لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 38
تقسیم بندی زمینها از نظر مقاومت در مقابل بار ساختمان
بطور کلی زمینها به چند دسته تقسیم می شوند :
زمین های خاک دستی: این نوع زمین ها از جمع آوری خاک های حاصل از گود برداری یا از خاک های نخاله های نباتی (خاک مخلوط) بوجود می آید چون این زمین ها اغلب از مواد اضافی مثل زباله مواد پلاستیکی و غیره می باشند به همین جهت حتی با کوبیدن و غلطک زدن تراکم آن نیز از زمین های طبیعی کمتر بوده و درنتیجه مقاومت آن در مقابل بار کمتر خواهد بود.
این گونه زمین ها یکی از نامرغوب ترین زمین برای احداث ساختمان به شمار می رود و حتی الامکان بایستی ازساختن بنا روی آن خودداری شود.
زمین های ماسه ای: این گونه زمین ها چنانچه خشک بوده و لایه های ماسه ای در سطح افق قرار گرفته باشد مقاومتش در حدود 5/1 تا 2 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد. اگر لایه های ماسه نسبت به سطح افق دارای شیب باشد و ماسه مرطوب باشد زمین حالت لغزندگی پیدا کرده و در اثر باد وارده از ساختمان، ماسه ها از زیر پی ساختمان حرکت کرده درنتیجه باعث انهدام و تخریب بنا می گردد، لذا توصیه می شد از ساخت بنا روی چنین زمین هایی خودداری شود.
زمینهای شنی : اگر این زمینها دارای دانه بندی خوب باشند به طوری که دانه های ریز فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و تولید جسم توپر و متراکمی کرده باشد و این دانه بندی به وسیله ماده چسبنده به هم متصل باشد (خاک رس به اندازه لازم) برای ساختمان بسیار مناسب بوده و مقاومت مجاز آن در حدود 5/2 و حتی 5/3 کیلو گرم بر سانتی متر مربع می باشد به این گونه زمینها، دج گفته می شود .
زمین های رسی: زمین های رسی اگر خشک و بی آب و فشرده باشد می توان برای ساختمان زمین مناسب به حساب آورد مقاومت آن در حدود 4 تا 5 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. اگر رس مرطوب بوده و نسبت به خط افق دارای شیب باشد از احداث بنا بایستی جداً خودداری کرد. زیرا در اثر نشت فوری نقاط مختلف آن ترک برداشته و باعث تخریب ساختمان می گردد. اگر ساختمانی بر روی این گونه زمین ها بنا شود دو اثر نامطلوب خواهد داشت: نخست اینکه رطوبت و آب این گونه زمین ها در اثر وزن ساختمان و فشار بر روی زمین موجب مرطوب شدن مصالح ساختمان گردیده، در نتیجه باعث خرابی ساختمان می گردد. دوم آنکه آب به تدریج در اثر تبخیر یا رانش از زیر فنداسیون (پی) خارج شده و از خود فضای خالی بجای می گذارد که این باعث نشست پی و انهدام بنا خواهد شد.
زمین های دج: زمین دج به زمینی گفته می شود که از شغل های ریز و درشت و خاک تشکیل شده باشد. مقاومت فشاری زمین های دج معمولاً در حدود 5/4 کیلوگرم بر سانتی متر مربع بوده ولی تا 30 کیلومتر بر سانتی متر مربع نیز دیده شده است.
زمین های سنگی: زمین های سنگی چنانچه از تخته سنگ های بزرگ و یکپارچه ساخته شده باشد زمینی است بسیار مناسب جهت ساختمان و مقاومت آن تا حدود 40 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد. بایستی توجه داشت که زمین های سنگی از نوع گچی برای ساختمان مناسب نمی باشد، زیرا این گونه زمین ها چنانچه در مجاورت آب قرار گیرند آب را جذب نموده و حجمش اضافه می شود و این عمل نیروی فشاری زیاد ایجاد می نماید که موجب شکاف و خرابی ساختمان خواهد گردید، ضمناً پی کنی در روی زمین های سنگی مشکل بوده وهزینه آن بسیار سنگین است.
زمین های مخلوط: این نوع زمین ها از سنگ درشت- شن- ماسه و خاک رس درست شده اند. مقاومت فشاری آن در حدود 5/2 تا 5 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشند. چنانچه این زمین ها غیر متراکم بوده و در هم فشرده نباشد برای ساخت بنا بر روی آن مناسب نمی باشد.
زمین های نامناسب: این زمین ها بی فایده و نامناسب ترین زمین برای ساختمان می باشد زیرا برای متراکم کردن آنها با استفاده از روش های قدیمی و دستی به هیچ وجه احداث بنا بر روی آن امکان پذیر نمی باشد. از این نوع زمین ها می توان زمین های باتلاقی- جنگلی- هموسی (خاک و برگ) و لجن زار را نام برد.
انواع زمین از نظر تراکم:
زمین غیرقابل تراکم: نشست ساختمان و بنا روی این گونه زمین ها تقریبا صفر و قابل اغماض بوده و مقاومت فشاری آن فوق العاده زیاد می باشد این زمین ها عبارتند از:
الف: سنگ های سخت مثل گرانیت- بازالت- کوارتیزیت
ب: سنگ های نرم مثل رس سخت که تا حدودی در مقابل آب شسته شده و کمی قابل نفوذ مـــــی باشد.
ج: زمین هایی که غیر قابل تراکم بوده ولی فوق العاده نفوذ پذیر و قابلیت شسته شدن دارد مانند زمین های شنی و ماسه ای
زمین های با تراکم متوسط: نشست ساختمان روی این گونه زمین ها کم و مقاومت فشاری آن در حدود 2 تا 5/2 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد. احداث ساختمان های سبک با طبقات کم روی این گونه زمین ها خطری ایجاد نمی کند مانند زمین های ماسه ای نرم.
زمین های فوق العاده قابل تراکم: نشست ساختمان و بنا در این گونه زمین ها فوق العاده بسیار زیاد است، زیرا نه فقط در مقابل فشار متراکم می شوند بلکه اطراف محل فشار وارده بالا آمده و مانند خمیر یا آدامس عمل کرده و ساختمان روی نشست کرده و فرو می رود، مانند: زمین های باتلاقی. احداث ساختمان روی این گونه زمین ها به هیچ وجه مناسب نبوده و ساخته نشود.
بازدید زمین و ریشه کنی:
قبل از شروع هز نوع عملیات ساختمانی باید زمین محل ساختمان بازدید شده و وضعیت و فاصله آن نسبت به خیابانها و جاده های اطراف مورد بازرسی قرار گرفته و همچنین پستی و بلندی زمین با توجه به نقشه ساختمان مورد بازدید قرار گیرد.
در صورتیکه ساختمان بزرگ باشد پستی و بلندی و سایر عوارض زمین می باید بوسیله مهندسین نقشه بردار تعیین گردد و همچنین باید محل چاه های فاضل آب و چاه آبهای قدیمی و مسیر قنات های قدیمی که ممکن است در هر زمینی موجود باشد تعیین شده و محل آن نسبت به پی سازی مشخص گردد و در صورت لزوم میباید این چاه ها با بتن و یا شفته پر شود و بعد باید محل احداث ساختمان نسبت به زمین تعیین شده و آنگاه نسبت به ریشه کنی ( کندن ریشه های نباتی که ممکن است در زمین روئیده باشد) آ محل اقدام شود و خاکهای اضافی به بیرون حمل گردد و بالاخره باید شکل هندسی زمین و زوایای آن کاملا معلوم شده و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود.
پیاده کردن نقشه:
پس از بازدید محل و ریشه کنی اولین قدم در ساختن یک ساختمان پیاده کردن نقشه ساختمان از روی کاغذ بروی زمین با ابعاد اصلی ( یک به یک) بطوریکه محل دقیق پی ها و ستونها و دیوارها و زیرزمینها و عرض پی ها روی زمین بخوبی مشخص باشد. و همزمان با ریشه کنی و بازدید محل باید قسمتهای مختلف نقشه ساختمان مخصوصا نقشه پی کنی کاملا مورد مطالعه قرار گرفته بطوری که در هیچ قسمت نقطه ابهامی باقی نماند. بعدا اقدام به پیاده کردن نقشه بشود. باید سعی شود حتما در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه پی کنی استفاده گردد. برای پیاده کردن نقشه ساختمان های مهم معمولا از دوربین های نقشه برداری استفاده می شود ولی برای پیاده پیاده کردن نقشع ساختمان های معمولی و کوچک از متر و ریسمان بنایی که به آن ریسمان کار هم می گویند استفاده می گردد برای پیاده کردن نقشه با متر و ریسمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان در یکی از امتدادهای تعیین شده و ریختن گچ یکی از خطوط اصلی ساختمان تعیین شود. و بعد خط دیگر ساختمان را که معمولا عمود بر خط اول می باشد با استفاده از خاصیت قضیه فیثاغورث رسم می کنیم. معمولا در اصطلاح بنایی استفاده از این روش را 3 و 4 و 5 میگویند. زیرا در این طریق معمولا اضلاع مثلث 3 متر و 4 متر و وتر مثلث 5 متر است و برای مکانهای کوچکتر یا بزرگتر می توان از مضربهای این اعداد استفاده نمود. مانند 30 و 40 و 50 سانتیمتر. بعد از اتمام کار پیاده کردن نقشه و قبل از اقدام به گودبرداری یا پی کنی باید حتما مجددا اندازه های نقشه را کنترل نمائیم تا حتی المقدور از وقوع اشتباهات احتمالی جلوگیری شود. برای اینکه مطمئن شویم زوایای بدست آمده اطاقها و یا چهار ضلعی های حاصل از ستون ها قائمه می باشد باید دو قطر هر چهارضلعی را اندازه بگیریم. چنانچه مساوی بودند آن چهارضلعی گونیا میباشد. به این کار اصطلاحا چپ و راست میگویند. البته چنانچه دراین مرحله چهارضلعی ها در حدود 3 الی 4 سانتیمتر ناگونیا باشد اشکالی ندارد زیرا با توجه به اینکه پی ها همیشه قدری پهن تر از سازه روی ان میباشند لذا در موقع ساختن سازه اصلی میتوان نا گونیاییها را برطرف نمود بطور کلی باید همیشه توجه داشت که پیاده کردن نقشه یکی از حساس ترین و مهمترین قسمت اجراء یک طرح بوده و کوچکترین اشتباه در آن موجب خسارت های فراوان میشود.
رپر:
با توجه به اینکه هر نقطه از ساختمان نسبت به سطح زمین دارای ارتفاع معینی می باشد که باید در طول مدت اجرا در هر زمان قابل کنترل باشد. برای جلوگیری از اشتباه قطعه بتنی با ابعاد دلخواه در نقطه ای دورتر از محل ساختمان می سازند بطوریکه در موقع گودبرداری م یا پی کنی به آن آسیب نرسد و در طول مدت ساختمان تمام ارتفاعات را با آن می سنجند به این قطعه بتنی اصطلاحا رپر می گویند. در بعضی ساختمان های کوچکتر روی اولین قسمتی که ساخته می شود علامتی می گذارند و بقیه ارتفاعات را نسبت به آن می سنجند.
گودبرداری
بعد از پیاده کردن نقشه و کنترل آن در صورت لزوم اقدام به گودبرداری می نمایند. گودبرداری برای آن قسمت از ساختمان انجام میشود که در طبقات پایین تر از کف طبیعی زمین ساخته می شود. مانند موتورخانه ها و انبارها و پارکینگ ها و غیره در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسائل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون استفاده میگردد. برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکان پذیر است عمل گودبرداری را ادامه میدهند و بعد از آن پله ای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پایین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل می نمایند. برای گودبرداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود. در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گودبرداری و حمل آن به خارج کارگاه معمولا از سطح شیبدار استفاده می گردد. بدین طریق که در ضمن گودبرداری سطح شیبداری در کنار گود برای عبور کامیون د غیره ایجاد می گردد که بعد از اتمام کار، این قسمت به وسیله کارگر برداشته میشود.
نکات مهم قبل از گود برداری:
- شناخت کافی از خاک منطقه جهت تعیین مقاومت خاک.
- قطع آب،برق و گاز با همکاری سازمانهای ذیربط .
- اطلاع دادن به نزدیک ترین ایستگاه آتش نشانی برای جلوگیری از وقفه در سرویس رسانی امداد و نجات.
- شناسایی موقعیت تاسیسات زیر زمینی.
- تعیین مقاومت ایستایی ساختمانهای مجاور و اتخاذ راهکارهایی برای ایمن سازی.
- توجیه ساکنین مجاور با هشدار های ایمنی مورد نیاز و تخلیه آنها در صورت احساس خطر ریزش.
نکات مهم در حین گود برداری:
- اگر خاک محل گود برداری خاکریز های دستی است ، لازم است گود برداری بصورت تدریجی و با مهار کامل دیواره های جانبی به وسیله شمع انجام شود.
- برای جلوگیری از ریزش دیواره های جانبی در صورت عدم محدودیت در فضا، دیواره ها باید شیب ملایمی به اندازه شیب مجاز خاک داشته باشند.
- دیواره های هر گودبرداری که عمق آن بیش از 1مترو نیم است و خطر ریزش دارد باید مهار شود.به جز مواردی که شیب دیواره به اندازه مجاز باشد.
- اگر گود برداری عمقی بیش از 3 متر داشته باشد، لازم است ابتدا محل ستونها خاکبرداری شده و با اجرای ستونها و مهار آنها ، از ریزش و رانش خاکهای سست جلوگیری شود.
- هنگامی که گود برداری پایین تر پی ساختمانهای مجاور انجام می گیرد، باید نسبت به پایداری پی های مجاور اقدام لازم بعمل آید.
- مصالح حاصل از گودبرداری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از گود ریخته شده و در صورت امکان دور از آن و در محل عاری از خطر انباشته شود.
نکات مهم بعد از گود برداری:
- زمانبندی و اجرای عملیات ساختمانی طوری تنظیم شود که بلافاصله پس از گود برداری ، عملیات مهار سازی و اجرای پی صورت گیرد.
- بعد از وقوع بارندگی ، سیل یا زلزله ذیوار های گود بازدید شده و در صورت لزوم وسایل حفاظتی تقویت شوند.
- از استقرار ماشین آلات سنگین در مجاورت لبه های بالای گود خود داری شود و در صورت اجبار اقدامات جانبی به منظور مقاومت در برابر بار اضافی بکار رود.
- جهت ایمنی عابرین پیاده و جلوگیری از سقوط افراد و اشیاء ، حصار کشی مناسب و نصب علائم خطر یا احتیاط و چراغهای هشدار دهنده قابل رویت در شب ضروری است
ضوابط و دستورالعملهای گودبرداری به عنوان بخشی از مقررات ملی ساختمان:
- عملیات خاکی
عملیات خاکی شامل مراحل خاکبرداری، خاکریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، پیکنی ساختمانها، حفر شیارها، کانالها و مجاری آب و فاضلاب و حفر چاههای آب و فاضلاب با وسایل دستی یا ماشینآلات است.
قبل از اینکه عملیات خاکی شروع شود اقدامات زیر باید انجام شود:
الف: زمین موردنظر از لحاظ استحکام و جنس خاک به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
ب: موقعیت تاسیسات زیرزمینی از قبیل کانالهای فاضلاب، قنوات قدیمی، لولهکشی آب و گاز، کابلهای برق، تلفن و غیره که ممکن است در حین عملیات گودبرداری و خاکبرداری موجب بروز خطر و حادثه یا خود دچار خسارت شوند، بررسی و شناسایی شوند و با همکاری سازمانهای ذیربط ، نسبت به تغییر مسیر دائم یا موقت و همچنین در صورت قطع جریان آنها اقدام شود.
ج: در صورتی که تغییر مسیر یا قطع جریان برخی از تاسیسات مندرج در بند ب امکانپذیر نباشد، باید با همکاری سازمانهای مربوطه و به طرق مقتضی نسبت به حفاظت آنها اقدام شود.
د: چنانچه محل گودبرداری در نزدیکی یا مجاورت یکی از ایستگاههای خدمات عمومی از قبیل آتشنشانی، اورژانس و غیره و یا در مسیر اتومبیلهای مربوطه باشد، باید از قبل مراتب به اطلاع مسوولان ذیربط رسانده شود تا در سرویسرسانی عمومی وقفهای ایجاد نشود.
ه: کلیه اشیای زاید از قبیل تختهسنگ، ضایعات ساختمانی یا بقایای درخت که ممکن است مانع انجام کار شده یا موجب بروز حادثه شود، از زمین موردنظر خارج شوند.
- تمام کارگرانی که در عملیات خاکی مشغول به کار میشوند باید تجربه کافی داشته باشند و اشخاص ذیصلاح بر کار آنان نظارت کنند. همچنین سایر افراد از جمله رانندگان و اپراتورهای ماشینآلات و تجهیزات مربوطه، باید از اشخاص ذیصلاح باشند.
- در صورتی که در عملیات خاکی از دستگاههای برقی مانند الکتروموتور برای هوادهی، تخلیه آب و نظایر آن استفاده شود، باید با رعایت مفاد به کار گرفته شده در این ضوابط نسبت به تجهیز وسایل حفاظتی مناسب اقدام کنند.
- چنانچه محل موردنظر برای عملیات خاکی نظیر حفر چاه در معابر عمومی یا محلهایی که احتمال رفتوآمد افراد متفرقه وجود داشته باشد، باید با اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه حفاری، نصب علائم هشداردهنده و وسایل کنترل مسیر، از ورود افراد به نزدیکی منطقه حفاری جلوگیری شود.
حفر طبقات زیرزمین و پی کنی ساختمان ها:
- در صورتی که در عملیات گودبرداری و خاکبرداری احتمال خطری برای پایداری دیوارها و ساختمانهای مجاور وجود داشته باشد، باید از طریق نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب، رعایت فاصله مناسب و ایمن برای گودبرداری و در صورت لزوم با اجرای سازههای نگهبان قبل از شروع عملیات، ایمنی و پایداری آنها تامین شود.
- در خاکبرداریهای با عمق بیش از 120سانتیمتر که احتمال ریزش یا لغزش دیوارها وجود دارد، باید با نصب شمع، سپر و مهارهای محکم و مناسب برای حفاظت دیوارها اقدام شود، مگر آنکه شیب دیواره از زاویه شیب طبیعی خاک کمتر باشد.
- در مواردی که عملیات گودبرداری در مجاورت بزرگراهها، خطوط راهآهن و مراکز یا تاسیسات دارای ارتعاش انجام میشود، باید برای جلوگیری از لغزش یا ریزش دیوارهها اقدامات لازم صورت گیرد.
- در موارد زیر باید دیوارههای محل گودبرداری به طور دقیق مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در نقاطی که خطر ریزش یا لغزش دیوارهها ایجاد شده، وجود مهارها و وسایل ایمنی لازم از قبیل شمع، سپر و غیره نصب و با مهارهای موجود تقویت شوند:
الف: بعد از بارندگیهای شدید
ب: بعد از وقوع توفانهای شدید، سیل و زلزله
ج: بعد از یخبندانهای شدید
د: بعد از هر گونه عملیات انفجاری
ه: بعد از ریزشهای ناگهانی
و: بعد از وارد آمدن صدمات اساسی به مهارها
ز: بعد از هر گونه ایجاد وقفه در فعالیت ساختمانی
- برای جلوگیری از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات، مصالح ساختمانی و ماشینآلات و سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسایط نقلیه با کارگران و وسایل و ماشینآلات حفاری و خاک برداری، باید اطراف محل حفاری و خاک برداری با رعایت ضوابط و دستورالعمل گودبرداری به نحو مناسب حصارکشی و محافظت شود. در مجاورت معابر و فضاهای عمومی، محل حفاری و خاک برداری باید با علائم هشداردهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، مجهز شود.
- در گودبرداریهایی که عملیات اجرایی به علت محدودیت ابعاد آن با مشکل نور و تهویه مواجه میشود، لازم است نسبت به تامین وسایل روشنایی و تهویه اقدام لازم به عمل آید.
- خاک و مصالح حاصل از گودبرداری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود. همچنین این مصالح نباید در پیادهروها و معابر عمومی به نحوی انباشته شود که مانع عبور و مرور شده یا به بروز حادثه منجر شود.
- قبل از استقرار ماشینآلات و وسایل مکانیکی از قبیل، جرثقیل، بیل مکانیکی، لودر، کامیون و غیره یا انباشتن خاکهای حاصل از گودبرداری یا مصالح ساختمانی در مجاورت گود، ضمن رعایت فاصله مناسب از لبه گود، نسبت به تامین پایداری دیوارههای گود نیز باید اقدام شود.
- در گودهایی که عمق آنها بیش از یک متر است، نباید کارگر به تنهایی در محل به کار گمارده شود.
- در محل گودبرداریهای عمیق و وسیع، باید یک نفر نگهبان عهدهدار مسوولیت نظارت بر ورود و خروج کامیونها و ماشینآلات سنگین باشد و نیز برای آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشداردهنده در معبر و محل ورود و خروج کامیونها و ماشینآلات مذکور نصب شود.
- در جایی که از بالابر برای حمل مصالح حاصل از گودبرداری استفاده میشود، باید پایههای بالابر به نحوی مطمئن در محل قرار گیرد و این مصالح با محفظه مطمئن بالا برده شوند. در استفاده از جکها باید دقت شود که جک بیش از ظرفیت مجاز بارگذاری نشود، جکها باید مجهز به ضامن باشند و به طور مداوم توسط اشخاص ذیصلاح مورد بازدید قرار گیرند. راههای شیبداری که برای عبور کارگران و افراد به کار میروند، باید دارای نردههای حفاظتی لازم باشند. در صورتی که راههای شیبدار برای عبور وسایل نقلیه به کار میروند، باید عرض راه کمتر از 4 متر نباشد و توسط نردههای مناسب محافظت گردد. چنانچه این حفاظها از چوب ساخته میشوند، قطر چوبها نباید از 20 سانتیمتر کمتر باشد.
- برای ورود و خروج کارگران در محل گودهایی که عمق آن بیش از 6 متر باشد، باید در هر 6 متر یک سکو یا پاگرد در نردبانها، پلهها و یا راههای شیبدار پیشبینی گردد، این سکوها باید به وسیله جانپناه محصور شوند.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
مقاله کامل در مورد پی سازی