خلاصه طرح :
واحد(هزار ریال)
کل محصول استحصالی(کیلوگرم): 1000
کل درآمد ناخالص:400000
هزینه کل :236390
سودد خالص : 163610
اشتغال زایی: 7نفر
مقدمه :
استفاده از مراتع به عنوان یکی از منابع تجدیدشونده، از دیرباز مورد توجه بشر بوده است. گیاهان موجود در مراتع از جنبه های گوناگون با ارزش اند. به دلیل وجود فراورده های طبیعی که از گیاهان دارویی به دست می آیند، این گیاهان ارزش ویژه ای دارند و به صورت مستقیم(محصولات اصلی) یا غیر مستقیم (فراورده های فرعی) بهره برداری می شوند.
پس از جنگ جهانی دوم، وجود مشکلات اقتصادی به ویژه کسری تراز پرداخت ها از یک سو و اختلاف قدرت اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته از سوی دیگر، توجه سیاستگذاران را به سیاست جایگزینی واردات و سپس سیاست توسعه صادرات به عنوان سیاست های تجاری و صنعتی مناسب معطوف ساخت.کشور ما نیز از این امر مستثنا نبود.
توجه به صادرات غیر نفتی کشور، در تاریخ تجارت ایران با افت و خیزهای فراوان مواجه بوده و هرگاه با کاهش درامد ارزی در صادرات نفتی خلاهایی به وجود آمده، موضوع صادرات غیرنفتی، نقش آن در تجارت خارجی و به تبع آن کسب درآمد ارزی مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای اخیر، تلاش برای توسعه صادرات غیرنفتی هم به لحاظ تنگناهای ارزی و هم از نظر سیاست های کشور در خصوص استقلال اقتصادی و رهایی از درآمدهای تک محصول نفت اهمیت خاصی یافته است.
از جمله اقلامی که برای صادرات مورد توجه قرار گرفته، گیاهان دارویی و محصولات فرعی جنگل ها و مراتع کشور بوده است.
معلوم نیست دقیقا از چه زمانی گیاهان به عنوان دارو مورد استفاده انسان قرار گرفته اند. به طور مسلم اطلاعات مربوط به تاثیر و خواص دارویی گیاهان از زمان های بسیار دور بتدریج به دست آمده، سینه به سینه منتقل شده، به طور ضمنی با آداب و سنن قومی نیز در آمیخته، سرانجام با زحمت زیاد و از طریق تجربه های مدید اهم تاثیرات و خواص آنها در اختیار نسل های معاصر قرار گرفته است.
متاسفانه این محصولات گران بها به صورت خام صادر و به شکلی دیگر با چندین برابر قیمت به کشور سرازیر می شوند. بنابراین شناخت این قبیل گیاهان و پی بردن به مواد موثرهی صنعتی آنها سبب خواهد شد که بتدریج به فکر کاربرد آنها باشیم. نگرش ما به این گونه گیاهان نباید فقط به سبب داشتن اختصاصات ویژه دارویی باشد و باید راهی انتخاب شود تا با بررسی این گیاهان بخصوص چگونگی کاربرد آنها، پی به اهمیت واقعی آنها برد. از این رو، باید با معرفی گیاهان دارویی و صنعتی مهم کشور گامی مثبت در جهت افزایش مبانی علمی و دانش فنی دست اندرکاران برداشت.
آنغوزه (Ferula assa Feotida)، گیاهی چند ساله متعلق به خانواده چتریان (Umberlliferea) است.گیاهی است علفی، چند ساله، دارای ریشه کمی ضخیم و گوشتی، برگ های بسیار بریده و غباری، ساقه خشن و فیبری که در دامنه وسیعی از نقاط گرمسیری ایران می روید و از سال های بسیار دور تاکنون، جزء اقلام مهم و شاخص گیاهان دارویی و صنعتی ایران محسوب می شده است. این گیاه در چند سال اول ساقه قابل رویتی ندارد و منحصرا دارای تعدادی برگ واقع بر روی زمین است که در اصطلاح محلی به آن قرنه گویند. بتدریج بین برگ های آن که عموما ظاهری غبارالود دارند، ساقههای راست، تقریبا استوانه ای و گوشت دار خارج می شود و ارتفاعی متجاوز از 5/2-2 متر پیدا می کنند و در انتها به مجموعهای از گلهای زردرنگ و مجتمع به صورت گل آذین چتر مرکب ختم می شود.
از ریشه این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقه گیاه، با تیغ زدن یا قطع در اواخر بهار شیره با بوی نامطبوعی در طول تابستان خارج می شود. شیره بهاره در مجاورت هوا بتریج سفت می شود که تحت نام آنغوزه مورد استفاده قرار می گیرد. طعم آن گس و گزنده و در بعضی گونه ها به دلیل ترکیب شیمیایی موجود در شیره تلخ و شبیه بوی سیر بدبوست.
شیرابه آنغوزه، به عنوان آنتی اسپاسمودیک، برطرف کننده انگل های گوارشی روده، بادشکن و خلط آور، مصرف دارویی دارد و اهمیت عمدهی این گیاه به علت ارزش صادراتی آن است.
انغوزه به اشکال مختلف به بازار تجارت عرضه می شود، ولی دو نوع معمول آن به شرح زیر است:
الف- نوع اشکی یا دانه ای: این نوع نادرترین و مرغوب ترین نوع آنغوزه است. به درشتی متفاوت یک نخود تا یک گردوست. آنغوزه اشکی بسیار تمیز، بدون خاک و خاشاک است و نرمی خود را نیز تا مدتی حفظ می کند. رنگ آن زرد و مایل به قرمز یا قهوه ای تیره است و اگر شکسته شود، مقطع آن به رنگ سفید مایل به زرد یا کمی گلی نشان داده می شود.
ب- نوع توده ای: با بی دقتی جمع آوری می شود و مخلوط با خاک،خاشاک و برگ است. این نوع نامرغوب است. به رنگ های متفاوت زرد، قرمز قهوه ای و خاکستری قهوه ای است.سختی آن زیادتر از نوع اشکی، ولی ناخالص تر از آن است، به طوری که گاهی با ماسه و حتی قطعات ریشه و لاشبرگ یافت می شود.ارزش این نوع آنغوزه به علت نامرغوب بودن کمتر از نوع اشکی است. در اصطلاح محلی به این نوع، کشته گویند.
98 درصد محصول آنغوزه به هندوستان صادر می شود و میلیون ها نفر گیاه خوار هندی که از نفخ معده رنج می برند، از آن برای تحلیل نفخ معده استفاده می کنند. غیر از هند، کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان و کشورهای عربی واردکننده آنغوزه اند.
شیوه بهره برداری
مراحل بهره برداری به طور کامل به شرح ذیر است:
مرحله اول: نشانه گذاری بوته ها
این مرحله، در اصطلاح محلی گِرَفت نام دارد. در این مرحله، در اواخر فروردین ماه در اولین گام کارگران اقدام به گذاشتن سنگ بر روی برگ ها و زرد شدن صورت گیرد تا پیدا کردن آن در مرحله بعدی راحت باشد و باد نتواند برگ های زرد شده را حمل کند.
تعداد صفحات طرح:9
فرمت طرح:ورد و با قابلیت ویرایش
دانلود طرح توجیهی برداشت آنغوزه در سطح 5 هکتار