لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 38
بورس به زبان ساده
امروزه بحث توسعه صنعتی کشور سبب افزایش واحدهای تولیدی و خدماتی و صنایع مختلف شده است. بسیاری از این شرکتها برای تامین مالی طرحها و پروژههای توسعهای خود به حضور در بازار سرمایه تمایل دارند، از این رو افزایش تعداد سهامداران در کشور را شاهدیم. سهامداران جدید یا با مراجعه به کارگزاران بورس اوراق بهادار به خرید سهام اقدام میکنند و یا از طریق اعطای شرکت سهامی به کارکنان، شرکتهای تابعه و گروه تعدادی از سهام شرکت را مالک میشوند.
با توجه به افزایش هر دو گروه از سهامداران مذکور و از سویی تمایل بسیاری از مردم برای سرمایهگذاری در بازار سرمایه، آشنایی سهامداران و علاقهمندان به حضور در این بازار با مفاهیم پایهای آن ضروری به نظر میرسد.
در این تحقیق سعی شده است ضمن بیان تاریخچه مختصری از بورس اوراق بهادار تهران، مفاهیمی از قبیل بازار سرمایه، کارگزاران بورس اوراق بهادار، سبد سهام، زمان خرید و فروش سهام، روشهای تجزیه و تحلیل قیمت سهام و ریسک سهام گردآوری شود.
همچنین در انتهای پژوهش بعضی از سایتهای مرتبط با بازار سهام آورده شده است.
تاریخچه بورس اوراق بهادار تهران
بورس اوراق بهادار تهران در سال 1346 تاسیس شد. این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد. در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباسآباد به بورس تهران راه یافتند. اعطای معافیتهای مالیاتی شرکتها و موسسههای پذیرفته شده در بورس، در ایجاد انگیزه برای عرضه سهام آن نقش مهمی داشته است. طی 11 سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران تعداد شرکتها و بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده از 6 بنگاه اقتصادی با 2/6 میلیارد ریال سرمایه در سال 1346 به 105 بنگاه با بیش از 230 میلیارد ریال در سال 57 افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از 15 میلیون ریال در سال 1346 به بیش از 150 میلیارد ریال سرمایه در سال 1357 افزایش پیدا کرد. در سالهای پس از انقلاب اسلامی و تا پیش از نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، دگرگونیهای چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار تهران را نیز دربرگرفت.
نخستین رویداد، تصویب لایحه قانون اداره امور بانکها در تاریخ 17 خرداد 1358 توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانکهای تجاری و تخصصی کشور در قالب 9 بانک شامل 6 بانک تجاری و 3 بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد و در پی آن شرکتهای بیمه نیز در یکدیگر ادغام شدند و به مالکیت دولتی درآمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه 1358 باعث شد شمار بسیاری از بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند؛ به گونهای که تعداد آنها از 105 شرکت و موسسه اقتصادی در سال 1357 به 56 شرکت در پایان سال 1367 کاهش یافت. به این ترتیب طی این سالها بورس و اوراق بهادار دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال 1367 ادامه یافت.
از سال 1368 در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینهای برای اجرای سیاست خصوصیسازی مورد توجه قرار گرفت. در هر حال گرایش سیاستگذاریهای کلان اقتصادی به استفاده از سازوکار بورس، افزایش چشمگیر شمار شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در برداشت که بر این اساس طی سالهای 1367 تا نیمه اول سال جاری تعداد بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از 56 شرکت به 325 شرکت افزایش یافت. شرکتهای پذیرفته شده و شرکتهای فعال در بورس به دو دسته تقسیم میشوند:
- شرکتهای تولیدی
- شرکتهای سرمایهگذاری (واسطههای مالی)
شرکتهای تولیدی معمولاً به تولید کالای خاصی مبادرت میورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار میگیرند و در سازمان بورس با نام شرکت و کد خاص خود، مشخص میشوند اما شرکتهای سرمایهگذاری شرکتهایی هستند که به عنوان واسطههای مالی فعالیت میکنند. این گونه شرکتها یا فعالیت تولیدی انجام نمیدهند و یا فعالیت آنها به گونهای است که با کمکهای مالی از طریق خرید سهام شرکتهای تولیدی و صنعتی و یا مجموعهای از آنها در تولید و سرمایهگذاری این شرکتها موثرند. بر این اساس هم اکنون 19 شرکت سرمایهگذاری و 297 شرکت تولیدی در بورس مشغول فعالیت هستند. همچنین زمینههای لازم برای حضور شرکتهای خدماتی در بورس فراهم شده است[1].
نقش بازارهای مالی در اقتصاد چیست؟
نقش و مزیت بازارهای مالی در اقتصاد را به طور خلاصه میتوان به صورت زیر بیان کرد:
- کمک به تبدیل پساندازها به سرمایه متشکل
- ایجاد بازاری ثانویه برای مبادله اوراق بهادار
- تعیین قیمت عادلانه اوراق بهادار براساس مکانیزم عرضه و تقاضای بازار
- نقد کردن اوراق بهادار از طریق سهولت در خرید و فروش اوراق
تعریف موسسات و واسطه های مالی
در بازارها تعدادی اشخاص حقیقی و حقوقی فعالیت میکنند که واسطههای مالی نام دارند. وظیفه واسطهها تسهیل خرید و فروش در بازارهای مالی است. بانکها، شرکتهای سرمایهگذاری و کارگزاران بورس نمونهای از این واسطهها هستند.
موسسات و واسطههای مالی میان عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان خدمات و محصولات مالی پلی ایجاد میکنند و به فرایند تبادلات مالی سرعت میبخشند. در واقع کارگزاران بورس در زمره موسسات و واسطههای مالی محسوب میشوند. نقش اساسی موسسات مالی را میتوان به صورت زیر بیان کرد:
- کمک به یک کاسه کردن پساندازها از طریق جمعآوری وجوه از مردم و تبدیل آن به سرمایههای کلان و سرمایهگذاری در بخشهای مختلف (کاری که بانکها به عنوان موسسات مالی میکنند).
- کمک به عرضه عمومی اوراق بهادار و قبول پذیره نویسی این اوراق برای موسسات تجاری (کاری که برخی از بانکهای تجاری در ایران انجام میدهند).
- ارائه خدمات تخصصی مشاورهای در زمینه فرصتها و تهدیدات سرمایهگذاری به موسسات تجاری (فعالیتی که برخی از کارگزاران و بعضی از شرکتهای سرمایهگذاری انجام میدهند).
- کاهش ریسک با تنوع بخشی (ایجاد پورتفوی) و سرمایهگذاری در زمینههای متفاوت
- کمک به خرید و فروش اوراق بهادار و تسهیل فرایند معاملات بازار بورس (کاری که کارگزاران انجام میدهند).
از آنجا که در این نوشتار سعی در بررسی برخی مفاهیم مربوط به بورس است، در ادامه به تعریف کارگزاران بورس میپردازیم.
تعریف کارگزاران بورس
کارگزار بورس نماینده خریدار و فروشنده است و به عنوان واسطهای میان آن دو عمل میکند. وی مالک سهام نمیشود بلکه صرفاً واسطهای میان خریدار و فروشنده است و پس از انجام معامله برای هر دو طرف، مبلغی را به عنوان کارمزد (نیم درصد کل مبلغ مورد معامله) دریافت میکند. هم اکنون در ایران 54 کارگزار مشغول فعالیت هستند که پس از افتتاح تالارهای بورس در برخی شهرستانها، این تعداد به لحاظ کمی و جغرافیایی به طور مرتب روبه افزایش است.
رتبهبندی کارگزاران بورس اوراق بهادار
کارگزاران بورس اوراق بهادار را براساس تحصیلات و موفقیت در آزمونهای برگزار شده توسط بورس، میتوان در سه گروه رتبهبندی کرد:
درجه نمایندگی 2: افرادی که این مدرک را داشته باشند میتوانند به استخدام کارگزاریها درآیند و در تالار بورس کار خرید و فروش سهام را انجام دهند. آزمون تشخیص صلاحیت برای دریافت این درجه توسط بورس اوراق بهادار کشور 2 یا 3 بار در سال برگزار میشود.
درجه نمایندگی 1: این مدرک پس از موفقیت در آزمون نمایندگی درجه 1 که سالی یک بار توسط بورس برگزار میگردد، به افراد اعطا میشود. دارندگان این درجه به عنوان کارشناسان و تحلیلگران بازار بورس در کارگزاریها مشغول فعالیت خواهند شد.
مدیریت ارشد: دارندگان مدرک آزمون مدیریت ارشد میتوانند به تاسیس کارگزاری بورس اقدام کنند. البته تاسیس کارگزاری بورس منوط به دارا بودن شرایطی علاوه بر موفقیت در آزمون فوق است که باید به تایید سازمان بورس اوراق بهادار تهران برسد. آزمون مدیریت ارشد به ندرت و با اعلام بورس برگزار میشود.
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار به سه دسته مهم تقسیم میشوند:
اوراق قرضه (اوراق مشارکت)
اوراق قرضه، اوراق بهادار قابل معامله و معرف مبلغی وام با بهره معین هستند که تمامی یا اجزای آنها باید در موعد یا مواعد معینی مسترد شوند. این اوراق از جمله سرمایهگذاریهای بدون ریسک برای خریدار محسوب میشوند زیرا قانون، منتشرکننده اوراق را ملزم به پرداخت اصل و سود مشارکت این نوع اوراق کرده است بنابراین اوراق قرضه برای سرمایهگذار (خریدار) بدون ریسک و برای منتشرکننده بالاترین ریسک را دارند.
سهام ممتاز
سهام ممتاز از جمله اوراق بهادار منتشر شده توسط شرکتهای سهامی است. سهام ممتاز نسبت به سهام عادی امتیازاتی نظیر اولویت دریافت سود سهام و مشخص بودن سود سهام دارد. این نوع سهم به طور معمول سررسید ندارد ولی همچون اوراق قرضه سود معینی دارد و از لحاظ اولویت دریافت سود پس از اوراق قرضه در رتبه دوم قرار میگیرد و میتوان آن را جزء اوراق بهادار با ریسک متوسط دانست. سهام ممتاز معمولاً برای تشویق سرمایهگذاران ـ به خصوص زمانی که شرکت با بحران مواجه است ـ منتشر میشود.
سهام عادی
سهام عادی برگه بهاداری است که نشانگر مالکیت نسبی دارنده آن در شرکت است. سهام عادی جزء اوراق بهادار پرریسک (از دید خریدار) به شمار میآید زیرا نه سود مشخصی دارد و نه تاریخ سررسید معینی. از لحاظ دریافت سود نیز دارندگان سهام عادی پس از دارندگان اوراق قرضه و سهام ممتاز در رتبه سوم قرار دارند.
از آنجا که شرکت منتشرکننده سهام عادی هیچ گونه تعهد قانونی در قبال پرداخت سود به سهام عادی ندارد و صرفاً در صورت وجود سود به سهامداران نیز سود پرداخت میشود، ریسک سهام عادی برای شرکت در پایینترین سطح است.
نحوه خرید سهام در ایران
برای خرید سهم از بازار بورس اوراق بهادار ابتدا باید به یکی از کارگزاران بورس در شهرهایی که تالار بورس در آنها دایر است، مراجعه و تقاضای دریافت کد خرید و فروش کنید. کد خرید و فروش شما پس از چند روز (معمولاً 4 روز) صادر میشود و میتوانید به کارگزاران بورس، تقاضای خرید سهام یک یا چند شرکت را با پرکردن فرمهای مخصوص اعلام کنید. (امسال بانک توسعه صادرات برای اولین بار امکاناتی را برای خرید و فروش الکترونیکی سهام دایر کرده است که از این طریق نیز میتوان به خرید و فروش سهام اقدام کرد). کارگزار شما با بررسی تقاضای خرید و فروش در تالار بورس، سهام موردنظر را برایتان خواهد خرید. البته مدت زمان خرید یا فروش سهام به میزان تقاضای خرید و فروش در بازار بستگی دارد و نمیتوان زمانی معین را برای آن در نظر گرفت. به عنوان مثال تقاضای خرید برای سهام برخی از شرکتها در بازار بورس زیاد و تقاضای فروش بسیار کم است؛ در این وضعیت مدت زمان بسیاری لازم است تا بتوانید سهام چنین شرکتی را خریداری کنید.
در صورتی که فروش سهام در حداقل زمان ممکن مدنظر خریدار سهام باشد، خرید سهام شرکتهایی که در تالار اصلی بورس مورد معامله قرار میگیرند، پیشنهاد میشود زیرا سهام آنها معمولاً به صورت روزانه مورد معامله قرار میگیرد.
در صورت خرید سهام باید نیم درصد از مبلغ کل معامله را به عنوان کمیسیون خرید به کارگزار و 25/0 درصد از آن را به عنوان تسهیلات به بازار بورس پرداخت کنید و اگر بخواهید سهامی را بفروشید، علاوه بر مبالغ فوق نیم درصد نیز به عنوان مالیات خواهید پرداخت.
کدام سهم را برای خرید انتخاب کنیم؟
این سوالی است که بسیاری از فعالان بورس با آن درگیر هستند. بازارهای سرمایه حساسیت زیادی به تحولات بیرونی دارند یعنی علاوه بر عرضه و تقاضا، عوامل بسیاری از جمله تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و... بر آن تاثیر میگذارند؛ تحولات، فعالیتها و ساختارهای درونی شرکتها نیز بر قیمت سهام در بازار بورس اثرات فراوانی دارد بنابراین یکی از مهمترین دغدغههای فعالان بورس، انتخاب سهم مناسب، زمان مناسب و قیمت مناسب خرید یا فروش است.
دو روش عمده برای تصمیمگیری خرید در بازار بورس مورد استفاده سهامداران قرار میگیرد:
الف) روش تحلیل بنیادی[2]
ب) روش تحلیل تکنیکی [3]
1) تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی نوعی تحلیل کلاسیک است که با بررسی همه جانبه و سلسله مراتبی از کلیه مولفهها یا متغیرهای موثر بر سهام یک شرکت، درباره خرید یا فروش یک سهم تصمیمگیری میکند. سلسله مراتب متغیرهای موثر بر یک سهم عبارتند از:
1-1- متغیرهای سطح کلان
این متغیرها شامل وضعیت سیاسی، اقتصادی، تکنولوژیکی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است که موجب ایجاد تغییر در جو کلی بازار سرمایه میشود. به عنوان مثال مباحث مطرح شده در خصوص پرونده هستهای ایران و شایعات مطرح در بازار سهام مبنی بر تحریم ایران چند صباحی وضعیت بازار را تحت تاثیر قرار داده بود.
2-1- متغیرهای در سطح صنعت
این متغیرها شامل وضعیت فعلی صنعت، دورنمای صنعت، رقبای خارجی صنعت مذکور، واردات کالاهای تولید صنعت، سودآوری صنعت، سهم بازار محصولات تولیدی صنعت و پیشبینی تقاضا در سالهای آتی و سایر متغیرهای مرتبط است. هرچه وضعیت صنعت بهتر باشد، قیمت سهام شرکتهای مرتبط با صنعت بالاتر خواهد بود. انحصاری بودن بعضی از صنایع به لحاظ دانش فنی، حمایت دولت و... سبب شده است که سهام بعضی از شرکتها در بازار بورس متقاضیان بسیاری داشته باشد.
3-1- متغیرهای در سطح شرکت
این متغیرها شامل تحلیل وضعیت شرکت مذکور با استفاده از صورتهای مالی اساسی مثل ترازنامه و صورت سود و زیان، تحلیل ارزشگذاری سهام شرکت، تحلیل برخی نسبتهای مهم مالی شرکت مثل نسبتهای سودآوری، فعالیت، نقدینگی، P/E و... و همچنین بررسی روند این نسبتها طی چند سال است. بدیهی است که برای تصمیمگیری خرید سهمی خاص، توجه به موارد ذکر شده به صورت توامان میتواند به سهامداران کمکهای شایانی کند.
آشنایی با برخی از متغیرهای در سطح شرکت
متغیرهای سطح کلان خارج از کنترل سرمایهگذاران هستند و آنچه بیشتر مدنظر سرمایهگذار قرار میگیرد، متغیرهای در سطح صنعت و شرکت است. از این میان نیز سرمایهگذاران بیشتر به متغیرهای شرکت توجه میکنند و با مقایسه این متغیرها با متوسط صنعت، از آن نتیجه میگیرند.
از مهمترین ابزارهای تحلیل بنیادی میتوان به تحلیل نسبتهای مالی اشاره کرد. نسبتهای مالی ارتباط منطقی و ریاضی میان ارقام موجود در صورتهای مالی است که سرمایهگذاران میتوانند قبل از اقدام به سرمایهگذاری، آنها را از صورتهای مالی استخراج کنند.
فواید استفاده از نسبتهای مالی عبارتند از:
- خلاصه کردن اطلاعات صورتهای مالی برای تصمیمگیری سریعتر
- امکان دسترسی آسان به اطلاعات برای عموم
- رسیدن از یک بعد کمی به یک بعد کیفی برای قضاوت و تصمیمگیری درست
پس از به دست آمدن نسبتها، نیازمند معیارهایی هستیم تا بتوانیم در مورد کارایی شرکت موردنظر اظهار عقیده کنیم. تحلیلگران معمولاً از دو معیار استفاده میکنند:
- مقایسه با روند شرکت طی سالهای گذشته
- مقایسه با نرم یا متوسط صنعت
نسبتهای سودآوری
از مهمترین نسبتهای مورد توجه سرمایهگذاران، میتوان به نسبتهای سودآوری اشاره کرد. این دسته از نسبتها میزان سودآوری شرکت را در یک دوره مالی نشان میدهد و معیار سلامت مالی و مدیریت موثر شرکت است. از مهمترین این نسبتها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نسبت حاشیه سود خالص
این نسبت سودآوری هر ریال فروش پس از کسر هزینههای عملیاتی و مالی را نشان میدهد که هر چه بالاتر باشد، مطلوبتر است چون نشاندهنده درصد سود خالص بیشتری خواهد بود.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
دانلود تحقیق کامل درمورد بورس به زبان ساده
