لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:16
فهرست مطالب
مورفولوژی اندام های گیاهی Plant morphology
مورفولوژی ریشه
- ریشه‌های تخصص یافته
1 – ریشه‌های ذخیره ای (Storage roots)
2 – ریشه‌های تکثیری (Propagative roots)
3 – ریشه‌های تنفسی (Pneumatophores) یا Respiratory roots
4 – ریشه‌های هوایی (Aerial root)
5 – ریشه پایه (نگهدارنده) (Buttress roots)
6 – ریشه‌های انگل (Parasitic roots)
7 – ریشه کانترکتیل (Contractile roots)
مورفولوژی ساقه
- ساقه‌های تخصص یافته
1 – ریزوم یا ساقه زیر زمینی Rhizomes
2 – ساقه رونده یا استولون Runners or Stolons
3 – غده Tubers
4 – سوخ یا ساقه پیاز Bulbs
5 – کورم یا بُنه Corms
6 – تریلر Trailers
7 – پاجوش Offset
8 – کلادوفیل Cladophyll
9 – سایر ساقه‌های تخصص یافته
مورفولوژی برگ
انواع برگ
برگ آذین (Phyllotaxy)
1 – الگوی غیر چرخشی یا متناوب (Alternate pattern)
2 – چرخشی (Spiral pattern)
- برگ های اختصاص یافته
جوانه‌ها
مورفولوژی گل ها
اجزای گل
تقسیم بندی گلها از لحاظ تقارن
مورفولوژی اندام های گیاهی Plant morphology
مطالعه شکل و ساختار یک موجود زنده یا قسمت های مختلف آن با تأکیدی ویژه بر اشکال خارجی آن را مورفولوژی یا ریخت شناسی گویند. مورفولوژی اساس رده بندی گیاهی است.
گیاهان دانه دار (Spermatophytes) بطور کلی دارای اندام های رویشی شامل ریشه، ساقه، برگ و اندام های زایشی شامل گل و سایر اجزای وابسته، میوه و دانه می‌باشند.
مورفولوژی ریشه
اولین عضوی که از دانه میروید، ریشه‌چه (Radicle) است که از طویل شدن آن محور زیر لپه (Hypocotyl) بوجود می‌آید. ریشه‌چه منشاء ریشه اولیه (Primary root) است که بزودی منشعب شده و ریشه‌های ثانویه (Secondary roots) را بوجود می‌آورد. در دو لپه‌ها ریشه از نوع ریشه راست ( Tap root) است و ریشه‌های اولیه بزرگتر از ریشه‌های ثانوی بوده و ریشه اصلی نامیده می‌شوند. ریشه‌های ثانوی کوچک در این گیاهان را ریشک یا ریشه فرعی (Rootlet) می‌نامند. در برخی از دولپه‌ها و تقریباً همه تک‌لپه‌ها از نظر اندازه تفاوتی بین ریشه اولیه و ثانویه دیده نمی‌شود. این ریشه‌ها را ریشه افشان (Fibrous root) می‌نامند. ریشه‌هایی که از رشد ریشه چه بوجود نمی‌آیند و منشاء آنها سایر اندام های گیاه مثل ساقه و برگ و حتی گل می‌باشد را ریشه‌های جانبی یا نابجا (Adventitious roots) می‌نامند. برای مثال می‌توان به ریشه‌های تکیه‌گاهی (Prop roots) در ذرت اشاره کرد که معمولاً از محل پایین ترین گره ساقه منشاء میگیرند.
- ریشه‌های تخصص یافته
بسیاری از گیاهان ریشه راست، افشان و یا تلفیقی از این دو نوع را تولید می‌کنند. با اینحال، ریشه برخی گیاهان تغییراتی می‌یابند که آنها را قادر میسازد، علاوه بر جذب آب و مواد معدنی، کارهای ویژه ای نیز انجام دهند.
1 – ریشه‌های ذخیره ای (Storage roots)
اغلب ریشه‌ها و ساقه‌ها معمولاً موادی را در خود اندوخته می‌کنند. اما در برخی گیاهان، ریشه‌ها رشد یافته و مقادیر زیادی از نشاسته و سایر کربوهیدرات ها را ذخیره می‌سازند. مثال : سیب زمینی شیرین، چغندرقند، هویج، شلغم، کوکب و گیاه کاساواCassava . برخی از ریشه‌ها قادرند در خود آب ذخیره کنند. این ریشه‌ها مخصوص نواحی خشک می‌باشند. گیاه در هنگام مواجهه با خشکی از این اندوخته استفاده می‌کند. وزن این ریشه‌ها ممکن است به بیش از 70 کیلوگرم برسد.
2 – ریشه‌های تکثیری (Propagative roots)
بسیاری از گیاهان در طول ریشه‌هایشان جوانه‌های نابجا تولید می‌کنند که در نزدیکی سطح خاک قرار دارند. این جوانه‌ها، ساقه‌های هوایی بنام پاجوش (Sucker) را ایجاد می‌کنند که در قاعده خود دارای ریشه‌های کوچک بنام ریشه‌های تکثیری می‌باشند. پاجوش می‌تواند از گیاه اصلی جدا شده و مستقلاً گیاه جدیدی را بوجود آورد. تعدادی از درختان میوه مثل آلبالو و گلابی چنین ریشه‌هایی را به فراوانی بوجود می‌آورند.
3 – ریشه‌های تنفسی (Pneumatophores) یا Respiratory roots
محتوای اکسیژنی آب معمولاً کمتر از 30/1 هواست. بنابراین گیاهانیکه ریشه‌هایشان در هنگام رشد در آب قرار دارد، برای انجام عمل عادی تنفس‌شان با اکسیژن کمتری مواجهند. برخی از گیاهان مردابی ریشه‌های اسفنجی ویژه‌ای تولید می‌کنند که پنوماتوفور نامیده می‌شود که از سطح آب بیرون آمده و تبادل گاز را در ریشه‌هایی که در زیر قرار دارند، تسهیل می‌کند. این ریشه‌ها در گیاهان باتلاقی مثل گیاه چندل و حرّا دیده می شود.
4 – ریشه‌های هوایی (Aerial root)
انواع مختلفی از ریشه‌های هوایی بوسیله گیاهان تولید می‌شود از جمله آنها می‌توان به ریشه‌های ولامن Velamen roots در ارکیدها، ریشه‌های تکیه‌گاهی در ذرت و ریشه های هوایی در درخت انجیر معابد و ریشه‌های نابجای بالارونده (Climbing roots) در انواع عشقه و ریشه‌های فتوسنتزی (Photosynthetic roots) در برخی ارکیده‌ها اشاره نمود. ریشه‌های ولامن دارای اپیدرمی با چند لایه سلولند و به نظر می‌رسد که ضخامت اپیدرم در آنها در جذب آب باران به گیاه کمک می‌کند. برخی نیز معتقدند که این وضعیت از هدررفت آب گیاه جلوگیری می‌کند. در گیاه ذرت ریشه‌های پروپ باعث ایستایی بیشتر گیاه در برابر باد می‌شود. در انجیر معابد این ریشه‌ها از شاخه‌ها منشاء گرفته و تا سطح خاک ادامه پیدا می‌کنند و به عنوان ستون برای گیاه عمل می‌کنند. ریشه های فتوسنتز کننده نیز که در برخی ارکیده هایی که از آن وانیل استخراج می شود، دیده می شود. در ریشه‌های هوایی این گیاهان کلروفیل بوجود آمده و از اینرو آنها را قادر میسازد که فتوسنتز انجام داده و در جریان تولید غذا سهیم باشند. ریشه های بالارونده نیز به صعود گیاه در تکیه‌گاه کمک می‌کنند.
تحقیق در مورد مورفولوژی گیاهی
