نام کتاب :Small Animal Surgical Nursing, 3rd Edition
ویرایش سوم
نویسندگان :Marianne Tear
سال انتشار:2016
تعداد صفحات :314
کتاب پرستاری بعد از عمل جراحی در دام کوچک
نام کتاب :Small Animal Surgical Nursing, 3rd Edition
ویرایش سوم
نویسندگان :Marianne Tear
سال انتشار:2016
تعداد صفحات :314
اهمیت فسفر در بدن حیوانات
کلسیم و فسفر بیش از 70 درصد خاکستر بدن حیوانات را تشکیل می دهند. متجاوز از 99 درصد کلسیم و (85-80 ) درصد فسفر بدن در اسکلت و اندامها قرار دارد. 14 درصد فسفر در بافتهای نرم و یک درصد باقیمانده در مایعات بین سلولی ( 1994 Bordy ).
22 درصد کل مواد معدنی بدن به فسفر اختصاص دارد که بین استخوانها و بافتهای نرم نقل و انتقال آن به همراه کلسیم مداوماً صورت می گیرد. بطور کلی فسفر مجموعاً یک درصد وزنی بدن حیوانات را به خود اختصاص می دهد. این ماده معدنی یکی از مهم ترین مواد مورد استفاده در جیره دام و طیور است که از نظر هزینه رتبه سوم را در بین سایر مواد غذایی مصرفی دارد. ( 1990Muir).
فسفر بصورت فسفات کلسیم غیر محلولی هیدرواکسی آپاتیت در ساختمان استخوانها و دندانها بکار رفته است. ساختمان کریستالی مواد معدنی استخوان شامل توالی آپاتیتها است و توسط فرمول هیدواکسی آپاتیت
3Ca3 ( PO4)2 (OH)2 محاسبه می شود (scott 1992).
مطالعات بیو شیمیایی هیدرواکسی آپاتیت نشان می دهد که بخش آپاتیت استخوان حاوی نسبت متوازن اجزای Ca10(PO4)6 (OH)2 نیست بلکه 10 درصد کمبود کلسیم دارد. وقتی آپاتیت استخوان در معرض حرارت بین 300 تا 600 درجه سانتی گراد قرار داده می شود یونهای اورتو به پیروفسفات تبدیل می شوند از آنجایی که پیرو فسفات در اثر حرارت و از دست دادن آب متراکم شدن بنیان هیدرواکسی متصل به گروه فسفات ایجاد می گردد. این تغییر را می توان به عنوان معیاری از معتدل بودن اجزای آپاتیت استخوان دانست. کلسیم و فسفر همیشه به نسبت تقریبی (1 : 2) در بافتهای بدن وجود دارند و این نسبت حتی در شرایط کاهش جزئی ماده معدنی استخوان نیز تغییر نمی کند. مقدار و محل تشکیل استخوان بستگی به غلظت کلسیم و فسفر دارد.
اگر غلظت کلسیم یا فسفر بسیار کم باشد حتی فعالیت فسفاتاز نیز نمی تواند آهکی شدن استخوان را باعث شود.
علاوه بر استخوان فسفر نقش مهمی در عضلات، متابولیسم انرژیٍ ، کربوهیدارت، اسید های آمینه، چربی، متابولیسم بافت های عصبی، شیمی نرمال خون، رشد اسکلت، انتقال اسیدهای چرب و سایر لیپیدها عهده دار است و بصورت فسفات قسمت مهمی از اسیدهای نوکلئیک (RNA , DNA ) را تشکیل داده است.
3-3-2 جذب فسفر
مقدار جذب فسفر به عوامل مختلفی از جمله منبع غذایی، نسبت کلسیم به فسفر، PH روده، مصرف لاکتوز و میزان کلسیم، فسفر، ویتامین D ، آهن، آلومینیوم، منیزیوم و چربی جیره بستگی دارد. کلسیم و فسفر همیشه تقریبا 1 : 2 در بافتهای بدن حضور دارند علت آن است که این نسبت در استخوان در حدود (1: 2/2 ) است و چون قسمت اعظم این دو عنصر در استخوان قرار دارد بنابراین انتظار می رود این نسبت در جیره نیز رعایت شود تا حداکثر رشد را تأمین نماید. (Scott , etoal 1982 ) .
تغییرات این نسبت به مقدار زیاد می تواند روی جذب فسفر تأثیر گذارد. محاسبه شده است که برای ابقای 2 گرم کلسیم در بدن به یک گرم فسفر نیاز است. بنابراین مقدار این نسبت در جیره بین (1:1 ) تا (1:2) توصیه می گردد، و اگر (1:3) بیشتر شود اثرات نامطلوبی ایجاد می کند در حالی که کمتر از (1:1) بهتر تحمل می شود.
رابطه بین کلسیم و فسفات پیچیده است نسبت این دو هنگامی مورد سوال است که مقدار فسفر جیره برای حداکثر رشد یا بیماری، تشکیل سنگ کلیه و آهکی شدن بافتهای نرم مطرح می شود. این نسبت تحت تأثیر این واقعیت است که فسفر جیره سریعتر از کلسیم جیره جذب بافتهای نرم می شود.
فیتاتها که به نسبت زیادی در غلات وجود دارند باعث کاهش قابلیت جذب فسفر گیاهی می شوند. فسفری که بصورت فیتات حبس شده توسط طیور قابل استفاده نیست مگر آنکه توسط آنزیم فیتاز و غیره تجزیه شود. در غیر اینصورت بدن از کلسیم و فسفر جیره محروم می شود و نیاز به ماده معدنی افزایش می یابد.
علت آن اینست که این ماده ( اسید هگزا فسفریک اینوز تبول) در PH پنج تا هفت املاح بسیار نامحلول کلسیمی در روده تشکیل می دهد. در نشخوار کنندگان بعلت ترشح آنزیم فیتاز میکروبی، فسفر حبس شده در فیتات آزاد شده و به مصرف حیوان می رسد. جذب فسفر به نیاز حیوان بستگی دارد یعنی هر چه نیاز بیشتر باشد جذب مؤثر تر خواهد بود.
اگر فسفات توسط غذا تأمین شود بهتر است از املاح معدنی فسفاته پتاسیم استفاده شود. فسفات جیره عمدتاٌ بصورت جیره ( استری) ظاهر می شود و با هیدرولیز تدریجی تقریباً بصورت آهسته وارد بدن شده و بطور موثری در فرآیندهای متابولیکی مصرف می شود.
فسفاتی که بصورت غیر آلی تأمین شود سریعاٌ جذب شده و بجای مصرف توسط بافتها تمایل به دفع دارد ( Swan son 1992 ) .
اسید یته پایین روده جذب کلسیم و فسفر را بدلیل افزایش حلالیت آنها آسانتر می سازد. بنابراین ترشح عادی اسید کلریدریک یا H+ معده برای جذب موثر فسفر ضروری است.
برلیوم در جیره بواسط تشکیل فسفات برلیوم نامحلول جذب فسفات از روده کوچک را مختل می سازد. (Scott 1982 ).
3-3-3 دفع فسفر
دفع فسفر از طریق کلیه و روده انجام می گیرد. دفع کلسیم و فسفر تحت کنترل است بخشی از کلسیم و فسفر فیلتر شده مجدداٌ از طریق کلیه ها جذب می گردد. آستانه دفع کلسیم از کلیه ها بین 5/6 تا 8 میلی گرم در 100 میلی لیتر خون است. و در غلظت کمتر دفع نمی شود. در حیوانات شیرده مقدار زیاد کلسیم و فسفر در شیر ترشح می شود که غلظت آنها بالاتر از خون است.
در طیور تخم گذار نیز غدد مترشحه، پوسته تخم مرغ نیز فسفات کلسیم با یک نسبت کلسیم به فسفر 17:1 دفع می کند. به همین دلیل نیاز کلسیم و فسفر مرغان تخم گذار از سایر گونه های حیوانی بیشتر است و کمبود آن در جیره باعث نرم شدن پوسته تخم مرغ و در نهایت قطع تخمگذاری می شود.
3-3-4 کمبود فسفر و عوارض ناشی از آن
کمبود فسفر به چند طریق می تواند ایجاد شود. اول استفاده مداوم از ترکیبات آلومینیوم دار بخصوص در جیره های کمبود فسفر که با فسفات جیره ترکیب و از جذب آن جلوگیری می نماید. دوم کمبود فسفر در اثر دفع آن که در اثر گرسنگی و یا در افراد مبتلا به دیابت ایجاد می شود. سوم کمبود فسفر جیره که افزایش کلسیم پلاسما را باعث می گردد. اگر فسفر و کلسیم نتوانند بطور طبیعی در بدن ذخیره شوند علت آن ممکن است به مقدار کم این دو عنصر در غذا و یا عوامل مربوط به هضم و جذب آنها و عمدتاً ویتامین D مربوط می شود. کمبود فسفر باعث بیماریها و عوارض از قبیل ریکتز و استئو مالاشی می گردد.
در طیور کمبود فسفر ( حدود 20% فسفر قابل دسترسی ) و افزایش کلسیم ( 24/2 درصد کلسیم و 45 درصد فسفر) باعث ایجاد ضایعات پاتولوژیکی شبیه توده غضروفی داخل مغز استخوان می گردد و بسته به شرایط کمبود تعداد متفاوت خواهد بود. پاها به طرفین باز می شوند و ممکن است شکستگی سر استخوان اتفاق بیافتد. کاهش میزان اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن خون بدلیل عدم استحکام دنده ها و خم شدن آنها، کاهش حجم قفسه سینه و دخالت در حرکات تنفسی مشاهده می گردد. مبتلایان در نهایت بواسطه نارسایی قلبی تلف می شوند.
فسفر در مواد غذایی با منشأ گیاهی، حیوانی و معدنی وجود دارد ولی قابلیت دسترسی آنها برای موجود زنده بسته به نوع آنها متفاوت است منابع غذایی اهمیت زیادی در تأمین فسفر مورد نیاز طیور دارند. زیرا در حدود 50 درصد فسفر کل جیره توسط آنها تأمین می گردد که البته همه آنها قابل جذب نیست.
الف: منابع گیاهی فسفر:
اکثر منابع گیاهی فسفر بصورت فیتات یا فسفر فیتیتی است که عمدتاً برای تک معده ای ها قابل جذب نیست. فیتات با بسیاری از مواد معدنی (کلسیم، منیزیم، روی ، منگنز) ترکیب و قابلیت جذب آنها را پایین می آورد. مقدار قابل استفاده برای جوجه های جوان (0 – 10 ) درصد طیور تخمگذار 50 درصد گزارش گردیده است. (میر سلیمی 1374 )
در حدود دو سوم تا سه چهارم فسفر منابع گیاهی به شکل فیتات است که معمولاٌ در محاسبات در حدود یک سوم فسفر کل گیاهی بعنوان فسفر قابل جذب در نظر گرفته می شود. منابع غنی فسفات گیاهی شامل کنجاله تخم پنبه 07/1 درصد، کنجاله کنجد 27/1 درصد، سبوس گندم 37/1 و سبوس برنج 67/1 درصد دارا می باشد( میر سلیمی 1374).
ب: منابع حیوانی فسفر:
فسفر موجود در منابع حیوانی به خاطر عاری بودن از فیتین قابلیت جذب معادل منابع معدنی دارد. مهمترین آنها پودر استخوان 5/12 درصد، پودر گوشت (4-5) درصد، پودر ماهی (6/1-8/3 ) درصد، پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 7/1 درصد فسفر دارند.
ج: منابع معدنی فسفر:
با توجه به اینکه تأمین فسفر از نظر هزینه رتبه سوم را در تهیه خوراک طیور داراست لذا همیشه سعی در انتخاب گزینه ارزان قیمت بوده است و با در نظر گرفتن اینکه بیش از 50 درصد فسفر مورد نیاز حیوان مکمل های افزوده شده به خوراک تأمین می گردد اهمیت استفاده از ترکیبات معدنی بیشتر جلوه گر می شود.
تأمین منابع معدنی فسفر همانند کاربرد سایر مواد معدنی برای خوراک دام و طیور بستگی به فاکتورهای متنوعی همانند موقعیت، قیمت، شکل شیمیایی و سایر مسائل اقتصادی و از همه مهمتر قابلیت جذب بیولوژیکی دارد.
باطله گوشتهای مصرفی، پودر استخوان و ماهی حاوی فسفر می باشند و تولید آنها بزرگترین رقیب برای منابع معدنی فسفر می باشند ولی با توجه به هزینه کمتر تأمین مواد معدنی فسفر هنوز کاربرد مواد معدنی پیشتاز می باشد.
در این نوشتار بدلیل تنوع و کاربرد وسیع ترکیبات معدنی فسفر در تهیه مکملهای معدنی خوراک دام و طیور یک تقسیم بندی کلی به دلیل ارائه توضیحات بهتر بعمل آمده است. در این تقسیم بندی اساسی بر روی عملکرد و انجام کارهای فراوری و شیمیایی بر روی سنگهای معدنی می باشد.
در مورد ردیف 3 در فصل آخر توضیحات کاملتری ارائه می گردد و در مورد ردیفهای تقسیم بندی(1) و (2) بصورت اجمالی به کارهای صورت گرفته شده پرداخته می شود و تا حد امکان ارائه راهبردهای عملی در این موارد پیشنهاد
شامل 60 صفحه فایل word قابل ویرایش
جزوه فیزیولوژی دام رشته دامپروری گرایش تغذیه دام
توضیحات محصول
کتاب های خلاصه منابع رشته دامپروری گرایش تغذیه دام دکتری و ارشد تمام رشته های دانشگاهی به همراه تست ها و پاسخ های تشریحی
واژه ها و اصطلاحات:
Anterior ) cranial) : به سوی سر
Posterior ) caudal) : به سوی ( نزدیک ) دم
Median plane: صفحه میانی که بدن را به دو نیمه مساوی چپ و راست تقسیم می کند.
Sagittal plane : هر صفحه ای به موازات صفحه میانی
Transverse plane: صفحه عرضی که بدن رو به دو نیمه caudal و cranial تقسیم می کند.
Medial : نزدیک به صفحه میانی
Lateral : دورتر از صفحه میانی
Dorsal : به سوی ستون فقرات
Ventral: دورتر از ستون فقرات
واژه هائی که در مورد اندام های حرکتی به کار می روند:
Proximal: به طور نسبی به ستون فقرات نزدیک تر است.
Distal: به طور نسبی از ستون فقرات دورتر است.
Limb: اندام حرکتی
Fore limb : اندام حرکتی پیشین
Hind limb: اندام حرکتی پسین
Dorsal : سطح پیشین اندام های حرکتی
volar) pal mar): سطح پشتی اندام های حرکتی پیشین ( کف دست )
استخوان بندی:
استخوان بلند: در یک بعد درازتر است. هر استخوان دارای یک دیافیز دو متافیز و دواپی فیز اسـت. ناحیـه غضـروف اپـی فیزی درون متافیز قرار دارد و منجر به افزایش رشد طولی استخوان می شود.
استخوان های کوتاه: مکعبی شکل هستند. حفره مغز استخوان ندارند و از استخوان اسفنجی پر شده اند و سـطح بیرونـی
آنها از لایه ای استخوان متراکم تشکیل شده است.
* عمل استخوان کوتاه گرفتن ضربه یا شوک است. مانند استخوان های مچ دست.
استخوان پهن: نسبتا نازک است و در دو بعد بزرگ شده است. از دو صفحه استخوان متراکم تشکیل شده است و بین این
دو صفحه را ماده اسفنجی به نام دیپلوئی پر کرده است. مانند استخوان لگن و کتف.
این استخوان ها محل اتصال ماهیچه به استخوان نیز می باشد.
استخوان کنجدی: در امتداد تندون ها و موجب کاهش اصطکاک و تغییر مسیر تندون تغییر زاویـه کشـش ماهیچـه مـی
شوند.
کشکک زانو بزرگترین استخوان کنجدی بدن است.
استخوان های نامنظم: مانند استخوان های ستون مهره. این استخوان ها معمولا در صفحه میانی بدن واقع شده اند.
استخوان های نوماتیک: استخوان هائی که دارای فضا یا سینوس هائی هستند و یا بیرون ارتباط برقرار می کنند.
ساختمان استخوان بلند:
کورتکس: به استخوان متراکم در استخوان بلند گفته می شود.
اپی فیز: به هر دو انتهای استخوان بلند گفته می شود. اپی فیز نزدیک به ستون فقرات اپی فیـز پروکسـیمال و اپـی فیـز
دیگر، اپی فیز دیستال نام دارد.
غضروف مفصلی: لایه غضروفی و نازک که سطح مفصل را می پوشاند.
پری اوسیتوم: غشائی است فیبری که سطح بیرونی استخوان را به جز در ناحیه مفصلی می پوشـاند و در افـزایش قطـر و
ترمیم استخوان شکسته نقش دارد.
آندوسیتوم: غشاء فیبری که سطح درونی حفره استخوان و کانال های هاورس را می پوشاند.
«10» فیزیولوژی دام
بخش های گوناگون اسکلت:
1- اسکلت محوری
2- اسکلت پیوست
3- اسکلت احشائی ( مثل استخوان قلب گاو و آلت تناسلی سگ )
که در بافت های نرم دیده می شود.
اسکلت محوری:
در برگیرنده جمجمه، ستون مهره ها، دنده ها و جناغ است. جمجمه از استخوان های کاسه سر و صـورت تشـکیل شـده
است که استخوان های پهن هستند و کارشان محافظت از اندام های حسی و مغز است.
ستون فقرات:
به مهره های گردنی، پشتی ( سینه ای )، کمری، لگنی و دمی تقسیم می شود. شمار مهره های دمی در جانوران مختلف
دارای تنوع بیشتری می باشد. هر مهره از یک سطح پشتی و یک سطح شکمی تشکیل شده است.
دو جفت زایده مفصلی دارد که با مهره های قبل و بعد خود مفصل می شود.
زایده اسپاینوس در بخش پشتی مهره محل پیوند ماهیچه ولیگامنت می باشد.
زایده مفصلی در مهره های گردن گسترش یافته است. نخستین مهره گردن اطلس نـام دارد کـه اسـپاینوس نـدارد و بـه
مهره بعدی جوش خورده است.
مهره دوم آکسیس نام دارد که اسپاینوس پهن و کوتاهی دارد.
در مهره های گردن زایده اسپاینوس و عرضی کوچک است.
مهره های گردنی به جز آخری دارای سوراخی به نام سوراخ عرضی می باشند. «12» فیزیولوژی دام
اسپاینوس در مهره های پشتی گسترش یافته است و در ناحیه شانه ها برجستگی مشخصی به نـام ویـدرز را ایجـاد مـی
کند.
هر زایده عرضی حفره ای دارد که توبرکل دنده مربوطه در آن جای می گیرد.
مهره های لگنی به هم جوش خورده اند و استخوان خاجی یا ساکروم را ایجاد کرده اند. مهره های کمری و لگنی ماکیان
به هم چسبیده اند.
جناغ و دنده ها:
استخوان جناغ محل پیوند غضروف های دنده های حقیقی و آغاز ماهیچه های سینه ای است.
جناغ دارای سه بخش است و از بالا به پائین: مانوبریوم، بدنه جناغ زیفوئید ( یا زایده خنجری ) نام دارد.
بدنه جناغ از قطعات استخوانی کوچکی به نام استرنبری تشکیل شده است.
دنده ها دیواره جانبی قفسه سینه هستند و معمولا تعداد آنها برابر با تعداد شمار مهره های پشتی است.
گروه بندی دنده ها:
1- دنده های حقیقی: ( توسط غضروف دنده به جناغ متصل اند )
2- دنده های غیر جناغی یا غیر حقیقی
3- دنده های شناور
مجموعه تست
1ـ دیواره عروق دارای کدامیک از بافت های پوششی زیر است ؟
1- بافت پوششی سنگفرشی ساده
2- بافت پوششی مکعبی ساده
3- بافت پوششی استوانه ای ساده
4- بافت پوششی استوانه ای شبه مطبق
2ـ خون چند درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد ؟
18ـ14 -4 15 تا 11 -3 10 تا 5 -2 4 تا 2 -1
3ـ محل اصلی تولید گلبول های قرمز در حیوانات بالغ در کجاست ؟
1- کبد 2- غدد لنفاوی 3- جگر 4- مغز استخوان
4ـ محل تولید و از بین رفتن گلبول های قرمز کجاست؟
1- مغز استخوان وطحال
2- کلیه ها
3- قلب و عروق
4- غدد لنفاوی
5- سلولهای بازوفیل جزء کدامیک از سلولها میباشد ؟
1- اریترو سیت
2- ترومبو سیت
3- سلولهای سفید خون
4- سلول های قرمز خون
6- ائوزینوفیل ها چند هستهای هستند و چه رنگی را جذب میکنند ؟
1- تک هستهای و اسیدی 2- چند هسته ای و اسیدی
3- چند هسته ای و بازی 4- چند هسته ای و خنثی فیزیولوژی دام «121»
7ـ لایه داخلی دیواره قلب را چه مینامند ؟
1- اندو کاردیوم 2- ابی کاردیوم
3- پری کاردیوم 4- میو کاردیوم
8 – سیاهرگی که خون را از طحال به سمت قلب میبرد چه نام دارد ؟
1- سفالیک 2- بازیلیک
3- اسپلنیک 4- اینفریور مزانتریک
9ـ خون تیره پستان توسط کدام عروق جمع میشود ؟
1- وریدپوزمتال
2- سیاهرگ بزرگ زیر شکم
3- سیاهرگ عجزی میانی
4- ورید پوزمتال و سیاهرگ بزرگ زیر شکم
10 ـ ورید شیری به کدام سیاهرگ وارد میشود ؟
1- رانی 2- میانخالی خلفی
3- میانخالی قدامی 4- وداج
پاسخنامه
1-گزینه (1) صحیح است.
2-گزینه (1) صحیح است.
3-گزینه (1) صحیح است.
4-گزینه (1) صحیح است.
5-گزینه (3) صحیح است.
6-گزینه (2) صحیح است.
7-گزینه (1) صحیح است.
…
8-گزینه (3) صحیح است.
9-گزینه (2) صحیح است.
10-گزینه (2) صحیح است
نوع فایل:Pdf
سایز: 3.56 mb
تعداد صفحه:224
جزوه تغذیه دام وطیور
توضیحات محصول
کتاب های خلاصه منابع رشته دامپروری گرایش تغذیه دام
برای کنکور95 منابع دکتری و ارشد تمام رشته های دانشگاهی به همراه تست ها و پاسخ های تشریحی در
فصل اول: تجزیه تقریبی خوراک ها
تمام مواد خوراکی طبق سیستم تغذیه تقریبی به مادة خشک و رطوبت تقسیم بندی می شوند .
رطوبت
مادة خوراکی عصاره عاری از ازت
مادة خشک ¬ مادة آلی ¬ EE
C
F
ماده معدنی CP
رطوبت
میزان رطوبت از طریق خشک کردن مادة خوراکی و محاسبۀ وزن از دست رفته به دست میآید .
وظایف رطوبت : محلول کردن مواد مغذی – نقش در حالت ارتجاعی و سختی سلول ها .
تنظیم حرارت – دفع مواد اسید – تنظیم فشار اسمزی .
کمبود رطوبت می تواند باعث کاهش مصرف غذا – کاهش تولید – کاهش وزن و مختل شدن عمل نشخوار و افزایش
دفع ازت گردد .
آب از طریق :
آب موجود در غذا آب آشامیدنی و آب متابولیکی تامین می شود .
پرندگان نسبت به پستانداران مصرف آب کمتری دارند زیرا در پرندگان مواد حاصل از متابولیسم پروتئین اسید اوریک
است که به صورت جامد دفع می شود و نیز آب متابولیکی بیشتری هنگام سوخت و ساز پروتئین ایجاد می شود .
میزان نیاز به آب بستگی به نوع و سن حیوان ، فعالیت ، کیفیت آب ، وزن بدن جیرة غذایی و ....... دارد .
رطوبت به سه صورت در بدن وجود دارد : پلاسما ، آب میان بافتی و داخل سلولی .
مقدار آب بر اساس وزن بدون چربی بدن حدوداً 73 در صد و مقداری ثابت است .
با بر آورد مقدار چربی یا مقدار آب بدنی می توان دیگری را محاسبه کرد .
0 / 732
ǜ ǎӨƋ ﬞ ə
100 = چربی % تغذیه دام وطیور « 9»@
2- مادة خشک
طبق سیستم تجزیه تقریبی ماده خشک به دو دسته مادة آلی و مادة معدنی تقسیم می شود .
مقدار مادة معدنی از طریق به دست آوردن مقدار خاکستر محاسبه می شود ( سوزاندن در دمای 550 درجه)
مادة آلی به چهار دسته : 1
- الیاف خام (CF)
2- عصارة اتری ( EE )
3- پروتئین خام (CP)
4- عصارة فاقد ازت ( NFE ) تقسیم بندی می شود .
نحوة محاسبۀ اجزای مادة خوراکی
1- پروتئین خام : از روی مقدار ازت خوراک توسط روش کلدال محاسبه می شود .
در این روش بجز ازت نیتراتی و نیتریتی باقی ازت ها تبدیل به آمونیاک می شود . و مقدار آن توسط تیتراسیون محاسبه
می شود .
به این دلیل پروتئین خام گفته می شود که ازت تبدیل به آمونیاک شده شامل منابع غیر پروتئینی مثل آمین ها و
اسیدهای نوکلئیک و اسید آمینه های آزاد می شود .
میزان ازت تخمین زده شده در ثابت 6/25 ضرب شده و تخمینی از مقدار پروتئین مواد خوراکی می باشد .
2- عصارة اتری :
طی یک دورة مشخص توسط اتر نفت استخراج می شود و پس از تخمیر حلال عصارة باقی مانده عصارة اتری نام دارد
که علاوه بر چربی های مادة خوراکی شامل : اسیدهای آلی – الکل ها و رنگدانه ها نیز می باشد . ( روش سوکسله )
3- الیاف خام :
پس از استخراج عصاره اتری باقی ماندة غذا را در معرض جوشاندن با اسیدها و بازها با غلظت و مدت معین قرار می
دهند . آنچه که باقی می ماند الیاف خام نام دارد که از دستۀ کربوهیدرات ها است و شامل سلولوز – لیگنین و همی
سلولوز می باشد
نکات فصل هضم و گوارش (تست )
1- زایموژن چیست؟
الف) آنزیم موجود در بزاق ب) آنزیم موجود در مغز گوساله
ج) آنزیم های گوارشی فعال نشده برای گوارش پروتئین د) عامل جذب B12
2- سائیدگی سنگدان به علت چیست؟
الف) وجود ریگ در غذای طیور ب) کمبود اسید آمینه های ضروری
ج) نرم ب2ودن بیش از حد غذا د) کمبود ویتامین در جیره
3- اسید چرب های با زنجیره کوتاه چگونه جذب می شوند؟
الف) توسط تشکیل میسل ب) کیلو میکرون ها
ج) انتقال فعال د) انتشار ساده
4- محل تجزیه پپتیدها در کجا قرار دارد؟
الف) داخل روده ب) داخل معده ج) کبد د) سلول های روده
5- کدام اسید آمینه بدون نیاز به سدیم جذب می شود؟
الف) آرژنین ب) لوسین ج) هیستیدین د) پرولین
6- فیتات جذب کدام ماده را مهار می کند؟
الف) فسفر ب) کلسیم ج) آهن د) منگنز
7) ید بیشتر به چه صورت در بدن جذب می شود؟
الف) به صورت ترکیب با مواد آلی ب) ترکیب با پروتئین
ج) به صورت ترکیبات معدنی د) انتقال فعال
8- عامل جذب B12 در کجا ترشح می شود؟
الف) معده ب) روده کوچک ج) لوزالمعده د) دیواره دوازدهه تغذیه دام وطیور « 171»@
9- بازدهی انرژی در سنتز پروتئین .................. درصد و سنتز چربی .............. درصد در بدن جوجه های
گوشتی می باشد.
الف) 44 ـ 44 ب) 44ـ94 ج) 94 ـ 58 د) 94 ـ 94
10- بیشترین گیرنده های محرک نشخوار در کجا قرار دارند؟
الف) هزارلا ب) بخش قدامی شیردان ج) نگاری د) بخش قدامی شکمبه
نوع فایل:Pdf
سایز: 4.20mb
تعداد صفحه:322
نقش تغذیه در موجودات زنده بر هیچکس پوشیده نیست. هر موجود جاندار دارای ویژگی دریافت انرژی از محیط اطراف خود و تغییر و تبدیل و مصرف انرژی میباشد. چگونگی دریافت انرژی و مواد مغذی مورد نیاز جهت مصرف انرژی و ادامه حیات موضوع علم تغذیه میباشد. علم تغذیه ترکیبی از دانش بیوشیمی و فیزیولوژی در جهت بررسی ویژگیهای مواد خوراکی و چگونگی استفاده از آنها توسط دستگاه گوارش موجود زنده میباشد.
تغذیه فرآیندی است که در طی آن سلولهای بدن حیوان قابلیت استفاده از مواد شیمیایی مورد نیاز خود را جهت انجام مطلوب واکنشهای متابولیکی و شیمیایی برای رشد، نگهداری(Maintenance)، کار و تولید دریافت مینماید. شناخت روابط بین مواد موجود در خوراکها و نیاز سلولهای موجود زنده قبل از استفاده عملی و خوراک دادن، ضروری میباشد. در آغاز بررسی علم تغذیه نیاز به شناخت کلیه این روابط از نظر بیوشیمی و فیزیولوژی داریم.
بطور کلی مواد خوراکی، تشکیل دهنده غذا هستند و غذا مادهای است که موجود زنده قادر بهخوردن آن و سپس انجام مراحل هضم و جذب بر روی آن باشد. در اغلب غذاها، کلیه مواد شیمیایی موجود در غذا جهت موجود زنده قابل استفاده نیستند و مقداری از آن از طریق دستگاه گوارش دفع میگردد.
در علوم دامی با توجه به هدف ما از پرورش دامها که ایجاد منابع غذایی با کیفیت جهت انسان میباشد، دیدگاههای اقتصادی نیز در آن حائز اهمیت میباشند و ضرورت شناخت فرآیندهای غذایی آشکار میباشد.
در پرورش حیوانات اهلی قسمت اعظم هزینه تولید مربوط به هزینه تغذیه میباشد که در برخی از شاخههای دامپروری تا 80% از کل هزینه پرورش دام را هزینه تغذیه شامل میشود. بنابراین در شرایط متعارف مدیریت تغذیه بالاترین اهمیت اقتصادی را در پرورش دام به خود اختصاص میدهد.
هدف ما در بخش دامپروری تکمیل مواد موجود در خوراک جهت پاسخگویی دقیق به مجموع احتیاجات غذایی بدن دام میباشد. امروزه علاوه بر خوراکهای طبیعی جهت تکمیل جیرههای غذایی به آنها مواد مصنوعی افزودنی مانند ویتامینها، نمک و اسیدهایآمینه مصنوعی نیز اضافه میکنیم اما هیچکس نمیتواند اطمینان داشته باشد که غذایی کاملاً مطابق با نیاز حیوان تهیه نموده است بلکه تلاش ما در جهت نزدیک کردن هرچه بیشتر ترکیب خوراک به نیاز دام میباشد. ویژگی یک متخصص تغذیه موفق، شناخت دقیق مواد خوراکی و اثرات متقابل بین مواد خوراکی و نیز شناخت دقیق ساختار فیزیولوژیک و آناتومیک دستگاه گوارش دام میباشد. پس از شناخت مواد خوراکی و نحوه پاسخ دام به ماده خوراکی، متخصص تغذیه باید قادر باشد غذایی با کاملترین ترکیب و با حداقل هزینه جهت تولید با کیفیت و اقتصادی، تهیه نماید. روشهای تهیه خوراک و تنظیم جیره غذایی در ادامه دروس تغذیه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
مواد مغذی(Nutrients)، ترکیبات شیمیایی آلی و معدنی هستند که حاصل از فعالیتهای کاتابولیسم و آنابولیسم در موجودات زنده هستند و درصورتی که موجودی قادر به ساخت آن در بدن خود نباشد، جهت ادامه حیات نیاز به دریافت آن ماده مغذی از طریق خوراک دارد. از جمله مواد مغذی میتوان از آب، کربوهیدراتها، چربیها، پروتئینها، املاح معدنی و ویتامینها نام برد.
در درس اصول تغذیه دام به بررسی کلیه این مواد مغذی خواهیم پرداخت.
بطور کلی بخش زراعت با هدف تولید مواد خوراکی جهت مصرف مستقیم توسط انسان و مصرف توسط بخش دامپروری به فعالیت تولید کشاورزی میپردازد. بخش عمده خوراکهای مورد استفاده در پرورش دام با منشاء گیاهی میباشند. گیاهان با استفاده از انرژی خورشید و فتوسنتز قادر به ساختن مواد مغذی مورد نیاز خود هستند و مواد مغذی تولید شده را در جهت ایجاد اندامهای گیاهی و به منظور تولیدمثل جهت تولید دانه ها استفاده مینمایند. این مواد مغذی ذخیره شده در بافتهای گیاهی، مورد استفاده دام قرار میگیرد. معمولاً تراکم مواد مغذی موجود در دانه بیش از مواد مغذی ذخیره شده در سایر اندامهای گیاهی میباشد و دانه ها ارزش بیشتری در تغذیه دام دارند.
مواد مغذی دریافتی توسط دامها جهت رفع نیازهای رشد، نگهداری و تولید مورد استفاده قرار میگیرد.
پروتئینها نقش ساختمانی و نقش تنظیمی و نقش کاتالیتیک را در بدن برعهده دارند و از اسیدهایآمینه تشکیل شده اند که برخی از اسیدهایآمینه توسط بدن دامها قابل سنتز نیستند و باید از طریق خوراک وارد بدن شوند (اسیدهایآمینه ضروری).
کربوهیدراتها در بدن نقش ذخیره انرژی شیمیایی (گلیکوژن) و نیز انتقال انرژی شیمیایی در درون بدن را برعهده دارند.
لیپیدها وظیفه ذخیره انرژی شیمیایی جهت بدن و نقش تنظیمی و نیز نقش در فراهم نمودن ویتامینهای محلول در چربی دارند.
معمولاً عمده مواد خوراکی مورد مصرف در دامپروری دارای منشاء گیاهی هستند و بخش اندکی از منابع خوراکی از بقایای جانوران و محصولات فرعی تغذیه انسان فراهم میگردند. اما در هر دو بخش ترکیب مواد تشکیل دهنده خوراکها یکسان میباشد و به شکل زیر قابل طبقه بندی هستند. این نوع طبقه بندی در شناخت دقیق انواع مواد شیمیایی موجود در خوراکها حائز اهمیت است.
فصل دوم
هضم مقایسهای در نشخوارکنندگان و غیرنشخوارکنندگان:
همانگونه که در فصل قبل اشاره کردیم غذا معمولاً از بیومولکولها که تشکیل دهنده ماکرومولکولهایی مانند پروتئینها، چربیها و پلیساکاریدها میباشند تشکیل یافته است که این ملکولها در دستگاه گوارش بصورت دست نخورده (Intact) قابلیت جذب ندارند و نمیتوانند به همان گونه که تغذیه میشوند، وارد جریان خون گردند. بلکه باید مورد تغییر و دگرگونی قرار گیرند و به مواد ساده تر شکسته شود (Breakdown)، تا قابل جذب در خون و لنف گردند. به مراحل شکسته شدن اجزای غذا، هضم (گوارش) (Digestion) میگوئیم. و پس از انجام عمل هضم، مواد هضم شده از دیواره دستگاه گوارش جذب (Absorption) میگردد. جهت انجام عمل هضم، اندامهای تخصصی در جانوران فراهم آمدهاند که با کمک یکدیگر و با انجام عملیات مختلف مکانیکی و شیمیایی عمل هضم و جذب را انجام میدهند. برخی از جانوران (نشخوارکنندگان) علاوه بر دو بخش مکانیکی و شیمیایی دارای بخش هضم میکروبی (Microbial digestion) نیز میباشند.
به منظور بررسی دقیقتر ابتدا هضم در حیوانات تک معده ای را مورد بررسی قرار میدهیم و سپس به ویژگیهای هضم در حیوانات نشخوارکننده میپردازیم.
هضم در تکمعده ای ها:
دستگاه گوارش در حیوانات تکمعدهای شامل بخشهای دهان (Mouth)، مری (Esophagus)، معده (Stomach)، روده کوچک (Small intestine)، روده بزرگ (Large intestine)، روده کور (Secum) و مخرج (Anus) میباشد. غدد برون ریز جگر (Liver) و لوزالمعده (Pancreas) نیز وظیفه تولید شیره گوارشی را برعهده دارند.
- دهان:
در حیوانات تک معدهای که دارای دندان در محوطه دهانی میباشند، اولین بخش هضم بصورت مکانیکی توسط خردکردن غذا بوسیله دندانها آغاز میگردد. جویدن موجب کوچکتر شدن قطعات خوراک و نیز مخلوط کردن غذا با بزاق (Saliva) میگردد. بزاق از غدد بزاقی (شامل غدد Parotid، تحت فکی Submaxillary و تحت زبانی Sublingual) ترشح میگردد که در تک معدهای ها دارای pH حدود 3/7 میباشد.
بخش اعظم بزاق (99%) را آب تشکیل میدهد. سایر مواد تشکیل دهنده بزاق شامل پروتئین موسین (Mucin)، یونهای تشکیل دهنده بافر و آنزیم آمیلاز و آنزیم لیزوزیم میباشد. بزاق نشخوارکنندگان فاقد آمیلاز میباشد.
آنزیم آمیلاز باعث شکستن میزان اندکی آمیلوز تشکیل دهنده نشاسته در دهان میگردد. آنزیم لیزوزیم موجب تخریب اتصالات گلوکزآمین موجود در دیواره سلولی باکتریها میگردد و موجب از بین رفتن برخی باکتریهای موجود در غذا میشود. بنابراین در محوطه دهان هضم فیزیکی و اندکی هضم شیمیایی برروی خوراک ایجاد میگردد.
در حیوانات تک معدهای فاقد دندان (طیور) هضم مکانیکی در دهان انجام نمیشود اما بزاق بعنوان تسهیل کننده عبور ذرات غذا از محوطه دهان، ترشح میگردد. به دلیل عدم وجود دندان، اندازه ذرات مواد خوراکی جهت طیور محدود میباشد و غذا بسرعت از دهان عبور مینماید و هیچگونه عمل هضمی در محوطه دهان انجام نمیگیرد. به همین دلیل توانایی چشایی در طیور نیز بسیار کم است (تعداد 24 پرز چشایی در مقابل 9000 پرز چشایی در انسان).
-مری:
پس از عبور غذا از دهان، وارد مری که مسیری مشابه لوله میباشد میگردد وتوسط آن ذرات غذا از انتهای دهان تا معده یا چینه دان (در طیور) منتقل میگردند.
- معده:
در معده حیوانات تک معدهای مواد خوراکی مورد هضم شیمیایی قرار میگیرند. دیواره معده دارای غدد ترشحی میباشد که شیره معده را ترشح مینمایند.
شیره معده از دو بخش اصلی اسیدکلریدریک و آنزیمهای معده میباشد که در محیط آبی به داخل معده ترشح میشوند. وظیفه اصلی اسیدکلریدریک تبدیل پپسینوژن ترشح شده به پپسین میباشد. پپسین باعث شکسته شدن پیوندهای کووالانسی بین پپتیدها میگردد. عمل پپسین برروی اتصال بین اسیدهایآمینه آروماتیک (Tyr , Try , Phe) شدیدتر از سایر پیوندهای پپتیدی انجام میگیرد. آنزیم رنین (Renin) از سلولهای معده ترشح میگردد و موجب انعقاد پروتئینهای شیر میگردد. تعداد اندکی آنزیم لیپاز نیز توسط معده تولید میگردد. در طیور شیره معده توسط پیش معده (Preventricalus) ترشح میگردد و وظیفه شکستن پروتئینها را بر عهده دارد، اما به دلیل عبور سریع خوراک از پیش معده معمولاً تاثیر اصلی آنزیم پپسین در محل سنگدان میباشد و هضم آنزیمی به میزان اندکی در پیش معده انجام میشود.
سنگدان (Gizzard) یا معده عضلانی عضو بعدی دستگاه گوارش در طیور میباشد که با داشتن عضلات قوی و مخاط ضخیم عمل هضم فیزیکی را بر روی ذرات غذا انجام میدهد و ذرات بزرگ را به ذرات کوچکتر تقسیم مینماید.
- روده کوچک:
در حیوانات تک معدهای غذا پس از عبور از معده یا سنگدان (در طیور)، وارد روده کوچک میگردد. هضم آنزیمی مهمترین فعالیت در روده کوچک میباشد. ترشحات کبد و پانکراس در محوطه دوازدهه به داخل روده کوچک وارد میشوند. کبد، صفرا (Bile) را به داخل روده ترشح مینماید. صفرا از نمکهای سدیم و پتاسیم به همراه اسیدهای صفراوی، رنگریزههای بیلیوردین (Biliverdine)، بیلی روبین (Bilirubin)، کلسترول (Cholesterol) و پروتئین موسین (Mucin) میباشد. وظیفه اصلی صفرا تبدیل چربیهای موجود در خوراک به شکل امولیسیون (Emolcified) و کمک به فعال کردن آنزیم لیپاز ترشح شده از پانکراس میباشد. املاح صفراوی خاصیت دوگانه دوست (Amphipathic) دارند و دارای دو بخش هستند، بخش محلول در چربی و بخش محلول در آب. منوگلیسیریدها و اسیدهای چرب در داخل این نمکهای صفراوی بخوبی حل میشوند. نمکهای صفراوی علاوه بر ویژگی حل نمودن چربیها در خود، قابلیت تشکیل میسل (Micelle) را دارند. ترکیبات موجود در میسلها طوری مرتب شدهاند که گروههای قطبی آنها در سمت خارج میسل قرار گرفتهاند. قطر میسلها حدود 30 تا 100 A° (آنگستروم) میباشد.
چربیهای وارد شده به دوازدهه ابتدا به کمک نمکهای صفراوی تشکیل قطرات امولسیون چربی را با قطر حدود 5000A° میدهند. سپس لیپاز ترشح شده از لوزالمعده موجب جدا شدن اسیدهایچرب از تریگلیسیرید میگردد و اسیدهای چرب به همراه مونوگلیسریدها و نمکهای صفراوی تشکیل میسلها را میدهند. لیپاز به شکل زیر تریگلیسیریدها را به دیگلیسیرید و مونوگلیسیرید تبدیل مینماید:
شامل 40 صفحه فایل word قابل ویرایش