ضرورت دارد و در حین انجام عملیات سم‌پاشی نیز مراتب باید با نصب تابلوهای هشداردهنده به اطلاع عموم برسد.
• پاک‌سازی ، جمع آوری و بسته بندی مناسب جهت دفع بهداشتی قوطی سموم شیمیایی و تحویل به مراکز بهداشت و حفاظت کار شهرداری در اسرع وقت و پس از اتمام عملیات سم‌پاشی الزامی است.

4– 1 وجین علف‌های هرز
• وجین علف‌های هرز در اطراف طوقه درختان بالغ و کهن‌سال و نیز شاخه‌های سوزنی برگان خزنده بر روی خاک با هدف پاک‌سازی از وجود هر گونه رویش علفی نابجا و مزاحم مستمراً باید صورت پذیرد.
• وجین علف‌های هرز در محوطه اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی باید به صورت مستمر و حداقل هر دو هفته یک بار پس از آبیاری انجام شود.
• وجین علف‌های هرز باید قبل از گل‌دهی و به بذر نشستن آنان انجام شود.
• محوطه اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی تا فاصله نیم‌متری از طوقه باید پابیل و مالچ پاشی شود تا از رویش علف‌های هرز جلوگیری گردد.
• وجین علف‌های هرز در داخل کانال‌های آب رسانی ، جوی و پشته‌ها ، کرت‌ها و همچنین داخل تشتک‌های آبخور باید به صورت مستمر به مورد اجرا گذاشته شود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  117  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تحقیق درباره آشنایی با صنعت مبل و مبلمان شهری

اختصاصی از فی دوو تحقیق درباره آشنایی با صنعت مبل و مبلمان شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:word(قابل ویرایش)،تعداد صفحات:24   

مقدمه:

در دوره ی معاصر مشکلات کلان شهرها فقط در ازدیاد جمعیت، ترافیک، گرانی، اقتصاد و نابه سامانی های زیست محیطی و ... خلاصه نمی شود؛ بلکه انواع ناهنجاری های رفتاری، مشکلات اجتماعی و فشارهای روحی و روانی ناشی از سیمای ناخوشایند بصری نیز خود دلایل کافی برای افزایش مسائل زندگی مدرن شهری و تنگ تر شدن عرصه بر جامعه ی امروزی است. به یقین آرامشی که از نمای مناسب شهری در پی استفاده ی صحیح از مبلمان شهری حاصل می شود، بی تأثیر در زندگی شهروند امروزی نخواهد بود؛ به گونه ای که گاهی این احساس، خستگی را از انسانِ خسته از کار و تلاش و هیاهوی روزانه گرفته و با آرامشی پایدار، او را تا در منزل بدرقه می کند. لذا تأثیری که سیمای آرامش بخش شهری به او عطا کرده است،پشتوانه ای معنوی بر ای ارتباط خانوادگی و به ارمغان بردن این حس به درون خانه می شود. با نگرشی اقتصادی و سودمندانه به این مقوله، نتیجه ای به دست می آید که گاهی بسیاری از طراحان مبلمان شهری، به ویژه در کشورهای عقب مانده یا در حال توسعه، درصدد به وجود آوردن سیمایی از شهر هستند که آن ها را به سود بیش تر برساند، و کم تر به جزئیات و نیازهای روانی، اجتماعی جامعه توجه دارند. اگرچه گاهی ناچار به رعایت استانداردهای شهری می شوند، معمولاً این مقررات را قوانینی دست و پاگیر و ناسودآور می دانند. لذا پرداختن به مسائلی همچون مبلمان شهری و تأثیر عملکرد آن در سیما و هویت شهر را کاری عبث و یا حداقل دست و پاگیر و ناسودآور می دانند و به همین دلیل حاضر نمیشوند بر سر مسائلی همچون موارد یاد شده ریسک اقتصادی را بپذیرند. در عصر حاضر، سیما و نمایی از شهر مورد توجه است که با طرح های بدیع و مدرن، رنگ های گرم و تند و تابلوهای رنگارنگ نئون به همراه نورپردازی های شبانه، جذابیت خود را حفظ کرده و خودنمایی کند، بی توجه به این که این مبلمان شهری طراحی شده چه تأثیری در ذهن مخاطب شهری و شهروند ساکن شهر خواهد گذارد. در این مقاله سعی شده است با بیان نمونه هایی از مبلمان شهری موجود در داخل و خارج کشور، نوع استفاده از آن ها و تأثیر به جای گذاشته بر محیط زیست نشان داده شود

دانلود مقاله تجزیه وتحلیل وضع موجود در طراحی فضاهای شهری

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله تجزیه وتحلیل وضع موجود در طراحی فضاهای شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

1- کلیات
2- تعیین کیفیت سایت
3- تجزیه وتحلیل سایت
4- کیفیتهای فرح بخش سایت
5- محدودیتهای سایت
6- وضعیت عملکردی درون سایتی وبرون سایتی
7- وضعیت عملکردی درون سایتی
8- کیفیتهای فرح بخشی درون سایتی
9- وضعیت عملکردی برون سایتی
10- عوامل فرح بخش برون سایتی
11- خلاصه تجزیه وتحلیل سایت

1-کلیات
تجزیه وتحلیل یک سایت ،روند شناخت و درک مسائل زیر است:
1- ملاحظه عواملی که خصوصیات یک سایت را تعیین میکند.
2- شناخت اهداف هرعامل سرویس دهنده
3- شناخت وضعیت هر عامل
4- تعیین اولویت عوامل مختلف از نقطه نظر تاثیر گذاری در روند طراحی
عمده عواملی که خصوصیات یک سایت را تعیین می کنند غبارتند از :
عوامل طبیعی
- اب
- جغرافیا
- جهت یابی
- زندگی گیاهی
- دید و منظر
- اقلیم
- و.
عوامل مصنوعی
- موقعیت ومکان
- جاذبه های فرهنگی
- امکانات شهری
- سرویس های شهری
- ساختمانها
- جاده
- و...
عوامل سرویس دهنده سه هدف را دنبال میکنند :
- تامین نیازهای عملکردی مردم مثل : جا به جایی ، زندگی ، خرید، کار ،اموزش، حمایت و پشتیبانی
- تامین نیازهای فرح بخش مثل: تفریح ،مطبوعیت ،اصلاح و تهذیب (Regeneration) ،زیبایی ،استراحت ،ارامش ،طبیعت و...
- تامین نیازهای طبیعی زیست محیطی ومحیط فیزیکی مثل : فعل و انفعال زمین ، گیاهان وحیوانات در یک روند خود حمایت کننده.
2-تعیین کیفیت سایت
در بعد معماری ، طراحی یک بنا شاید اسانتر از ارائه طرح مرمتی برای همان بنا باشد . به بیان دیگر در طراحی مرمتی شخص معمار نیاز به شناخت کیفیت دقیق بنا دارد تا کیفیتهای مطلوب بنا دچار مخاطره نشود . در ساماندهی یک سایت ، داشتان از همین قرار است طراح شهری ملزم به شناخت دقیق کیفیت سایت می باشد تا بتواند نه تنها کیفیتهای مطلوب سایت را به مخاطره ننداخته بلکه انها را تقویت نیز مینماید.
تعیین کیفیت سایت امکان پذیر نیست مگر پس از تجزیه و تحلیل اولیه سایت مورد نظر ، کیفیت سایت از دیدگاه طراحی شهری به موارد زیر تقسیم بندی می شود.
Site potentials 1 استعدادهای سایت -
- چگونه زمین می تواند بهتر مورد بهره بر داری قرار بگیرد ؟
- چه منابع طبیعی پنهان و اشکاری وجود دارد؟
- و...
Site problems 2- مشکلات سایت
- ما بایستی از چه چیز بیمناک باشیم؟
- چه چیزهایی باید دوباره ساخته شوند؟
- چه چیزهایی باید حفاظت شوند؟

Site amenity مطبوعیت سایت 3-
- چه ویژگی و ا پدیده های منحصر به فرد، فرحبخش و نادری هستند که میبایستی برای همه مردم حفاظت شوند؟
site danger signals 4- محدودیتهای سایت ( یا علامات خطر سایت )
- چه مناطقی بایستی به دلایل توسعه افراطی و مشکلات پتانسیلی ( مانند شیب پله ای ، بدی خاک ،نهر ، باتلاق ، مرداب ، جنگل ،کابلهای فشار قوی،و...) از نظر توسعه منع شوند.
3--تجزیه و تحلیل سایت
یکی از روشهای کاربردی برای تجزیه و تحلیل یک سایت ، یافتن ارتباط بین مراحل مختلف شناخت است . در حقیقت تجزیه وتحلیل همچون ظروف مرتبط مراحل مختلف شناخت را بهموصل کرده و استنتاج می کند، این نتیجه گیری همان تجزیه وتحلیل می باشد .
مثلا ارتباط بین شناخت تاریخی و شناخت کالبدی می تواند بناهای با هویت خاص را از دیگر بناها منفک کند و یا یافتن ارتباط بین کالبد شهری از یک طرف و نیازها و امکانات از طرف دیگر ، می تواند طراح شهری را در صحیح جایگزین نمودن خدمات محله ای در محلات مختلف سایت یاری نماید .
در حالت کلی از اننطباق لایه های مختلف اطلاعات ، اطلاعات جدیدی (تجزیه و تحلیل) بدست می اید که در مرحله نخست (مرحله شناخت)وجود نداشته است.
عمده مسائلی که ظروف تجزیه و تحلیل میتواند انها را در خود جای دهد عبارتند از :
بازدید سایت site visits1-
- بازدید میدانی دقیق در تمامی سایت و ماطق هم جوار آن .
جستجوی منابع Resource Research2-
- تجزیه و تحلیل کردن اطلاعات موجود در منابع ،از جمله عکسهای هوایی ، نقشه های جغرافیایی ، نقشه خاک ، نقشه های امکانات شهری ، سفر نامه ها و...
پرسش ملاقات با مردم مطلع Quesioning and interviewing 3-
-برای مثال : ساکنین محلی ، داستانهای محلی ، دفاتر شهری ،مردان ریش سفیدمحل و...
اطلاعات مرتبط به هم Interrelating data4-
-امتحان و مقایسه کردن اطلاعات از یک منبع با یک منبع دیگر .
همانطورکه در مبحث تعیین کیفیت سایت گفته شد یکی از عوامل مطبوعیت سایت فرح بخش بودن ان است .اینک به توضیح بیشتری می پردازیم:
4-کیفیتهای فرح بخش سایت
در مشاهده اول خصوصیات سیت ،طراح می تواند احساسی از منظره و شکل سایت بدست اورد . همچنین می تواند تمامی سیمای با ارزش قابل حفاظت را یادداشت کند (مثل منابع طبیعی ،کیفیتهای منحصر به فرد )شناخت کیفیتهای موجود سایت می تواند سهم مثبت خصوصیات طراحی را اثبات کند .
خصوصیات بصری مهم که کیفیتهای فرحبخشی سایت را تعیین می کنند عبارتند از :
Diversity تنوع وگوناگونی -
در حالت کلی تنوع وگوناگونی بصری در شهر ،چشم نواز ، زیبا ومطبوع است وجذابیت بیشتری را تقدیم میکند.
Individuality منحصر به فردی -
هر عاملی که به نحوی باعث بی نظیر شدن سایت گردد: مثل تسلط به یک منظره زیبا ،جنگل ،تپه ،نهر ،مرغزار ،خط ساحل و یا هر کیفیت بر جسته ای که عامل منحصر به فردی سایت شود.اینها بایستی افزون گردند و یا لا اقل حفظ و نگهداری شوند.
Cultural features سیمای فرهنگی -
پیش از این اغلب توسعه های شهرهای تاریخی در استفاده از فرمهای زمین ( که بدانها اگاهی داشتند ) ،خلق الگوهای پیچیده ساخته و نساخته دست انسان ،و... بسیار دقیق و با حساب بودند. که هم اکنون به عنوان سیمای فرهنگی معمولاجذاب هستند .
ظرفیت Density-
بیشتر زیربنای مناطق هری را عملکرد مسکونی می پوشاند . ظرفیت از نظر واژه ای به چه معناست ؟ (روستایی ؟ شهرکی ؟ حاشیه ای ؟ منطقه شهری و یا مرکز شهری است ؟). ایا ظرفیت متحد الشکل ، پراکنده و یا متضاد است ؟ ایا بین فضاهای باز و بسته تضادی وجود دارد؟
تناسب itness F-
ایا عوامل دست ساز بشر (همچون خیابانها ،ساختمانها ،صاف شده ها یا ساخته شده ها)به منطقه شایسته و زیبنده است ؟ یا اینکه انها محیط جدای خودشانرا طلب می کنند.
مقیاس Scale -
مقیاس یک تناسب است و بستگی به عوامل اندازه گیری دارد . یک سایت می تواند یک مقیاس کوچک یا بزگ داشته باشد بسته به اینکه چگونه اندازه گیری شود ، توسط مرد یا بچه از یک فاصله دور یا نزدیک.
در حالت کلی ، توسعه جدید بایستی با توسعه قبلی دارای میاس باشد . بدین معنی که مثلا از نظر تعداد طبقات خود را اشکار نکند . متناسبا نه کوچک باشد نه بزرگ . تعدادی از طراحان خودشانرا مستعد اصلاح راه حلهای مقیاس متضاد تصور می کنند ، برای مثالیک ساختمان 20 طبقه در یک منطقه با حداکثر ار تفاع دو طبقه .
دیگر عوامل بصری که می بایستی مورد توجه قرار بگیرند عبارتند از:
- تضاد
- احساس
- متحدالشکل بودن
- خاطره و نشان گذاری
- اختلاف و دگرگونی
- عدم پیوند با گذشته
5-محدودیتهای سایت Site danger signals -
محدودیتهای سایت در حقیقت هشدارهای بصری ای هستند که احتمالا مشکلان مرتبط با توسعه را نشان می دهند . محدودیتهای سایت یک فهرست از موقعیتهائی است که اگر به درستی لمس نشود. ممکن است مشکلات متعددی را در حین مراحل طراحی سایت بوجود اورد .
محدودیتهای سایت بایستی در طراحی تمامی راه حلها مد نظر قرار بگیرند. مشکلاتی هستند که احتمالا با عدم توسعه در سایت و یا اطراف ام بهتر حل می شوند.
مشکلات دیگری هستند که احتمالا با استفاده از نو اوریهای تکنولژِ طراحی زیبایی می شوند.
علامتهای واضح و بدیهی محدودیتهای سایت عبارتن از :
- نمایش مسائل اب و هوایی طاقت فرسا
- مشکلات نهفته
- خاک سست
- شیب رو به شمال
- مناطق باطلاقی ، لجن زار و...
6-وضعیت عملکردی درون سایتی و برون سایتی
تجزیه و تحلیل سایت به درک وضعیت درون سایتی و برون سایتی On-site. Off –site . condition
نیاز مبرم دارد.
در ک موقعیت سایت به خود سایت بر می گردد . اما درک موقعین برون سایتی به صراحت وضوح خود سایت نیست . و تا زمانیکه تمامی زمین های اطراف سایت کار بریشان تعیین و مشخص نشود ، استعداد تغییر و تحول در ان وجود دارد که ممکن است تاثیراتی بر درون سایت بگذارد . بدین لحاظ درک موقعیت برون سایتی کار اسانی نیست . برون سایت ممکن است بصورت فضای باز شهری مثل : دره ، شهر ، رود ، کانال ، یا زمین وسیعی که یک سایت را می تواند متاثر کند (زمین گلف ،پارک و...)و یا حتی منطقه برون سایتی ممکن است متاثر از عملکرد هایی باشد که بخود گرفته ! و یا اینکه برون سایت ممکن است به سرویسهای خارجی مرتبط شود ( مثل خیابانها ، جاده ها ، امکانات شهری ، مدارس، زمینهای بازی و...)
از دیگر فرقهای عمده عوامل درون سایتی و برون سایتی در تاثیر پذیری مستقیم و یا غیر مستقیم و کنترل یا عدم کنترل ان است.بدین معنی که اغلب در توسعه درون سایتی ، اثر توسعه بصورت مستقیم بوده و در کنترلطراح سایت است و در حالیکه در توسعه برون سایتی ، توسعه معمولا بر سایت اثر غیر مستقیم گذاشته و نمی تواند براحتی بوسیله طراح سایت کنترل شود.
وضعیت عملکردی درون سایتی on- site functional condition- 7
در تجزیه و تحلیل یک سایت تمامی کیفیتهای عملکردی اشکار سایت بایستی دوباره ثبت و ظبط شوند . اینها ممکن است عبارت باشند از :
ارتباط با اجتماع مجاور . برای مثال : اتومبیل ، عابر پیاده مسیر دوچرخه سوار ، امکانات شهری و...
عملکردهای داخلی سایت ،شامل الگوهای فاضلاب ، ارتفاع مناطقی که ساخت و ساز رات است ، جهت یابی ( اینکه خورشید کجاست ) ، جهت باد ، مناسب بودن خاک و...
به هر حال در طول بازدید اول سئوالات زیر بایستی پاسخ داده شوند :
1- دسترسی سواره به سایت از کجا می تواند باشد؟
2- دسترسی سواره به سایت از کجا نمی تواند باشد ؟
3- چه مناطقی برای احداث بتا شیب زیاد دارد ؟
4- خطوط امکانات شهری ( تیر چراغ برق ، لوله های فاضلاب ، اب ، گاز و...) کجا هستند؟
5- وضع موجود سایت ( اعم از حصار ،جاده ف چوب ، پیاده رو ، درخت و... ) چه استعداد های بالقوه ای دارند ؟
6- چه مناطقی قابلیت ساخت راحت تری دارند ( ارتفاع متوسط ، نداشتن سیمای منحصر به فرد و...)؟
7- چه تیپ جاده ای سایت را احاطه کرده است ( جمع کننده ، پخش کننده و... )
8- چه الگوی فاضلابی موجود است و کدان بایستی ابقا گردد ؟
کیفیتهای فرحبخشی درون سایتی Pleasurable on –site qualities 8-
اگر بتوانیم به سئوالات زیر در باره کیفیتهای فرح بخشی درون سایتی پاسخی بدهیم بازدید اولیه ما از سایت یک موفقیت اندیشمند خواهد بود .
1- خصوصیت کلی سایت از نظر کیفیت فرحبخشی چیست (جنگل ،مرغزار بایر ، شهر ، شهرک روستا و... )؟
2- ایا سایت شیبدار است ؟ در کدام جهت ؟چه مقدار ؟سایت چه جهتی دارد ؟( روبه شمال ،جنوب ، شرق یا همه انها) ؟
3- ایا دید مطلوب و یا نا مطلوبی از سایت به بیرون ان وجود دارد؟از کجا ؟ به کجا ؟ و از چه ار تفاعی قابل رویت است ؟
4- ایا سیما های بینظیر و منحصر به فردی وجود دارند ( همچوننهر ، صخره بیرون زده ،ساختمانهای قدیمی ،جنگلف باتلاق ، دریاچه ، استخر ، مرغزار ،و...)
5- ایا سایت از طرق دیگری می تواند توصیف شود ؟برای مثال : تمایل به توسعه ، رشد خود رو و رشد توریستی – نمایشی و...
6- ایا جزییات منحصر بهفردی در قسمتهایی از سایت وجود دارند ؟ برای مثال یک درخت کهن و یا مخصوص ریال صخره و...
7- ایا مشکلات مخصوصی وجود دارند ؟سایت از نظر سرو صدا چگونه است ؟
8- انچه که ما حقیقتا در رابطه با سایت ارزو داریم ( بهترین خواسته ) چیست؟
وضعیت عملکردی برون سایتی off- site functional condition 9-
باید سعی گردد حتی المقدور تاثیرات برون سایتی روشن و واضح گردد. عملکردهای برون سایتی که تاثیر مستقیم بر سایت دارند عبارتند از :
سیستمهای فاضلاب ،سروصدا از خیابانهای مجاور ،دیدهای نا مطلوب ،امکانات شهری مجاورو.... عملکردهای دیگری که ممکن است تاثیر غیر مستقیم بگذارند و بدست اوردن ان تاثیرات مشکلتر است عبارتند از :تاثیر موقعیت نزدیکتری دبستان ، پارک مغازهها ، ایستگاه اتوبوس ، مسجد ،کتابخانه و... برنامه های در دست اجرا و در دست طرح ریزی باید موردمطالعه قرار گیرد . زمینهای استفاده نشده یا نامعلوم از نظر کاربری که ممکن است در اینده داشته باشند و برای منظورهای مختلف گماشته شوند و لازم است از جانب طراح سایت تعمقی صورت گیرد که چه تاثیری در صورت احداث بنا و یا ایجاد عملکردی در زمینه های فوق ممکن است بر سایت اعمال شود .
سئوالات عملکردی بیرون سایتی عبارتند از:
1- سرویس های اجتماعی مطلوب کجا هستند (مدرسه ،مسجد ، مغازه ، زمین بازی و...)
2- در صورت وجود فاصله ، امکانات فوق چگونه قابل استفاده هستند ؟ایا امکاناتی هستند با کمی پیاده روی ، دوچرخه سواری ، ویا رانندگی ؟ و ایا در درون سایت برای استفاده از امکانات برون سایتی مسیر عابر پیاده ای بایستی پیش بینی شود یا خیر؟
3- عملکرد استعدادهای مجاور چگونه هستند ؟ ( بافت مجاور مسکونی است ،تجاری است ، جنگل است ، روستا است ، و... ) چگونه است که این استعدادها بر سایت اثر می گذارند ؟ ایا عملکردشان تغییر خواهد کرد ؟
4- ایا ایستگاه اتوبوسی در مجاورت وجود دارد ؟ایا اتوبوس می تواند مسیری از درون سایتداشته باشد ؟
5- چگونه فاضلاب سایت می تواند به الگوی فاضلاب شهری متصل شود ؟
6- ایا بچه ها برای رفتن به مدرسه و یا زمین بازی ، می بایستی از یک خیابان شلوغ عبور کنند ؟
7- تجزیه و تحلیل برون سایتی نمی تواند دقیق و پایدار باشد. برای مناطق شهری ممکن است وضعیت عملکردی ظرف مدت 5 سال تغییر کند. بسیاری از تغییرات احتیاج به ارتباط با طراح شهری ندارد!! اما به هر حال برای تغییرت اینده سایت ، سیمای برون سایتی ( که سایت به نحوی ارتباط و یا بستگی به ان دارد ) بایستی با دقت ارزشیابی شود.
عوامل فرحبخش برون سایتی 0ff –site pleasurable factors 10-
بطورکلی در طراحی شهری مطبوعیت به فضایی اتلاق میشود که فی نفسه یک منبع کمیاب و ارزشمندی است برای خلق کردن و بوجود اوردن ،وهیچ وقت برای همگان به اندازه کافی یافت نمی شود .
رمز و کلید توسعه موفق در این است که سایت ، چه مقدار از فضای باز در خارج سایت ( یا بطور کلی عواملفرحبخش برون سایتی ) می تواند داشته باشد . به دلیل اینکه ان فضای باز در خارج سایت است ،لذل برای طراحی سایت مبلغی به ان پرداخت نمی شود . معمولا این فضای باز دید مطلوبی است از سایت به اطراف شهر ،در یاچه ، مرداب ، فضای باز عمومی ، زمین گلف و....
سئوالاتی در رابطه با عوامل فرحبخش برون سایتی عبارتند از :
1- ایا خصوصیات عمومی سایت و یا یادبودی از سایت متعلق به منطقه غیر ان هم می شود ؟
2- ایا سیمای منحصر به فرد سایت تا خارج از سایت هم ادامه پیدا می کند؟ مثل نهر ، قنات ،رود ، جنگل و... ایا انها بایستی حفظ شوند ؟ چه اتفاقی خواهد افتاد اگر کسی انها را بخرد یا تغییر مسیر دهد؟
3- ایا خطری وجود دارد که دید مطلوب را مسدود کند؟
4- ایا دسترسی ،پارک مجاور ، زمین بازی ، مدرسه و... از منطقه برون سایتی ،برای استفاده سایت تضمین شده است ؟
5- خاطره انگیز ترین عامل با کیفیت منطقه برون سایتی چیست ؟
11-خلاصه تجزیه وتحلیل سایت :
تجزیه و تحلیل در ذهن طراح بایستی شانه به شانه شناخت کاربری زمین پیش زود . این مهم است که الگوهای سایت دوباره امتحان شوند.
شیب عمده ،شکل زمین ، جهت ، الگوی گیاهی ، فاضلاب سایت و سیماهای منحصر به فرد و...
مناطقی که بطور وضوح برای سکونت مناسب است مثل ارتفاع یا شیب ملایم زمین بایستی مشخص شوند.
نقاط دسترسی بایستی علامت زده شوند . همچنین سیماهای خوش منظره با مطلوبیت بالا و ارزشهای کالبدی بایستی مشخص شوند.
گره های شهری ،مناطق مسئله دار( مثل دیدهای نا مطلوب) کاربریهای نامطلوب همجوار ،دیدهای متقاطع و... بایستی منعکس شوند. علامات خطر سایت ( محدودیتهای سایت ) و مناطق با استعدا بالا مثل شیب کمتر از 15 در صد ، مناطق با پوششسبز طبیعی ، مکانهای با پتانسیل بالا برای حیوانات ، موضوع خاک ست ، کیفیت زمین منحصر به فرد ، سیماهای هیدرولژی حساس و ... بایستی ثبت شوند. پروسه تجزیه و تحلیل سایت ، دوعامل تجزیه و تحلیل و کاربری را به هم متصل می کند . و شروع به نشان دادن مقداری از استعداد سایت نموده و همچنین خصوصیات سایت را روشن و واضح می کند .
منبع:
برگرفته از جزوه درسی دکتر فرح حبیب توسط خانم منصوره دانشیار

مرجع اصلی :

Site planning for cluster housing , Richard Untermann and Robert Small ,1977-NewYork.

برنامه هایی که ایالات متحده برای پیشرفت بزرگراهها اجرا نموده است
________________________________________
برنامه چشم انداز بزرگراههای کالیفرنیا:
بزرگراههای بسیاری درایالات متحده در مناطق خوش منظره و باچشم اندازی زیبا قرار دارند. برنامه چشم انداز بزرگراههای کالیفرنیا توسط مجلس نمایندگان آمریکا در سال 1963 بوجود آمد. هدف از تصویب این طرح،حفاظت و نگهداری مناظر اطراف بزرگراهها از تغییراتی بود که منجر به لطمه زدن به زیبایی و طراوت زمینهای اطراف بزرگراه می شد.
سرزمینهای سر سبز و مزارعی که از نظر مسافران زیبا و جذاب به نظر می رسد ودیدن آنها لذت بصری به همراه دارد؛ از جمله مناطقی است که باید از تعرض بزرگراهها دور نگاه داشته شوند.
یک برنامه چشم انداز جاده ای از اجزای زیر تشکیل یافته است:
1. نظارت و کنترل بر استفاده از زمین و حجم پیشرفت کار
2. برنامه ریزی دقیق و جزئی محل ایجاد پروژه
3. کنترل و نظارت بر نصب آگهی های تبلیغاتی(شامل پوستر و بیل بورد)
4. توجه خاص به محوطه سازی وایجاد فضای سبز
5. همکاری شهروندان و استقبال عمومی در پیشرفت این نکات بسیار حائز اهمییت است .
از نقطه نظر جلوه های بصری یک بزرگراه باید دارای دو عامل عمده باشد:
1. خوش منظره بودن:
تا آن حد که مناظر اطراف برای بیننده بیاد ماندنی شود. این خصوصیت رابطه مستقیم با چشم انداز منحصر به فرد،متنوع و تقابل رنگها ومناظر دارد که با یکبار دیدن،اثر عمیقی بر بیننده خواهد گذاشت.
2. بکر بودن:
همگونی و یکدست بودن مناظر اطراف و عدم دخالت انسان در نظم حاکم بر آن؛ دومین عامل مهم جذابیت یک چشم انداز طبیعی در اطراف بزرگراه می باشد.
همیاری عمومی:

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   28 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید