هدف استفاده از PACS
مشکـلات فـراوان در سیستـم تصـویـربـرداری کلیشـه‌ای وجـود دارد کـه عـلاوه بـر نارضایتی پزشکان و رادیولوژیست‌ها و نیز بیمار به خاطر کیفیت ، کمیت و نیاز به تکرار تصاویر ، مدیریت بیمارستان را از نظر هزینه و حفظ و نگهداری فیلم‌ها به چالش کشیده اسـت ؛ لـذا هـدف اصـلـی اسـتـفـاده از سیستم PACS ، ارتقای بازده مؤثر کاری در کنار قابلیت‌های تشخیصی پزشکان است. استفاده از استانداردهای روز در نگهداری و انتقال تصاویر نیز از اهداف مهم به شمار می‌رود. همچنین هزینه خریداری و نگهداری ایـمـن فیلم‌ها از نظر مدیریتی قابل ملاحظه است. تکنولوژی سیستم تصویربرداری پزشکی، در کنار دستگاه تصویر برداری ، از تعدادی رایانه تحت یک شبکه تشکیل شده که به طور اختصاصی برای ذخیره ، بازیابی ، توزیع و نشان دادن تصاویر استفاده می‌شود. در واقع تصاویر پزشکی در یک استاندارد یا قالب (Format) مستقل ذخیره می‌شوند که DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine) مهمترین قالب آن است. بـیـشـتـریـن تـصـاویـری کـه از طـریـق PACS آرشـیـو و طـبـقـه‌بـنـدی مـی‌شـونـد ، تـصـاویر اولتراسوند ، MRI ، CT ، اندوسکوپی ، ماموگرافی و اشعه ایکس هستند. این سیستم در واقع جایگزین hardcopy- مانند بایگانی فیلم‌های رادیولوژی برای مدیریت تصاویر پزشکی که در طول زمان ممکن است خراب شوند ، می‌شوند و توانایی‌ها و قابلیت‌های سیستم‌های رایج را بالا می‌برد. ازطرفی هزینه بسیار بالای فیلم‌های رادیولوژی و نیز نگهداری آن‌ها همیشه از مهمترین مشکلات مدیران بیمارستان‌ها بوده است. بنابراین PACS می‌تواند با حذف فیلم هزینه خریداری را کم کند و با ایجاد آرشیو الکترونیکی بایگانی فیزیکی را حذف کند.
مقایسه PACS با سیستم کلیشه
در سیستم آنالوگ ، تصویربرداری از بیمار انجام و روی کلیشه‌های رادیولوژی چاپ می‌شود. رادیولوژیست کلیشه‌ها را مشاهده کرده و گزارشی از تشخیص خود را روی برگه کاغذ ثبت و به پزشک معالج ارسال می‌کند. گاهی کلیشه حاضر برای تشخیص نهائی کافی نبوده و کمکی به پزشک معالج نمی‌کند. برخی اوقات هم اتفاق می‌افتد که کلیشه بنا به دلایلی گم شده یا دچار مشکل فیزیکی می‌شود که برای ادامه درمان باید تکرار شود. حال با توجه به ورود مقداری اشعه زیانبار در هر نوبت تصویر برداری به بدن بیمار و ایجاد عوارض متعدد ، تکرار تصویربرداری مشکلات خاص خود را دارد و اگر در این میان بیمار یک خانم حامله یا یک کودک خردسال باشد ، مشکل عوارض بسیار حاد و خطرآفرین خواهد بود. چه بسا به خاطر جلوگیری از ورود اشعه ایکس به بدن جنین در شکم مادر ، از انجام تصویربرداری از بدن مادر مصدوم صرف نظر شده و سلامت جسمی مادر به دلیل ناتوانی در تشخیص دچار بحران می‌شد اما در استفاده از سیستم آرشیو دیجیتالی ، مشکل و خطرات ناشی از پرتونگاری به بیمار نیز در نتیجه عدم لزوم تکرار پرتونگاری ، به مراتب ازبین خواهد رفت. یکی از سیستم‌هایی که از 25 سال پیش استفاده از آن در اروپا و امریکا و چند سالی است در ایران آغاز شده است ، همین سـیـسـتـم PACS اسـت کـه تـمـامـی ایـن مـشـکـلات را مـرتـفـع سـاخـتـه است. با یک بار تـصــویـربـرداری از اعضـای بـدن بیمـار چنـدیـن تصویر از بعدهای مختلف و با کیفیت مناسب گرفته شده و در هارد دیسک کامپیوتر ذخیره و بــایـگــانــی مــی‌شــود. تـصــاویـر در مـانـیـتـورهـای Medical Diagnosis با کیفیت مناسب در معرض دیـد متخصصـان رادیـولـوژی قـرار مـی‌گیـرند تا گزارش مناسب و کاملی تهیه کنند. نسخه‌ای از تصاویر نیز به بیمار در یک CD تحویل می‌شود تا در مــواقــع لــزوم بــه پــزشـک معـالـج ارائـه دهـد. هــمــچــنــیـــن تـصــاویــر گــرفـتــه شــده و گــزارش رادیــولــوژیـســت روی آن ، بــه شـکـل online در کمترین زمان ممکن از طریق شبکه در دسترس پزشک معالج در بخش‌های بستری یا اتاق عمل است.
اجزاء تشکیل دهنده یا ساختار یک سیستم PACS
این سیستم براساس ایده و روش های جدید کامپیوتری بنا نهاده شده و متشکل از چهار جزء اساسی است. هرکدام از این اجزاء با تجهیزات خاصی کار می‌کنند. این اجزاء عبارتند از:
4- بررسی سیستم ارتباط و بایگانی پزشکی PACS و مقایسه با روش‌های تصویربرداری آنالوگ - 37 صفحه فایل ورد (Word)