فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 22 صفحه
مقدمه :
شاید فیلم های اصغر فرهادی را ضدایدئولوژی بدانند اما این تفکر درست نیست چرا که هیچ اثری جدا از جهان بینی خالق آن نیست و جهان بینی خالق اثر یعنی ایدئولوژی او. تنها ویژگی منحصر به فرد آثار فرهادی این است که در بیان مقصودش اما و اگر و زیرا های بسیاری می آورد و بیشتر تلاش دارد تا از جایگاه قضاوت درباره جریانی خاص دوری کند. همین ویژگی تحلیل آثار او را از منظر تحلیل ایدئولوژیک بسیار دشوار می کند. اما آنچه در تمامی سه اثر او یعنی چهارشنبه سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین وجود دارد دغدغه فرهادی درباره مسائل طبقه متوسط است، او می خواهد ویژگی های این طبقه را به خود آنها یعنی به تماشاگرانش نشان دهد و در هر سه فیلم ویژگی های این طبقه در تقابل با ویژگی های طبقه پایین نشان می دهد. تقابل هایی که در کنار شناسایی راهبردهای ایدئولوژیک اثر ما را به این نتیجه می رساند که در هر سه فیلم پاکی طبقه پایین در تقابل با ویژگی های منفی طبقه متوسط خود را نشان می دهد. در ادامه مقاله با تحلیل ایدئولوژی این سه گانه با استفاده از روش تامپسون و تحلیل تقابل های دوگان استروس و با با ذکر مثال هایی از این نوع خاص بازنمایی از طبقه متوسط، ادعای مقاله را اثبات خواهم کرد.
تامپسون با بهره گیری از نظریه های صاحب نظران پیشین مانند مارکس، لوکاچ و مانهایم، کاووشی عمیق تر در فهم ایدئولوژی انجام داد و در تئوری خود به روشی برای تشخیص و تحلیل ایدئولوژی نزدیک شد . تامپسون در کتاب "ایدئولوژی و فرهنگ مدرن" به شیوه هایی می پردازد که طی آنها معنا به خدمت استقرار و استمرار روابط سلطه در می آید(تامپسون،73:1378)، در واقع معنای مورد نظر تامپسون معنای صور نمادین است که در بافتهای اجتماعی ریشه گرفته و در جهان اجتماعی انتشار و گردش دارند؛ گستره پهناوری از کنش ها و گفته ها، تصاویر و متون است که به وسیله عاملان(فاعلان) تولید شده و توسط آنها و دیگران به عنوان ساختهای مفهومی یا استنباطهای معنادار تشخیص داده می شوند(همان). تامپسون ابزارهای زبان شناختی را از این نظر بسیار مهم می داند.البته به زعم او صور نمادین می توانند ماهیت غیر زبانی و شبه زبانی داشته باشند.
تامپسون در ادامه بحث خود به روش شناسی تحلیل ایدئولوژیک متون می پردازد و شیوه هایی را شناسایی می کند که هر یک از طریق راهبردهای ویژه ای، انتقال ایدئولوژی را میسر می کنند. این شیوهای عمل ایدئولوژی و راهبردهای هر یک از آنان عبارتند از: شیوه مشروعیت (راهبردهای: عقلانی جلوه دادن، جهان شمول کردن و روایی کردن)، شیوه ریاکاری (راهبردهای: جا به جا کردن، خوشایند کردن و توسل به مجاز)، شیوه ایجاد وحدت (راهبردهای: استاندارد کردن و نمادین کردن وحدت)، شیوه چند پارگی (راهبردهای نمادین ایجاد افتراق و مطلوب زدایی درباره دیگران) و آخرین شیوه، شیوه چیزوارگی یا مادی کردن که از طریق راهبردهایی چون طبیعی سازی، جاودانه سازگی، اسمی کردن و مفعولی کردن عمل می کند.
تحلیل سه فیلم چهارشنبه سوری درباره الی و جدایی نادر از سیمین با رویکرد تحلیل روایت و ایدئولوژی