تاریخچه قند و شکر در ایران جهان
از زمانی که انسان ساکن زمین خاکی شد و ناچار بود برای سیر کردن شکم خود تلاش کند و به هر سویی سرک بکشد، هر چیزی را مورد آزمایش تجربی خویش قرار دهد یعنی آنها را بچشد؛ نباتات نیز جزو لیست او قرار گرفت، و انسان اولیه بعد از چشیدن درخت نیشکر متوجه طعم شیرین آن شد و آن را مورد استفاده قرارداد و به مرور متوجه خاصیت آن شد و بعد از اینکه قدری از جهت تمدن و کیفیت زندگی پیشرفت حاصل کرد مصمم شد در محصول نیشکر دخل و تصرفی کند و علاوه بر مصارف روزانه مطابق احتیاج، در ایام سال نیز، آن را مورد استفاده قرار دهد. مسلماً خواسته بشر بعد از کسب دانش و آگاهی و تجربه و آزمایش فراوان، جامه عمل پوشید، هرچه دانش و تجربه او زیاد شد، به همین مقدار استفاده مناسبی نسبت به نیاز خود از گیاه نیشکر نمود. اطلاعات و آگاهیهایی که انسان اولیه نسبت به درخت نیشکر و کاشت و داشت و برداشت آن به دست آورد خود یک فن خاص فلاحت بود و همان طور استخراج شهد آن و تولید محصولات دیگر نیز مستلزم دانش و تجربه‌‌ای بود با نام صناعت در واقع به کارگیری دانسته‌ها فنون مناسبی را طلب می‌کرد و فنون نبز همراه با علم و دانش بر حسب نباز انسان اولیه رشد می‌کرد. اطلاعات و آگاهیهای بشر و چگونگی استفاده ار آن دانشها برای به دست آوردن نیازهای خود صنعتی را به وجود آورد که اقوام مختلف هر کدام برحسب نیاز و موقعیت خود از آن بهره‌مند شدند و امروزه یافته‌های باستانشناسی به ما می‌گوید: که کدام قوم و ملتی در استفاده از علوم و فنون موفق و تأثیرگذار بوده‌اند.
اختراع قند در ایران
اختراع قند و شکر در ایران توسط ایرانیها صورت گرفت. این روش از زمانهای دور در بین اقوام آریایی مرسوم بوده که مغز نیشکر را بیرون آورده با جوشانیدن، عصاره آن را استخراج می‌کردند. بعد از مهاجرت اقوام آریایی به هند نیز رسید.
شکرشکن شوند همه طوطیان هند این قند پارسی که به بنگاله می‌رود
این روش در بین اقوام هند ایرانی ساکن درّه گنگ هندوستان نیز مشاهده شده، در نیمه اول قرن هفتم میلادی به چین نیز انتقال یافته است. ولی این نکته را نباید از یاد برد که جوشاندن نیشکر و استخراج عصارۀ آن به این طریق به هیج وجه قندسازی و شکرریزی نمی‌توان گفت؛ زیراکه هیچ کدام از هندیها و چینیها تصفیۀ این عصارۀ استخراج شده را نمی‌دانستند و به ساختن قند از نیشکر که قبل از اختراع قند از چغندر، در عالم معمول و مستعمل بوده موفق نشده بودند.
تولید چنین قندی در ایران صورت گرفته و از قدمت زیادی برخوردار است. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه دربارۀ بنیاد نیشکر در ایران از زمان جمشید، شرحی آورده و نوشته است که: « در عید نوروز رسم است که مردمان برای یکدیگر هدیه می‌فرستند و سبب آن چنانکه آذرباد مؤبد بغداد حکایت کرد این است که نیشکر در کشور ایران روز نوروز یافت شد و پیش از ان کسی آن را نمی‌شناخت و نمی‌دانست که چیست. و خود جمشید روزی نیی را دید که کمی از آبهای درون آن به بیرون تراوش کرده بود و چون جمشید دید که آن شیرین است امر کرد که آب این نی را بیرون آورند و از آن شکر سازند و آنگاه در روز پنجم [نوروز، محصول نهایی یعنی] شکر به دست آمد و از تبرک به آن مردم برای یکدیگر شکر هدیه فرستادند و در مهرگان نیز این کار را به همین میزان تکرار کردند.» و از آن به بعد جشنهای ایرانیان توائم با شربت و شیرینی شد و در هر جشنی هدیه شیرینی از محصولات شکر مرسوم شد. امروز نیز برای جشنهای مختلف قند (کله قند) و شیرینی می‌برند. این رسم در بین ایرانیان از سپیده دم تاریخ بشر تا امروز همچنان ادامه دارد.
نکته مهم: برای نوشتن گزارش کار کارخانه قند هنگام بازدید از کارخانه موارد زیر را که قبل فهرست منابع آمده یاداشت بفرمایید.
گزارش بازدید از کارخانه قند ........
- نام کارخانه
- سال تاسیس
- فاصله تا نزدیکترین شهر
- ظرفیت اسمی کارخانه
- ظرفیت عملی کارخانه
- شرکت و کشور سازنده کارخانه
- منابع تامین آب
- تعداد دستگاه دیفوزیون
- نوع دستگاه دیفوزیون
- ظرفیت دستگاه
- تعداد دستگاه پرس
- نوع دستگاه پرس
- ظرفیت اسمی تفاله خشک کن
- نوع تفاله خشک تولیدی
- شرکت و کشور سازنده تفاله خشک کن
- شکر و ظرفیت آن
- تعداد کوره بخار
- مقدار تولید بخار
- شرکت و کشور سازنده کوره بخار
- ظرفیت حرارتی هر کوره
- تعداد توربین بخار
- شرکت و کشور سازنده ژنراتور
- متوسط طول آب در بهره برداری
- مقدار کلی چغندر مصرفی
- مقدار کل چغندر خریداری شده طبق قپان کارخانه
- در صد تفاله خشک تولیدی به چغندر
- مقدار تفاله پرس شده
- قند تفاله خشک
- در صد مازوت یا گاز مصرفی به چغندر
- در صد مازوت گاز مصرفی به تفاله خشک
- ضریب تصفیه
- راندمان استفن نسبت به چغندر مصرفی
- در صد قند چغندری مصرفی
- در صد ضایعات قند دیفوزیون
- در صد ضایعات قند گل
- در صد ضایعات قند ملاس
- در صد ضایعات نا معلم
- جمع کل در صد ضایعات معلوم و نا معلوم
- ضریب استحصال تجاری
- ضریب استحصال صنعتی
- مقدار شکر آفینه سال جاری برای بهره برداری آینده
- شکر حاصله از بهره برداری چغندر به وزن ویژه
فهرست منابع:
- تاریخچه قند و شکر در ایران جهان
- کاشت داشت و برداشت چغندر
- تحویل دادن چغندر قند به کارخانه
- تخلیه چغندر و نگه داری ان در سیلو
- انتقال چغندر به محل فرایند
- منبع تامین آب مصرفی کارخانه
- منبع تامین آب مصرفی کارخانه
- کوره بخار
- شستشو ی چغندر
- تهیه خلال چغندر
- مایشه
- استخراج قند از خلال
- روش های ارز یابی کیفیت خلال
- نرمه
- عدد سیلین
- عدد سوئدی
- فاکتور های موثر در عدد سوئدی عبارتند از
- ماشین خلال (آسیاب خلال)
- اصول استخراج قند در دیفوزیون
- اثرات نرمه در دیفوزیون
- دمای دیفوزیون
- آب دیفوزیون
- کشش دیفوزیون
- زمان دیفوزیون
- pH دیفوزیون
- درجه دیفوزیون
- استریل کردن خلال
- انعقاد ماده پروتئینی و تثبیت آن در داخل سلول
- سرعت عمل اسمز
- اثرات سیرکولاسیون شربت خام در دیفوزیون
- راه های تشخیص عفونت میکروبی در دیفوزیون
- کشت میکروبی
- تعیین میزان نیتریت
- تعیین میزان قند انورت
- تعیین اسید یته
- تعیین pH
- انواع دیفوزیون ها
- دیفوزیون غیر مداوم
- دیفوزیون های مداوم
- کارایی دیفوزیون
- ویژگی های شربت خروجی از دیفوزیون
- پرس و خشک کردن تفاله
- شکل های مصرف تفاله
- تفاله تر با پرس کم
- تفاله تر پرس شده
- تفاله تر با پرس شدید
- تفاله خشک ملاس دار
- تصفیه شربت خام
- تهیه شیر آهک و گاز کربنیک
- زدن شیر آهک به شربت یا دفکاسیون
- زدن گاز کربنیک به شربت
- صاف کردن
- سولفیتاسیون و رنگ بری شرب
- تغلیظ شربت یا اواپراسیون
- خصوصیات پخت توسط آپارات
- روش های کریستالیزاسیون
- آپارات پخت 1
- سانتریفوژ
- آپارات پخت 2
- آپارات پخت 3
- خشک کردن
گزارش کار کارخانه قند