پژوهش مقایسه سلامت عمومی و خودکارآمدی دانشجویان دارای عقاید مذهبی بالا با دانشجویان دارای عقاید مذهبی پایین

اختصاصی از فی دوو پژوهش مقایسه سلامت عمومی و خودکارآمدی دانشجویان دارای عقاید مذهبی بالا با دانشجویان دارای عقاید مذهبی پایین دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پژوهش مقایسه سلامت عمومی و خودکارآمدی دانشجویان

دارای عقاید مذهبی بالا با دانشجویان دارای عقاید مذهبی پایین

این فایل در قالب Word قابل ویرایش، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی می باشد

 

قالب: Word

 

تعداد صفحات: 109

توضیحات:

چکیده

هدف اصلی مطالعه ی حاضر بررسی سلامت عمومی و خودکارآمدی در بین دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و دانشجویان با عقاید مذهبی پایین است. برای نیل به این هدف 100 نفر را به عنوان نمونه انتخاب نمودم، که 50 نفر  از دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و 50 نفر با عقاید پایین بودند. برای تعیین نتایج از روش آماری T-TesT استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که دانشجویان با عقاید مذهبی بالا در دو مقیاس سلامت عمومی و خود کارآمدی وضعیت بهتری نسبت به دانشجویان با عقاید مذهبی پایین داشتند و به طور کل تاثیر مثبت عقاید و باورهای دینی را در سازوکاری بهتر با زندگی شان می دهد.

فهرست مطالب

1-1-) مقدمه                                                                                                     

1-2-) بیان مسئله                                                                                               

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق                                                                            

1-4) سوالات پژوهش                                                                                        

1-5) اهداف پژوهش                                                                                         

1-6) فرضیه های پژوهش                                                                                   

1-7) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها                                                                

فصل دوم : پایه های نظری و پیشینه ی تحقیق

2-1) آقار منفی بر تندرستی                                                                                

2-2) زیگموندفروید                                                                                           

2-3) آلبرت الیس                                                                                              

2-4) وندل والترز                                                                                               

2-5) متخصصان مراقبت های اولیه                                                                       

2-6) پزشکان مراقبت های اولیه                                                                           

2-7) آرای روان شناسان موافق با دین                                                                   

2-8) ویلیام جیمز                                                                                               

2-9) کارل گستاویونگ                                                                                     

2-10) دین و سلامت روان                                                                                  

2-11) مقابله ی دینی با تنش                                                                               

2-12) خشنودی خوش بینانه از زندگی                                                                 

2-13) تفسیر خوش بینانه از مرگ                                                                        

2-14) افسردگی و خودکشی                                                                              

2-15) اضطراب                                                                                                

2-16) مصرف سوء الکل و دارو                                                                          

2-17) مطالعات درمانی                                                                                      

2-18) سازو کارهای ممکن برای تاثیر دین                                                           

2-19) دین و سلامت بدن                                                                                   

2-20) فشار خون بالا                                                                                         

2-21)سکته مغزی                                                                                              

2-22) بیماری قلبی                                                                                            

2-23) سرطان                                                                                                   

2-24) مرگ ومیر ناشی از همه علل                                                                     

2-25) سایر مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیر دین داری بر جسم و روان

 انسان                                                                                                               

فصل سوم : روش پژوهش

3-1) مقدمه                                                                                                       

3-2) جامعه ی آماری پژوهش                                                                             

3-3) نمونه ی آماری و روش نمونه گیری                                                             

3-4) طرح پژوهش                                                                                            

3-5) روش دست یابی به داده ها                                                                         

3-6) پرسش نامه ی نگرش مذهبی                                                                       

3-7) پرسش نامه ی سلامت عمومی                                                                     

3-8) اعتبار پرسش نامه ی سلامت عمومی                                                                        

3-9) پایایی پرسش نامه ی سلامت عمومی                                                                       

3-10) روش نمره گذاری پرسش نامه سلامت عمومی                                            

3-11) مقیاس های سلامت عمومی                                                                       

3-12) پرسش نامه ی خودکارآمدی                                                                    

3-13) روش جمع آوری داده ها                                                                          

3-14) روش اجرای اصلی پژوهش                                                                       

3-15) روش آماری                                                                                           

فصل چهارم : یافته ها

4-1) مقدمه                                                                                                       

4-2) داده های تحلیل شده                                                                                  

4-3) فرضیه های پژوهش و تائید  یا  عدم تائید آنها                                                           

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1) مقدمه                                                                                                       

5-2) نتایج تحقیق و بحث و بررسی                                                                     

5-3) محدودیت های پژوهش                                                                             

5-4) پیشنهاد های  تحقیق                                                                                   

منابع و ماخذ                  

دانلود سری جدید تصاویر با کیفیت مذهبی / بخش سوم

اختصاصی از فی دوو دانلود سری جدید تصاویر با کیفیت مذهبی / بخش سوم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

با عرض ادب و احترام سلام علیکم در این مجموعه ی زیبا شما عزیزان 40 تصویر با کیفیت را خواهید دید که از سری جدید تصاویر مذهبی هستند.

دانلود پایان نامه بررسی رابطه نگرش مذهبی با نگرش به تقلب دانشجویان دانشگاه ایذه

اختصاصی از فی دوو دانلود پایان نامه بررسی رابطه نگرش مذهبی با نگرش به تقلب دانشجویان دانشگاه ایذه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در این پست می توانید متن کامل پایان نامه بررسی رابطه نگرش مذهبی با نگرش به تقلب دانشجویان دانشگاه ایذه با فرمت ورد word دانلود نمائید:

 چکیده :

نقش متغیرهای شناختی، شخصیتی و اجتماعی در تبیین رابطه بین نگرش مذهبی و و تقلب دانشجویان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما کمتر به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفته است؛ بدین‌منظور در این پژوهش به بررسی رابطه نگرش مذهبی و تقلب پرداخته شده است.

هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه بین نگرش مذهبی و تقلب دانشجویان دانشگاه ایذه بوده و فرضیه اصلی تحقیق این است که بین نگرش مذهبی و تقلب دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه رابطه وجود دارد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. نمونه مورد بررسی 100 نفر از دانشجویان که در رشته‌های مختلف علوم تجربی، علوم انسانی و ریاضی فیزیک و …در سال تحصیلی           88-89 مشغول به تحصیل بودند و به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده از میان پنج کلاس انتخاب گردیدند. آزمون نگرش مذهبی (دارای 20 سؤال، سه گزینه‌ای) و پرسشنامه پژوهش (GHQ) برای سنجش ملاک‌های سلامت، شامل مذهبی بودن ، ارتباط با خداوند، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی به عنوان ابزار تقلب تحقیق استفاده شد و داده‌های به‌دست آمده با روش آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم‌افزار (SPSS-13) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بین نگرش مذهبی و وتقلب  (r = -0/23)، همچنین بین نگرش مذهبی و اضطراب(r = -0/20) و اختلال در کارکرد اجتماعی (r = -0/21) در سطح معناداری (p<0/05)رابطه وجود دارد؛ اما بین جسمی‌سازی و افسردگی با نگرش مذهبی رابطه معنی‌داری دیده نشد. ضرایب همبستگی منفی بدین‌معنی است که هرچه نگرش مذهبی بالاتر باشد، علائم دیدگاه مذهبی و درنتیجه تقلب بیشتر است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که نگرش مذهبی با افزایش تقلب دایان در رابطه است. پژوهش‌های آینده لازم است میزان تعمیم‌پذیری این یافته‌ها را بررسی کنند.

مقدمه

اگر دانشجویی یک بار از طریق تقلب موفق شود نمره ی خوبی بگیرد دیگر نمی تواند با فکر خودش امتحان دهد ودر مقابل وسوسه ی نوشتن ازروی دست دیگران پایداری نکند.

بیشتر دانشجویان در طول سالهای دانشگاه حداقل یکی دوبار تقلب می کنند ودر بیشتر این موارد بدون ان که مطلب درسی را فهمیده باشند با نمره ی غیر واقعی به کلاس بالا راه می یابند و این موضوع مشکلات بسیاری را بوجود می آورد بیشتر والدین می خواهند فرزندان آنها درک کنند که تقلب کردن کار درستی نیست حتی اگر بدون تقلب نمره ی بالا تری را نگیرند . (عبدالوهاب،1999) در یک تعبیر خشن شاید بتوانیم بگوئیم فردی که تقلب می کند مانند کسی است که دزدی میکند اما با شیوه ی دیگر. همانطور که در دزدی پنهان کاری، ترس و تجاوز به حقوق دیگران وجود دارد در تقلب هم وجود دارد.اما گفته میشود که تقلب میتواند چیزی شبیه دروغگوئی باشد. به نظر میرسد که فرد سالم نباید تقلب کند گر چه نتواند به همه سئوالات امتحانی پاسخ دهد. چون او میداند تقلب از سنخ چه نوع اعمال و رفتاری است. (آزاد،1381)

روانشناسان تقلب را یک بیماری روحی شخصیتی میدانند ومی گویند وقتی یک پیام روشن ودقیقی در مورد نادرستی تقلب به دانشجو نمی دهیم وبه اندازه ی کافی آن را اشکار نمی کنیم چگونه می توان انتظار داشته باشیم آنها در دانشگاه تقلب نکنند. ( الوندی ،1382)در همین راستا برخی مطالعات دلیل اصلی بروز تقلب را ناشی از دو عامل میدانند :

1-فشار ها وانتظاراتی که بر دانشجوه هان برای کسب موفقیت وارد میشود .

2- برآورد دانشجویان از احتمال گیرافتادن او در جریان تقلب .بنابر این معلم برای به حداقل رساندن تقلب می تواند اقدامات متعددی را انجام دهد. در این مقاله سعی بر ان است. علل گرایش دانشجویان به تقلب و راهکارهای پیشنهادی برای آن را بررسی کنیم.

بیان مساله :

دلیل گسترش بسیاری از رفتارهای ناهنجار در جامعه از جمله تقلب در محیط‌های آموزشی، این است که افراد با انجام رفتار خلاف قانون، به خواسته خود می‌رسند یا به بیان علمی رفتار بد پاداش می‌بیند؛ یعنی رفتار بد نتیجه می‌دهد. بعضی از این افراد نیز شاید نه از روی نیت بد بلکه از روی اضطرار دست به تقلب می‌زنند. (اوجی،1382).

به هر حال علت هر چه باشد، تقلب موریانه‌ای است که بنیان آموزش را می‌خورد. در بسیاری موارد با دانشجویانی روبه‌رو شده‌ام که با تعجب می‌پرسند مگر می‌شود که کسی تقلب نکند یا حتی باور نمی‌کنند که کسی در طول تحصیل تقلب نکرده باشد! در مقایسه با دو دهه پیش که خودم روی صندلی و نیمکت کلاس می‌نشستم، تصور می‌کنم در حال حاضر از قبح تقلب تا اندازه‌ای کاسته شده است. شاید توجهی که مسئولان نظام آموزشی به دیگر مسائل می‌کنند، سبب شده است تا از توجه به این ناهنجاری که به‌صورت نگران‌کننده‌ای متداول شده است، بازبمانند. اگر قرار است کیفیت آموزش در تمام سطوح ارتقا یابد، یکی از راه‌های آن اِعمال مقررات موجود در زمینه برخورد با تقلب است. (بروستاد ،1998)

اهمیت و ضرورت تحقیق :

این تحقیق صرفاً در رابطه با مسائل آموزش و پرورش و نظام آموزش و پرورش کشور می باشد و با توجه به بررسیها وتحقیقاتی که در این زمینه می شود می توان   مشخص نمود که چه عواملی می توانند در نظام آموزش و پرورش دخیل باشند و از این عوامل چه عواملی مضر و چه عوملی می توانند مفید باشند .و چه عواملی می تواند به بهتر درس خواندن دانش آموزبدون افکار منفی و تقلب با دل سرشاز از اطمینان و تکیه به خداوند و نگرش مثبت (مذهبی) می توان باشد .

بررسی نمودن این عوامل و تحقیق و کار کردن بر روی آنها می توان بررسی رابطه نگرش به تقلب و نگرش مذهبی در بین دانشجویان و از آنجائیکه تعلیم و تربیت امریست پیوسته ،مستمر و همه جانبه ، تاثیر فاکتورهای چون شراط خانواده و میزان تحصیلات و آگاهی اولیاء شرایط فرهنگی و اقتصادی   و مجموعه شرایط محیط آموزش بر یکدیگرو نتیجتاًدر تعلیم و تربیت امری است اجتناب ناپذیر ، لذا مطالعه هر یک بدون در نظر گرفتن تاثیر و تاثر شرایط دیگر امریست دشوار با این پیش فرض ما برای تاثیر میزان تحصیلات و آگاهی اولیاء و دانش آموزان   در عملکرد تحصیلی فرزندانشان را مورد بررسی قرار داده ایم .

از مجموعه نظرات روان شناسی اجتماعی ، روان شناسی تربیتی در روانشناسی رشد چنین بر می آید که دانشجویان همه مهارتهای و ارزشها را از محیط خود کسب می کنند و اولین محیط اجتماعی مهم خانواده است و بعد دانشگاه چه آگاهانه و چه ناآگاهانه ، چه مستقیم و چه غیر مستقیم تحت تاثیر پدر و مادر خود قرار می گیرندو در دانشگاه تحت تاثیر اساتید و مجموعه پیرامون آن . و به دست آنها تربیت می شوند .

 اهداف تحقیق :

الف-هدف کلی:

هدف کلی از این انجام این تحقیق بررسی رابطه نگرش به تقلب با نگرش مذهبی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه در سال های 88-89 بوده است .

ب-اهداف اختصاصی:

– بررسی رابطه نگرش به تقلب با نگرش مذهبی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه در سال های 88-89

– بررسی سطح سواد دانشجویان پسر شهرستان ایذه در سال 88-89 دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

– بررسی سطح سواد دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

– بررسی رابطه شغل دانشجو و میزان سواد و یادگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

– بررسی بررسی میزان تدریس اساتید در کلاس و سطح تفهیم دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

– بررسی رابطه امادگی ذهنی دانشجو در روز امتحان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

– بررسی میزان ترس و دلهره دانشجو در کلاس درس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

 فرضیه های تحقیق :

فرضیات تحقیق عبارتند از:

1- بین نگرش مذهبى به تقلب تفاوت وجود دارد.

2- بین میزان تحصیلات والدین و نگرش مذهبى رابطه وجود دارد.

3- بین نگرش مذهبى به تقلب و پایه تحصیلى رابطه وجود دارد.

4- بین نگرش مذهبى و الگوهاى موردتقلب مورد ارائه به دانشجویان از طریق رسانه‏هاى گروهى رابطه وجود دارد.

5- بین وضعیت اقتصادى خانواده و تقلب و نگرش مذهبى دانشجویان رابطه وجود دارد

تعریف واژه های بکار رفته :

تقلب چیست:

همه ما با معنی و مفهوم تقلب آشنا هستیم گر چه تقلب میتواند به مصداقهای زیادی تعمیم داده شود اما منظور ما تقلب در امتحانات درسی است.شاید کمتر کسی باشد که تقلب نکرده باشد اما این گستردگی باعث آن نمی شود که زشتی آنرا از بین رفته بدانیم. بلکه تلاش ما باید این باشد که با این پدیده مبارزه کنیم. ( اوجی،1382)

این مقاله می کوشد علل گرایش دانشجویان ابتدایی به تقلب و راهکارهای پیشنهادی برای جلوگیری از تقلب را بررسی کند و متغیرهای که در آن وجود دارد عبارتند از:دانشجویان ، معلم ها، دوستان، والدین. که هر کدام از این متغیرها به نحوی با هم دیگر رابطه دارند ومی توان گفت که علل تقلب بعضی از دانشجویان می تواند معلم ودوستان و والدین باشد. (رمضانی،1382).

مثلا:  برخی از والدین به جای دانش فرزندشان صرفاً به نمرات وی تکیه کرده و چنانچه نمره ممتاز یا قابل قبولی نگیرد، مرتب او را با دیگر دانشجویان مقایسه و سرزنش می کنند.

ویا دلیل دیگر معلمان ودانشگاه است،به این دلیل که درصد قبولی کلاس و یا دانشگاه یا دانشگاه بالا برود در سرجلسات امتحان با مسامحه کاری برخورد می کنند. .(کین ولارکین،1999).  و دانشجویان هم برای درس نخواندن و تنبلی و گرفتن نمرات غیر واقعی عادت به تقلب کردند و این واقعیت مخصوصا در مدارس ابتدایی و راهنمائی رخ داده است.

و از اهداف دیگر این مقاله عبارتند از :

1-راهکار های پیشنهادی به معلمان و والدین برای جلو گیری از تقلب .

2- راهکار های پیشنهادی به خود دانشجویان برای جلوگیری از تقلب .

3-توضیح انواع روش های تقلب در دانشگاه ها ورا ههای جلوگیری از ان.

4-بیان نتایج تقلب از نظر روانی .

5-و….

معنای تقلب در ذهن یک دانش آموز چیست؟

تا به حال از خودتان پرسیده‌اید! در معنای لغوی تقلب می‌خوانیم: وارد شدن در کاری به نفع خود و به ضرر دیگری، حقه زدن و دغل‌کاری کردن. از کنار تقلب؛ حتی از کنار کلمه‌اش ساده نگذرید وقتی معنایی به این وحشتناکی دارد: حقه زدن، دغل‌کاری کردن! شاید به نظرتان تقلب کردن دانش‌آموزان یک عمل ساده و حتی عادی بیاید که رزوی شما هم انجام داده‌اید اما همین خطاهای کوچکی که اتفاق می‌افتادند کم‌کم بزرگ می‌شوند؛ بزرگ‌تر می‌شوند و عدم توجه به آنها تبدیل می‌شود به تهدیدی برای جامعه و ترویج فرهنگ تقلب و دروغ و از دیگران سوءاستفاده کردن، تقلب در مردسه؛ تقلب در رعایت نوبت صف اتوبوس، تقلب در انتقال حقیقت و ساده بگوییم تقلب یعنی دروغی که نباید ساده از کنار آن گذشت. نمره دروغین، مثل حرف دروغ است مثل عملکرد دروغ است که اگر حل نشود، درون ما و فرزندان و دانش‌آموزانمان نهادینه می‌شود. (لوزوف، 1999)

همان‌طور که شاید خیلی از ما تا به حال به معنای تقلب و تاثیر آن روی زندگی‌مان دقت نکرده‌ایم بچه‌ها و دانش‌آموزان و دانشجویان هم معنای تقلب را نمی‌دانند و این اولین و مهم‌ترین و کاربردی‌ترین راه برای جلوگیری از تقلب است.

روان‌شناسان توصیه می‌کنند اگر متوجه شدید دانش‌آموز یا فرزندتان مدام در حال تقلب کردن است به جای اینکه اول از همه شروع به مواخذه کردن او کنید، اول معنای تقلب را برای او توضیح دهید. (ویلیامز،2006)

اگر دانش‌آموز یا فرزند شما به‌گونه‌ای تربیت شده باشد که نسبت به این مفاهیم

ـ دروغگویی، دزدی ـ احساس بدی داشته باشد وقتی متوجه شود این نوع عملکردش هم به نوعی دروغگویی یا دزدی و فلان به حساب می‌آید: نیروی کنترل درونی‌اش خودبه‌خود جلوی عملکرد نادرستش را می‌گیرد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

قالب حرفه ای محرم 1 برای رزبلاگ

اختصاصی از فی دوو قالب حرفه ای محرم 1 برای رزبلاگ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

قالب حرفه ای 1 برای رزبلاگ، قالب حرفه ای با موضوع مذهبی ویژه ماه محرم برای رزبلاگ، قالب حرفه ای مذهبی ویژه ماه محرم رزبلاگ

 

 

لایک گروپ سعی می کند به شعار خود وفادار مانده و قالب های متفاوتی را در اختیار کاربران محترم سایت قرار دهد.

قالب های سایت لایک گروپ در بهینه ترین حالت طراحی شده اند ولی لایک گروپ ادعایی در مورد بی عیب و نقص بودن قالب ها ندارد.

 

لایک گروپ صمیمانه از شما می خواهد با همدلی خود در مواجهه با نقص های احتمالی قالب ها، راه برای ارائه خدمات بهتر هموار کنید تا لایک گروپ بتواند در فضای صمیمانه و دوستانه روز بروز کارهای بهتر و کاملتری تقدیم

شما نماید.

 

توجه:دوستان عزیز تمامی قالب های این سایت با قیمت بسیار کم به فروش می رسد و اگر سایت های دیگه ی .طراحی قالب رو مشاهده کنید و از قیمت هاشون مطلع باشید .به ارزانی قالب های ما پی می برید

  

 قالب برای رزبلاگ: قیمت 5000 تومان

دموی قالب:کلیک کن

 

دانلود پایان نامه با موضوع بناهای مذهبی

اختصاصی از فی دوو دانلود پایان نامه با موضوع بناهای مذهبی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 چکیده

مکانهای مذهبی، مساجد، مصلا و…. هموار ه نقش تعیین کننده ای در اعتلای فرهنگ، سیاست، علم و سایر شئونات تمدن ایفا نموده اند. این تحقیق معماری، بدنبال خلق فضایی بمنظور ارائه و انجام فعالیتهای مذهبی و در کنار آن ارائه فعالیتهای خدماتی و فرهنگی تحت عنوان مصلا بزرگ فردیس کرج، می باشد. در بخش شناخت با طرح مباحث مختلف مرتبط با موضوع به بازشناسی عوامل تأثیرگذار در فرآیند طراحی پرداخته شده. در بخش دوم ( کاربرد) ازنتایج حاصل در بخش اول بمنظور خلق فضای معماری بهره گرفته می شود. در این تحقیق سعی برآن شده است تا فرآیند شناخت و کاربرد آن در طراحی معماری رعایت شده و مسیر رسیدن از سئوال به جواب بدرستی طی گردد.

در بخش اول مباحث و موضوعات مطرح شده در سه عرصه دانش معماری یعنی شکل، معنا، و عملکرد می باشند و در بخش دوم پس از تدوین مبانی نظری، اهداف، اصول ومعیارهای طراحی بمنظور شکل گیری ایده اولیه طرح حرکتی از کل به جز طی می گردد و پس از شکل گیری ایده اولیه بمنظور تکمیل فرآیند حرکتی از جزء به کل داشته وایده اولیه در پرتو تأثیرات نظامهای برنامه ریزی فیزیکی و سازماندهی فضایی و نیز نظام نمادین، نظام هندسی، نظام زیبائی شناسی و نظام سازه، به طرح نهای ختم می گردد.

 پیشگفتار

بی شک بناهای مذهبی در طول زمان همواره مورد توجه و احترام ملل و اقوام مختلف بوده است و بدین جهت پیوسته کاملترین تجربه های هنری هنرمندان برجسته هر دوره تاریخی در خدمت معماری و تزئین نقوش بکارفته در احداث چنین اماکنی بوده است. این علاقه و توجه و بذل سرمایه های مادی و معنوی نه از باب منافع اقتصادی و مقاصد مادی، بلکه بر مبنای کشش و علاقه ای قلبی براساس گرایش فطری مردم به مکاتب الهی بروز کرده است. چه بسا مردمی که با مشکلات اقتصادی دست به گریبان بوده، اما در سرمایه گذاری بر مظاهر معنوی از جمله بناهای وابسته به مقدسات مذهبی از هیچگونه تلاشی فروگذار نکرده اند بناهای رفیع و باشکوهی که در طول تاریخ برمعابد، مساجد سربرافراشته اند همواره با یک پشتوانه قلبی و عشق حقیقی همراه بوده است. در تاریخ اسلام مکانهای مذهبی همواره در رأس توجه مردم، بویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است. در دوره هایی که اثری از پیشرفت های علمی در هیچ کجای عالم دیده نمی شود برجسته ترین آثار معماری جهان، از میان مکانهای بزرگ مذهبی اسلام در جای جای سرزمین های اسلام بجای مانده است. اگرچه به علل گوناگون بویژه هجوم نیروهای متجاوز بیگانه به کشورهای اسلامی بسیاری از این ابنیه مهم و تاریخی دچار تخریب و ویرانی شده و آثار مهم مکتوب و میراث فرهنگی مسلمین که دستخوش غارت و آتش سوزی در کتابخانه های مهم جهان اسلام شده است، ما را از گنجینه های مهمی محروم کرده است با این حال آنچه برجای مانده، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری بکاررفته در بناهای مذهبی بزرگ اسلامی، بویژه آنکه درمعماری و کاشیکاری بناها مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل وفرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند، و فضای بوجود آورنده که انسان شیفته معنویت را بسوی خود می کشاند.

اگرچه متأسفانه بعلت افول قدرت سیاسی جهان اسلام پس از آنکه حاکمیت سیاسی در دست افراد نااهل و فرصت طلبی قرار گرفت، نقش بناهای مذهبی را در سرنوشت اجتماعی و سیاسی و معنوی مردم کمرنگ ساخته، ولی امید می رود در زمان حاکمیت جمهوری اسلامی، مکانهای مذهبی جایگاه ویژه خود را پس از قرنها بازیابد و مجد و عظمت معنوی و حقیقی جهان اسلام بار دیگر احیاء گردد.

فصل دوم

 «مفاهیم مرتبط با موضوع »

مقدمه:

اسلام اندکی پس از ظهور، در تمامی کشورهای پیرامون شبه جزیره عربستان و حتی کشورهای دور دست پذیرفته شد و تمامی عرصه های زندگی خصوصی و اجتماعی آنان را تحت تأثیر قرار داد. همراه با گسترش اسلام مکانهای مذهبی اسلامی به عنوان مهمترین عامل فیزیکی و پایگاه اسلامی در تمام کشورهای متأثر از فرهنگ اسلامی بنا گردید. مکانهای عبادی اسلام تا حدود زیادی مرکز فعالیتهای فرهنگی می باشد ارتباط مکانهای مذهبی اسلامی با مسئولان حکومتی و افراد قدرتمند جامعه و اشخاص مؤمن و سرشناس باعث می شود که چنین مکانهایی همانند مراکز ارتباطی نهادهای اجتماعی عمل کنند. مراسم مذهبی سنتی اهمیت خاص خودشان را دارند و آن اینست که ما را در تجربه جمعی پرستش سهیم می کند اما هرگز نباید فراموش کرد که تجربه مذهبی در درجه اول یک تجربه عملی عشق است. ما می توانیم از کتابها پیروی کنیم، بر قلبها حاکم شویم و نحوه رفتاری خاصی را برگزینیم ولی هیچکدام فایده ای ندارد. این دل است که تصمیم می گیرد و تصمیم دل قانون است.

 گذری بر اهمیت مکانهای مذهبی

بناهای مذهبی همواره مورد احترام و توجه ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ بوده است و به لحاظ همین اهمیت پیوسته کاملترین تجربه های هنری هنرمندان برجسته هر دوره تاریخی در خدمت معماری و تزئین نقوش بکار رفته و در احداث چنین اماکنی بوده است. ایرانیان در همه آثار هنر و معماری قبل از اسلام خویش، نوعی هنر و معماری متکی بر تجربیات فنی و مستقل از هنر و معماری شیوه های بیگانه را دارا بوده اند و به وسیله آنها انواع ارزشهای فضایی را در دوران خود شکل داده اند

تاریخچه مکانهای مذهبی قبل از اسلام در ایران:

گوهر معماری ایرانی؛ منطق ریاضی و عرفانی آن است. درون گرایی و کشش معماران ایرانی بسوی حیاط ها و پادیاوها و گودال باغچه ها و هشتی ها و کلاه فرنگی ها که شبستان ها را گرداگرد خود گرفته و محیط های دلکش و خودمانی بوجود آورده که از دیرباز جزء منطق معماری ایرانی بوده است. همچنانکه در کاخهای تخت جمشید می بینیم که پیرامون حیاطی، اتاقها، تالارها، و ایوانها جای دارد، یا فضاهای کاخ ساسانی سروستان و خانقاه و سراهای قبل از اسلام دیده می شود. در دوره هخامنشیان یکسری آتشکده در شوش وتخت جمشید ساخته شده که با سبک معماری هخامنشی با پوشش مسطح و تیرچوبی است و این ادامه داشته است تا زمان اشکانیان: معابدی با سبک چهارطاقی و چهار ایوانی با سبک معماری پارتی و خراسانی برای عبادت مغ ها و زرتشتیان ساخته شد.

در زمان ساسانیان معابد چهار طاقی رشد ویژه ای پیدا کرد از جمله می توان آتشکده نیاسر را مربوط به باین دوره دانست و ا زجمله طرح تزئینی این دوران طرحهای ارسبک و اسلیمی، شیار تزئینی، گوشواره را که از رومیان و یونانیان اخذ کرده بودند و از عناصر مهم معماری ساسانی شد.

تاریخچه مکانهای مذهبی بعد از اسلام در ایران:

با ورود مسلمانان به ایران و واردشدن تمام ارزشهای راستین الهی به این مرزوبوم تاروپود جامعه طبقاتی ساسانی یکباره فروریخت و طرحی نو برای زندگی وحیات آدمیان پی ریزی شد. جامعه متفرق ایرانی که نتیجه منطقی اختلافات ادیان جاهلی بوده است با پیام جدیدی که ارتش اسلام از سرزمین رسولخدا(ص) برای آنها به ارمغان آورد به ندای فطرت خداپرستانه انسانی خویش گوش فرا می دهد و پس از مدت کمی جامعه ایرانی به دین جدیدی روی آورد، با همه این احوال معماران ایرانی و مسلمان از زمان ورود اسلام به ایران در ایجاد فضاهای معمارانه با اسلوب ایرانی و با هدف الهی دچار وقفه شده اند. این وقفه شامل مدت زمانی است که آنها بمنظور آشنایی با خواست و هدفهای اسلام از فضاهای معماری صرف کرده اند آثار این دوره فقط تقلیدی بود از سبک و شیوه ساخت معماری اسلامی مسلمانان عرب، که نمود بیشتر آن در خطه خراسان( تمام نواحی مشرق چون کشور ترکمنستان، افغانستان و …) دیده می شود. سبک معماری مذهبی تقلیدی این زمانی به این نحو بود که مسجد محوطه ای را با دیوار خشتی محصور کرده و سایبانی برروی این محصوره به وسیله چوب و حصیر می ساختند. مسجد، کوچه میرنطنز، مسجد سراور گلپایگان و مسجد حاجتگاه ابیانه ازاین نوع اند.

بعد از این مرحله شبستان یا چهلستون با ردیف پوشش ضربی متداول شد مانند مسجد جامع فهرچ یزد – مسجد شوش و تاریخانه دامغان و مسجد جامع نائین. در این دوران از معماری قبل از اسلام وشیوه های مستقلانه و برخاسته از خلاقیت و نوآوری خود معماران خویش ذوق ایرانی بهره فراوان گرفته شد.

از تزئینات مهم این دوران در بناهای مذهبی می توان طرح ارسبک و اسلیمی دوران ساسانی شیار تزئینی که برگرفته از قبل از اسلام بود ولی در دوران بعد از اسلام کاربرد فراوان و متنوعی پیدا کرد و انواع مختلفی از آن پدید آمد. از دیگر موارد تزئین در دوره اسلامی گوشواره ای است که از پلان مربع قبل از اسلام به پلان دایره ای با سقف مدور تبدیل شد. از دیگر موارد تاریخی تزئین بناهای مذهبی ایران بعد از اسلام، پیچ تزئینی بوده که از قدیم الایام در ایران کاربرد داشته است. و خیلی از موارد دیگر چون طاق نما و گچبری و کاشیکاری و …. را نام برده و روند کاربرد تاریخی آنها را بررسی کرد.

« مصلا، تعریف و مشخصه های آن»

مصلا یکی از بناهای مذهبی اصلی در اسلام بشمار می آید و اقامه نمازهای عیدین و جمعه نیز از مهمترین عملکردهای آن است اما تفاوت عمده ای بین آن و مسجد نمی توان قائل شد همانگونه که از قول پیامبر اکرم(ص) نقل شده:« هرکجا نماز برپا دارید همانجا مسجد است». بنابراین می توان گفت که در اسلام مسجد لزوماً نشان از ساختمانهای مشخص با ویژگی های مشخصی ندارد. و تنها مشخصه اصلی آن مکانی جهت اقامه نماز می باشد.

واژه مصلا در فرهنگ لغت فارسی به معنای«عیدگاه» ترجمه شده است، محلی برای برگزاری مراسم اعیاد اسلامی و خواندن نمازهای مربوطه، محلی باز و دلگشا و مفرح که در آن ساختمانی نیست و فقط بنایی که محل ایستادن امام و جهت قبله را نشان می دهد می باشد. درمصلا تأکید بیشتری نسبت به بی سقف بودن آن شده است لذا از این جهت تعریف مصلا: مکانی روباز جهت اقامه نمازهای عید قربان، عیدفطر و همچنین نماز استسقاء درنظر گرفته می شود.

در ابتدای ظهور اسلام، حضرت محمد(ص) با اینکه منزل خود را تبدیل به مسجد نموده و نمازهای عادی را در آنجا برگزار می کردند، نمازهای غیرعادی همانند نماز اعیاد و باران و… در خارج از شهر که بیشتر زمینهای زراعتی و یا زمینهای بیشتر شبیه به محل خرمن کوبی که صاف و هموار بود برگزار می کردند. پیروی از سنت پیامبر ایجاب می کند تا مرزامکان مصلا را همچون مصلای آن حضرت بسازیم بویژه آنکه روایات فراوانی از پیامبر اکر(ص) و اهل بیت گویای آن است که نماز عیدفطر و قربان در صحرا و یا مکانی روباز برگزار شود.

در روایات آمده است پیامبر اکرم(ص) فرموده اند:« دوست دارم نماز عیدفطر و قربان را زیر آسمان بجای آورم». پیامبر حتی کف مصلای خود را با حصیر و بوریا فرش نمی کرد، زیرا دوست داشت در نمازهای عیدین پیشانی را برزمین عریان بگذارد بطورکلی با بررسی نمونه ای از طرح های مصلا می توان فهمید که اولاً فضای مورد استفاده بعنوان مصلا هیچگاه همانند مسجد ازمعماری سنگین و حجیمی برخوردار نبوده است ثانیاً نمی توان تغییر و تحول عمده و مهمی را در طرح مصلا همانند تحولاتی که در طرح مساجد اتفاق افتاده منظور کرد. اما با توجه به گسترش جوامع و فرهنگ اجتماعی می توان فضاهایی متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی جامعه در کنار آن در نظر داشت که در طرح ارائه شده در این رساله تا حدود زیادی به این مطلب توجه شده است.

مسجد: معرفی و سیر تحول آن

« ان بیوتی فی الارض المساجد» مساجد خانه های من در زمین است. اسلام به معنی تسلیم بودن به خواست و اراده خداوند است و خداوند تمام ادیان آسمان خود را به نوعی زیر مجموعه این دین کامل می داند. قبل از دین اسلام و ساخت مساجد خانه کعبه که طراح آن خداوند و مجری آن پیامبران بودند اولین خانه ای بود برای پذیرش توبه آدم و محل عبادت و قیام او، جدار آن فقط یک پوسته است با دری به درون وحجم آن یک مکعب( یعنی منظم ترین حجم با سطوح مشابه و یکنواخت برای آرامش وسکون انسان) چون چها رضلعش بر چهار وجه انسان منطبق است و در او ایجاد سکون می کند. پلانش مربع است و پوسته داخلی آن بدون روزن که حریمی مناسب است که نگاه انسان را از افق برگیرد. ابتدا سقف نداشته و بعداً سقف گذاشته اند.

بعد از ظهور دین مبین اسلام، بناهای مذهبی یکی از اساسی ترین عناصر بافت وساخت و شکل شهرها بوده و هستند، دربین بناهای مذهبی درون شهر و روستا، مسجد جایگاه ویژه ای دارد، مسجد به مثابه برجسته ترین عنصر معمارانه منبعث از دین اسلاام از اولین ازمنه حضور مدنی این دین، با جامعه همراه بوده است. مساجد هم یکی از مخلوقات الهی است و هم بیت الله لذا نباید عظمتی از جنس عظمت دیگر بناها داشته باشد.( مساجد یذکر فیها اسم الله کثیراً) مساجد چنین است که خدا در آنها زیاد یاد می شود. مسجد در واقع محلی برای اجتماع سیاسی- مذهبی اقتصادی و فرهنگی جامعه است. مساجد خانه های خدا در زمین است. همانطوری که ستارگان برای اهل زمین می درخشند مساجد نیز برای ملکوتیان نورافشانی می کنند.مسجد یک فضا و بنای عمومی و یک عنصر شاخص معمارانه است که عمیقاً یک عرصه فرهنگی- مذهبی در تصویر ذهنی شهروندان و شهرسازان متبادر می شود، مسجد را می توان محوری ترین، کانونی ترین، عنصر کالبدی متبلورکننده مدیریت جامعه اسلامی دانست. مسجد کانون عبادتی، اجتماعی و فرهنگی و پویایی است که هرگز نمی تواند از ساختار اجتماعی، و شهری آن جدا شود واژه مسجد در قرآن کریم، با تأکید واضح به خانه کعبه در مکه معظمه چنین آمده است:

« قدندی تقلب وجهک فی السماء فلند لینک قبله ترضیها فول وجهک شطر المسجد الحرام و حیث کنتم فولوا وجوهکم شطره بقره آیه 144» ما توجه تو را به آسمان به انتظار وحی و تغییر قبله بنگریم و روی تو را به قبله ای که به آن خشنود شوی بگردانیم پس روی کن بطرف مسجد الحرام و شما مسلمین هرکجا هستید در نماز روی به جانب آن بیاورید.

مسجد تنها واحد نمونه در معماری اسلامی است که همان اوان طلوع دین مبین ایجاد شد و مسلمانان در طول تاریخ برپایه فرهنگ و تمدنهای بومی و ملی خود، سلیقه ها و شیوه های هنری متفاوتی را در ساخت وساز مساجد بکار برده اند. آنان برترین سبکهای معماری و پدیده های هنری را در مساجد آفریده اند تا جائیک یکی از راههای شناخت فرهنگ و تمدن مسلمانان درهر عصری کاوش در آفرینش های هنری است که در ساخت وساز مساجد بکاررفته است.

مسلمانان بخاطر عظمت و قداستی که برای مساجد قائلند و آن را منسوب به پروردگار می دانند تلاش می کنند خانه خدا را هرچه بهتر و با عظمت تر بسازند. البته معماری بطورعام و معماری مساجد بطور خاص در هر عصر و زمانی از تحولاتی که در عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و … رخ داده تأثیر پذیرفته است. مثلاً معماری دوره هخامنشی مفاهیم قدرت و ابهت و عظمت حاکمان و یا معماری دوران صفویه مفهوم دولت را بنوعی نشان می داده است یا معماری مساجد دوران انقلاب اسلامی یادآور هنر مکتبی است.

تردیدی نیست که اسلام چگونگی بنای مسجد را همچون هر بنای دیگری تا حدود زیادی تابع شرایط زمان و مکان و سلیقه ای افراد قرار داده است زیرا هر زمان و مکان، نوع خاصی از معماری را می طلبید.

مسجد در میان اندامهای دورن هر شهر و روستا و نیایشگاه های همجوار همواره جای ویژه خود را داشته و دارد و از اندامهای دیگر نمایان تر و چشمگیرتر است، مسجد بر دیگر نیایشگاهها همان برتری را داشته که اسلام بر دیگر کیشها دارد.