تعداد صفحات پایان نامه: 255 صفحه
دانلود متن کامل این پایان نامه با فرمت ورد word
دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
دانشکده حقوق و علوم سیاسی
پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشد «M.SC»
گرایش : حقوق جزا و جرم شناسی
عنوان :
تدابیر پیشگیری و حمایتی در قلمرو جرائم جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا
استاد راهنما:
دکتر سیدحسین حسینی
استاد مشاور:
دکتر عباس شیخ الاسلامی
نگارش :
علی محمد بابا پور سکّه
چکیده ……………………………………………………………………………………………….. 1
مقدمه :…………………………………………………………………………………….. …….. 2
بخش اول : تدابیر عام حمایتی و پیشگیری در قلمرو جرائم جانبازان ،ایثارگران و
خانواده شهدا
فصل اول : تدابیر عام پیشگیری……………………………………………………………. 8
مبحث اول : مفهوم پیشگیری………………………………………………………………… 8
گفتار اول : مفهوم موسع پیشگیری………………………………………………………… 9
الف – تدابیر دفاع فردی ………………………………………………………………………. 9
ب – تدابیر و اقدامات دفاع جمعی ………………………………………………………….. 9
گفتار دوم : مفهوم مضیق پیشگیری……………………………………………………… 10
مبحث دوم : انواع روشهای پیشگیری…………………………………………………… 11
گفتار اول : پیشگیری کیفری………………………………………………………………….. 12
الف – پیشگیری عام ……………………………………………………………………………. 12
ب – پیشگیری خاص …………………………………………………………………………… 13
گفتار دوم : پیشگیری غیر کیفری…………………………………………………………… 13
مبحث سوم : پیشگیری اجتماعی – وضعی……………………………………………. 14
گفتار اول : پیشگیری اجتماعی……………………………………………………………….. 15
الف – مراقبت مبتنی بر منطقه همسایگی « مراقبت محله ای »…………………….. 15
ب – شیوه های مبتنی بر نهاد اجتماعی…………………………………………………… 16
گفتار دوم : پیشگیری وضعی………………………………………………………………… 18
گفتار سوم : پیشگیری از جرم از دیدگاه اسلام………………………………………. 19
مبحث چهارم : پیشگیری از جرم از دیدگاه قوانین ………………………… …….. 22
گفتار اول : پیشگیری ار جرم و قانون اساسی………………………………………… 22
گفتار دوم : کنگره های پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد…………………….. 26
الف – کنگره اول تا چهارم …………………………………………………………………… 27
ب – کنگره پنجم تا هفتم……………………………………………………………………….. 29
ج – کنگره هشتم تا دهم……………………………………………………………………….. 30
گفتا ر سوم : پیشگیری از جرم و قوانین عادی……………………………………….. 32
گفتار چهارم : پیشگیری از بزهکاری………………………………………………………. 35
الف – استراتژی های خانواده گرا…………………………………………………………. 38
ب – استراتژی های جامعه گرا……………………………………………………………… 39
ج- استراتژی های پایشی……………………………………………………………………… 40
فصل دوم : تدابیر عام حمایتی……………………………………………………………… 41
مبحث اول : تعریف بزهکاری……………………………………………………………….. 41
گفتار اول : تعریف بزه دررویکردهای مختلف…………………………………………. 42
الف – رویکرد حقوقی جرم…………………………………………………………………… 42
ب – رویکرد جامعه شناختی…………………………………………………………………. 43
ج – رویکرد جرم شناسی……………………………………………………………………… 44
گفتار دوم : رویکردها درمورد علل بزهکاری ………………………………………… 46
الف – رویکرد شکل ظاهری………………………………………………………………….. 46
ب – رویکرد ساختار زیستی…………………………………………………………………. 47
ج – رویکرد روانشناختی………………………………………………………………………. 48
د – رویکرد وضعیت اقتصادی………………………………………………………………. 49
ﻫ – رویکرد کنترل اجتماعی…………………………………………………………………… 50
و – رویکرد پیوند افتراقی……………………………………………………………………… 51
ز – رویکرد التقاطی……………………………………………………………………………… 53
مبحث دوم : علل تحقق جرم…………………………………………………………………. 54
گفتار اول : طبقه بندی جامعه شناسان از جرائم………………………………………. 55
الف – جرائم خیابانی …………………………………………………………………………… 55
ب – جرائم یقه سفیدان (جرائم شغلی و صنفی)……………………………………….. 56
ج – جرائم یارانه ای ……………………………………………………………………………. 57
د – جرائم سازمان یافته ……………………………………………………………………… 58
ﻫ – جرائم سیاسی ………………………………………………………………………………. 59
گفتار دوم : عوامل موثر درکژرفتاریهای اجتماعی و جرم………………………… 60
الف – فقدان خانواده …………………………………………………………………………… 61
ب – خشونت در خانواده …………………………………………………………………….. 62
ج – حاشیه نشینی و جرم……………………………………………………………………… 64
د – جرائم خاص زنان………………………………………………………………………….. 65
مبحث سوم : تبیین جامعه شناختی کژرفتاریهای اجتماعی و جرم………….. 66
گفتار اول : نظریه های مربوط به دیدگاه کارکردی………………………………….. 67
الف – نظریه آنومی (بی هنجاری)…………………………………………………………… 67
ب – نظریه فشار ساختاری…………………………………………………………………… 68
ج – نظریه پیوند اجتماعی……………………………………………………………………… 71
گفتار دوم : نظریه های مربوط به دیدگاه تضاد………………………………. ……. 72
گفتار سوم: نظریه های مربوط به کنش متقابل گرایی………………………………. 73
الف – نظریه خرده فرهنگی…………………………………………………………………… 73
ب – نظریه انتقال فرهنگی……………………………………………………………………… 75
مبحث چهارم : انواع تدابیر قانونی حمایتی از معلولین عام ………………………………76
گفتار اول : قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ……………………………………………76
گفتار دوم : جنبه های حمایتی از معلولین عام ………………………………………………..82
بخش دوم : تدابیر خاص حمایتی – پیشگیری در قلمرو جرائم جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا
فصل اول : تدابیر خاص پیشگیری …………………………………………………………. 87
مبحث اول : سرقت………………………………………………………………………………. 87
گفتار اول : تعریف سرقت…………………………………………………………………….. 87
گفتار دوم : علل سرقت…………………………………………………………………………. 91
الف – فقر مالی……………………………………………………………………………………. 92
ب – فقر فرهنگی………………………………………………………………………………….. 92
ج – نابرابری های اجتماعی…………………………………………………………………… 93
د – شهرنشینی و زاغه نشینی……………………………………………………………….. 93
ﻫ – از هم پاشیدگی خانواده………………………………………………………………….. 94
و – معاشرت با دوستان ناباب………………………………………………………………. 94
ز – بیکاری…………………………………………………………………………………………. 95
ح – مهاجرت……………………………………………………………………………………….. 95
گفتار سوم : سرقت در حوزه جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا………….. 97
الف – ارائه جامعه آماری مجرمین حوزه جانبازان، ایثارگران و خانواده شهدا 97
ب – بررسی و تحلیل جرم سرقت در حوزه خانواده شهدا……………………….. 98
ج – راه های پیشنهادی بررسی کاهش جرم سرقت در جامعه (بطور عام)………….. 99
مبحث دوم : خرید و فروش مواد مخدر و اعتیاد به آن …………………………… 105
گفتار اول : سیر تاریخی مواد مخدر و اعتیاد………………………………………….. 105
الف – سیر تاریخی………………………………………………………………………………. 105
ب – تعریف اعتیاد………………………………………………………………………………… 108
گفتار دوم : مواد مخدر از دیدگاه جرم شناسی……………………………………….. 111
گفتار سوم : جرم اعتیاد و خرید و فروش مواد مخدر در حوزه جانبازان، ایثارگران
و خانواده شهدا………………………………………………………………………………….. 114
گفتار چهارم : راههای درمان و پیشگیری اعتیاد……………………………………… 116
مبحث سوم: خودکشی…………………………………………………………………………. 118
گفتار اول : تعریف خودکشی…………………………………………………………………. 119
گفتار دوم : انواع خودکشی…………………………………………………………………… 120
الف – خودکشی دگرخواهانه…………………………………………………………………. 120
ب – خودکشی خودخواهانه…………………………………………………………………. 121
ج – خودکشی ناشی از بی هنجاری ………………………………………………………. 121
د – خودکشی جبری…………………………………………………………………….. …….. 121
گفتار سوم : علل و انگیزه های خودکشی……………………………………………….. 122
الف – خودکشی ناشی از جنون و اختلال روانی……………………………… …….. 122
ب – عوامل اجتماعی…………………………………………………………………………….. 123
ج – شرایط اقتصادی……………………………………………………………………………. 123
گفتا ر چهارم : خودکشی در ایران…………………………………………………………. 123
گفتار پنجم : بررسی خودکشی موفق درحوزه جانبازان …………………………. 128
مبحث چهارم : سایر جرائم در حوزه جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا……… 134
گفتاراول : کلاهبرداری…………………………………………………………………………. 135
گفتار دوم : جرم صدور چک بی محل …………………………………………………… 136
گفتار سوم : ضرب و جرح ………………………………………………………………….. 137
گفتار چهارم : قتل ……………………………………………………………………………….. 137
گفتارپنجم: جعل عنوان و اسناد …………………………………………………………… 138
گفتار ششم : آدم ربایی ………………………………………………………………………. 139
فصل دوم : تدابیر خاص حمایتی……………………………………………………………. 143
مبحث اول : امکان اعاده به خدمت جانبازان…………………………………………… 143
گفتار اول: استخدام جانبازان………………………………………………………………… 143
گفتار دوم : احقاق حقوق ایثارگران………………………………………………………… 148
الف – مجلس شورای اسلامی……………………………………………………………….. 148
ب – شورای نگهبان……………………………………………………………………………… 149
ج – دیوان عدالت اداری………………………………………………………………………… 150
د – سازمان بازرسی کل کشور…………………………………………………………….. 152
گفتار سوم: سازمانهای حمایتی رزمندگان در جهان……………………….. …….. 159
الف – سازمانهای حمایتی در روسیه……………………………………………………… 160
ب – امکانات کمیته جانبازان آلمان…………………………………………………………. 165
ج – بیمه جانبازان در کره جنوبی…………………………………………………………… 166
د – حمایت از مصدومان جنگی در آمریکا………………………………………………. 167
گفتار چهارم : مقایسه تطبیقی ارائه خدمات به ایثارگران در ایران و سایر کشورها
………………………………………………………………………………………………………….. 169
الف – تسهیلات رفاهی………………………………………………………………………….. 171
ب – حقوق و مزایا……………………………………………………………………………….. 173
ج – امور آموزشی ……………………………………………………………………………… 175
د – بهداشت و درمان…………………………………………………………………………… 176
ﻫ – مسکن………………………………………………………………………………………….. 177
گفتار پنجم: نمونه هایی ازتعاریف واژه معلولین در دیگر کشورها…………….. 178
مبحث دوم: وضعیت معلولین و جانبازان در ایران……………………….. …….. 183
گفتار اول : لایحه حمایت از اشتغال معلولین و جانبازان…………………………… 185
گفتار دوم : انتظارات برآورده نشده جانبازان و ایثارگران……………………….. 189
گفتار سوم : لایحه جامع خدمات رسانی به ایثارگران ……………………………… 194
مبحث سوم: اقدامات دولت در رسیدگی به خانواده شهدا……………………….. 201
گفتار اول : تاسیس بنیاد……………………………………………………………………….. 201
گفتار دوم : کمک به جانبازان بر حج استحبابی ترجیح دارد………………………. 207
گفتار سوم : جانبازان و حقوق شهروندی………………………………………………. 215
مبحث چهارم : بنیاد شهید و اتخاذ تدابیر پیشگیری………………………. …….. 220
گفتار اول : اهداف بنیاد شهید………………………………………………………………… 221
گفتار دوم : حمایت خاص در جهت پیشگیری از آسیب پذیری…………………… 225
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. 235
منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………….. 241
چکیده :
– پایان نامه ای که فراروی شما قرار دارد به بررسی جرایمی که ممکنست جانبازان، ایثارگران و اعضای خانواده های شهدا مرتکب شوند اختصاص یافته است. به این منظور ابتدا به پیشگیری از جرم به معنای وسیع آن شامل اقدام های کیفری و غیرکیفری پرداخته ایم، سپس مفهوم پیشگیری را از طریق : حذف یا محدود کردن عوامل جرم زا، و مدیریت مناسب نسبت به عوامل محیطی و اجتماعی، مطرح نموده ایم. در ادامه پیشگیری از جرم از دیدگاه دین مبین اسلام – قوانین موجود و سایر موارد مربوطه مدنظر قرار گرفته است.
بدیهی است که تعریف بزه و جرم و بزهکاری در رویکردهای مختلف و نیز بررسی انواع آسیب ها و جرایم اجتماعی، مانند سرقت، کلاهبرداری، تخلفات رانندگی و غیره در بخشهای مناسب مورد مداقه و بررسی قرار گرفته اند. ضمن اینکه علاوه بر تعاریف علل و انگیزه های وقوع جرایم و راهکارهای پیشگیری و کاهش آنها نیز در جای مناسب خود بررسی شده است. و البته دیدگاه های جامعه شناسان در خصوص علل تحقیق جرم و عوامل موثر در آن نیز مورد استفاده ما قرار گرفته است.
پیشگیری از جرم علاوه بر اینکه ازمنظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران لحاظ شده، دیدگاه کنگره های سازمان ملل متحد نیز مدنظر قرار گرفته و در ادامه علل تحقق جرم و نظریه های جامعه شناختی بررسی شده اند.
مطالبی که در رابطه با استخدام جانبازان، احقاق حقوق ایثارگران، کنترل قوانین و مقررات از نظر شورای نگهبان قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان عدالت اداری ارائه گردیده و سپس به تعدادی از قوانین مرتبط با بحث از جمله قانون حمایت از حقوق معلولان – لایحه جامع خدمات رسانی به ایثارگران نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
در این مقاله مقایسه ای تطبیقی از ارائه خدمات به ایثارگران در ایران و چند کشور دیگر جهان به عمل آمده و برحسب ضرورت از ابزارهای آماری از جمله جدول ونمودار نیز استفاده شده است.
نهایتاً تسهیلات رفاهی، امور آموزشی – بهداشت و درمان و مسکن ایثارگران، جانبازان، خانواده شهدا مورد بحث قرار گرفته و در انتها نتیجه گیری شامل عوامل اجتماعی و غیره ونیز پیشنهادات مربوطه ارائه شده اند.
با توجه به موضوع پایان نامه در ابتدا لازم می بینیم که اشاره ای به پیشگیری و انواع پیشگیری داشته باشیم ، طبق بند پنج اصل یکصد و پنجاه و شش قانون اساسی یکی از وظایف قوه قضاییه « اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم است با توجه به تاریخ و شیوه های مبارزه بشر با پدیده جرم ،جرم شناسان پیشگیری از جرم را به دو گونه پیشگیری کیفری و پیشگیری غیر کیفری تقسیم کرده اند. اصطلاح پیشگیری از جرم در معنای وسیع خود شامل اقدامهای کیفری و غیر کیفری برای خنثی کردن عوامل ارتکاب جرم و کاهش بزهکاری می شود ، اما در مفهوم مضیق پیشگیری فقط تدابیر غیر کیفری را شامل می شود . پیشگیری کیفری با تهدید کیفری تابعان حقوق کیفری از یک سو و به اجرا گذاشتن این تهدید از طریق مجازات کسانی که ممنوعیت های کیفری را نقض کرده اند از سوی دیگر ، در مقام پیشگیری عام و پیشگیری خاص از جرم است. منظور از پیشگیری عام ، استفاده از جنبه های ارعاب آمیز حقوق کیفری و به خصوص مجازات است ، با این استدلال که ترس از دستگیری و مجازات ، افراد را از ارتکاب جرم منصرف می نماید ، بنابراین قانون گذار با جرم انگاری برخی رفتارها همچون سرقت قاچاق و تعیین مجازات برای مرتکبان این گونه اعمال و ترساندن افرادی که در صورت نبودن مجازات ممکن است برای ارتکاب جرم وسوسه شوند ، از وقوع جرم پیشگیری می کند. همچنین منظور از پیشگیری کیفری خاص از جرم ، پیشگیری از تکرار بزه ، توسط بزهکار است که با اصلاح مجرمان طبق قسمت دوم بند پنج اصل یکصد و پنجاه و شش قانون اساسی از وظایف قوه قضاییه است محقق می شود ، پیشگیری غیر کیفری قبل از وقوع جرم انجام می شود ، به عبارت دیگر توسل به اقدامهای غیر سرکوبگر و غیر قهر آمیز که دارای ماهیت اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی ، وضعی ، آموزشی و … هستند و به منظور جامعه پذیری و قانونگر ا ساختن افراد در جلوگیری از وقوع جرم انجام می شود و نظریه عنوان و قلمرو مطالب بخش اول مطالب آن در دو فصل ارائه می شود.
فصل اول : تدابیر عام پیشگیری
مبحث اول : مفهوم پیشگیری
بزه یک پدیده پیچیده ، با قابلیت تفسیر بالا و مفهومی متغیر در بستر زمان و مکان است، نقطه تلاقی دیدگاههای مختلف نسبت به جرم ، اعمال کنتر ل بر آنست .
اولین واکنشی که جوامع بشری در برخورد با پدیده بزهکاری بدان دست زده اند مبارزه سرکوبگرانه بود و تا مدتها تصور می شد که تنها شیوه های کنترل جرم در قالب سیستم عدالت کیفری شکل
می گیرد و از رهگذر مجازات اعمال می گردد. با گذشت زمان و حرکت جوامع در مسیر ترقی و تجدد و دستیابی به فن آوری برتر ، علی رغم کلیه تدابیر کنترل جرم نه تنها توفیق زیادی در این امر حاصل نشد بلکه از نظر تنوع جرائم و تعداد آن روند افزاینده ای ملاحظه گردید . از این رو جرم نمی تواند به منزله یک امر انتزاعی و جدای از بستر ی که درآن شکل گرفته است ، بررسی و کنترل شود. این دیدگاه درنهایت به غنی سازی جرم شناسی و پدید آمدن جرم شناسی پیشگیرانه می انجامد .
به تعبیر پروفسور گسن « جرم شناسی پیشگیری شاخه ای از جرم شناسی کاربردی است که موضوع آن تعیین موثر ترین وسایل برای تامین پیشگیری از جنایت در مقیاس کل جامعه یا یک جمعیت محدودتر مثلاً یک شهر ،ناحیه ای از شهر ، خارج از ارعاب عمومی به وسیله تهدید کیفری است . » پس پیشگیری دراین جرم شناسی در کنار نظام کیفری قرار دارد ، یعنی پیشگیری غیر کیفری و یا پیشگیری ، قبل از بزهکاری . این تعریف ناظر به مفهوم مضیق پیشگیری است .
بنابراین در مورد پیشگیری دو جهت گیری عمده قابل توجه است .
الف – مفهوم موسع و استنباط موسع ازپیشگیری .
ب – مفهوم مضیق و برداشت مضیق از پیشگیری .
گفتار اول : مفهوم موسع پیشگیری
به موجب مفهوم موسع از پیشگیری هر آنچه علیه جرم باشد و در مبارزه با بزهکاری مورد استفاده قرار گیرد، پیشگیری محسوب می شود. بر این مبنا می توان گفت مجازات ، ترمیم خسارات مجنی علیه ، فردی کردن مجازات بوسیله قاضی پیشگیری هستند . لذا طیف وسیعی ازاقدامات کیفری و غیر کیفری را در بر می گیرد. این استنباط درنزد جرم شناسان بی سابقه نیست . آنریکو فری ، نخستین جرمشناسی است که دارای این نگرش بود . وی از علمای مکتب تحققی و شاگرد لمبروزو بود . او ابتدا به جبری بودن جرم عقیده داشت، اما رفته رفته نظرش عوض شد و مجرمین را طبقه بندی کرد . وی برخلاف لمبروز و محیط اجتماعی و جغرافیایی را نیز جزء عوامل موثر در جرم برشمرد. فری دو راهکار برای مبارزه با جرم پیشنهاد کرد:
الف – تدابیر دفاع فردی
ب- تدابیر و اقدامات دفاع جمعی
الف – اقدامات دفاع فردی ، یعنی مبارزه با علل شخصی جرم ، وی معتقد بود بجای مجازات ها ، اقدامات دفاع فردی را جایگزین کنیم به عبارتی پیشگیری از تکرار جرم.
ب- اقدامات دفاع اجتماعی ، یعنی اقداماتی جهت تقلیل علل اجتماعی بزهکاری ،به نظر فری ، اقدامات دفاع اجتماعی باید جایگزین مجاز ات گردد.
وی پس از اعلام قانون اشباع جنایی و با استنتاج از آن که کیفرها بدون اثر پیشگیری عمومی هستند. به ارایه یک برنامه وسیع اقدامات پیشگیری پرداخته است که آن را « قائم مقامهای کیفری» یاهم ارزهای کیفری خوانده است. اقدامات دفاع اجتماعی پس از نیم قرن عنوان اقدامات تامینی بخود گرفت . از آنجا که جهت گیری اقدامات تامین پیشگیری از جرم در آینده است لذا سعی می کنن
پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا :جرائم جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا