ساختـاری سازمان، مبنـایی به دست می دهد که می تـوان بدان وسیله سـازمان ها را اندازه گیری و مقایسه کرد. از طرف دیگر، اندازه یا بزرگی سازمان، نوع فناوری، محیط و هدفهای سازمان را از دیدگاه بُعد محتوایی می توان شناخت. ابعاد محتوایی سازمان معرف جایگاه سازمان است و بر ابعاد ساختاری اثر می گذارد.
در یک تقسیم بندی، ساختار سازمانی دارای سه عنصر پیچیدگی، رسمیت وتمرکز است. پیچیدگی نمایانگر حدود تفکیک درون سازمان، میزان تخصص گرایی، تقسیم کار و تعداد سطوح در سلسله مراتب سازمانی و پراکندگی جغرافیایی است. رسمیت میزان قوانین، مقررات و رویه ها ی موجود در یک سازمان است. تمرکز به تراکم قدرت در یک نقطه دلالت دارد. به عبارت دیگر، تمرکز به میزانی که تصمیم گیری در یک نقطه واحد در سازمان متمرکز شده است، اشاره دارد.
سازمانها برای بقا و تداوم نقش مثبت و سازنده خود نیازمند افکار، اندیشه ها و نظرات نو و تازه هستند تا با دریافت دیدگاههای نو بتوانند پویایی خود را تضمین کنند؛ وگرنه به زوال و نابودی محکوم خواهند شد همچنانکه مقاومت سازمان ها در مقابل تغییرات و تحولات مختلف محیطی موجب حذف آنها و یا کم رنگ شدن نقششان شده و حتی در ادامه قادر به حفظ وضع موجود نیز نخواهند بود. امروزه جریان نوجویی و خلاقیت و نوآوری در سازمان به عنوان یک راهبرد مناسب برای تطبیق سازمان ها با شرایط پیچیده محیط فعالیت خود می باشد. در حقیقت امروزه شعار "فنا می شوید اگر خلاق نباشید" برای سازمان ها یک هشدار جدی است(الوانی، 1372).
یکی از عوامل موثر در بروز خلاقیت در سازمان، زمینه سازی و بستر سازی در جهت ایجاد فرهنگی است که در آن کارکنان در تلاش برای رشد استعدادها و بروز داشته های ذهنی خود برآیند تا با تاثیر پذیری و تاثیر گذاری بر افکار یکدیگر و تکمیل ایده ها بتوانند پیشرفت سازمان متبوع و در کل به پیشرفت جامعه کمک کنند. از شرایط لازم برای پدیدار شدن افکار نو، وجود آرامش در محیط سازمان برای تفکر عمیق کارکنان می باشد. خلاقیت هم به استعداد فرد و داشته های ذهنی افراد نیاز دارد و هم به محیط مناسب برای بروز این استعدادها وابسته است.
یکی از چالشهای مهم مدیران عصر حاضر در سازمان ها عدم استفاده کافی از منابع فکری، توان ذهنی و ظرفیت های بالقوه منابع انسانی است. دراغلب سازمان ها از تواناییهای کارکنان استفاده بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند ظرفیت های بالقوه آنان را بکار گیرند. به عبارت دیگر با اینکه افراد توان بروز خلاقیت و ابتکار بیشتری را دارند اما در محیط سازمانی به دلایلی از این قابلیت ها به طور مطلوب بهره برداری نمی شود. اندیشمندان مدیریت تحول و بهسازی سازمان، توانمندسازی منابع انسانی را به عنوان یک راهبرد اثرگذار به عملکرد و بهسازی انسانی معرفی نموده اند و معتقدند که توانمندسازی منابع انسانی یکی از نگرش های عصر جدید است که امروزه توسط سازمان ها به کار گرفته می شود و در واقع پاسخ به نیاز حیاتی مدیریت معاصر است(کونزاک، 2005).
در دهه های گذشته بسیاری از سازمان ها رویکردهای مبتنی بر توانمندسازی را پیاده ساخته اند. رویکردهایی از قبیل گروه های کاری خود گردان، مدیریت کیفیت فراگیر و مهندسی مجدد شغل در سازمان ها به اجرا در آمده اند.روشن است که این رویکردها بهره وری کارکنان و نیز خلاقیت و نوآوری را افزایش خواهند داد. به هر حال این نتایج اتفاقی و غیرارادی به دست نمی آیند. برای عملی کردن این قبیل رویکردهای مدیریتی، بایستی احساس نیاز به بروز خلاقیت را در بین کارکنان پرورش دهند و در نهایت رفتارهای کارکنان را در جهت نتایج مورد انتظار برانگیزانند(بانداریز، 2009).
بیان مسئله :
پیوسته این سوأل در ذهن افراد کنجکاو خطور می کرده که چرا سازمانی پیشرفت نموده در حالی که سازمان مشابه که از نظر منابع و امکانات بهره وری دارای شرایط بهتری بوده عقب مانده است. افراد این سوأل را در ذهن خود در مورد عملکرد گروهی نسبت به گروه مشابه و یا فردی با شرایط نسبتا" مشابه با فرد موفق دیگری دارند.در پاسخ به سوألات فوق و با نگرشی سیستمی و واقع بینانه به این قضیه می توانیم علل مختلفی از جمله عوامل اعتقادی، ارزشی، فرهنگی، اقتصادی و غیره را نام ببریم. اما تا اینجا در ارائه پاسخ کلی اختلاف نظر چندانی نیست آن چیزی که ما را به متن واقعیت های بزرگتر رهنمون می کند سوأل دیگری است و آن اینکه چه عامل مهمی در شرایط مشابه باعث پیشرفت و موفقیت بعضی و باعث عقب ماندگی و عملکرد ضعیف بعضی دیگر می شود. مطالعه فرازی از تاریخ پیشرفت ملل مختلف و توسعه یافته و مقایسه تطبیقی با ملل مشابه این حقیقت را ظاهر می سازدکه ابتکارات و خلاقیت هایی در جوامع دیگر رخ می دهد که این امر برای جوامع در حال رشد بسیار بی اهمیت تلقی شده است.
موضوع خلاقیت در سازمان های ورزشی ما یک مساله بسیار مهم است و با توجه به نیاز ورزش کشور به این مقوله، اعم از ورزش قهرمانی، همگانی، تفریحی، پرورشی و حرفه ای لزوم مشارکت تمامی ارگان های ورزش کشور برای دستیابی به ایده های نو و طرح های جدید در جهت ارتقاء و رشد همه جانبه ورزش کشور را می طلبد. تربیت بدنی و ورزش با طراحی طرح ها و برنامه های جدید می تواند زمینه مناسبی را برای فعالیت های اقشار مختلف فراهم کند و جامعه را به سمت سالم زیستی و ورزش سوق دهد.
ویژگی عمده بخش ها و سازمان های خلاق جمع آوری ایده ها و نظرات افراد گوناگون و سپس ارائه یک طرح یا ایده جدید بر اساس آنها می باشد تا از طریق شکل گیری آن ایده های جدید خلاقیت سازمانی میسر می گردد. لذا می توان خلاقیت در ورزش را به مفهوم ایجاد فرصت های محیطی مناسب برای ابراز دیدگاه ها و نظرات افراد و سپس استفاده از این افکار در جهت طراحی سیاست ها و برنامه های مورد نیاز و نو دانست. که در این راستا هم زمینه های جدیدی در ورزش کشور ایجاد می شود و هم سود و فواید اقتصادی ناشی از اجرای آن به این بخش کمک بیشتری خواهد کرد. با توجه به اینکه شرایط متنوعی برای خلاقیت در ورزش وجود دارد، ولی نیاز به بررسی و تحقیق است تا مشخص گردد در چه زمینه هایی خلاقیت می تواند افزایش یابد و در صورت برنامه ریزی برای آن چگونه می توان به نتیجه موفقیت آمیز دست یافت.
ارتباط ساختار سازمانی با خلاقیت مدیران تربیت بدنی استان لرستان-- دو فصل اول70 ص