تحقیق در مورد تربیت دینی نوجوانان و نیازهای آنها

اختصاصی از فی دوو تحقیق در مورد تربیت دینی نوجوانان و نیازهای آنها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:9

تربیت دینی نوجوانان در دو بخش: الف)مراحل تربیت دینی، ب)نیازهای نوجوانان، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
الف) مراحل تربیت دینی
ما در تربیت دینی پنج مرحله را به طور طبیعی پشت‌سر می‌گذاریم. این مراحل پیوسته و منظم، یکی پس از دیگری خواهند آمد.

1-اُنس دینی:
نخستین مرحله‌ی تربیت دینی، اُنس دینی است. کودکی که در سال‌های نخست زندگی با قرآن و نماز خواندن پدر و مادر آشنا می‌شود و در سه یا چهار سالگی در کنار آنان جانمازی پهن می‌کند و به تقلید از آنان، قیام، رکوع و سجده‌ برپا می‌کند، کم‌کم زمینه‌ای به نام اُنس و الفت دینی در او ایجاد می‌شود. وقتی فرزند شما در کنارتان سجده و رکوع کرد و سلام نماز را داد و شما دستش را به گرمی فشردید، پیشانی‌اش را بوسیدید و لب‌خند رضایت‌بخشی در صورت او شکوفا شد، به یادش می‌ماند که هر موقع این حرکات را انجام داده، از شما یک پاداش درونی و رضایت‌بخش دریافت کرده است. هر زمان با شما به مسجد آمد و شما مراعات کردید که به او سخت نگذرد و راحت و خوش‌حال باشد و ماندن خارج از حوصله‌ی او نباشد، این مراعات‌ها و ظرافت‌ها او را کم کم به نوعی وابستگی دینی گرایش خواهد داد که پایه‌ی آن اُنس والفت با دین است. ما در روان‌شناسی به این پدیده «conditioning» یا شرطی کردن می‌گوییم؛ به این صورت که اگر دو امر در مجاورت یک‌دیگر قرار بگیرد و با حضور یکی، دیگری هم حضور پیدا کند، کودک کم کم بین این‌ها پیوندی برقرار می‌کند که به آن «پیوند شرطی» گفته می‌شود. کودک در سال‌های بعد که زندگی مستقلی را دنبال می‌کند، هر وقت به یاد می‌آورد که وقتی نماز می‌خواند سیمای شما شاد می‌شد و او را تشویق می‌کردید، در او شوق و علاقه به دین ایجاد می‌شود.

دانلود مقاله شناخت و بررسی نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله شناخت و بررسی نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شناخت و بررسی نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرجمقدمه
در هر سازمانی بدون توجه به نوع هدف، به وسیلة کارکنان اموری به اجرا در می‌آید که در نهایت به‌صورت مجموعه‌ای که ماحصل سرمایه‌گذاری است شکل می‌گیرد. بدینسان نتیجه کار اعضاء به‌صورت منسجم متجلی می‌شود. در سازمان‌ها و مؤسسات هر کاری نیازمند مهارت‌ها و به‌کارگیری دانش‌های در رابطه است. سازمان‌ها با توجه به این نیاز، شرایط احراز شغل نیروی انسانی خود را تهیه نموده و به گزینش می‌پردازند. هر چند در بدو استخدام نیروی تازه وارد در سازمان، با شغل خود انطباق کیفی دارد ولی اگر مدیریت آنها را کارآموزانی مستعد تلقی نکند، نخواهد توانست در پروراندن آنها اقدام نموده و در نتیجه از نیروی انسانی مفید برخوردار گردد. چرا که محبوس نگهداشتن تجارب و مهارت‌های شغلی افراد، روح تعالی و رشد را در اعضاء خفه کرده و موجبات سد تحرک و پویایی آنها را فراهم می‌کند (عسگریان، 1370، ص 55).
با اجرای برنامه‌های آموزشی در سازمان‌ها می‌توان به رشد نیروی انسانی کمک کرد. آموزش تنها وسیلة همگام شدن با تغییراتی است که در گذر زمان ایجاد می‌شود. تغییر و تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و پیشرفت علم و تکنولوژی نیازهای آموزشی گوناگونی را به سازمان‌ها تحمیل می‌کند.
برنامه‌های آموزشی را تنها هنگامی باید طراحی و اجرا کرد که مطمئن باشیم می‌تواند به حل مشکلات، کمک مؤثری بنماید، بنابراین، عاقلانه‌ترین راه برای تصمیم‌گیری درباره مسائل مربوط به آموزش کارکنان باید براساس بررسی و مطالعه کامل کل سازمان باشد. با شناخت سازمان و مسائل موجود در آن خواهیم دانست که آموزش کارکنان چگونه می‌تواند به ما در رفع این مشکلات کمک کند(سعادت، 1381، ص 176).
بر این اساس، اولین قدم در تجویز آموزش برحسب داده‌های نیاز‌سنجی که به وسیلة پرسشنامه‌ها و مشاهدات به دست می‌آید صورت می‌گیرد(عسکریان، 1370، ص 57).

بیان مسأله
علوم مختلف در چنددهه اخیر بیش ازهر دوران دیگر در طول تاریخ بشر پیشرفت کرده‌اند، تکنولوژی به طور مداوم و باشتابی بی مانند در حال تحول و پیشرفت است. لازمه ماندگاری، دوام و بقاء سازمانها در عرصه تحولات پرشتاب امروز، توجه به آموزش است. تحولات پرشتاب در مراکز آموزشی بیشتر از سازمانهای دیگر بوده است به این ترتیب رهبران مراکز آموزشی باید عادتها، رویه‌ها و روشها را محک مجدد زده و با نگاهی نقادین به راهیابی بهتر در این زمینه ها بپردازند (میر کمالی، 1386، ص 12).
ماندگاری سازمانهای آموزشی تابعی است از تغییرپذیری آنها به عنوان مثا ل در بحثها ی برنا مه ریز ی درسی باید روشها ی تد ریس به نحو مطلو ب تغییر کند تا بتواند سطح یا دگیری شا گردان رانسبت به بیان دیگر افزایش روز افزون دانش‌آموزان، دگرگونی و تحول در یافته‌های علمی، انفجار دانش، انفجار ارزشها، نابرابری در خصوص دسترسی به آموزش، تنگنای مالی ، عدم آموزش پذیری، عدم مسئولیت پذیری و همه عوامل تإثیرگذار دیگر در مراکز آموزشی توجه به اهمیت کیفیت این مراکز را روز افزون می‌کند(الوانی 1383، ص26).
به طور کلی حیاتی‌ترین و حساس‌ترین نهادها پس از نهاد خانواده، مدارس می‌باشند. و چنانچه مدارس که به عنوان یک نهاد صد در صد انسانی هستند، رسالت خویش راانجام دهند بدون تردید نسلی خلاق، به دور از وابستگی، مسئولیت‌پذیر و... خواهیم داشت. بنابراین مدیران امروز در محیطی پویا و متحول کار می‌کنند. لذا بهره‌گیری از اندیشه‌های نوین و روشهای اثر بخش مدیریت برای فرد، سازمان و جامعه ضرورتی اجتناب ناپذیر می‌باشد.
کی یروهنی (1999) وظایف آموزش وپرورش را به شرح زیر ذکر نموده‌اند.
1- وظایف آموزشی 2- وظایف پرورشی 3- وظایف انتشاراتی 4- وظایف رشد حرفه‌ای - -5- وظایف خدماتی
لازمه تحقق رسالتها و وظایف مذکور وجود یک رهبر آموزشی مطلوب است. رهبر آموزشی از سایر رهبریها از حساسیت بیشتری برخوردار است. علاقه‌مند (1380، ص 92) بر این باور است که مهمترین و حیاتی‌ترین و اصلی‌ترین مدیریت و رهبری همانا مدیریت و رهبری نظام آموزشی به ویژه نظام آموزش و پرورش است ایشان معتقد است اگر رئیس جمهور خوب قاضی خوب، پلیس خوب، معلم خوب می‌خواهیم نیازمند رهبران آموزش خوب هستیم چرا که هر کس به نوعی از مدرسه فارغ التحصیل می‌شود. باز خورد مدرسه به کل جامعه‌ می رسد.
حال این سؤال مطرح می‌شود چگونه می‌توان رهبران آموزشی مناسبی تربیت کرد؟ تا اداره مدارس را به نحو مطلوب انجام و اهداف و رسالتهای آموزش و پرورش را محقق سازند؟ پاسخ در یک کلمه نهفته است آن هم آموزش است. آموزشی که در آن چهارستون یادگیری چگونه دانستن، چگونه انجام دادن، چگونه با دیگران زیستن و چگونه شدن لحاظ شده باشد (مشایخ،1377).
اما بر چه اساسی باید آموزشها ارائه شود؟بر اساس نیازها. یعنی با توجه به اهداف آتی سازمان می توان نیازهای آموزشی را تشخیص داد و برای طراحی دوره های آموزشی اقدام نمود.تغییرات سطح دانش ومهارت افراد سازمان به طوری که بتوانند وظایف و مسئولیتهای خود را به نحو احسن انجام دهند تنها در صورتی امکان پذیر است که نیازهای آموزشی آنها تشخیص داده شود (سعادت،1385ص86).
فتحی واجارگاه (1379، ص، 36) در مطالعه‌ای مهمترین عامل‌تربیت مدیران را تأمین نیازهای مطلوب آموزش برای آن ذکر نموده است. نیاز فاصله وضع موجود و وضع مطلوب است. اگر این فاصله به درستی برای مدیران تعیین و تعریف شود اهداف مدیریت محقق خواهد شد.
عسگریان (1379 ، ص 56) در باب اهمیت و ضرورت آموزش، پویایی در سازمان را در گرو توجه به رشد و تعالی نیروی انسانی دانسته و می‌گوید: ادامه حیات سازمانی به گونه‌های مختلف رهین آموزش است. چرا که آموزش تنها وسیله همگام‌ شدن با تغییرات سریع سازمان در شئون مختلف است.
با توجه به آنچه گفته شد ، آموزش کلید اساسی تحقق رسالت های رهبران آموزشی است، زیرا انسان هر چه بیشتر آموزش ببیند و تربیت شود، به همان میزان امکان سوددهی وی برای خود، سازمان مربوطه ، جامعه ملی و جهانی بیشتر خواهد شد البته آموزش موثر و مفید در بشر با نیاز سنجی منطقی امکان پذیر است. بدین ترتیب پژوهش حاضر در پی شناسایی و بررسی نیازهای آموزشی مدیران دوره متوسطه آموزش و پرورش شهرستان کرج می باشد.

اهمیت پژوهش
توجه به نقش آموزش، در رابطه با بکارگیری منابع مادی مشخص می‌کند که نیروی انسانی در هر سازمانی اساس کار است و این انسان‌ها هستند که می‌توانند در پایایی حرکت و ازدیاد عایدی مؤثر گردند. در این رابطه کافی است که از چشم‌اندازی محدود به جوامع جهان سوم نگاه کرده و دریابیم که علت ضعف دستیابی به سود خواسته در سرمایه‌گذاری‌های صنعتی چیست؟ چرا اغلب اینگونه کشورها، با بکارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته نمی‌تواند، به نیمه راه سوددهی جهان صنعتی نزدیک شوند؟ چرایی را در ضعف کیفی نیروی انسانی باید جستجو کرد. با وجود این ضعف کیفی، هنوز در نمودار سازمانی اغلب واحدهای تولیدی اینگونه جوامع جای واحد آموزش خالی است؛ و اگر زمانی از مدیریت نیروی انسانی که مسئول آموزش است سخن به میان آید، اغلب کارمندگزینی را با کمی روابط انسانی در ذهن تداعی می‌کند. غافل از اینکه، رشد انسانی را با رشد فعالیت‌های اقتصادی، ارتباطی تنگاتنگ است و تولید با کیفیت نیز به انسان‌های کارآمد نیاز دارد. بدین جهت باید بخشی از سرمایه‌گذاری تولیدی، در سرمایه‌گذاری آموزشی خلاصه شود، اما متاسفانه آموزش در مفهوم سرمایه‌گذاری برای عاملین اقتصادی هزینة مصرفی قلمداد می‌شود. پس چه باید کرد؟
نیروی انسانی را به مفهوم واقعی باید آموزش داد. آموزشی مداوم و مستمر، آموزش‌های هدفدار، بررسی نیازها و محسوب داشتن برنامه‌های آموزشی، در شرح وظایف مدیران و بالاخره واحد آموزشی قوی به وجود آوردن (عسگریان، 1370، ص 69).

اهداف تحقیق
هدف کلی:
شناخت و بررسی نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج.
هدف‌های ویژه:
1. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به برنامه‌ریزی درسی.
2. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به انجام امور دانش‌آموزان.
3. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به انجام امور کارکنان آموزشی.
4. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به برقراری ارتباط میان مدرسه و جامعه.
5. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به فراهم‌سازی تجهیزات و تسهیلات.
6. بررسی و شناخت نیازهای مربوط به انجام امور اداری و مالی.

سؤال‌های تحقیق
سؤال کلی:
نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج کدامند؟
سؤال‌های ویژه:
1. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة برنامه‌ریزی درسی چیست؟
2. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة انجام امور مربوط به دانش‌آموزان چیست؟
3. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة انجام امور مربوط به کارکنان آموزشی چیست؟
4. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة برقراری ارتباط میان مدرسه و جامعه چیست؟
5. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة فراهم‌سازی تجهیزات و تسهیلات چیست؟
6. نیازهای آموزشی مدیران مدارس متوسطة دولتی شهرستان کرج در زمینة انجام امور اداری و مالی چیست؟

تعاریف نظری مفاهیم
نیاز: فاصلة بین وضع موجود و وضع مطلوب(فتحی واجارگاه، 1377، ص 84).
نیاز آموزشی: تغییرات مطلوبی که در فرد یا افراد یک سازمان از نظر دانش، مهارت یا رفتار باید به وجود آید تا فرد یا افراد مزبور بتواند وظایف و مسئولیت‌های مربوط به شغل خود را در حد مطلوب و قابل قبول و منطبق بر استانداردهای کاری انجام داده و در صورت امکان زمینه‌های رشد و تعالی کارکنان را در ابعاد مختلف به وجود آورند(ابطحی، 1373، ص 17).
برنامه‌ریزی درسی: برنامه‌ریزی فعالیت‌های یاددهی – یادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یادگیرنده، و ارزیابی میزان تحقق این تغییرات(مشایخ، 1379، ص 9).
امور دانش‌آموزان: امور دانش‌آموزان مکمل فعالیت‌های آموزشی است. وظایف و خدمات اداری و سرپرستی امور دانش‌آموزان عبارتند از: 1. پذیرش، ثبت‌نام، گروه‌بندی کودکان و نگهداری آمارهای حضور و غیاب، سوابق و اطلاعات شخصی و تحصیلی دانش‌آموزان 2. شناسایی توانایی‌ها، علایق و نیازهای کودکان و پرورش آنها(علاقه‌بند، 1378، ص 77).
امور کارکنان آموزشی: کار و فعالیت مؤثر هر نظام آموزشی مستلزم تأمین افراد شایسته و واجد شرایط است. معلمان، راهنمایان آموزشی و مشاوران از جمله افرادی هستند که نقش‌های مهمی در نظام آموزش و پرورش ایفا می‌کنند. مدیران آموزشی با بهره‌گیری از شایستگی‌های فردی و تخصصی معلمان، مشاوران و راهنمایان آموزشی، می‌توانند به پیشرفت فعالیت‌های آموزشی و افزایش بازدهی مدارس کمک کنند(علاقه‌بند، 1378، ص 77).
ارتباط مدرسه و جامعه: نظام آموزشی به‌منظور تحقق هدف‌های چند بعدی جامعه برپا شده است و مدارس در خدمت نیازهای اجتماع هستند. از این رو، برقراری روابط مؤثر میان مدرسه و جامعه امری طبیعی به‌نظر می‌رسد. هدف از برقراری روابط میان مدرسه و جامعه، ایجاد اعتماد متقابل از طریق اطلاع‌رسانی به مردم دربارة وضعیت‌ کار مدارس است. تا بدین وسیله حمایت آنان را برای حل و فصل مشکلات گوناگون مدارس جلب نمایند(علاقه‌بند، 1378،‌ ص 79).
تسهیلات و تجهیزات: اجرای برنامه‌های آموزشی، ایفای وظایف تدریس و تربیت و ارائه خدمات فرهنگی و بهداشتی به دانش‌آموزان مستلزم استفاده از تسهیلات و تجهیزات ویژه است(علاقه‌بند، 1378، ص 80).
امور اداری و مالی: ارائه خدمات آموزشی و فعالیت‌های مدرسه منوط به ادارة مؤثر امور و تأمین منابع مالی و بودجه است. به علاوه تأمین منابع مالی مدرسه، از طریق دولتی یا مردمی نقش بسزایی در حل مسائل آموزشی ایفا می‌کند(علاقه‌بند، 1378، ص 80).
مدیران: افرادی که برحسب ابلاغ رسمی یکی از ادارات آموزش و پرورش نواحی چهارگانه شهرستان کرج در پست سازمانی مدیریت دبیرستان منصوب شده‌اند.
مدارس متوسطه دولتی: مدارسی که براساس قوانین و مقررات ادارة کل آموزش و پرورش در امر آموزش و پرورش دانش‌آموزان فعالیت دارند در این مدارس سال اول به‌صورت عمومی و از سال دوم به رشته‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی تقسیم می‌شوند.
تعریف عملیاتی مفاهیم
نیاز سنجی آموزشی مدیران:در پژوهش حاضر نیاز سنجی آموزشی مدیران به وسیله یک پرسشنامه28 سوالی محقق ساخته به دست آمده است.
نیازهای برنامه ریزی درسی:در پژوهش حاضر نیاز های برنامه ریزی درسی مدیران به وسیله سوال های 1 الی 5 پرسشنامه به دست آمده است.
نیازهای امور دانش آموزان:در پژوهش حاضر نیازهای امور دانش آموزان به وسیله سوال های 6 الی 10 پرسشنامه به دست آمده است.
نیازهای امور کارکنان:در پژوهش حاضر نیازهای امور کارکنان به وسیله سوال های 11 الی 15 پرسشنامه به دست آمده است.
نیازهای مربوط به ارتباط مدرسه و جامعه: در پژوهش حاضر نیازهای مربوط به ارتباط مدرسه و جامعه به وسیله سوال های 16 الی 19 پرسشنامه به دست آمده است.
نیازهای مربوط به تجهیزات و تسهیلات: در پژوهش حاضر نیازهای مربوط به تجهیزات و تسهیلات به وسیله سوال های20 الی 23 پرسشنامه به دست آمده است.
نیازهای اداری و مالی: در پژوهش حاضر نیازهای اداری و مالی به وسیله سوال های 24 الی 28 پرسشنامه به دست آمده است.

فصل دوم
بررسی پیشینه مطالعاتی

زمینه
آموزش کارکنان شبیه نگهداری ماشین‌آلات است. ماشین‌ها برای آنکه در بالاترین حد کارایی کار کنند به دورة سازگاری یا تطبیق و سپس تعمیر منظم نیاز دارند. برای به حداکثر رساندن اثربخشی افراد باید کارکنان را با محیط کار آشنا نموده و سپس به صورت دوره‌ای آموزش‌هایی برای آنها تدوین نمود.
یکی از وظایف اصلی و حیاتی در هر سازمانی آموزش کارکنان است، زیرا داشتن کارکنان ورزیده یکی از مهم‌ترین عوامل در میزان کارایی و کارآمدی سازمان‌ها است. کارایی و اثر بخشی هر سازمانی تا حد قابل ملاحظه‌ای به نحوة مدیریت و کاربرد صحیح و مؤثر منابع انسانی بستگی دارد. طبیعی است که هر قدر سازمان‌ها گسترده‌تر و متنوع‌تر گردند، به مشکلات و اهمیت ادارة این نیروی عظیم افزوده خواهد شد. بنابراین، مدیران باید به دانش و بینش لازم جهت مواجه شدن و حل مشکلات این عامل پیچیده و حساس مجهز شوند.
مطالعات بین‌المللی نشان داده است که بین رشد اقتصادی و آموزش رابطة مستقیمی وجود دارد. مطالعات هاربیسون و مایرز نشان می‌دهد بین شاخص رشد اقتصادی و رشد نیروی انسانی ضریب همبستگی قابل توجهی(888 /0) وجود دارد. از این پدیده می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که رشد و توسعه اقتصادی به منابع نیروی انسانی نیازمند است. اهمیت آموزش از قدیم مورد توجه اقتصاددانان بوده است و دانشمندانی چون آدام اسمیت و جان استوارت میل به اهمیت و نقش تولیدی آموزش از طریق افزایش بازدهی نیروی کار اشاره کرده‌اند، و آلفردمارشال یکی دیگر از پیش‌کسوتان اقتصاد می‌گوید: «با ارزش‌ترین نوع سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری در انسان‌ها است»(فیوضات، 1376، ص 26).
با توجه به مطالب ذکر شده می‌توان گفت: بدون آموزش کارکنان رشد سازمان‌ها کاهش خواهد یافت و در نهایت بی‌توجهی به امر آموزش نیروی انسانی سرنوشت و بقای سازمان را با خطر مواجه خواهد ساخت.

مفاهیم آموزش
تعریف آموزش
آموزش را می‌توان جریانی دانست که افراد طی آن مهارت‌ها، طرز تلقی‌ها و گرایش‌های مناسب را برای ایفای نقش خاصی در جهت تحقق هدفی معین می‌آموزند. جریان آموزش شامل محتوی، جهت و تأکیدهای خاص است. طی این جریان، معلومات در ذهن فرد جایگزین شده و با آگاهی‌های قبلی وی تلفیق می‌شوند و در نتیجه در رفتار و نحوة دید فرد تغییراتی به وجود می‌آید.
آموزش صحیح سبب افزایش بازدهی در شغل فرد و نیز ایجاد آمادگی برای قبول مسئولیت‌های آتی در وی می‌شود(زاهدی، 1366، ص 219).

نمودار2-1. نمودار جریان آموزش (زاهدی، 1366، ص 219)

مزایای آموزش
فهرست زیر از جمله مزایای آموزش کارکنان است:
- هیچ‌کس در بدو ورود به سازمان با تمام جنبه‌ها و زیر و بم‌های شغل خود آشنا نیست و باید مدت زمانی بگذرد تا هر کس کار را به خوبی یاد بگیرد. برگزاری دوره‌های آموزشی با سرپرستی مربیان کارآزموده و با تجربه، زمان یادگیری را به حداقل می‌رساند و باعث افزایش بازده کارکنان می‌گردد.
- آموزش، خاص افراد تازه وارد نیست، بلکه برای کارکنان با سابقه و با تجربه نیز باید، بنا به ضرورت، دوره‌هایی ترتیب داد. در واقع، آموزش، خاص یک گروه یا منحصر به یک مقطع زمانی خاص نبوده، تمام کارکنان در طول عمر کاری خود باید به‌طور دائم و مستمر، آموزش ببینند تا در سمتی که انجام وظیفه می‌نمایند، حداکثر کارایی و اثربخشی را داشته باشند.
- یکی از اهداف اولیه در هر دورة آموزشی، ایجاد طرز فکر صحیح نسبت به کار و سازمان است و انتظار می‌رود بعد از پایان دوره، بینش و نگرشی در کارکنان به وجود آمده باشد که رفتار آنها را در جهت مطلوب و همکاری مؤثر با سازمان تغییر دهد و ذهن آنان طوری شکل گیرد که از اهداف سازمان پشتیبانی نمایند.
- آموزش کارکنان به حل مشکلات عملیاتی کمک می‌کند. شکایت و نارضایتی در محیط کار غالباً ناشی از مدیریت ضعیف و بی‌اثر است و معمولاً با آموزش دادن مسئولان در زمینه‌هایی مانند روابط کارگری، روابط انسانی و رهبری می‌توان این‌گونه مشکلات را حل کرد. همچنین مسائلی از قبیل ضعیف بودن روحیة کارکنان، حیف و میل منابع و ضایعات بیش از اندازه و روش‌های عملیاتی غلط یا بی‌اثر را نیز می‌توان با آموزش رفع نمود.
- آموزش کارکنان فعلی روش مؤثری برای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان است. چنانچه سازمان نتواند نیروی انسانی مورد نیاز خود را از بازار کار(خارج از سازمان) تأمین نماید، تنها راه چاره آموزش، تربیت یا حتی بازآموزی کارکنان موجود در درون سازمان است.
- آموزش برای خود کارکنان نیز مفید است؛ زیرا هر چه کارمند سطح دانش فنی و مهارت‌های شغلی خود را بالاتر ببرد، به همان اندازه به ارزش وی در بازار کار و در نتیجه به توانایی او در کسب درآمد بیشتر، افزوده خواهد شد. همچنین، داشتن مهارت‌های ویژه و سودمند موجب می‌شود تا مسئولان سازمان، ارزش و اعتبار بیشتری برای کارکنان خود قائل شوند و در نتیجه امنیت شغلی بیشتر می‌گردد. طبیعی است که کسب توانایی‌ها و مهارت‌های بیشتر به قابلیت ارتقای کارکنان برای تصدی پست‌ها و مشاغل عالی‌تر و مهم‌تر نیز خواهد افزود.(سعادت، 1381، ص 176).

دلایل منطقی برای آموزش
- منحصر به فرد بودن هر موقعیت
سازمان‌ها دریافته‌اند هنگامی که کارکنان از نوعی آموزش پایه برخوردارند دورة انتقال آنها آسان‌تر طی می‌شود. هر محیط‌کاری، متفاوت و منحصر به فرد است، و حتی با تجربه‌ترین کارکنان در شروع شغل جدید با چالش‌های زیادی روبرو می‌شوند. اگر کارگری کار با ماشین‌ خاصی را بلد باشد، دلیل نمی‌شود که وی بتواند بخشی از تجهیزات مشابه آن را به کار اندازد. ماشین تغییر پیدا می‌کند یا ابزارهایی از آن برای تناسب با موقعیت‌های خاص تعویض می‌شود و بعضی از ماشین ها ویژة صنعتی خاص هستند؛ به علاوه هر سازمانی روش و خط‌مشی خاص خود را دارد و اغلب از روش‌هایی متفاوت برای انجام کاری مشابه استفاده می‌کنند.
- تغییرات شغلی
امروزه تعداد بسیار کمی سازمان ایستا وجود دارد. شرکت‌ها برای آنکه قابل رقابت باقی بمانند به‌طور مداوم تجهیزات، روش‌ها،‌ سیاست‌ها و خط‌مشی‌های خود را تغییر می‌دهند و روزآمد می‌کنند. افراد شاغل خود را غالباً و به دلایل زیادی تغییر می‌دهند. ترفیع و ارتقاء تغییرات مثبت‌اند ولی معمولاً مستلزم یادگیری و استفاده از مهارت‌های جدیدند. پیشرفت‌های فنی تجهیزات موجود را کهنه می‌کند و آموزش‌های بیشتری برای کارکنان ضروری می‌شود. این رشد سریع، جریان تازه‌ای از کارکنان را به سازمان وارد می‌کند. سازمان‌ها برای آنکه در حد قابل رقابت باقی بمانند باید مهارت‌ها و توانایی‌های کارکنان خود را به طور مداوم روزآمد کنند.
- قوانین و مقررات دولت
فشار روزافزون دولت برای پیشرفت اقلیت‌ها در نیروی کار، سبب شده که شرکت‌ها برنامه‌های آموزش مهارت گسترده‌ای برای این گروه‌ها تهیه و تدوین نمایند. این برنامه‌ها در طول دو دهة گذشته، به ویژه به‌دلیل تأمین یا کمک مادی دولت به این برنامه‌ها، رشد سریعی داشته است. علاوه‌بر‌این دولت، برنامه‌های آموزشی در مورد مسائل ایمنی کار را برای کارگرانی که در مشاغل خاصی کار می‌کنند اجباری کرده است، این مشاغل را کمیسیون بهداشت و ایمنی حرفه‌ای مشخص کرده است(آل‌آقا، 1378، ص 257-256).

اهداف آموزش
اهداف آموزش در مدیریت نیروی انسانی، می‌تواند شامل اهداف ذیل باشد:
- ایجاد معلومات و شناخت‌های کاری که موجبات افزایش‌کارایی کارکنان را فراهم می‌سازد.
- افزایش رشد کارایی کارکنان، در صورتی‌که پست‌های اشغالی آن را طلب کند وگرنه زمان آموزش به‌صورت ساعت تفریح در می‌آید.
- توجیه کارکنان در سطوح مختلف به منظور رفع نیازهای اجرایی و رفتاری.
- به روز نگه‌داشتن معلومات کارکنان «Up to date» همعرض با تحولات تکنولوژی سازمان.
- جلوگیری و کاهش بروز حوادث و ضایعات در حین کار.
- ایجاد تغییرات بنیادی در سازمان.
- گسترش سازمان و افزایش سرمایه‌های جاری.
- تکمیل مدیریت و رهبری در سطوح مختلف سازمان(عسگریان، 1370، ص 58).

ضرورت آموزش کارکنان
در زمینة ضرورت آموزش کارکنان می‌توان گفت که: هر سازمانی نیاز دارد که افراد خوب آموزش دیده و با تجربه‌ای برای انجام فعالیت‌هایی که باید صورت گیرد، داشته باشد. از آنجا که مشاغل در سازمان‌های پویای امروزی پیچیده شده است آموزش کارکنان نیز افزایش یافته است. در گذشته زمانی که کارها ساده و برای یادگیری آسان بودند و تغییرات تکنولوژیکی اندک بود، کارکنان نیاز کمی به افزایش یا تغییر مهارت‌هایشان داشتند، اما چنین وضعیتی امروزه به‌ندرت وجود دارد. در عوض تغییرات شغلی به‌سرعت روی می‌دهد و این امر نیازمند آن است که مهارت‌های کارکنان تغییر یابد و به‌طور مداوم به روز شود. این کار در سازمان‌ها توسط آنچه که ما آموزش کارکنان می‌نامیم انجام می‌شود(Robbins and Cenzo, 1996, P.12).
انواع آموزش
- آموزش قبل از خدمت
در این آموزش‌ها که ممکن است نسبتاً بلند مدت و یا کوتاه مدت باشد، تخصص‌های کلی و عمومی مربوط به محیط‌کار آموزش داده می‌شود. معمولاً، پس از آنکه مراحل استخدام و گزینش فرد به پایان رسید و پذیرفته شدن او به ‌عنوان عضو رسمی سازمان مسلم شد، از او خواسته می‌شود که در یک کلاس آموزش قبل از شروع خدمت شرکت کند. این دوره‌ها به اهداف کلی سازمان و اصولی که باید هنگام کار رعایت شود می‌پردازد.
- آموزش بدو ورود
پس از اینکه فرد به خدمت سازمان درآمد برای آشنا کردن وی با اختیارات، تکالیف و مسئولیت‌های محوله و نیز آشنا کردن او با محیط کاری که در آن محیط ملزم به انجام وظایف خویش است یک دورة آموزشی که اصطلاحاً دورة آموزش توجیهی نامیده می‌شود برای وی ترتیب داده می‌شود.
- آموزش ضمن خدمت
این نوع آموزش برای افراد شاغل در سازمان ترتیب داده می‌شود و به‌منظور تکمیل مهارت‌ها و دانش‌های کارکنان جهت انجام دادن بهتر وظایف و مسئولیت‌های محوله و رفع کمبودهای آنان با توجه به پیشرفت‌های به‌دست آمده و نیز برای ایجاد آمادگی در آنان به‌منظور قبول مسئولیت‌های آتی تنظیم و اجرا می‌شود(میرکمالی، 1376، ص 206).

مشکلات آموزش
اهم مشکلات مربوط به آموزش عبارتند از:
1. فقدان ارتباط فعالیت‌های آموزشی با هدف‌ها و سیاست‌های رشد و توسعه.
2. فقدان ارتباط لازم بین تدوین‌کنندگان سیاست‌های آموزشی با مجریان آنها و عدم درک صحیح سیاست‌ها و استراتژی‌های توسعه از جانب مربیان و مجریان آموزش.
3. عدم حمایت کافی از جانب مقامات بالای مملکتی از آموزش و در نتیجه پایین بودن سطح و موقعیت مشاغل آموزشی و کمبود بودجة آموزشی.
4. وجود روش‌های آموزشی وارداتی و بدون ارتباط با مشخصات بومی و مسائل فرهنگی و مقتضیات زمانی و مکانی.
5. عدم ارتباط لازم بین سیستم آموزشی با نظام پرسنلی و توسعه و بهبود کادر و در نتیجه کمبود انگیزة کافی برای شرکت در دوره‌های آموزشی.
6. وجود شبکة متمرکز آموزشی بدون توجه به نیازهای خاص سازمان‌ها و مؤسسات گوناگون با وظایف و مسئولیت‌های متنوع.
7. وجود این تصور بی‌اساس در مقامات بالا و گروه نخبگان که معمولاً خود را بی‌نیاز از آموزش می‌دانند.
8 . عدم اعزام افراد خوب و شایسته برای طی دوره‌های آموزشی به علت مشکل جایگزینی و اعزام افراد بی‌کار و مزاحم در محیط کار برای شرکت در این دوره‌ها.
9. فقدان ارتباط لازم بین محتوای برنامه‌های آموزشی با آنچه که وظایف شرکت‌کنندگان اقتضا می‌کند.
10. کمبود مربیان آزموده و شایسته و مشکل استفادة مؤثر از کار آنان به علت درگیری مربیان در چندین مؤسسه آموزشی.
11. فرعی قلمداد کردن فعالیت‌های آموزشی(که نتیجة مستقیم این طرز تلقی تقلیل یافتن بودجة آموزشی در شرایط بحرانی اقتصادی است. زیرا اغلب معتقدند که آموزش یک امر بلندمدت است و در کوتاه مدت می‌توان از بودجة آن کاست).
12. نقص در سیستم ارزیابی برنامه‌های آموزشی.
13. فقدان ارتباط مناسب بین مؤسسات آموزشی چه در سطح داخلی و چه در سطح بین‌المللی(زاهدی، 1366، ص 228-227).

مفهوم نیاز
نیاز یک مفهوم عمومی است که در زمینه‌‌های مختلف کاربرد نسبتاً وسیعی دارد و تعاریف متعددی از آن ارائه شده است. ابهام ناشی از مفهوم نیاز و ناکامی در ارائه یک برداشت منسجم و جامع از این مفهوم باعث شده است که برخی از متخصصان و صاحبنظران این قلمرو، از واژه‌های جایگزین، که از شفافیت و صراحت بیشتری برخوردار هستند، به جای واژة نیاز استفاده کنند. برای مثال ماتی‌مور و نودسون از این رویکرد استفاده کرده‌اند. بزعم آنان از آنجا که واژه نیاز دارای معانی چندگانه و مبهم است و اشخاص مختلف، به فراخور دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات متفاوت، برداشت‌های گوناگونی از این واژه دارند، از واژه‌هایی نظیر «سنجش موقعیت» یا «تحلیل موقعیت» استفاده کرده‌اند(Suarez, 1991, p.104).
در یک تعریف عمومی، نیاز چیزی است که برای ارضاء و تحقق یک هدف قابل دسترس، ضروری یا مفید است. از این منظر نیاز یک نقش واسطه‌ای پیدا می‌کند که رفع آن موجب تحقق هدف یا تسهیل در آن می‌شود. از دیدگاه‌های مختلف تعاریف متفاوتی از نیاز شده است:
1. نیاز به عنوان یک خواست یا ترجیح
به اعتقاد برخی از محققان نیاز عبارت است از خواست یا ترجیحات افراد، به عبارت دیگر آنچه که برای افراد با اهمیت و مهم تلقی می‌شود، می‌تواند به‌عنوان نیاز آنها در نظر گرفته شود. واقعیت این است که، اگر چه در برخی از موقعیت‌ها، نیازها ریشه در خواست‌ها و ترجیحات افراد دارند، اما این مسئله همواره صادق نیست، به عبارت دیگر ممکن است فرد چیزی را بخواهد ولی بدان نیاز نداشته باشد(مثلاً داشتن یک هواپیما در حالی‌که هیچ‌گونه توجیهی برای نیاز به آن ندارند) و برعکس ممکن است چیزی را نخواهند ولی بدان نیاز داشته باشد مانند تزریق آمپول برای دستیابی به سلامتی و رهایی از بیماری. با این حال در برخی از موارد نیاز با خواست همراه است. گذشته از این، نظرات افراد ممکن است از عینیت کافی برخوردار نباشد.
2. نیاز به عنوان نوعی عیب و نقصان
از این دیدگاه هنگامی که نوعی توانایی، مهارت و یا نگرش وجود نداشته باشد و این غیبت منجر به ایجاد ضرر و یا خسران در عملکرد فرد یا گروه گردد،‌ نشانگر نوعی نیاز است.
3. نیاز به عنوان فاصله بین وضع مطلوب و وضع موجود
این تعریف از نیاز که جامع‌تر از تعاریف قبلی است، مقدمتاً توسط کافمن بیان شده است. به نظر کافمن نیاز به موقعیتی دلالت دارد که در آن وضعیت موجود یا حاضر با وضعیت مطلوب فاصله دارد. از نقطه‌نظر وی وضعیت مطلوب در برگیرندة ایده‌آل‌ها، هنجارها، ترجیحات، انتظارات و ادراکات مختلف دربارة آنچه باید باشد است. وضعیت مطلوب یا آنچه که ایده‌آل‌ها و ترجیحات را شکل می‌دهد، در واقع همان هدف‌ها هستند زیرا بنا به تعریف، هدف عبارت است از بیان آنچه که باید باشد(فتحی و‌اجاره‌گاه، 1377، ص 84-83).

جمع‌بندی تعاریف ارائه شده دربارة نیاز
حال که تلقی‌های گوناگون از مفهوم نیاز را مورد بررسی قرار دادیم، شاید بتوانیم این عقیده را بپذیریم که نیاز مفهومی چند بعدی است که درک کامل آن تا حدود زیادی مستلزم جامع‌نگری است. در میان تعاریف مختلف، کامل‌ترین تعریف ارائه شده تلقی نیاز به عنوان نوعی تحلیل شکاف یا فاصله است. در صورتی ‌که نیاز را به عنوان فاصله میان نتایج جاری و نتایج مطلوب در نظر بگیریم و در فرایند نیازسنجی، علاوه بر استفاده از داده‌های سخت ، ضرورت استفاده از داده‌های نرم را مورد غفلت قرار ندهیم، به‌طور عملی هر گونه تعریف ارائه شده از نیاز را در بر می‌گیرد. برای مثال هنگامی که نیاز را به عنوان خواست و ترجیح افراد تلقی می‌کنیم، برای بررسی نیازها، از آنها نظرخواهی می‌کنیم، اظهار‌نظر‌ها و داوری‌های آنها ریشه در ذهنیت آنها در رابطه با وضع موجود و وضع مطلوب دارد. همین‌طور وقتی نیاز را به‌عنوان مسئله یا مشکل مدنظر قرار می‌دهیم، در عمل تصویری از نتایج مطلوب و نتایج جاری (مسائل و مشکلات) داریم. و بالاخره ضرورت یا فقدان چیزی نیز بر وجود نوعی شکاف و فاصله صمه می‌گذارد.
علیرغم جامع‌تر بودن مفهوم نیاز به مثابة فاصلة بین نتایج جاری و نتایج مطلوب (به شرط استفاده از داده‌های نرم و سخت)، هر یک از تعاریف نیاز ممکن است در موقعیت یا موقعیت‌های معینی کاربرد داشته باشند(فتحی واجارگاه، 1381، ص 17).

طبقه‌بندی نیازها
مهم‌ترین طبقه‌بندی‌های ارائه شده در این زمینه عبارتند از:
1. طبقه‌بندی «برادشاو» از نیازها
برادشاو (به نقل از فتحی واجارگاه، 1381، ص 20-18) نیازهای مختلف را در پنج طبقه به شرح زیر نشان داده است:
الف. نیازهای هنجاری: اگر مهارت، توانایی و ویژگی شخص یا گروهی از اشخاص از استاندارد تعیین شده پایین‌تر باشد، آن فرد یا گروه دارای نیاز هنجاری است. مثلاً وقتی یک کارمند دارای توانایی پایین‌تر از استاندارد تعیین شده برای وظایف محوله باشد، دارای نیاز هنجاری است.
تعیین استانداردها عموماً توسط متخصصان و کارشناسان صاحبنظر و مطلع صورت می‌پذیرد و در سازمان‌ها، شرح وظایف شغلی یکی از استانداردهای مؤثر است.
ب. نیاز احساس شده: نیاز احساس شده با مفهوم «خواست» مترادف است. وقتی از یک فرد سؤال شود که چه نیازی دارد، وی معمولاً نیازی را که احساس نموده، بیان می‌کند. اطلاعات افراد در خصوص نیازهایشان، هماهنگی نیازهای احساس شده با باورها و ارزش‌های اجتماعی، میزان استقلال و اعتماد به نفس افراد به‌منظور بیان افکار و عقاید خود و انتقال آن به دیگران و نیز شرایط و موقعیت‌های سازمانی و اجتماعی و... عواملی هستند که می‌توانند بیان و ابراز نیازهای احساس شده را محدود کنند و یا تقویت نمایند.
ج. نیازهای بیان شده یا مورد تقاضا: از نقطه‌نظر اقتصادی نیاز عبارت است از آنچه که فرد تقاضا می‌کند. از این‌رو نیاز بیان شده اشاره به وضعیتی دارد که فرد رأساً در جهت برطرف نمودن نیازی که احساس می‌کند،‌ اقدامات لازم را انجام می‌دهد. مثلاً مدیر یک مدرسه ممکن است احساس کند که در مهارت‌های مدیریت دچار ضعف است از این رو دوره‌های آموزش مدیریت را تقاضا می‌کند. ایده اساسی در اینجا آن است که وقتی فرد به چیزی نیاز دارد، آن را تقاضا می‌نماید.
د. نیازهای مقایسه‌ای: نیازهای مقایسه‌ای زمانی به وجود می‌آیند که خصوصیات یک جمعیت که خدمات ویژه‌ای را دریافت کرده‌اند با خصوصیات جمعیت یا جامعه دیگری که همان خدمات را دریافت نکرده‌اند، مشابه باشد. هنگامی که یک فرد در شغل به‌خصوصی، خصوصیات، توانایی‌ها و مهارت‌های علمی و تخصصی خود را با افراد هم سطح خویش در سایر سازمان‌ها مقایسه می‌کند و تفاوت‌هایی را مشاهده می‌کند، این تفاوت‌ها را نیاز مقایسه‌ای می‌گویند.
هـ . نیازهای پیش‌بینی شده یا مورد انتظار: به تفاوت وضع موجود و وضع مطلوب در آینده با توجه به شرایط و تحولات، نیازهای آینده یا مورد انتظار گفته می‌شود. هنگامی که پروژه‌ای طراحی می‌گردد، اجرای آن پروژه ممکن است در آینده نیازهای جدیدی را به وجود آورد که در حال حاضر محلی از اعراب ندارند. مثلاً در صورتی‌که قرار باشد در یک شهر، بزرگراه ویژه‌ای ساخته شود، انجام چنین امری ممکن است در آینده مستلزم نصب چند پل هوایی برای عبور عابرین پیاده در مسیر بزرگراه باشد. نیاز به اینگونه امکانات را نیاز مورد انتظار یا پیش‌بینی شده می‌گویند.
از بررسی طبقه‌بندی برادشاو روشن می‌شود که، تمام نیازها بر مفهوم نیاز به عنوان فاصلة بین آنچه هست و آنچه باید باشد مبتنی است. از این نقطه‌نظر «نیاز هنجاری» اشاره دارد به آنچه که فرد یا گروهی از افراد در حال حاضر دارند و فاصله آن با آنچه که در آینده ممکن است داشته باشند است.
«نیاز احساس شده» فاصلة بین آنچه که یک فرد می‌خواهد و آنچه که در حال حاضر در اختیار دارد، است. «نیاز بیان شده» عملی است که فرد برای پر کردن فاصله بین آنچه که دارد و آنچه که باید داشته باشد، انجام می‌دهد و «نیاز مقایسه‌ای» در واقع فاصله بین آن چیزی است که یک گروه دارد و گروه دیگر فاقد آن است. و سرانجام به فاصله بین آنچه که در حال حاضر در دسترس است و آنچه که در آینده مورد تقاضای یک پروژه می‌باشد را، نیاز «پیش‌بینی شده» گویند.
2. طبقه‌بندی بر اساس نوع نیاز
طبقه‌بندی دیگری که از نیازها صورت گرفته است، تقسیم آنها به نیازهای آموزشی و نیازهای روانشناختی است. منظور از نیازهای آموزشی عبارت است از نیازهایی که منعکس‌کنندة تقاضای آموزشی و یا هدف‌های آموزشی هستند. به عبارت دیگر این دسته از نیارها، ضرورت و اهمیت آموزش‌های معینی را گوشزد می‌کنند. نیازهای روانشناختی بیانگر مجموعه‌ای از نیازها در قلمرو روانی است. برای مثال نیاز به امنیت یک نیاز روانشناختی است.
3. طبقه‌بندی نیازها از لحاظ توانایی تشخیص
الف. نیازهای آشکار: این دسته از نیازها کاملاً مشهود بوده، سنجش و برآورد آنها با سهولت بیشتری امکان‌پذیر است. مانند نیازهای مدیران جدید‌الانتصاب به آشنایی با مهارت‌های مدیریت.
ب. نیازهای پنهان: به آن دسته از نیازها اطلاق می‌شود که سنجش و شناسایی آنها بسیار مشکل بوده و عمدتاً برآورد آنها مستلزم انجام بررسی‌های همه‌جانبه و دقیق است. برای مثال انباشته شدن کار در سازمان‌ها، و عدم انجام وظایف در موعد مقرر همگی حاکی از نوعی نیاز است.
4. طبقه‌بندی نیازها از لحاظ ضرورت و اهمیت
الف. نیازهای فوری: این نیازها از اولویت خاصی برخوردارند و باید با تمام امکانات موجود و در اسرع وقت نسبت به رفع آنها اقدام نمود، در غیراینصورت بر عملکردها و بازده کلی سازمان یا نظام اثر منفی خواهد داشت.
ب. نیازهای عادی: این نیازها دارای اهمیت هستند اما از اولویت اضطراری برخوردار نیستند و عدم رفع سریع آنها، مشکلات گسترده‌ای در عملکرد سازمانی به وجود نمی‌آورد.
5. طبقه‌بندی نیازها از لحاظ نحوة برآوردن و رفع آنها
الف. نیازهایی که خود مؤسسه یا نظام بتواند آنها را برطرف سازد.
ب. نیازهایی که خود سازمان قادر به رفع آنها نبوده و باید از سازمان‌های دیگر کمک بگیرد.
6. تقسیم‌بندی نیازها از لحاظ فردی یا گروهی بودن
الف. نیازهای فردی: نیازهایی که مختص فرد یا گروهی خاص در شغل ویژه‌ای باشد. مانندنیاز معلمان ابتدایی به شناخت شیوه‌های نو در آموزش علوم.
ب. نیازهای گروهی: نیازهای افرادی که در چند شغل مشابه انجام وظیفه می‌کنند مانند نیاز مدیران کلیة سطوح به آشنایی با اصول و مبانی مدیریت آموزشی.(فتحی واجارگاه، 1381، ص 22-18).

نیاز آموزشی
نیاز آموزشی به نیازهایی اطلاق می‌شود که از طریق آموزش قابل رفع است. این‌گونه نیازها تنها در حوزه‌های دانشی، مهارتی و نگرشی مطرح می‌شوند. رفع نیازهای آموزشی در این حوزه‌ها به ترتیبی که ذکر شده است به‌طور صعودی مشکل‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. خصوصاً در زمینة نگرش‌‌ها با توجه به ماهیت و متقضیات نگرش، شکل‌گیری و تغییر و توسعه آن و دخالت عوامل – غیر‌آموزشی – دیگر، پیچیدگی و مشکل بیشتری احساس می‌شود. اغلب صاحبنظران نیاز آموزشی کارکنان را به عنوان فاصله بین وضع مطلوب و موجود در زمینة عملکرد و سایر الزامات شغلی کارکنان تعریف کرده‌اند. پاره‌ای نیز آن را به مفهوم نقصان تعریف کرده‌اند. براساس این تعاریف، شناسایی نیازهای آموزشی معادل شناخت فقدان، کاستی یا زمینه‌های گسترش دانش، مهارت و نگرش‌های مرتبط با عملکرد رضایت‌بخش شغلی است(عباس‌زادگان و ترک‌زاده، 1379، ص 58).

منابع نیازهای آموزشی
منابع نیازهای آموزشی به طور کلی عبارتند از:
- آرمان‌ها، اهداف و استراتژی‌های سازمان(شغل)
- نوع‌کار، وظایف شغلی و ابزار مورد استفاده و سایر الزامات آن

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  120  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پایان نامه توزیع کاربری های شهری برحسب نیازهای شهروندان نمونه موردی: خیابان ستارخان، حدفاصل فلکه اول و دوم صادقیه

اختصاصی از فی دوو پایان نامه توزیع کاربری های شهری برحسب نیازهای شهروندان نمونه موردی: خیابان ستارخان، حدفاصل فلکه اول و دوم صادقیه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه رشته شهرسازی 

دانلود پایان نامه رساله توزیع کاربری های شهری برحسب نیازهای شهروندان نمونه موردی: خیابان ستارخان، حدفاصل فلکه اول و دوم صادقیه 133 صفحه با فرمت WORD

فهرست مطالب :
چکیده 10
مقدمه 11
فصل اول: کلیات تحقیق 12
1-1 بیان مساله 13
1-2 اهداف پژوهش 14
1-2-1 اهداف کلان 14
1-2-2اهداف خرد 15
1-2-2-1 اهداف زیست محیطی: 15
1-2-2-2 اهداف اقتصادی: 15
1-2-2-3 اهداف اجتماعی: 15
1-2-2-4 اهداف کالبدی- فضایی: 16
1-3سوالات پژوهش 16
1-4پیشینه تحقیق 17
1-5روش تحقیق 25
فصل دوم: پیشینه تحقیق 27
2-1 تاریخچه مطالعات کاربری زمین درجهان 27
2-2 تاریخچه مطالعات کاربری زمین درایران 30
2-3 تاریخچه پژوهش های صورت گرفته در زمینه توزیع کاربری های شهری 34
فصل سوم: مبانی نظری 44
1-3 مقدمه 45
2-3 دیدگاههای نظری نقش های مختلف زمین و نحوه ی ارزیابی آن 45
1- 2-3 نظریه ی نقش اجتماعی زمین 46
2- 2-3 نظریه ی نقش اقتصادی زمین 46
3- 2-3 نظریه ی ساماندهی زمین 46
4- 2-3 نظریه ی توسعه ی پایدار شهری و زمین 47
5- 2-3 نظریه ی مدرنیسم و زمین 47
3-3 دیدگاههای ارزیابی چگونگی استفاده بهینه از اراضی 47
3-3-1 ارزیابی زیست محیطی 47
3-3-2 ارزیابی اقتصادی 48
4-3 تعریف کاربری زمین 48
5-3 عوامل مؤثر بر توزیع فضایی کاربری های شهری: 50
6-3 اثرات اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی کاربری های شهری: 51
1-6-3کاربری های شهری و تأثیر آن در توزیع نقاط ثقل جمعیتی: 51
2-6-3 کاربری شهری و تأثیر آن در اقتصاد شهری: 51
3-6-3 کاربری های شهری و تأثیر آن در کالبد فیزیکی شهرها و هدایت جهات توسعه ی شهری: 52
7-3طبقه بندی کاربری های شهری: 53
8-3اهمیت مطالعات کاربری زمین در شهرسازی: 54
1-8-3نقطه ی مشترک برنامه ریزی و طراحی شهری: 54
2-8-3 رابطه ی تنگاتنگ کاربری زمین و حمل و نقل: 54
3-8-3مقایسه ی دو نقشه از دو زمان: 55
4-8-3مقایسه دو نقشه از دو محل در یک زمان: 55
9-3 مراحل برنامه ریزی کاربری زمین: 55
1-9-3 برداشت وضع موجود کاربری ها: 56
2-9-3ارزیابی وضع موجود کاربری ها: 56
1-2-9-3 ماتریس سازگاری (Compatibility matrix): 56
2-2-9-3ماتریس مطلوبیت (Desirability matrix): 57
3-2-9-3ماتریس ظرفیت (Capacity matrix): 58
3-2-9-3ماتریس وابستگی (Dependency matrix): 58
3-10-3 تعیین اهداف 59
3-10-3-1 اهداف کلان: 59
3-10-3-2 اهداف خرد یا ویژه: 61
3-10-3-2-1 کارایی: 61
3-10-3-2-2 برابری: 61
3-10-3-2-3 پایداری: 62
3-10-4 تهیه برنامه 62
11-3معیارهای بهینه در مکان یابی کارکرد های شهری: 63
1-11-3سازگاری: 63
3-11-3 کارایی: 64
4-11-3 مطلوبیت: 64
5-11-3 سلامتی: 64
6-11-3 استاندارد های ایمنی: 64
12-3انواع کاربری ها: 65
2-12-3کاربری تجاری : 66
3-12-3کاربری اداری- انتظامی : 67
4-12-3 کاربری فضاهای سبز : 67
5-12-3 کاربری آموزشی: 67
6-12-3 کاربری بهداشتی- درمانی : 68
9-12-3 کاربری فرهنگی – مذهبی 69
10-12-3کاربری جهانگردی – پذیرایی 69
11-12-3 کاربری ورزشی 69
14-12-3 کاربری حمل و نقل و شبکه های ارتباطی : 69
13-3 نتیجه گیری 70
فصل 4: بررسی نمونه موردی 72
4-1 معرفی کلی خیابان ستارخان 73
4-2 معرفی کاربری ها 75
4-3 معرفی کاربری های مهم و خاص 77
4-4 بررسی عناصر و کیفیت سازمان بصری 78
4-5 کریدور دید 79
4-6 خط آسمان 81
4-7 مورفولوژی 82
4-8 جهت شیب محدوده خیابان ستارخان 84
4-9 نقشه های پایه تعداد طبقات و کیفیت ابنیه : 85
4-10 کاربری های شاخص و گونه شناسی نمای کاربری های آن : 87
4-11 مسیرهای پایانه های تاکسی و اتوبوس 88
4-12 مسیر حرکت سواره 90
4-12-1 مسیر حرکت سواره( شریانی درجه 1 و 2) 90
4-12-2 مسیر حرکت سواره ( جمع و پخش کننده) 92
4-13 نقشه قرارگاه رفتاری 93
4-14. بررسی نقاط ضعف، قدرت، فرصت ها و تهدیدهای موجود در خیابان ستارخان و کاربری های اطراف (SWOT) 94
4-14-1 کاربری ها( عملکرد و فعالیت): 95
4-14-2 منظر شهری و سازمان بصری: 96
4-14-3 سازمان فضایی 98
4-14-4 حمل و نقل 99
4-14-5 کالبدی 99
فصل 5: تجزیه و تحلیل داده ها 101
5-1جامعه آماری 102
5-2 روش شناسی 102
5-2-1 تحلیل عاملی 102
5-2-1-1 تعریف تحلیل عاملی 102
5-2-1-2 انواع تحلیل عاملی 103
5-2-1-3 مراحل انجام تحلیل عاملی 104
5-3یافته های مربوط به مشخصات عمومی 104
5-4- تحلیل پایایی داده های تحقیق 107
5-5تجزیه و تحلیل داده های پرسش نامه بوسیله آزمون تحلیل عاملی 107
5-5-1آزمون بارتلت و kmo 107
5-5-2 اشتراک اولیه و استخراجی 108
5-5-3-محاسبه واریانس ها و ومقادیر ویژه عوامل 110
5-5-4 نام گذاری عامل ها: 115
فصل 6: نتیجه گیری وپیشنهادات 121
6-1مقدمه 122
6-2- پیشنهادات 123
6-2-1- پیشنهاد اول 123
6-2-2- پیشنهاد دوم 125
6-2-3- پیشنهاد سوم 126
6-3 انتخاب پیشنهاد برتر 128
6-3-1- دلایل رد پیشنهاد دوم 128
6-3-2- دلایل رد پیشنهاد سوم 128
6-3-3- انتخاب پیشنهادی اول به عنوان سناریوی پیشنهادی 128
6-4- نتیجه گیری 129
منابع و مآخذ 131

دانلود مقاله تهیه و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان شرکت آب جنوبشرق

اختصاصی از فی دوو دانلود مقاله تهیه و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان شرکت آب جنوبشرق دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تهیه و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان
شرکت آب جنوبشرق
براساس الگوهای پودمان‌های آموزشی

چکیده تحقیق
این پژوهش در شرکت آب جنوبشرق خوزستان تحت عنوان تهیه و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان بر اساس الگوهای پودمان‌های آموزشی اجرا گردید . هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی کارکنان جهت طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه های آموزشی مناسب می باشد به گونه ای که برنامه های آموزشی مفید واقع شده و تنها سبب هدر رفتن سرمایه های مادی و معنوی نگردند.
جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان شاغل در بخش های شغلی 10000 تا 40000 بوده که شامل 145 نفر می‌باشند . ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات چهار پرسشنامه به تفکیک هر بخش شغلی است که توسط پژوهشگر تهیه گردیده و در سه حیطه نیازهای دانشی ، مهارتی و نگرشی می‌باشند . به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده گردید .
بر اساس نتایج به دست آمده : نیازهای نگرشی ، دانشی و مهارتی کارکنان به تفکیک هر بخش شغلی مشخص و اولویت‌بندی گردید . همچنین به منظور سازماندهی بیشتر این آموزش‌ها ، دوره‌های آموزشی نگرشی ، دانشی ، مهارتی در چهار بخش شغلی به تفکیک نوع نیاز واحدهای سازمانی در قالب مجموعه‌های آموزشی ( پودمان ) مشخص شد. و پیشنهاد گردید که از نتایج این پژوهش جهت برنامه ریزی آموزشی کارکنان شرکت آب جنوب شرق استفاده گردد .

فصل اول
کلیات تحقیق

مقدمه
امروزه تغییر و رقابت نقش عمده ای را در فعالیت های سازمان‌ها ایفا می‌کند : به گونه‌ای که از سازمان‌ها به عنوان سازمان‌های یادگیرنده یا آموزش یاد می‌شود : و سرمایه‌های کلانی در زمینه آموزش در جهت توسعه منابع انسانی سازمان‌ها صورت می‌پذیرد . توسعه منابع انسانی را تغییر و توسعه دانش ، نگرش و مهارت نیروی انسانی از طریق فرآیند آموزش می‌دانند ، در این میان به منطور آموزش نیروی انسانی در سازمان ، برنامه‌ریزی برای طراحی دوره‌های آموزشی بر مبنای نیازسنجی صورت می‌پذیرد ، به گونه‌ای که می‌توان نیازسنجی آموزشی را اولین گام در جهت برنامه‌ریزی آموزشی نیروی انسانی به حساب آورد . داودی ( 1378 ) فقدان پژوهش در زمینه نیازسنجی را یکی از موانع نظام اجرایی کشور در زمینه توسعه منابع انسانی می‌داند پس لازم است ، برنامه‌ریزی سازمان‌ها در جهت آموزش کارکنان بر مبنای نیازسنجی صورت پذیرد و این امر نیز محقق نمی‌شود مگر بر مبنای انجام پژوهش‌های نیازسنجی در سازمان‌های آموزشی .
1ـ1ـ تعریف موضوعی عنوان تحقیق
به عقیده صاحب‌نظران فعلی حوزه‌های مختلف دانش مدیریت ، عمده‌ترین عامل استراتژیک هر سازمان و هر سیستم اجتماعی منابع انسانی آن است . انسان نه تنها یکی از عوامل تولید است بلکه به عنوان مدیر و استراتژیست صحنه کار اعمال تدابیر و تصمیم‌گیریهای لازم در استفاده بهینه از سایر عوامل تولید را میسر می‌سازد . تجربه کشورهای پیشرفته جهان معرف این واقعیت است که داشتن انسانهای توانمند ، معتقد و با باورهای مشترک ، باعث رشد و توسعه آن کشورها گردیده است ، نه منابع طبیعی و مادی . از سوی دیگر ، نخستین مرحله در آموزش و توسعه منابع انسانی تعیین نیازهای آموزشی است . نیاز آموزشی عبارت است از تغییرات مداوم و سیستماتیک که در نیروی انسانی یک سازمان از نظر دانش ، نگرش و توانایی ، مهارتها و یا رفتار به وجود آید تا نیروی انسانی مزبور بتواند وظایف و مسئولیت‌های پیش‌بینی شده در شرح وظایف رشته‌های شغلی را در حد مطلوب ، قابل قبول و منطبق با استانداردهای از پیش تعیین شده کاری انجام داده و در صورت نیاز به رشد و ترقی زمینه‌های لازم به وجود آید . طراحی یک برنامه برای آموزش و بهسازی عملکرد مدیران و کارکنان ، شامل سلسله گامهایی است که می‌توان آنها را به پنج مرحله دسته‌بندی کرد : نیازسنجی ، هدف‌ آموزشی ، طراحی ، اجرا و ارزشیابی . به منظور کارایی و اثربخشی ، همه برنامه‌های آموزشی باید با نیازسنجی آموزشی آغاز شوند . قبل از این که آموزش واقعی اتفاق بیفتد ، مدیر آموزشی باید این موضوع را مشخص کند که چه کسی ، چه چیزی ، چه وقتی ، چه جایی ، چرا و چگونه آموزش دهد . به منظور انجام این امر مدیر آموزشی باید در حد توانش اطلاعات را تجزیه و تحلیل کند . درباره سازمان ، اهداف و مأموریت‌های آن ؛ مشاغل و وظایف مربوط به آنها که نیاز است یاد گرفته شود ؛ افرادی که باید آموزش داده شوند ؛ دیدگاه کلی درباره آموزش و بهسازی کارکنان دیدی کلی بر آموزش و بهسازی عملکرد مدیران و کارکنان؛ اولین گام در طراحی برنامه‌های آموزش و بهسازی عملکرد مدیران و کارکنان اجرایی نیازسنجی می‌باشد . ( جلیلیان 1382 ) .
یک مدیر در انتخاب آموزش به عنوان راهی برای برطرف کردن نیازها باید بر جنبه‌های اقتصادی آموزش و اهداف مورد نظر نیز توجه نماید . این بدان معنا است که نباید برای حل مشکلی با ارزش پایین ، هزینه‌ای به مراتب بالاتر را متحمل شد . تعریف « نیاز » به عنوان اختلاف بین نتایج فعلی و نتایج مطلوب / ضروری ، منفعتی سه سویه به همراه دارد . الف ) ملاک و معیار برنامه‌ریزی ، مهیا می‌گردد ، ب ) ملاک و معیار ارزش‌یابی و پیشرفت مستمر ، فراهم می‌شود ، ج ) تنظیم بودجه ، بر اساس هزینه‌ی تأمین نیازها در برابر انکار آنها ( نادیده گرفتن آنها ) ممکن می‌‌گردد ( کافمن ، 1998 ) .
طبقه‌بندی‌های گوناگونی از نیازها ارائه شده است که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1ـ طبقه‌بندی بر اساس نوع نیاز ( آموزشی و روانشناختی ) 2ـ طبقه‌بندی بر اساس ضرورت و اهمیت نیاز ( فوری و عادی بودن نیاز ) 3ـ طبقه‌بندی بر اساس نحوه‌ی برآوردن و رفع آنها ( سازمان بتواند و یا نتواند آنها را برآورد ) 4ـ طبقه‌بندی نیازها از نظر فردی و گروهی بودن 5ـ طبقه‌بندی بر اساس توانایی تشخیص ( نیازهای آشکار و پنهان )
طبقه‌بندی برادشاو شامل نیاز هنجاری ، احساس شده ، بیان شده مورد تقاضا ، مقایسه‌ای و پیش‌بینی شده است که به اختصار عبارت‌اند از :
1ـ نیازهای هنجاری : اگر مهارت ، توانایی و ویژگی‌های شخص یا گروهی از اشخاص از استاندارد تعیین شده پایین‌تر باشد ، آن فرد یا گروه دارای نیاز هنجاری است . 2ـ نیازهای احساس شده : معنای آن مترادف مفهوم « خواست » است . وقتی از یک فرد سئوال می‌شود که چه نیازی دارد ، وی معمولاً نیازی را که احساس نموده بیان می‌کند . 3ـ نیازهای بیان شده یا مورد تقاضا : از نظر اقتصادی عبارت است از آن چه فرد تقاضا می‌کند . از این‌رو نیاز بیان شده به وضعیتی اشاره دارد که فرد مشخصاً در جهت برطرف کردن نیازی که احساس می‌کند ، اقدامات لازم را انجام می‌دهد . 4ـ نیازهای مقایسه‌ای : این گونه نیازها زمانی به وجود می‌آیند که خصوصیات یک جمعیت که خدمات ویژه‌ای را دریافت کرده‌اند ، با خصوصیات جمعیت یا جامعه‌ی دیگری که همان خدمات را دریافت نکرده‌اند ، مشابه باشد . 5ـ نیازهای پیش‌بینی شده یا مورد انتظار : به تفاوت بین وضع موجود با وضعیت مطلوب در آینده با توجه با شرایط و تحولات نیازهای آینده مورد انتظار گفته می‌شود ( فتحی واجارگاه ، 1375 ، 1381 ) .
به طور کلی تجزیه و تحلیل نیازها به چهار مرحله : تجزیه و تحلیل شغل ( یا شناسایی وظایف ) تجزیه و تحلیل وظایف ، تجزیه و تحلیل اختلاف ( تفاوت عملکرد با وظایف قصد شده ) ، تجزیه و تحلیل و ارزیابی میزان مهارت فراگیران تقسیم می‌شود ( و نتلینگ ، 1376 ) . یکی از وظایف برنامه‌های آموزشی رفع نیازهای جامعه است1 . برنامة آموزشی باید بر مبنای نیازهای گروه مخاطب صورت گیرد . برنامه‌ریزان مسئول هستند که نیازهای آموزشی جامعه را شناسایی ، ارزیابی و تحلیل نمایند و سپس برنامه‌ها را به شکلی طراحی نمایند که در جهت رفع این نیازها باشد . بنابراین کشف رشته‌های مورد نیاز بازار کار و مورد علاقه افراد حائز اهمیت است .
چنانچه برنامه‌ریزی آموزشی بر اساس تعیین نیازها و اولویت‌بندی آنها صورت‌پذیرد ، به طور حتم گامی خواهد بود به سوی رسیدن به هدفهای از پیش تعیین شده و موفقیت شرکت‌کنندگان به مقدار زیادی افزایش خواهد یافت . تحقق این امر مستلزم انجام نیازسنجی بر اساس الگوی مشخصی است . انتخاب یا طراحی و تدوین الگوی نیازسنجی می‌تواند باعث تسهیل و افزایش دقت و اعتبار فرایند نیازسنجی شود . یک الگوی مناسب باید هدف ، قلمرو ( حوزه ) ، روشها و رویه‌های اجرایی ، سازمان و سایر ابعاد لازم جهت انجام یک پروژه نیازسنجی را مشخص و معین کند ( عباس زادگان و ترک‌زاده ، 1379 ) . در تشریح الگوهای نیازسنجی می‌توان به الگوی‌های ترند ، پی‌.دی‌.کا ، نیازسنجی جهانی ، نیازسنجی هوستون ، کلاین ، بورتون و مریل ، نیازسنجی در سطح مدارس متوسطه، نیازسنجی اتحادیه نظام آموزشی ، تحلیل وظیفه ، مدل سه بعدی : کافمن ، کوریگان و جانسون ، نیازسنجی در سطح مؤسسه آموزشی ( مدرسه ) ، نیازسنجی آموزشی کارکنان در سطح منطقه آموزشی اشاره کرد ( فتحی و اجارگاه ، 1382 ) . در این قسمت به یکی از الگوهای معروف نیازسنجی یعنی الگوی تحلیل نیازهای آموزشی سازمانی استوت اشاره می‌گردد.
« سانی استوت2 » ( 1993 ) یک مدل چهار بعدی برای تعیین نیازهای آموزشی سازمانی ارائه کرده است . در این مدل آرمانهای سازمانی ، سطح دانش و مهارت و نگرش موجود در سازمان و عملکرد فردی و سازمانی مورد تحلیل قرار می‌گیرد . هدف الگو ، تحلیل نیازهای آموزشی سازمان به منظور حصول اطمینان از اثربخشی آموزش جهت بهبود سازمان به عنوان یک کل است . در این الگو شکاف میان نتایج حاصل و اهداف آرمانی ، نیاز آموزشی تلقی می‌شود ( نقل از عباس زادگان و ترک‌زاده ، 1379 ) .

شکل شماره ( 1 ) الگوی تحلیل نیازهای آموزشی سازمان استوت ( عباس زادگان و ترک‌زاده ، 1379 )

2ـ1ـ قلمرو تحقیق ( زمانی ـ مکانی )
شرکت بهره‌برداری تولید و انتقال آب جنوب شرق خوزستان در سال 84 ـ 1383
3ـ1ـ اهمیت و ضرورت تحقیق
نقش زیربنایی و ساختاری نیازسنجی آموزشی نسبت به سایر اجزای فرایند آموزشی کارکنان ، دلیل اصلی اهمیت و حساسیت آن به شمار می‌رود . هر گونه عدم تناسب ، نقص و ناهماهنگی در نیازسنجی آموزشی اشکالاتی را در قسمت‌های دیگر فرایند آموزشی به وجود می‌آورد . و با توجه به اینکه نیازسنجی آموزشی گام اول در فرایند آموزش به ویژه برنامه‌ریزی آموزشی به شمار می‌رود و هر گونه انحراف و خطای در آن منجر به خطا و انحراف در سایر اجزای فرایند آموزش خواهد شد طراحی و تعیین الگوی مناسب نیازسنجی از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد .
نیاز کارکنان به آموزش ، ریشه در ویژگی‌ها و شرایط فردی ، شغلی ، محیطی و اجتماعی دارد. هر یک از کارکنان سازمان به هنگام آغاز همکاری از نظر نوع و میزان دانش ، مهارت و نگرش مربوط به شغل ، سازمان از وضعیت خاص و متفاوت با دیگران برخوردار است و وضعیت جدیدی که در آن واقع شده است و وضعیت‌های دگرگون شده‌ای که در اثر تغییر و تحول در طول زمان در اهداف1 و برنامه‌ها ، فن‌آوری تغییرات عظیم اجتماعی و مانند ان ایجاد می‌شوند ضرورت کسب دانش ، نگرش و مهارت‌های جدیدی را ایجاب می‌نمایند و با توجه به تازه تأسیس بودن شرکت آب جنوب شرق اهمیت نیازسنجی آموزشی بیشتر محسوس است و با توجه به اینکه تاکنون در این خصوص هیچ گونه بررسی سیستماتیکی صورت نگرفته است ضرورت انجام این مهم بیشتر احساس می‌گردد .
در پی این ضرورت هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی کارکنان شرکت آب جنوب شرق در جهت طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه های آموزشی مناسب می باشد به گونه‌ای که برنامه های آموزشی مفید واقع شده و تنها سبب هدر رفتن سرمایه های مادی و معنوی نگردند .
4ـ1ـ مسأله تحقیق
مدیریت منابع انسانی در به دست آوردن انطباق‌پذیری سازمانها در عصر جهانی ، نقش حیاتی را ایفا می‌کنند . رویکرد وابستگی منابع ، پیشنهاد می‌کند که بخش‌ها و قسمت‌هایی از سازمان که با چالش‌های محیط خارجی در ارتباط هستند باید با نفوذتر عمل کنند . شناخت و تحلیل نیازهای آموزشی ، پیشنیاز یک سیستم آموزشی موفق است . تعیین نیازهای آموزشی اولین گام برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان و در واقع نخستین عامل ایجاد و تضمین اثربخشی کارکرد آموزشی و بهسازی است که اگر به درستی انجام شود مبنایی برای برنامه‌ریزی و سایر فعالیت‌ها فراهم خواهم شد .
رویکردهای معاصر مدیریت در زمینه کیفیت مانند نظام مدیریت فراگیر ( TQM ) ، ایزو ( ISO ) ) بالدریج Malcolm Baldrige Award – USA )) و جایزه اروپایی کیفیت (The European Quality Award ) توجه خاصی به توانمندسازی کارکنان و آموزش دارند . مطابق نظریه‌های جدید مدیریت نظیر ملتز و استون که معتقدند آموزش و بهسازی ، مهارتها و دانش مؤثر را برای کارکنان در انجام وظایف شغلی خود به ارمغان می‌آورند . علاوه بر این آموزش می‌تواند برای کارکنان تازه استخدام و یا بدون تجربه در سازمان مؤثر باشد . آموزش برای کارکنانی که شغل آنان تغییر کرده و یا شغل‌شان از بین رفته است بسیار مفید است .
جهانی شدن ، تغییرات سازمانی و ضرورت حفظ و نگهداری نیروی انسانی و توانمندسازی آنان برای سازمان‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده است . ( مهرعلی‌زاده ، 1382 ) . امروزه تحولات علمی و تکنولوژیکی به حدی سریع پیش می‌رود که دانش بشری هر 2 سال یکبار به دو برابر افزایش می‌یابد و این افزایش همه چیز را در حال تغییر و تحول قرار می‌دهد . پس چگونه می‌توان منابع انسانی ( یک سازمان ) را با این تغییرات و تحولات آشنا نکرد ؟ ( ابطحی ، 1381 ) . بدیهی است که در صورت بی‌توجهی به نیازهای فردی و سازمانی و شغلی افراد و همچنین بی‌توجهی به امر آموزش افراد و کارکنان ، سرنوشت و بقای جوامع و سازمان‌ها به خطر خواهد افتاد . به همین علت هم در کشورهای پیشرفته امروزه معمولاً نیروی انسانی با توجه به نیازهای آموزشی شناسایی شده آنها در سطوح سازمانی ، شغلی و فردی حداقل هر سال یکبار به کلاس آموزشی می‌روند .
مهم آن است که منظور از آماده‌سازی افراد برای تغییر و تحولات آینده چیست ؟ در جستجوی چه اهدافی هستیم ؟ برای رسیدن به جایگاه مطلوب چه امکاناتی فراهم شده است ؟ فرایند و مسیر هدایت و آموزش افراد چگونه و بر اساس چه مطالعاتی تنظیم شده است ؟ آیا منابع ، امکانات و تلاشهای فعلی ، برای آینده‌سازی کافی است ؟ تاکنون چه اقداماتی انجام شده است ؟ چه مواردی به عنوان نیازهای آینده‌ی سازمان در معنای عملی در نظر گرفته شده است که می‌خواهیم افراد را در جهت رفع آنها آموزش دهیم ؟ و در سئوالی عام‌تر می‌توان پرسید که چه شناختی نسبت به وضعیت فعلی تعیین نیازها کارکنان به دست آورده‌ایم که می‌‌خواهیم آن را به عنوان چراغی فراروی آینده قرار دهیم ؟ به عبارت دیگر ، پاسخ‌‌گویی به این سئوال که چگونه می‌توان بر مبنای اندیشه‌های عقلایی و هدفمند به تعیین نیازها اقدام نمود و در جهت این امر بسیار مهم و اساسی برنامه‌ریزی گام برداشت ، از اهمیت انکارناپذیر برخوردار است .
به منظور ترویج بهره‌وری و افزایش بهره‌وری در زمینه اداری ، سیستم‌ها و روش‌های ارتقای مهارت‌های مدیران و استفاده بهینه از امکانات موجود و با توجه به تبصره 35 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران لزوم پرداختن به راهکارهایی برای افزایش بهره‌وری تأکید شده است . لذا هیأت وزیران در جلسه موخ 15/2/1381 به استناد ماده 1 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور ، هفت برنامه تحول اداری به شرح زیر برای اجرا توسط دستگاههای دولتی تصویب کرد . این برنامه‌ها مشتمل بر : برنامه منطقی کردن اندازه دولت ، برنامه تحول در ساختارهای تشکیلات دولتی ، برنامه تحول در نظام‌های مدیریتی ، برنامه تحول در نظام‌های استخدامی ، برنامه آموزش و بهسازی نیروی انسانی دولت ، و برنامه اصلاح فرآیندها ، روش‌های انجام کار و توسعه فن‌آوری اداری است . در بعد برنامه آموزش و بهسازی نیروی انسانی برای انطباق آموزش‌ها با نیازهای واقعی مشاغل موضوع نیازسنجی اهمیت زیادی دارد . اما آنچه که در حال حاضر مشاهده می‌گردد آنست که موضوع نیازسنجی به عنوان یک روش منظم کمتر مورد عنایت مدیران سازمان‌ها قرار گرفته شده است . همانند سایر فعالیت‌های پیچیده آموزشی ، نیازسنجی نیز مبتنی بر اصول کلی است که فرآیند جمع‌آوری اطلاعات و دستیابی به نتایج را هدایت نمی‌نماید .
مهمترین اصول اساسی نیازسنجی عبارت‌اند از : اصل تداوم در نیازسنجی ، اصل جامعیت در نیازسنجی ، اصل مشارکت در نیازسنجی ، اصل عینیت در نیازسنجی ، اصل افزایشی بودن ، سیالی نتایج ، توجه نابرابر ، واقع‌گرایی ، پویایی ، و اصل تعهد . عملیات‌سازی این روش علمی در نیازسنجی سازمان نیازمند مطالعه بیشتر است . در واقع عدم گرایش علمی به نیازسنجی‌ سازمانی از یک طرف و از سوی دیگر تاکنون در شرکت آب جنوب شرق مطالعاتی در زمینه نیازسنجی انجام نگرفته است . لذا مسأله حاضر آنست چگونه می‌توان با بهره‌گیری از تجربیات علمی موجود به تعیین و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان شرکت آب جنوب شرق بر اساس الگوهای پودمانهای آموزشی پرداخت . منظور از الگوی پودمانی ، مجموعه دوره هایی است که پس از سپری کردن آنها طبق نظام جامع آموزش کارکنان وزارت نیرو فرد به یک مقطع تحصیلی بالاتر ارتقا می یابد.
5ـ1ـ اهداف تحقیق
هدف کلی تحقیق حاضر تهیه و تدوین نیازهای آموزشی کارکنان شرکت آب جنوبشرق بر اساس الگوی پودمان‌های آموزشی است بنابراین در این راستا چند سؤال پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است :
1ـ انواع روش‌های تعیین نیاز آموزشی برای کارکنان شرکت آب جنوبشرق کدامند ؟
2ـبرای نیازسنجی چه الگوی آموزشی پودمانی مناسب است ؟
3ـ نیازهای آموزشی شغلی در شرکت در بخشهای شغلی 10000 و 20000 و 30000 و 40000 کدامند ؟
4ـ اولویت‌بندی نیازهای آموزشی مشاغل بخش های شغلی10000 و 20000 و 30000 و 40000 کدامند ؟

6ـ1ـ تعاریف عملیاتی
الف ـ نیاز آموزشی
در فرهنگ دهخدا نیاز به معنی حاجت و به زبان پهلوی به معنای احتیاج ضروری و فقدان آمده است . هم چنین نیاز به عنوان حاجت و میل ذکر شده است . در فرهنگ روانشناسی ریبر1 ( 1985 ) ، « نیاز » به چیز یا حالتی اطلاق می‌گردد که موجودیت ان به بهینه شدن وضعیت جاندار می‌انجامد . در ذیل همین مدخل « نیاز » به عنوان حالت درونی جاندار که نیازمند چیزی یا حالتی از امور است ، تعبیر گردیده است . ( همان منبع ، ص 465 )
بر این اساس مورد اول به « چیز مورد نیاز » و تعبیر دوم به « حالت فرضی درون جاندار دچار محرومیت » مربوط است . این تعابیر به نقص و کاستی که جاندار با آن مواجه است اشاره دارد . در حوزه تعلیم و تربیت نیز این تغییر متداول است و به عنوان موقعیتی که در آن « حداقل رضایت ممکن » حاصل نیامده است ، مورد توجه قرار می‌گیرد . از این دیدگاه نیاز را نوعی عیب یا نقصان در عملکرد فرد یا گروهی از افراد تعریف می‌کنند . تعبیر رایج دیگر نیاز را به عنوان خواست یا ترجیح افراد تعریف می‌کنند و مبنی بر این است که خواسته‌ها و دیدگاه‌های افراد و گروه‌ها را می‌توان عین نیاز تلقی نمود ( فتحی و اجارگاه ، 1375 ) . سومین دیدگاه نیاز را به عنوان « فاصله‌ میان نتایج جاری ( وضعیت موجود ) و نتایج مورد نظر ( وضعیت مطلوب ) تلقی می‌کند ( کافمن و هرمن2 ، 1375‌) که یکی از متداول‌ترین و پذیرفته شده‌ترین تعریف‌ها از نیاز ، پیشنهاد کافمن است . به نظر وی ، نیاز به موقعیتی دلالت دارد که در آن وضعیت موجود یا حاضر با وضعیت مطلوب فاصله دارد . به تعبیر دیگر نیازها به مفهوم‌ نشان دادن اختلاف میان شرایط موجود و معیارها ، هنجارها و ارزش‌های اجتماعی است .
بنابر اظهارات رودا و کاسی1 ( 1995 ) نباید اظهارات برخی از مدیران را به عنوان نیازها در نظر گرفت ، بلکه به دست آوردن تصویری کامل از دیدگاه‌ها و منابع متعدد ، حائز اهمیت است . به عقیده خانم مورفی2 ( 1998 ) نیز ، فاصله ( شکاف ) بین وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب ، « نیاز » یا « محدوده‌ی مشکل » را تعیین می‌نماید . به عبارتی می توان گفت ( عباس زادگان و ترک زاده ، 1379 ) فاصله بین وضع موجود و مطلوب متداولترین تعریفی است که از نیاز می شود . در این مفهوم وضع مطلوب می تواند اهئاف، نتایج، تواناییها ، نگرش، دانش، هنجارها ، ادراکات و … در نظر گرفته شود. شکاف بین ایده آل و موجود تعبیر به نیاز می شود. به عقیده کافمن ( 1998 ) ، ارزیابی نیازها شکاف‌های موجود بین نتایج فعلی و نتایج مطلوب / ضروری را مشخص نموده و ترتیب اولویت نیازها را ، بر این مبنا که « رفع نیازها » در قبال « نادیده گرفتن آنها » چه هزینه‌هایی دربر دارد ، تعیین می‌نماید . در پژوهش حاضر نیاز به وسیله پرسشنامه تجزیه و تحلیل شغل و پرسشنامه ، نیازهای آموزشی سنجیده می‌شود .
ب ـ نیاز آموزشی
منظور از نیاز آموزشی نیازهایی است که منعکس کننده تقاضاهای آموزشی و یا هدف‌های آموزشی هستند ( فتحی واجارگاه ، 1381 )
ج ـ پودمان آموزشی
در آموزش واژه پودمان تحت عناوین پیمانه کردن، بخش بخش کردن، واحدی کردن برنامه ، و یا گام گام نمودن آموزش و بخش درسی معنی می شود ( رضوی، 1382 ).
پودمان آموزشی را می توان یک نظامی از معلومات ( دانشها) ، توانایی ها ( مهارتها) و نگرشها دانست که آموختن محتوای آن و گذراندن آن ، آموزشگر را به یک مهارت ( توانایی ) مستقل می رساند ( رضوی، 1382 ).
پودمان آموزشی مجموعه‌ای از دانش ، معلومات و مهارت‌هایی است که با استفاده از آنها اجرای یک مرحله‌ی مفید و از کار یا انجام بخشی از وظایف شغل به طور مستقل امکان‌پذیر می‌گردد . ( آیین‌نامه اجرایی ماده 150 قانون برنامه شوم کشور ) در پژوهش حاضر پودمان آموزشی به وسیله الگوی تجزیه و تحلیل شغل سنجیده می‌شود .
ح ـ نیازسنجی
نیازسنجی آموزشی عبارت است از شناسایی نیازها ( فاصله میان آنچه هست و آنچه باید باشد) و درجه‌بندی آنها به ترتیب اولویت و انتخاب نیازهایی که باید کاهش یابد و یا حذف شوند ( فتحی و اجارگاه ، 1381 ) . نیازسنجی آموزشی در سازمان‌ها در سه حوزه سازمان ، شغل ( وظیفه ) و فرد صورت می‌پذیرد . در پژوهش حاضر به منظور سنجش نیاز در تمام این ابعاد به بررسی نیاز از نظر فرد ( تجزیه و تحلیل از نظر شاغل ) شغل ( تجزیه و تحلیل از نظر شغل ) و تجزیه و تحلیل سازمان ( دوره‌های آموزشی مصوب وزارت نیرو ) پرداخته شده است .
د ـ کارکنان
منظور از کارکنان ، کارکنان شاغل در بخش‌های شغلی 10000 و 20000 و 30000 و 40000 می‌باشد .
ـ بخش شغلی 10000 : شامل دارندگان مدرک تحصیلی دیپلم و فوق دیپلم شاغل در بخش کمک کارشناسان اداری می‌باشند .
ـ بخش شغلی 20000 : شامل دارندگان مدرک تحصیلی دیپلم و فوق دیپلم شاغل در بخش کمک کارشناسان فنی ( تکنسین ) می‌باشند .
ـ بخش شغلی 30000 : شامل دارندگان مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر شاغل در بخش کارشناسان اداری می‌باشند .
ـ بخش شغلی 40000 : شامل دارندگان مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر شاغل در بخش کارشناسان فنی می‌باشند .

فصل دوم
مبانی نظری تحقیق

1ـ2ـ مقدمه
در این فصل مروری بر ادبیات نیازسنجی و پژوهش‌های صورت گرفته در این حوزه در داخل و خارج کشور می پردازیم . در این راستا و قبل از پرداختن به امر نیازسنجی بر مدیریت منابع انسانی در سازمان که یکی از وظایف مدیران آموزشی می‌باشد پرداخته و سپس با بررسی آموزش در سازمان و اهمیت آن، به بررسی آموزش ضمن خدمت و در نهایت نیازسنجی آموزشی به عنوان اولین گام در برنامه ریزی آموزشی پرداخته می‌شود.

1ـ1ـ2ـ مدیریت منابع انسانی
یکی از وظایف مدیران سازمان از گذشته تا به امروز هدایت و رهبری منابع انسانی سازمانی یعنی کارکنان بوده است ؛ در گذشته به علت محدود بودن فعالیت‌های مدیر و تعداد کم کارکنان سازمان ، وظیفه هدایت کارکنان سازمان به عهده مدیر کل سازمان بوده است ، ولی امروزه به علت تعداد زیاد کارکنان ، گسترده شدن فعالیت‌های مدیر و مطرح شدن موضوع‌های متنوع در حیطه کار مدیر ، وظیفه هدایت کارکنان و رسیدگی به امور استخدامی ، نگهداری و آموزشی آنان به عهده واحدی جداگانه می‌باشد . مدیر این واحد به امور جذب ، نگهداری ، آموزش و بهسازی نیروی انسانی سازمان می‌پردازد .
ابطحی (1381 ) مدیریت منابع انسانی را تخصص ویژه‌ای می داند که کوشش می‌کند تا در جهت کسب رضایت کارکنان و تأمین هدف‌های سازمانی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فعالیت نماید . حاجی کریمی و رنگریز ( 1379 ) مدیریت منابع انسانی را نگرشی در رابطه با مدیریت و اداره نمودن افراد می‌داند که بر چهار اصل اساسی زیر متکی است :
1ـ منابع انسانی مهمترین دارائی یک سازمان هستند و مدیریت مؤثر و کارآمد آنها ، کلید موفقیت سازمان است .
2ـ اگر خط مشی‌ها و روندهای پرسنلی شرکت با اهداف در دسترس شرکت و برنامه‌های استراتژیک همسو باشند و در جهت آنها مساعدتی عمده را ارائه نمایند ، موفقیت سازمان بسیار قابل دسترس خواهد بود .
3ـ فرهنگ و ارزش‌های سازمانی ، فضای سازمانی و رفتار مدیریتی که از فرهنگ به خصوص نشأت می‌گیرد نفوذ مؤثری را برای دست‌یابی به بهترین‌ها موجب می‌شود .
4ـ برای دسترسی به انجام و یکپارچگی تلاش مستمر مورد نیاز است این تلاش در جهت سهیم کردن تمام افراد سازمان و کار با یکدیگر بر اساس یک مقصد مشترک می‌باشد .
ابطحی ( 1373 ) هدف مدیریت انسانی را افزایش کارآیی نیروهای انسانی در سازمان می‌داند و چهار هدف به شرح زیر برای مدیریت منابع انسانی قائل می‌شوند1 :
1ـ هدف اجتماعی : که عبارت است از احساس مسئولیت نمودن در مقابل نیازهای جامعه و ایجاد اعتبار برای سازمان و کارکنان آن در جامعه .
2ـ هدف سازمانی : که عبارت است از احساس مسئولیت نمودن در مقابل اهداف سازمانی و حداکثر استفاده از تخصص و تعهد نیروی انسانی در نیل به اهداف سازمان و مدیریت .
3ـ هدف وظیفه‌ای : که منظور احساس مسئولیت نمودن در قبال وظایف و مسئولیت‌هایی که به عهده واحد امور اداری سازمان گذاشته می‌شود .
4ـ هدف اختصاصی : که منظور احساس مسئولیت نمودن در قبال اهداف شخصی کارکنان مشغول به کار در سازمان .
حاجی کریمی و رنگریز ( 1379 ) برنامه‌ریزی نیروی انسانی را یک فرایند مدیریتی می‌داند . که شامل تجزیه و تحلیل نیازهای منابع انسانی سازمان‌ها تحت شرایط متغیر و توسعه خط‌مشی‌ها برای مرتفع کردن آن نیازها می‌باشد . ابطحی ( 1373 ) نیز برنامه‌ریزی نیروی انسانی را عبارت از یک استراتژی جذب ، گزینش ، آموزش ، بهره‌برداری ، پیشرفت و حفظ بقای منابع در سازمان و حتی در جوامع بشری می‌داند .
مدیریت منابع انسانی در طی زمان از تئوری‌ها و تحول آنها تأثیر پذیرفته است ، بدین صورت که تئوری‌های مدیریت در هر دوره بر مدیریت منابع انسانی ، کارکردها و وظایف مدیران در قبال کارکنان تأثیر گذارده است ،
در این جا به بررسی سیر تحول تئوری‌ها و کاربرد آن در مدیریت منابع انسانی به نقل از میرسپاسی ( 1382 ) پرداخته می‌شود :

2ـ1ـ2ـ تئوری‌ها و کاربرد آن در مدیریت منابع انسانی
1ـ تئوری‌های کلاسیک و مدل‌های ماشینی سازمان
این دسته از تئوری‌ها ماهیتاً هدف‌گرا هستند و با توجه به کارایی سازمان ، به کار منظم ، منطقی و عقلایی باور داشته و معتقدند که مسائل شخصی کارکنان نباید در کار دخالت داشته باشد .
با توجه به این دسته تئوری‌ها ، وظیفه مدیر منابع انسانی طراحی مشاغل به صورت ترکیبی از وظایف تکراری و ساده ، قرار دادن شخص مناسب در هر شغل و آموزش و تشویق افراد به انجام وظایف ساده می‌باشد .

2ـ تئوری‌های نئوکلاسیک و مدل‌های انسانی سازمان
این دسته تئوری‌ها بر ساخت و روابط غیر رسمی سازمان تأکید داشته و کارایی و اثربخشی سازمانی را حاکی از راضی نگه‌داشتن نیروی انسانی سازمان می‌دانند با توجه به این تئوری‌ها می‌توان گفت وظیفه مدیر منابع انسانی سازمان توجه به نیازهای افراد ، علایق ، روابط غیر رسمی ، اتحادیه‌ها ، حقوق و مزایای کارکنان و … می‌باشد .
3ـ تئوری‌های جدید
1ـ3ـ رویکرد سیستمی : این رویکرد به سازمان و کارکنان آن به صورت یک کل واحد می‌نگرد ، این کل همیشه چیزی بیش از اجزاء تشکیل‌دهنده خود دارد . این رویکرد در قلمرو علم خود را به صورت مجموعه‌نگری و الگوسازی ، ترکیب رشته‌های علمی و کاهش اهمیت رابطه علت و معلولی واهمیت رابطه متقابل اجزاء در شناخت رفتار نشان می‌دهد .
2ـ3ـ نگرش اقتضایی : بر مبنای رویکرد سیستمی می‌توان گفت که سازمان‌ها ، مجموعه‌ای متعامل از اجزاء و روابط هستند وبا محیط بیرونی خود در ارتباط بوده و متغیرهای گوناگون داخلی و خارجی بر روابط و اجزاء سازمان تأثیر می‌گذارد ، با توجه به این عوامل می‌توان گفت برای اداره کردن سازمان ، یک نگرش واحد وجود ندارد و با توجه به متغیرها ، شرایط و عوامل گوناگون ، روش‌های گوناگونی برای اداره کردن سازمان وجود دارد .
3ـ3ـ مدیریت راهبردی : در این گونه از مدیریت ، مدیران سازمان به منظور تحقق اهداف سازمانی ، مسئولیت طراحی ، حرکت و هدایت سازمانی را در جهت تحقق اهداف استراتژیک به عهده دارند ؛ در این نوع از مدیریت ، راهبردهای گوناگونی جهت هدایت و رهبری کارکنان وجود دارد .
تئوری‌های جدید که در چارچوب نگرش سیستمی ، اقتضایی و مدیریت راهبردی مطرح گردید ، بر مدیریت منابع انسانی تأثیر گذارده است ، به گونه‌ای که مدیریت راهبردی منابع انسانی به عنوان موضوعی نو در حیطه مدیریت منابع انسانی مطرح گردیده است .
میرسپاسی ( 1382 ) مدیریت استراتژیک منابع انسانی را دوراندیش فراگیر ، نوآور و تحول‌گری سازمان یافته در تأمین منابع انسانی سازمان ، پرورش و بهسازی ، تأمین کیفیت زندگی قابل قبول کاری و در نهایت به کارگیری بجا و مؤثر از انسان‌ها به عنوان منبع استراتژیک با توجه به عوامل تأثیرگذار درون و برون سازمان در راستای تعیین استراتژها به منظور تحقق اهداف سازمانی می‌داند .
با توجه به اینکه آموزش کارکنان از وظایف مدیریت منابع انسانی می‌باشد در این جا به بررسی آموزش کارکنان و اهمیت آن می‌پردازیم .

3ـ1ـ2ـ آموزش در سازمان
آموزش از وظایف واحد مدیریت منابع انسانی سازمان به حساب می‌آید ابطحی ( 1381 ) افزایش کارآیی سازمان را در گرو افزایش کارآیی منابع انسانی و افزایش کارآیی منابع انسانی را در گرو آموزش و توسعه دانش ، مهارت و ایجاد رفتارهای مطلوب برای کار کردن موفقیت‌آمیزی می‌داند . عسکریان ( 1370 ) نیز معتقد است اداره آموزش موظف است کارکنان را برای انجام وظیفه به نحو احسن در رابطه با دست یافتن به هدف‌های تعیین شده و فراهم نمودن زمینه ارتقاء در سلسله مراتب سازمانی آموزش دهد . عباس زادگان و ترک‌زاده ( 1381 ) آموزش را نوعی سرمایه‌گذاری مفید و کلیدی در توسعه می‌دانند که اگر به درستی برنامه‌ریزی و اجرا شود بازده اقتصادی قابل ملاحظه‌ای را در پی خواهد داشت ؛ آموزش اقدامی راهبردی است که در سطح فردی سبب ارزشمندی فرد و در سطح سازمانی سبب بهبود و توسعه سازمان و در سطح ملی و فراملی سبب افزایش بهره‌وری می‌گردد . در گذشته نیروی انسانی را به عنوان سرمایه اصلی سازمان به حساب می‌آورند ولی شاید به جرأت بتوان گفت که سرمایه اصلی در هر سازمانی آموزش می‌باشد و این نیروی انسانی آموزش دیده است که سرمایه سازمان محسوب می‌شود .
آموزش در سازمان‌ها تا بدان جا اهمیت دارد که امروزه بحث توانمندسازی کارکنان1 به عنوان بخش مهم و مرتبط با آموزش مطرح شده است . منظور از توانمندسازی کارکنان ، آموزش کارکنان در جهت توانمند ساختن آنان برای حل مسائل سازمانی و برخورد و هماهنگی با تغییر می‌باشد .
توانمندسازی با یادگیری سازمانی2 و یا به تعبیری سازمان‌های یادگیرنده3 در ارتباط است . ورنرفرنز4 ( 2004 ) سازمان یادگیرنده را سازمانی می‌داند که دارای 6 بعد هدف و 6 بعد راه برای رسیدن به هدف می‌باشد . در ماتریس صفحه بعد ابعاد نمایش داده شده است :
جدول شماره 1ـ2 : فرایند توانمندسازی ( ورنرفرنز 2004 )
فرایند تخصیص فرایند تصمیم‌گیری فرایند مشارکت فرایند یادگیری فرایند بهبود فرایند
مشتری محوری راه‌ها اهداف
فرایند مشتری محوری
فرایند بهبود
فرایند یادگیری
فرایند مشارکت
فرایند تصمیم‌‌گیری
فرایند تخصیص

در اینجا می‌توان گفت که توانمند ساختن کارکنان منوط به این امر است که به یادگیری سازمانی و اهمیت آن باور داشته باشیم ؛ اهمیت آموزش و توانمندسازی در مدل‌های جدید مدیریت از جمله مدیریت کیفیت فراگیر5 ، ایزو6 ، بالدریج7 و ای‌اف‌کیوام8 ذکر گردیده است ؛ با توجه به این امر که مدل اروپایی مدیریت کیفیت از جمله جدیدترین مدل‌ها می‌باشد ؛ به بررسی آن می‌پردازیم ؛ مدل اروپایی مدیریت کیفیت در سال 1992 به عنوان چارچوبی برای سنجش تقاضاهای پاداش کیفیت اروپایی معرفی شد ، این مدل برای سازمان‌ها بدون توجه به اندازه ساختار و بخش قابل کاربرد است ، و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مشخص کنند ، برای رسیدن به تعالی در کجا قرار دارند و فاصله وضعیت کنونی و وضعیت عالی در چه حد است ، مدل اروپایی مدیریت کیفیت دارای چند بخش اصلی است که در زیر به آن پرداخته می‌شود :
نتیجه‌گرایی1 : برتری رسیدن به نتایجی است که همه سهامداران سازمان مورد استفاده قرار دهند.
مشتری محوری2 : برتری ( تعالی ) خلق ارزش مشتری محوری ( محق دانستن مشتری ) است .
رهبری و پایداری در هدف3 : تعالی رهبری وحی گونه و رویایی مرتبط با هدف است .
مدیریت به وسیله فرایندها و حقایق4 : تعالی اداره سازمان از طریق مجموعه‌ای از نظام‌های به هم مرتبط و به هم وابسته از فرایندها و حقایق است .
درگیر کردن و توسعه کارکنان5 : تعالی بزرگ‌سازی توزیع کارکنان از طریق توسعه و درگیر‌سازی آنها است .
یادگیری ، نوآوری و بهبود مداوم6 : برتری به چالش کشیدن وضعیت و تغییر مؤثر به وسیله استفاده از یادگیری برای خلق نوآوری و فرصت‌های بهبود است .
توسعه شراکت‌ها7 : تعالی نگهداری شرکای ارزش‌افزا است .
مسئولیت اجتماعی جمعی1 : تعالی توسعه درک پاسخگویی به سهامداران در جامعه است .
همان طور که ملاحظه می‌شود در این مدل نیز یادگیری مداوم ، نوآوری و بهبود ، از جمله شاخص‌های اصلی سنجش تعالی سازمانی محسوب می‌شود ؛ و یادگیری صورت نمی‌پذیرد مگر از طریق آموزش در سازمان . به منظور شناخت آموزش و فرایند آن ، لازم است به بررسی و تعریف توسعه و تفاوت آن با آموزش پرداخته شود .
کلارک2 ( 2000 ) توسعه منابع انسانی را یک تجربه یادگیری سازماندهی شده می‌داند ، که برای یک دوره زمانی مشخص و به منظور افزایش امکان بهبود عملکرد شغلی طراحی گردیده است . برنامه‌های توسعه منابع انسانی از نظر کلارک ( 2000 ) به سه بخش اصلی تقسیم گردیده است ، این سه بخش عبارتند از :
1ـ کارآموزی3
2ـ توسعه4
3ـ آموزش5
منظور از کارآموزی تحصیل تکنولوژی تازه‌ای است که به کارکنان این امکان را می‌دهد تا عملکرد کنونی شغل خود را به حد استاندارد برسانند .
منظور از توسعه ، کارآموزی است که به منظور تحصیل افقها ، تکنولوژی‌ها و نقطه نظرهای جدید صورت می‌پذیرد .
منظور از آموزش ، کارآموزی است که به منظور انجام شغلی متفاوت صورت می‌پذیرد ، آموزش اغلب به افرادی ارائه می‌شود که به عنوان افراد قابل ارتقاء شناخته شده‌اند .
از آموزش تعاریف بسیاری شده است که به تعدادی از آنها اشاره می‌شود :
« آموزش به هر گونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح‌ریزی شده‌ا‌ی که هدف از آن ایجاد یادگیری در یادگیرندگان باشد گفته می‌شود ( سیف ، 1374) »
« آموزش تجربه‌ای است مبتنی بر یادگیری که به منظور ایجاد تغییرات به نسبت ماندگان در فرد صورت می‌گیرد تا او بتواند توانایی خود را برای انجام دادن کار بهبود بخشد ( دولان ترجمه طوسی ، 1375 ، 248 ) »
ابطحی ( 1373 ) منظور از آموزش کارکنان را تمام ساعی و کوشش‌هایی می داند که در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی ، مهارت‌های فنی ، حرفه‌ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان سازمان به عمل می‌آید و آنان را آماده‌ی انجام وظایف و مسئولیت‌های شغلی خود می‌نماید . وی آموزش ضمن خدمت را آن دسته از آموزش‌هایی می‌داند که کارکنان در مسیر شغلی خود به منظور متناسب ساختن دانش ، مهارت و نگرش خود با نیازهای شغلی مورد تصدی قرار می‌گیرند . میر کمالی ( 1377 ) اموزش ضمن خدمت را مجموعه فعالیت های نیازسنجی و برنامه‌ریزی شده به منظور اصلاح و بالا بردن دانش ، مهارت نگرش و رفتارهای اعضای سازمان برای انجام وظایف سازمانی می داند. رضوی ( 1382 ) آموزش پودمانی را یکی از انواع آموزش‌های خودگام یا خودرهرو می‌داند که در آن فعالیت‌های یادگیری بر اساس توانایی‌های عملی تک‌تک فراگیران ، نیازهای واقعی شغل و استقلال هر مهارت ، سازمان داده شده است. رضوی ( 1382 ) واژه پودمان را در آموزش ، تحت عناوین : پیمانه کردن ، بخش‌بخش کردن ، واحدی کردن برنامه و یا گام به گام نمودن آموزش و بخش درسی معنی می‌کند .
سبحان‌الهی و کرانی ( 1379 ) منظور از آموزش کارکنان را کوشش‌هایی می‌داند که در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی ، مهارت‌های فنی ، حرفه‌ای و شغلی و همچنین ، ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می‌آید و آنان را آماده انجام وظایف و مسئولیت‌های شغلی خود می‌سازد .
در آیین نامه اجرایی ماده 150 قانون برنامه سوم کشور پودمان آموزشی عبارت است از مجموعه‌ای از دانش ، معلومات ، و مهارت‌هایی که با استفاده از آنها اجرای یک مرحله‌ی مفید از کار یا انجام بخشی از وظایف شغل به طور مستقل امکان‌پذیر می‌گردد .
رضوی ( 1382 ) ویژ‌گی‌ها و اهداف آموزش پودمانی را چنین بیان می‌کند :
رویکرد آموزش پودمانی با تکیه بر نیازها و مهارت‌های شغلی کارکنان نسبت به دیگر رویکردهای آموزش از تناسب و همخوانی بیشتری با آموزش کارکنان برخوردار است . این رویکرد از جمله روش‌های آموزشی خودرهرو و خودگام محسوب می‌گردد که با تکیه بر دو اصل مهارت‌های شغلی مورد نیاز و افرادی که این مهارت‌ها را نیاز دارند، پودمان‌هایی را تدوین می‌کند که نیازهای اساسی فراگیران مرتفع می‌شود .
در یک جمع‌بندی کلی اهدافی را که رویکرد آموزش پودمانی دنبال می‌کند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد :
به حداقل رساندن زمان ارائه آموزش ؛
به حداقل رساندن هزینه‌های آموزش ؛
ایجاد مکانیسم دقیق و واقعی در برآورد نیازهای آموزشی کارکنان ؛
پرهیز از زیاده‌آموزی یا کم آموزی ؛
ارائه آموزش‌هایی که دقیقاً مبتنی بر شغل بوده تا بتواند از کارایی لازم برخوردار باشند .
کلارک1 ( 2000 ) فرایندی را که مسئوالان سازمانی به تصمیم‌گیری درباره این امر که چه کسی ، چه چیزی را ، چه وقت ، کجا ، چرا و چطور ببیند ، طراحی نظام آموزشی می‌داند . طراحی نظام آموزشی یا آنچه که در بسیاری از موارد ، نگرش نظام‌مند به کارآموزی نامیده شده است ، شامل تحلیل ، طراحی ، رشد و توسعه ، اجراء و ارزشیابی می‌گردد .

4ـ1ـ2ـ طراحی نظام آموزشی
با توجه به مباحث ذکر شده می‌توان گفت که توسعه امری وسیع و گسترده است و آموزش و کارآموزی زیرمجموعه آن محسوب می‌شوند . تمام نظام‌های سازمانی دارای سه بخش اصلی هستند ، این سه بخش عبارتند از : درون داد ، فرایند و محصول با توجه به این امر که درون داد شامل مواد ، تکنولوژی ، زمان و انسان می‌گردد ، کارآموزی بر نقطه‌ای متمرکز است که انسان‌ها در سازمان با تکنولوژی برخورد می‌کنند . ( کلارک ، 2000 )
اگر کارآموزی را به عنوان یک نظام در نظر بگیریم ، شامل خرده نظام‌های زیر می‌گردد :
1ـ درون‌داد ، که شامل کارکنانی است که به مهارت نیاز دارند .
2ـ فرایند که شامل آموزشی است که درون نظام رخ می‌دهد .
3ـ محصول ، که در برگیرنده کارکنان کار آموخته است .
سیکولا2 ( 1976 ) کارآموزی را فرایند آموزشی کوتاه‌مدتی می‌داند که برنامه منظم و سازماندهی شده‌ای را برای کارکنان غیر مدیریتی به منظور مهارت‌ها و دانش فنی برای یک هدف مشخص به کار می‌برد ؛ در این میان توسعه ، فرایند آموزشی بلندمدتی است که برنامه‌ای منظم و سازماندار برای کارکنان اداری به منظور آموختن دانش تئوریکی و مفهومی برای اهداف عمومی فراهم می‌کند . ( سیکولا به نقل از استینمتز1 ، 1976 ) . و اجارگاه (1376) نیز توسعه کارکنان را مفهومی وسیع‌تر از آموزش ضمن خدمت می‌داند و معتقد است که توسعه رشد محور و آموزش ضمن خدمت مسئله محور است .
فرایند آموزش دارای مراحلی است ، این مراحل از نظر ابطحی ( 1381 ) عبارتند از :
1ـ تعیین نیازهای آموزشی
2ـ تعیین هدف‌های آموزش و توسعه منابع انسانی
3ـ تعیین محتوای دوره‌ها
4ـ به کارگیری اصول یادگیری
5ـ اجراء و ارزشیابی
میرسپاسی ( 1382 ) منظور از آموزش کارکنان اجرایی را افزایش توانایی‌های تخصصی و مهارتی آنها در انجام وظایف و به فعل در آوردن توانایی‌های با لقوه می‌داند . در رابطه با آموزش ، روش‌ها و فنون گوناگونی وجود دارد که در منابع گوناگون با اندک تفاوتی به آنها اشاره شده است . در این بخش به مرور و بررسی آنها پرداخته می‌شود :

پرسشنامه نیازهای روانشناختی در محیط کار

اختصاصی از فی دوو پرسشنامه نیازهای روانشناختی در محیط کار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

معرفی پرسشنامه

   ابزار گردآوری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته نیازهای روان شناختی محیط کار که با بهره گیری از ابعاد ارائه شده نیاز های روانی توسط هامفریز طراحی و تدوین شده است.

 ابعاد پرسشنامه: خود احترامی، حس تعلق، خودآگاهی، خودبازسازی، عدم بیگانگی، صفات انسانی، فرهنگ کار، باورهای سازمانی.

ضمناً فایل دریافتی قابل ویرایش می باشد.

سایت اطمینان متصل به درگاه پارس پال بوده و پرداخت با تمامی کارت های بانکی امکانپذیر است.

سیستم خرید خودکار بوده و بلافاصله پس از پرداخت فایل قابل دریافت است. این سایت دارای نماد اعتماد الکترونیکی می باشد. بنابراین، با اطمینان خاطر خرید کنید.

 در صورت بروز هرگونه مشکل در دریافت فایل، تیم تحقیقاتی اطمینان آماده پاسخگویی به شما عزیزان می باشد. در صورت ارسال ایمیل از جانب شما، در زمان کوتاهی به درخواست شما پاسخ داده و مشکل شما را در این رابطه برطرف می نماییم.

آدرس ایمیل: [e-mail]