همانطور که می دانیم جمعیت جهان رو به رشد می باشد و نیاز به مواد غذایی و سایر نیازمندی های زندگی که به نحوی با محصولات کشاورزی وابستگی دارند افزایش یافته است. طبق آمارهای صندوق جمعیت سازمان ملل متحد تا پایان سال 2050 میلادی جمعیت جهان به 10 میلیارد نفر خواهد رسید و با توجه به این فرایند رشد جمعیت جهان تأمین نیازهای غذایی این جمعیت جز با تکیه بر روش های پیشرفته کشاورزی و کشاورزی دقیق حاصل نمی گردد. به همین دلیل می باید پارامتر های افزایش و توسعه تولیدات کشاورزی را مورد بررسی قرار داد تا بتوان با بهره وری از کلیه مکانات ، سطح تولید را بالا برد.
امروزه کشورهای صنعتی دنیا ، مانند امریکا از کلیه روشهای جدید در زمینه کشاورزی نظیر سیستم مکان یابی جهانی GPS و سایر تکنولوژی های ماهواره ای کاشت محصولات کشاورزی میزان بهره وری از زمین های کشاورزی را به حداکثر ممکن رسانده اند. و در این بین چنانچه کشورهای توسعه نیافته و جهان سوم همانند ایران خود را به این تکنیک های جدید روز مجهز نسازند دچار مشکلات عدیده ای خواهند شد.
یکی از عوامل تولید بیشتر محصولات کشاورزی ازدیاد سطح زیر کشت است این عامل با تسطیح اراضی ناهموار ، احیای زمین های بایر ، احداث و ساخت سد ، آبگیر ها و اجرای طرحهای آبخیز داری برای ذخیره سازی نزولات جوی می تواند تا حدود زیادی در تولید محصولات زراعی و دامی موثر باشد. و این کار جز با کاربرد ماشین های کشاورزی میسر نخواهد بود.
در هر صورت توجه به مقوله کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی می تواند ما را در شکوفایی بیشتر تولیدات کشاورزی کمک نماید که امید است در آینده نزدیک مسئولان امر کشاورزی به اهمیت آن پی ببرند.
پروژه حاضر طرح مکانیزه سد شهید یعقوبی است که جه دستیابی به تولید بیشتر و تامین نیازهای غذایی منطقه تهیه شده است. این پروژه بر اساس روش های جدید تولید و بهره گیری از مکانیزاسیون و مدیریت کشاورزی و تحلیل های مهندسی می باشد.
در این پروژه اقلیم شناسی منطقه وضعیت آب و هوایی الگوی کشت جدول زمانی و ماشین های کشاورزی و در نهایت محاسبه هزینه های مختلف طرح مورد بررسی قرار گرفته است.
موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی به محل اراضی
اراضی مورد مطالعه و محدوده اجرای پروژه سد شهید یعقوبی در ناحیه مرکزی استان خراسان و در جنوب شرقی شهرستان تربت حیدریه قرار دارد. اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری در مختصات جغرافیایی 35 درجه و 5 دقیقه تا 35 درجه و 10 دقیقه عرض شمالی و 59 درجه و 15 دقیقه تا 59 درجه و 28 دقیقه طول جغرافیایی شرقی دارد و ارتفاع متوسط اراضی از سطح دریا حدود 1150 متر است.
روستاهای ملک آباد ، احمد آباد ، محمد آباد ، کت ، سنگان ، باسفر و عباس آبادفراموشان در داخل اراضی پایاب سد قرار داشته و جزء روستاهای حقابه بر رودخانه می باشند.
در نقشه شماره 1 موقعیت کلی اراضی و شبکه آبیاری نسبت به محل سد و شهر تربت حیدریه نشان داده شده است. اراضی کشاورزی محدوده مطالعاتی ، در دو طرف مسیر طبیعی رودخانه کال سالار قرار دارند و دارای شیب جانبی به سمت این رودخانه می باشند. همچنین شیب عمومی منطقه حدود 13 در هزار بوده و جهت کلی آن شمالی جنوبی است.
شرایط اقلیمی منطقه طرح:
بطور کلی رشد و عملکرد محصولات زراعی گیاهان خودرو در یک منطقه تابعی از کلیه خواص محیطی و اثر متقابل آنها می باشد. بنابر این خصوصیات جوی به شدت بر نوع موجودات زنده اعم از گیاهان و جانواران که می توانند در آن منطقه رشد نمایند تأثیر می گذارند. اقلیم و مجموعه عوامل محیطی در تعیین گونه و ارقام زراعی مناسب کشت هر منطقه و نیز در تعیین عملکرد حاصل از گیاهان نقش مهمی را بر عهده دارد. از مهمترین این عوامل می توان به درجه حرارت و میزان نوسانات آن در طی دوره رشد ، آب موجود در محیط رشد گیاه و رطوبت موجود در محیط رشد ریشه گیاه اشاره نمود.
ذیلاً به مهمترین عوامل اقلیمی در محل اراضی بطور مختصر اشاره شده است:
- درجه حرارت:
با توجه به بررسی های انجام شده متوسط درجه حرارت سالانه در محل اراضی در حدود 5/15 درجه سانتی گراد است. متوسط درجه حرارت درطول دوره بارندگی منطقه حدود 9 درجه سانتی گراد و در طول دوره فصل زراعی حدود 19 درجه سانتی گراد برآورد شده است.
در بین ماههای مختلف سال دی ماه با متوسط 2/3 درجه سانتی گرادوتیرماه بامتوسط درجه حرارت 8/27 درجه سانتی گراد به ترتیب سردترین وگرمترین ماههای سال هستند.
بدین ترتیب می توان مشاهده کرد که فصل مرطوب منطقه با کاهش درجه حرارت همراه بوده و فصل زراعی خشک است. ازاینرو کشت و کار گیاهان زراعی تابستانه بدون آبیاری عملاً ناممکن است.
تعداد روزهای یخبندان در طول سال حدود 95 روز می باشد که از اواخر آبان شروع شده و در حدود اواخر اسفند پایان می یابد بیشترین تعداد روزهای یخبندان در دی ماه مشاهده شده است. با توجه به این مطالب شروع فصل زراعی هر دوره آبیاری را می توان از اواخر اسفند ماه در نظر گرفت.
- رطوبت نسبی:
میانگین رطوبت نسبی سالانه بر اساس اطلاعات موجود ایستگاه ملک آباد حدود 50 درصد برآورد شده است. دوره مرطوب سال ازحدودمهرماه تااواخر فروردین ماه ادامه دارد. در این دوره متوسط رطوبت نسبی ماهانه بین 60 تا 70 درصد می باشد. در ماههای خشک سال متوسط رطوبت نسبی حدود 40 تا 50 درصد است. متوسط حداکثر رطوبت نسبی ماهانه حدود 80 درصد و متوسط حداقل رطوبت حدود 30 درصد می باشد.
- سرعت وزش باد:
حرکت هوا یا وزش باد از جنبه های مختلف تنش مکانیکی بر بافت های نگهدارنده و استحکامی گیاه و همچنین تغییر میکروکلیمای سطح اندام سبزینه دار که محل خروج بخار آب از گیاه می باشند اهمیت دارد. نوع اول که غالباً در سرعت های زیاد باد اتفاق می افتد باعث شکنندگی ساقه ، ورس ، ریزش دانه و اندامهای اقتصادی گیاه و در نهایت موجب از بین رفتن گیاه می شود. تاثیر نوع دوم وزش باد باعث افزایش نیاز آبی گیاه می شود. بنحوی که در محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل نیز دخالت داده می شود.
بطور کلی جهت جریان باد غالب در منطقه تربت حیدریه در ماههای نوامبر و دسامبر ، جنوبی و در ماه فوریه شمالی و در بقیه ماههای سال ، شمال شرقی می باشد. قسمت اعظم باد در فصول بهار و تابستان می وزد و در فصل پائیز و زمستان درصد بادهای آرام زیاد می باشد. برای تعیین سرعت باد از آمار ایستگاه تربت حیدریه استفاده شده که نتایج بشرح جدول 1 می باشد. با توجه به جدول سرعت متوسط سالانه وزش باد در منطقه برابر 9/1 متر در ثانیه است که در ماههای مختلف سال تغییر زیادی در آن مشاهده نمی شود.
- بارندگی:
بهترین عاملی که بطور مستقیم در تامین نیاز آبی گیاهان دخالت دارد بارندگی می باشد نزولات جوی در محل اراضی کشاورزی عمدتاً شامل باران است. اراضی پایاب رودخانه کال سالار و سد شهید یعقوبی دارای اقلیم خشک و سرد می باشد. زمستان های نسبتاً سرد و همراه با بارندگی و تابستان های گرم و خشک از خصوصیات بارزاقلیمی این منطقه است. متوسط بارندگی سالانه دراراضی دشت حدود 260 میلی متر در سال برآورد شده است که بخش اعظم آن در زمستان نازل می شود.
سهم بارش زمستانه از کل سال در این منطقه کمی بیش از 50 درصد است و حدود 45 درصد از بارندگی نیز در فصول پاییز و بهار روی می دهد. فصل بارندگی و مرطوب منطقه از حدود اواخر آبانماه شروع شده و در اوایل خرداد ماه بارندگی پایان می یابد. مقدار بارندگی در فصل تابستان بسیار ناچیز است. دوره بارندگی منطقه همزمان با کاهش نسبتاً زیاد درجه حرارت است که عملاً عملیات زراعی را متوقف کرده و رشد گیاهان را با مشکل مواجه می سازد.
به این دلیل می توان گفت که بارش های جوی در منطقه بجز در مورد غلات و مراحل اولیه رشد برخی گیاهان صیفی نقش عمده ای در تامین آب مورد نیاز گیاهان ایفا نمی کند.
- تبخیر و تعرق:
متوسط مقدار سالانه تبخیر و تعرق پتانسیل در اراضی دشت معادل 1523 میلی متر برآورد گردیده است. مقدار ماهانه تبخیر و تعرق پتانسیل بین حداقل 35 میلی متر در ماه آذر تا حداکثر 242 میلی متر در ماه تیر متغیر است. در جدول 1 خلاصه پارامتر های اقلیمی منطقه بر اساس داده های ایستگاه ملک آباد تربت حیدریه فهرست و ارائه شده است.
- ساعت آفتابی:
با توجه به اینکه خورشید منبع اصلی انرژی جهت انجام کلیه اعمال حیاتی می باشد این عامل از لحاظ تولید مواد گیاهی مهمترین نقش را در ادامه حیات دارد. در واقع کشاورزی و مدیریتی که برای تولید محصولات زراعی اعمال می گردد در راستای استفاده بهتر و بیشتر از این انرژی است.
وجود نور با شدت زیاد در عرض های جغرافیایی مناطق مختلف ایران و از جمله محدوده مورد مطالعه سد شهید یعقوبی ضرورت تامین مورد نیاز برای رشد تولید گیاهان است که در حال حاضر محدود کننده ترین عامل رشدی در منطقه می باشد. شکل 2 تغییرات ساعت آفتابی واقعی به حداکثر ساعت آفتابی ممکنه () را در عرض جغرافیایی منطقه را نشان می دهد.
فهرست مطالب:
مقدمه.......................................... 1
فصل اول : اقلیم شناسی منطقه
موقعیت جغرافیایی و دسترسی به محل اراضی......... 3
شرایط اقلیمی منطقه طرح......................... 4
درجه حرارت
رطوبت نسبی
سرعت وزش باد
بارندگی
تبخیر و تعرق
ساعت آفتابی
فصل دوم: بررسی شرایط انسانی - کشاورزی موجود در منطقه
بررسی روند رشد جمعیت در محدوده سرشهید یعقوبی... 11
پیش بینی جمعیت شهرتربت حیدریه ................. 13
جمعیت روستایی منطقه تربت حیدریه................ 15
منابع آب موجود در منطقه........................ 18
منابع خاک...................................... 23
دلایل انتخاب محصولات............................. 27
انتخاب نباتات زراعی در ارتباط با بخش دامداری... 31
فصل سوم: برآورد آب مورد نیاز گیاهان زراعی پیشنهادی
مقدمه.......................................... 36
مراحل تعیین نیاز آبی .......................... 38
محاسبه آب مورد نیاز گیاهان و هیدرومدرل طراحی... 42
آب مورد نیاز واحد سطح......................... 43
تبخیر و تعرق پتانسیل(ETO) .....................
ضریب گیاهی (KC) .............................
تبخیر و تعرق پتانسیل گیاهان(ETC)...............
باران موثر(Re) ................................
آب خالص مورد نیاز گیاهان ...................... 49
نیاز ناخالص آبیاری............................. 51
هیدرومدرل و بی طراحی........................... 55
روش آبیاری..................................... 60
روشهای سنتی آبیاری............................. 61
روش آبیاری در آینده طرح........................ 63
برنامه زمانی کار شبکه آبیاری................... 69
الگوی کشت پیشنهادی............................. 71
فصل چهارم: تکنولوژی کاشت و داشت و برداشت
گندم........................................... 74
جو............................................. 78
نخود........................................... 78
چغندر قند...................................... 81
پنبه........................................... 89
یونجه.......................................... 96
فصل پنجم: محاسبه تعداد ماشین آلات مورد نیاز
گندم........................................... 102
جو............................................. 109
نخود........................................... 114
چغندر قند...................................... 118
پنبه........................................... 122
یونجه.......................................... 127
فصل ششم: محاسبه هزینه ها
هزینه ثابت..................................... 129
محاسبه هزینه های ثابت.......................... 129
محاسبه سرمایه خرید ماشین آلات .................. 129
هزینه متغیر ................................... 135
هزینه سوخت..................................... 135
هزینه روغن و فیلتر ............................ 137
هزینه تاسیسات و ساختمان های اداری ............. 138
هزینه پرسنل ................................... 139
محاسبه تعداد کامپیوتر و شبکه کامپیوتری ........ 143
محاسبه هزینه های کلاسهای آموزشی................. 144
فصل هفتم: محاسبه درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی
نتیجه گیری .................................... 149
منابع و ماخذ................................... 152
شامل 155 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود پروژه مکانیزاسیون سد شهید یعقوبی
