100ص
این کار تحقیقی تحت عنوان «مسئولیت کیفری بیماریهای ناقل ایدز و سایر بیماریهای مسری» علاوه بر جذابیت موضوع برای خودم بدین دلیل بوده که تاکنون کار زیادی در این زمینه صورت نپذیرفته و آثاری که در این خصوص به نگارش درآمده بسیار پراکنده و مختصر میباشد. به علاوه اینکه با نگاهی به معضلات فعلی جامعه این مهم، بدون اغراق یکی از مبهمات کنونی جامعه ما میباشد.
در قسمت نخست این تحقیق، کلیاتی را پیرامون بیماری ایدز و چالشهای حقوقی (کیفری) پیش رو در مقابله با این بیماری را بیان کرده و بعد به بررسی مسئولیت کیفری این بیماری پرداخته و مباحثی را تحت عناوین «جرم انگاری»؟، «قانون خاص»؟ و «چه مجازاتی؟» مطرح نمودم. در این تحقیق از قتل عمد، اقدام مجنی علیه، رضایت مجنی علیه و… چند عنوان جزایی دیگر که میتوان ناقلین ایدز را حسب آن به مجازات رساند سخن به میان آمده است.
مقدمه : قسمت اول، ایدز
عفونت با ویروس ایمنی انسان (HIV) منجر به ایدز میگردد، هر 13 ثانیه یک نفر به این ویروس آلوده میشود و هر 9 دقیقه یکنفر به علت آلودگی به این ویروس جان خود را از دست میدهد.
ایدز AIDS (مخفف Asquired Immono Defieiency Sysdom ) (سندرم نقص ایمنی اکتسابی)، اختلال شدید در وضعیت سیستم ایمنی بدن انسان است که اغلب منجر به مرگ میگردد. علت مرگ این افراد، افزایش حساسیت فرمان برای ابتلا به عفونتهای شدید ناشی از عوامل عفونی فرصت طلب (میکروبهای که در حالت عادی ضرر هستند) یا سرطانها میباشد. به عقیده دانشمندان منشاء این ویروس (HIV) از آفریقا میباشد. این ویروس در طی کار گرفته شدن یک انسان توسط میمون، از طریق بزاق این حیوان به انسان منتقل شده و سپس از این فرد به سایر انسانها انتقال یافته است.
در ابتدا به نظر میرسید که این بیماری مختص هم جنس بازان و معتادان تزریقی کشورهای پیشرفته است. اما امروزه میلیونها انسان در قارههای مختلف به این بیماری مبتلا شدهاند.
هماکنون تعداد مبتلایان به ایدز در جهان 50% بیش از رقم پیش بینی شده در سال 1991، میباشد همچنین پیش بینی میشود که در طی 20 سال آینده 70 میلیون زن، مرد، بچه به خاطر ایدز جان خود را از دست بدهند.
قسمت دوم :
در قسمت دوم مقدمه میپردازیم به تعریف مسئولیت کیفری :
جرم از دیرباز به مثابه رفتاری معارض با وضعیت مطلوب انسان، پیوسته با مجازات در اشکال گوناگون آن همراه و همدوش بوده است. و اگر مسئولیت کیفری را در سادهترین معنای خود عبارت از تحمل مجازات در برابر رفتاری معین بدانیم، باید تصدیق کرد که این نوع مسئولیت در جوامع بشری از عمری در درازای جرم و مجازات برخوردار بوده است. زیرا به هر حال مجازات به عنوان واکنش انسانی به «موجود» معطوف میشود که به نحوی در پدید آمدن جرم موثر بوده است.
در مراحل نخستین زندگی اجتماعی، مجازات واکنشی بود که صرفاً برای رفع الم و ناراحتی ناشی از رفتاری خاص ابراز میشد و لاجرم تمایزی بین منشاء پیدایش درد و الم در انواع گوناگون آن قائل نمیشدند. این منشاء در هر حال موضوع مجازات قرار میگرفت و در برابر رفتاری که به نحوی در ایجاد درد و الم موثر بود «مسئولیت کیفری» داشت فارغ از این که انسان یا حیوان و یا حتی جهاد باشد.
در مراحل پیشرفتهتر، مجازات به عکسالعملی در برابر زیان ناشی از یک رفتار معین تبدیل شد در این مرحله بشر یک گام فراتر گذاشت و مسئولیت کیفری یک موجود را بر مبنای نوع و میزان خسارت مالی یا جانی که از ناحیه او بهم میرسید، معین میساخت. مسئولیت در این دو مرحله تاریخی، صرفاً ماهیتی مادی و عینی داشت اما رفته رفته با ورود عنصر تقصیر به نهاد مسئولیت کیفری، مسئولیت معنوی و شخصی هم رسماً به قلمرو حقوق جزا وارد شد و عرصه را بر مسئولیت مادی و عینی تنگ و محدود ساخت. اما طولی نکشید که حقوقدانان جزایی با این مساله مواجه شدند که مسئولیت کیفری – در مفهوم معنوی و شخصی خود – تنها با تحقق تقصیر در رفتار مرتکب جرم پدید نمیآید، بلکه لازم است که فاعل برخوردار از ویژگیهایی باشد تا بتوان او را در ازای رفتار توام با تقصیر و قابل سرزنش، «مؤاخذه» و «مجازات» کرد. از این پس بود که در کنار رابطه ذهنی خاص فاعل با جرم که با عنصر تقصیر تبیین میشد، وضعیت روانی خاص مجرم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. این وضعیت خاص که تحت عنوان اهلیت جزائی[1] مرکز توجه حقوقدانان جزایی قرار گرفت، رفته رفته از چنان اهمیتی در ساختمان مسئولیت کیفری برخوردار شد که امروزه به جزء تفکیک ناپذیر مسئولیت کیفری تبدیل شده به نحوی که درک مفهوم مسئولیت کیفری بدون فهم اهلیت جزایی میسر نیست. در حال حاضر، این رابطه تنگاتنگ تا آنجا اهمیت پیدا کرده که واژه مسئولیت کیفری فارغ از هر نوع مجاز و مسامحه در اهلیت جزائی به کار میرود، در بسیاری از متون حقوقی و قانونی مراد از فرد مسئول، کسی جز همان شخص دارای اهلیت جزائی نیست.[2]
در حال حاضر، قانونگذار جزایی، در مقررات حدود و قصاص از «بلوغ»، «عقل»، «اختیار» و احیاناً «قصد»، به عنوان شرایط ثبوت مجازات یاد کرده، ضروری است که این شرایط، در پرتو اصول جزایی تبیین و جایگاه هر یک در مبحث مسئولیت کیفری مشخص میگردد.
[1] - Capacite penale-penalcapacity
[2] - توفیق رضا، حسین، اهلیت العقوبه فی الشریعه الاسلامیه و القانون المقارن، ص265.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه.............................................................................................................................................
بخش اول : تاریخچه و میزان شروع ایدز در ایران و جهان.........................................
مبحث اول: نحوه انتقال بیماری.............................................................................................
گفتار اول: انتقال از مادر به کودک.......................................................................................
گفتار دوم: انتقال از راه خون و تزریق...............................................................................
گفتار سوم: انتقال از طریق تماس جنسی...........................................................................
مبحث دوم: چگونگی عملکرد ویروس ایدز.........................................................................
مبحث سوم: تشخیص وجود ایدز از طریق آزمایش......................................................
مبحث چهارم: راههای پیشگیری...........................................................................................
گفتار اول: روشهای رایج پیشگیری......................................................................................
مبحث پنجم: مراحل بیماری ایدز...........................................................................................
گفتار اول: دوره بالینی آلودگی با HIV.............................................................................
گفتار دوم: مرحله نهفته مزمن................................................................................................
گفتار سوم: مرحله نهایی بحران............................................................................................
مبحث ششم: تظاهرات بالینی ایدز........................................................................................
مبحث نهایی: درمان ایدز و عفونت با HIV......................................................................
بخش دوم : مفهوم و ماهیت مسئولیت کیفری..................................................................
فصل اول: مفهوم و ماهیت مسئولیت کیفری....................................................................
مبحث اول: درجه بندی مراتب مسئولیت............................................................................
مبحث دوم: انواع مسئولیت کیفری.......................................................................................
گفتاراول: مسئولیت کیفری در جنبه و معنای انتزاعی....................................................
گفتار دوم: مسئولیت کیفری در جنبه و معنای واقعی....................................................
مبحث سوم: طبقه بندی مسئولیت........................................................................................
گفتار اول: مسئولیت کیفری در مقررات جزایی ایران......................................................
الف) در قانون مقررات تأمینی مصوب 1339...................................................................
ب) درقانون مجازات بخصوص مصوب 1304................................................................
ج) در قانون مجازات عمومی اصلاحی مصوب 1352...................................................
د) در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370.....................................................................
ه) مسئولیت کیفری در حقوق اسلام....................................................................................
فصل دوم: ماهیت ضمان – ارزیابی دو نظریه................................................................
مبحث اول: ضمان و مسئولیت کیفری................................................................................
نتیجه..............................................................................................................................................
بخش سوم: فصل اول تاریخچه هپاتیت............................................................................
مبحث اول: اپیدمیولوژی ........................................................................................................
مبحث دوم: افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند....................................................
مبحث سوم: سرایت پذیری و راههای انتقال.....................................................................
گفتار اول: انتقال از مادر به فرزند........................................................................................
گفتار دوم: انتقال از طریق جنس...........................................................................................
گفتار سوم: تزریق خون و فرآورده های خونی پیوند اعضا.......................................
گفتار چهارم: انتقال از طریق وسائل تیز نافذ و تماسهای زیرپوستی.......................
گفتار پنجم: انتقال در حین ارائه خدمات تشخیصی و درمانی.....................................
گفتار ششم: سایر راههای انتقال...........................................................................................
فصل دوم: هپاتیت چیست؟....................................................................................................
مبحث اول: هپاتیت نوع A......................................................................................................
مبحث دوم: هپاتیت نوع B......................................................................................................
گفتار اول: راههای انتقال ویروس هپاتیت نوع B.............................................................
گفتار دوم: آیا ویروس هپاتیت نوع B در اثر برخوردهای روزمره منتقل میگردد
گفتار سوم: چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری هپاتیت نوع B هستند؟.............
گفتار چهارم: ناقلین هپاتیت به چه کسانی گفته میشود؟...............................................
الف) ناقلین هپاتیت باید به چه مواردی توجه نمایند؟....................................................
ب) ناقلین هپاتیت B باید به چه مواردی توجه نمایند؟..................................................
مبحث سوم : هپاتیت C...........................................................................................................
مبحث چهارم: هپاتیت D.........................................................................................................
گفتار اول: برای افراد آلوده به ویروس باید مشاوره کامل شامل..............................
گفتار دوم: توصیه های لازم برای پیشگیری از انتقال به سایرین.............................
بخش چهارم: بررسی مسئولیت کیفری ناقلین ایدز و سایر بیماریهای مسری.
مبحث اول: قتل عمد..................................................................................................................
مبحث دوم: اقدام مجنی علیه، علیه خود..............................................................................
مبحث سوم: تأثیر قوت جانبی یا مجنی علیه....................................................................
مبحث چهارم: رضایت مجنی علیه........................................................................................
گفتار اول: علم مجنی علیه نسبت به ناقل بودن متهم.....................................................
الف) فرض علم مجنی علیه.....................................................................................................
ب) فرض جهل مجنی علیه.......................................................................................................
مبحث پنجم: ابراء جانبی..........................................................................................................
گفتار اول: حکومت اصل صحّت............................................................................................
مبحث ششم: تعیین ارش.........................................................................................................
مبحث هفتم: سقط جنین مبتلا به ایدز.................................................................................
نتیجه گیری..................................................................................................................................
فهرست منابع و مآخذ
مسئولیت کیفری بیماریهای ناقل ایدز و سایر بیماریهای مسری