پروپزال که از قسمت های مختلف آن می توانید به عنوان فصل اول، سوم، و نوشتن پروپزال استفاده کرد . که دارای قسمت های زیر می باشد بیان مساله سوابق مربوط به تحقیق فرضیه های اصلی و فرعی تحقیق اهداف اصلی و فرعی تحقیق هدف کاربردی تحقیق جنبه نوآری تحقیق روش کار (ابزارهای گرد آوری اطلاعات ، روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات ، جامعه و نمونه تحقیق ، تجزیه و تحلیل اطلاعات ) منابع و ماخذ فارسی ...
اگر درنظام اسلامی , تربیت دینی به ثمر نرسد و نسل جوان جامعه تربیت صحیح دینی پیدا نکند یعنی تربیت اسلامی در وجود و شخصیت آنان زنده فعال نباشد تلخی این ناکامی با شیرینی هیچ کامیابی دیگری قابل تحمل نیست و نباید دل را به موفقیتهای دیگر خوش داشت و از اصل قضیه غافل بود. (رهبری نژاد 1375)
قشر جوان در هر جامعهای به لحاظ برخورداری از توان و انرژی فراوان قادرند تأثیر تعیین کنندهای بر آینده آن جامعه داشته باشند آنها به راحتی تغییرات اجتماعی ـ فرهنگی و حتی سیاسی جامعه را سمت و سو می‌دهند , قادرند امنیت فرهنگی جامعه را تأمین کنند و یا فرهنگ را به سویی برند که مطلوب جامعه نیست. چرا که میراث فرهنگی گذشتگاه توسط آنها به نسل بعد منتقل می‌شود و چنانچه آنها در انتقال این میراث فرهنگی امانتدار خوبی باشند و در مواجه با فرهنگهای دیگر دچار « خودباختگی فرهنگی» نشوند, خواهند توانست امنیت فرهنگی آن جامعه را تأمین کنند. ولی اگر در مواجهه با فرهنگهای بیگانه دچار خودباختگی فرهنگی شوند, تا چند نسل بعد از فرهنگ مطلوب جامعه نمیتوان خبر گرفت.
همه اینها نشانگر اهمیت ویژه قشر جوان و لزوم شناخت موقعیت آن و برنامهریزی صحیح جهت شکوفایی صحیح شخصیت آنها دارد.
«بنابراین گزاف نیست اگر بهبود کیفیت نظامهای تعلیم و تربیت را معادل ارتقاء کیفیت حیات و تمدن انسانی در همه ابعاد قلمداد کنیم و از سرمایه‌گذاری در جهت دستیابی به سیاستها, اصول و روشهای مناسب در این عرصه بعنوان ضروریترین و مدبرانهترین سیاست هر جامعة بشری یاد کنیم».
مهرمحمدی , محمود. جایگاه مدارس تجربی در نظام تعلیم و تربیت , فصلنامه تعلیم و تربیت شماره 28, ص 11
و بقول کانت « بشر تنها با تعلیم و تربیت آدم تواند شد و آدمی چیزی جز آنچه تربیت از او می‌سازد نیست»
شکوهی , غلامحسین . تعلیم و تربیت و مراحل آن , مشهد , انتشارات آستان قدس , 1363 , ص 171
و از آنجائیکه تعلیم و تربیت عمدی کوششی منظم و حساب شده محسوب شده است , وجود برخی طرحها برای هدایت چنین کوششی ضروری بنظر میرسد. واژه برنامهدرسی معمولاً به چنین طراحی اطلاق می‌شود.
« شکل و ساختار برنامه درسی از تصمیماتی که در خصوص عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی اتخاذ می‌شود تأثیری پذیرد. عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی عبارتند از :
1- اهداف
2- محتوا
3- فعالیتهای یادگیری دانش‌آموزان
4- روشهای ارزشیابی
5- منابع و ابزار یادگیری
6- زمان
7- فضا
8- گروهبندی دانش‌آموزان
9- استراتژیهای تدوین و روشهای یاددهی
یادگیری که در برنامهریزی درسی با این عوامل 9 گانه به طرق مختلف برخورد می‌شود.»
کلاین , فرانسیس , الگوهای طراحی برنامه درسی , دکتر محمود مهر محمدی , فصلنامه تعلیم و تربیت , شماره 4 و 3 ص 11
اما مفهوم مسلط برنامه درسی چه از نظر تاریخی و چه در حال حاضر موضوعات مدرسهای است که بوسیله معلمان تدریس شده و بوسیله دانش‌آموزان فراگرفته می‌شود.
در نظام کنونی آموزش و پرورش ایران نیز کتاب درسی بهترین مرجع و منبع یادگیری دانش‌آموزان است و تقریباً تمام فعالیتهای آموزش رسمی در چارچوب کتاب درسی صورت می‌گیرد.
در فرایند ارزیابی برنامه درسی یا اتخاذ تدابیر و تصمیمهای برنامهای نظرات و نگرش دانش‌آموزان و معلمان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
پویایی برنامه درسی زمانی تحقق مییابد که گروههای مختلف که هر کدام به نحوی در سطوح مختلف در امر برنامه درسی دخالت دارند, به همفکری بپردازند و همچنین به نگرش دانش‌آموزان و معلمان در این زمینه توجه کافی مبذول شود.
از طرف دیگر آموزش دینی به لحاظ دارا بودن ابعاد متنوع و مرتبط با جنبههای گوناگون زندگی انسان از مهمترین موضوعات آموزش و پرورش به شمال میرود.
در جوامع با حاکمیت دینی , بواسطه تأثیر و توجه به پرورش ارزشهای اخلاقی و اعتقادی فراگیران , تربیت دینی جایگاه ویژهای در برنامههای آموزش و پرورشی دارد. به همین دلیل است که مأموریت و رسالت اصلی نظام آموزش و پرورش در چنین جوامعی تربیت همه جانبه دانش‌آموزان بر پایه تعالیم و دستورات الهی است.
در نظام آموزش و پرورش کشور اسلامی ایران نیز پرورش فراگیران بر دستورات دین مبین اسلام که منبعث از قرآن مجید, سنت و سیره رسول اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) تکیه دارد. پس برنامهریزان درسی و مؤلفین کتب باید فعالیتهایی که صبفه دینی , اقتصادی و اخلاقی دارد را در اولویت قرار دهند.
بر اساس اسناد موجود هدف از تدریس این درس در دوره متوسطه تحقق اهداف گرانسنگی نظیر تقویت ایمان و اعتقاد به خداوند , پرورش حس احترا و قدردانی از انبیاء, پایبندی نسبت به دستورات ایشان و مواردی نظیر آن می‌باشد و با توجه به اهمیت نیل به این اهداف همواره این دغدغه برای برنامهریزی و پژوهشگران حوزه تربیت دینی وجود داشته است که «تا چه میزانی اهداف مزبور محقق یافته‌اند و موانع عدم تحقق کامل آنها چه بودهاند؟
علاوه بر دغدغه اصولی فوق که به میزان اثربخشی درس بینش اسلامی و تلاش در جهت رفع موانع تحقق اهداف مربوط می‌شود, در سالیان اخیر دغدغه دیگری در میان صاحبنظران تعلیم و تربیت اسلامی بروز کرده است « آیا آموزشهای دین به طور عام و درس بینش اسلامی به طور خاص توانسته در شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان مؤثر افتد؟
به بیان دیگر صرف نظر از بررسی میزان اثربخشی محتوای درس بینش اسلامی در جهت تحقق اهداف آن , اهمیت بررسی شکل‌گیری هویت دینی نیز مورد نظر قرار گرفته است.
چرا که هویت به معنای کیستی انسان به نقل از دکتر کاردان , زمانی مطرح می‌شود که انسان خود با چیز دیگری مقایسه کند.
احمدلو, مصیب؛ بررسی رابطه میزان هویت ملی و هویت قوی در بین جوانان تبریز, رساله کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه تربیت مدرس , تهران 1381
در واقع هویت همانند دیگر مقولات تنها زمانی برجستگی مییابد و مطرح می‌شود که در بحران باشد.
دوران , بهزاد ؛ تأثیر فضای سایبرنیتیک بر هویت اجتماعی , رساله دکتری جامعهشناسی , دانشگاه تربیت مدرس تهران , 1381
امروزه جهانیسازی , تهدیدی برای هویتهای ملی و سکولاریسم, تهدیدی برای هویتهای دینی می‌باشد.
لذا پژوهش حاضر بر آن است که به میزان تأثیر بررسی کتاب دینی سال اول دبیرستان در شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان منطقه 7 از دیدگاه معلمان بپردازد.
لازم به ذکر است که در بخش بیان مسأله به طور اجمال و در فصل دوم به طور کاملاً مشروح دیدگاه پژوهش حاضر در مورد نقش کتاب دینی سال اول دبیرستان در شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان ذکر شده است.
فصــل اول
کلیــات تحقیــق
بیان مسئله :
در سالهای اخیر موضوع هویت در اشکال مختلف اجتماعی و فردی و با رویکردهای مختلف و نیز عمدهترین گرایش فرهنگی نسبت به آن که همانا ویژگی ملی و دینی است به یکی از چالشهای عمده در بحث و بررسی از نظام فرهنگی کشور درآمده است.
عوارض و آسیبهای ناشی از دگرگونی در نظام فرهنگی و ارزشی, تغییر الگوهای سنتی زندگی, پیدایش آرمانها و آرزوهای جدید کاهش نقش آموزشهای دینی , افزایش گرایشهای جدید اجتماعی و بسیاری از موارد مشابه دیگر همگی باعث گردیده جوانان در معرض بیهویتی دینی و ملی قرار گیرند.
اگر چه هدف آموزشهای دینی را نمیتوان صرفاً ایجاد و پرورش باورها, ارزشها, نگرشها و طرز تلقیهای مطلوب از نظر دین دانست ولی مسلماً اهداف حیطه ارزشی, مهمترین اهداف اینگونه آموزشها می‌باشد. زیرا در صورت به وجود آمدن باورها, ارزشها, نگرشها و طرز تلقیهای مطلوب است که اعمال صالح و اخلاق پسندیده به وجود خواهد آمد و در غیر این صورت آموزشها جنبه سطحی مییابند و نمیتوانند اسباب تحقق اهداف تربیت دینی را فراهم آورند.
بعد آنکه برنامهریزان درسیِ حیطه تربیت دینی مطمئن شوند که برنامههایشان توانسته است اهداف حیطه ارزشی را متحقق سازد و هویت دینی دانش‌آموزان را به خوبی شکل دهد بایستی اولاً اصول و روشهای علمی برنامهریزی درسی در حیطه ارزشی را مد نظر قرار دهند و ثانیاً عناصر مختلف در زمینه شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان مثل , اعتقادات دینی, استدلال یعنی ظاهر دینی , رفتار دینی و گفتار دینی را مد نظر قرار دهند.
ضرورت انجام تحقیق:
مطالعه و بررسی پژوهشها, گزارشها, مقالاتی که به ویژه در سالیان اخیر مطرح شده است نشان دهندة عدم توفیق نسبی نظام آموزش و پرورش به طور کلی و آموزش دینی در مدارس به طور خاص در تحقق اهداف ارزشی اسلامی بوده است. به عنوان نمونه قاسم کریمی در هفتمین همایش جایگاه تربیت (1377) میگوید: ” ... همگان به وضوح دریافتهاند که نسلهای تحت تعلیم فاقد ویژگیها, اندیشهها و رفتارهای دینی, اخلاقی, سیاسی , اجتماعی و انقلابی مورد نظر هستند». ( ص 21)
« علی سادهای در ششمین همایش جایگاه تربیت (1374) میگوید: « ... به عبارت بهتر , پیام سمینارها کنفرانسها و اجلاسهای متعدد توسط نهادها و مراکز آموزش و فرهنگی کشور در سالهای اخیر, نشانههایی از احساس خطر و افزایش ضریب آسیبپذیری دینی و مذهبی در نسل نو می‌باشد.» (ص 86)
و علی‌اکبر نوایی (1377) در بحث تربیت و نوسازی معنوی چنین میگوید: « متأسفانه امروزه شاهد صحنههایی از گروهای مد هستیم که باز متأسفانه تشکیل دهندگان آن عمدتاً از دانش‌آموزان میباشند» (ص 194)
در این میان آموزش و پرورش هر جامعه باید قبل از هر نهاد دیگر اجتماعی بفکر حل این مشکل باشد. چون جامعه ما جامعهای مذهبی و پایبند به آموزشهای دینی به حساب میآید, بایستی با حساسیت و جدیت بیشتری موضوع را تعقیب نموده و بحل آن اهتمام بورزد.
بنابراین نمیتوان تردید داشت که درس دینی از اهمیت خاصی برخوردار است. بطوریکه از جهاتی نمیتوان آنرا با هیچ درس دیگری مقایسه کرد. اگر دروس دیگر به یک بعد از ابعاد زندگی فراگیر نظر دارند, درس دینی با کل زندگی او سروکار دارد. درس دینی پایههای ایدئولوژی دانشآموز را پیریزی میکند و درصدد تبیین فلسفة حیات برای آنهاست تا چگونه زیستن را به آنها بیامورد. بعبارت دیگر هدف نهایی درس دینی ایجاد تغییر و تحول در بینشها, نگرشها, منشها, علائق عادات و در یک کلام «سازندگی شخصیت» است.
با توجه به آنچه ذکر شد, بنظر میفرسد ضرورت تحقیق در زمینه درس دینی در مقطع متوسطه , بخصوص سالهای اولیة آن که تقریباً همزمان با سن بلوغ و آغاز دورة نوجوانی است, برکسی پوشیده نباشد.
« سراسر دورة بلوغ همه شگفتی است. هم سن عقل است و هم سن عواطف گنجینههای دل و جان هر دم سیلی از اندیشه و طوفانی از عشق به هر سو میپراکند. هیچوقت جهان این همه زیبا بنظر نمیرسد. هیچگاه به این نحو دور از دسترس و این همه قابل تصرف دیده نمیشود. سنهای بعدی به حسرت به آن نگاه می‌کنند. همة عواطف و احساسات پاک غذای خود را از این سن میگیرند. می‌توان آن را رنسانس زندگی نامید.» (دورانت , ویل ص 124)
در این دوران , نوجوان در عین حال که آمادة خدمت است, قادر است از منافع خود چشمپوشی کند – ایندو خصیصه حاکی از آنست که ارشهای معنوی معینی از ارزشهای اخلاقی و فلسفی و مذهبی و هنری در فکرش مقام مهمی دارند. دشوارترین قسمت تربیت شخصیت در دوران بلوغ, تربیت اخلاقی است. « تا این دوره حیات اخلاقی جز تجلی عادت اجتماعی که از خارج بر ارادة طفل تحمیل می‌شود, نیست. حیات اخلاقی در این دوره برای نخستنی بار بصورت تعالی بسوی خیر درمیآید و آن از شخصیتی ناشی می‌شود که تشنة خودمختاری است, امکانات اخلاقی جدید همان اخلاق فردی بجای اخلاق اجتماعی و اخلاق آرمانی , بجای اخلاق مقرراتی است نکته عمدهای که شرط تعالی بسوی خیر است , تلاش در راه اثبات شخصیت خویش است که با بلوغ آغاز می‌شود و در طول این دوره بسط و توسعه مییابد. مربی می‌تواند در این دوره آنان را وادار کند به ندای پاکان و قهرمانان گوش فرا دهند در کسانیکه طبع دینی دارند, ندای پاکان همان ندای الهی است.» (دین , مورسی ص 155 و 154)
برای طبایع مؤمن, آشنایی با ارزشها بصورت تربیت دینی در میآیند. ارزشهای دینی خاصیت تألیفی دارند و دین همة ارزشهای معنوی را در زیر عنوان فضیلت و تقوا به هم میپیوندد و به آنها وحدت میبخشد.
روسو سن شانزده سالگی را برای پرداختن به تربیت دینی مناسب میداند. و کانت هم معتقد است اگر میشد آموزش این مفاهیم بتأخیر بیفتد, بهتر بود. اما چون چنین چیزی امکانپذیر نیست پس معتقد است حتیالامکان مفاهیم در قالبی که به ذهن بچهها نزدیکتر است بیان گردد. بهرحال چه مفاهیم مجرد قبلاً مطرح شده باشد و چه نشده باشد, دورة نوجوانی و جوانی مناسبترین موقع برای طرح این قبیل مسائل و تعمق دربارة آنهاست.
با توجه به این واقعیت, در سالیان گذشته پژوهشگران متعددی مبادرت به انجام تحقیقات متعدد در امور علل مشکلات موجود و ارائه راهبردهای اجرایی برای اثربخشی آموزشهای دینی نمودهاند.
کیامنش (1371), رحیمی (1372) , اکرمی (1372) , سعیدی (1373) , عباس سروک (1371) , سادهگی (1376) و ... ولی در این پژوهشها کمتر در حوزه هویت دینی کاوش شده و طبیعتاً پیشنهادها و راهبردها عمدتاً محدود به خود کتاب بودهاند با توجه به اهمیت هویت دینی و نحوه شکل‌گیری آن انجام پژوهشهایی نظیر پژوهش حاضر نه تنها مفید بلکه ضروری مینمایاند.
هدف کلی پژوهش
توجه به آنچه در بخش بیان مسأله گذشت
هدف اصلی از پژوهش حاضر تهیه پاسخ مناسب برای این پرسش است که :
کتاب دینی سال اول دبیرستان تا چه اندازه در شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان نقش داشته است؟
اهداف جزئی:
1- آگاهی از تأثیر آموزش کتاب دینی سال اول دبیرستان در اعتقادات دینی دانش‌آموزان
2- آگاهی از تأثیر آموزش کتاب دینی سال اول دبیرستان در استدلال دینی دانش‌آموزان
3- آگاهی از تأثیر آموزش کتاب دینی سال اول دبیرستان درظاهر دینی دانش‌آموزان
4- آگاهی از تأثیر آموزش کتاب دینی سال اول دبیرستان دررفتار دینی دانش‌آموزان
5- آگاهی از تأثیر آموزش کتاب دینی سال اول دبیرستان دررفتار دینی دانش‌آموزان
6- ارائه پیشنهادات و نظرات
برای دستیافتن به پاسخ این سؤالات پرسشنامهای در بین ... از دبیران دینی سال اول دبیرستان که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند توزیع گردید و با استفاده از روش آماری ... مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
سؤالات پژوهش
با توجه به آنچه در بیان مسئله گذشت سوالات اساسی این پژوهش عبارتند از :
1- آیا درس دینی سال اول دبیرستان در اعتقادات دینی دانش‌آموزان تأثیر داشته است؟
2- آیا درس دینی سال اول دبیرستان در رفتار دینی دانش‌آموزان تأثیر داشته است؟
3- آیا درس دینی سال اول دبیرستان در استدلال دینی دانش‌آموزان تأثیر داشته است؟
4- آیا درس دینی سال اول دبیرستان در ظاهر دینی دانش‌آموزان تأثیر داشته است؟
5- آیا درس دینی سال اول دبیرستان در گفتار دینی دانش‌آموزان تأثیر داشته است؟
تعاریف علمی. عملیاتی واژهها
در این مطالعه چند مفهوم به کار رفته که تعاریف علمی آنها در زیر آمده است:
دین : تعریف علامه طباطبایی از دین روش ویژهای در زندگی دنیوی است که سعادت و صلاح دنیوی انسان را هماهنگ و همراه با کمال فردی, حیات حقیقی جاودانی او تأمین میکند.
(ایراهیم زاده آملی, عبدالله , دین شناسی, نشر معاونت آموزش نساء 1379, ص 16)
مقطع متوسطه :
دوره متوسطه عبارت است از دوره برزخ یا دوره انتقال میان آموزش پایه که عمومی و غیر تخصصی است و آموزش تخصصیتر در سطح آموزش عالی . دوره انتقال میان کودکی و جوانی است و یک دوره میانی که به واسطه بسیاری از فشارهای روانی , جهانی و مشکلات سازگاری با ویژگیهای خاصی را به نوجوان وجوان میبخشد. این دوره در بسیاری از کشورهای در حال توسعه , منبع اصلی تولید نیروی انسانی نیمه ماهر است. دوره متوسطه دورهای است که در آن دانش‌آموزان گروه سنی چهارده تا هفده یا هیجده ساله تحصیل میکند و به دلیل تنوع, برنامهها و تعدد رشته‌های تحصیلی , فرصت انتخاب دارند .
(آموزش و پرورش ابتدایی , راهنمایی متوسطه , احمد صافی , ص 89 و 90 )
دانشآموز : عنصر مهم که در حفظ عملکرد کلاس نقش اساسی دارد, دانشآموز است. فالیتهای مهم و دانشآموز مکمل یکدیگرند و وابسته به هم است. دانشآموز هم مانند معلمان شخصیت مستقلی دارند. شناخت ویژگیهای دانش‌آموزان در تحلیل رفتار آنان تأثیر دارد.
(نظارت و راهنمایی آموزشی , نیکنامی , مصطفی, نظارت و راهنمایی آموزشی , انتشارات سمت , 1377, ص 139)
هویـت : هویت کلمهای عربی است که در فارسی به جای کلمه IDENTITY به کار میرود. در فلسفه مفهوم هویت به معنای کیستی انسان به عنوان یک نوع است.
در اینجا انسان به دنبال صفات و مشخصاتی میگردد که او را از سایر پدیده‌های جهان متمایز میکند.
(احمدلو, مصیب, بررسی رابطه میزان هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان تبریز , رساله کارشناسی ارشد جامعهشناسی , دانشگاه تربیت مدرس تهران , 1381)
اما در فصلنامه علوم اجتماعی آمده است که : «اصطلاح هویت که به بررسی تداوم, تغییر و مدت در عین کثرت میپردازد دارای تاریخ فلسفی بلند مدت است. استفاده از این اصطلاح از دهه 1950 رایج شده و در دو حوزه نظری روانشناسی و جامعهشناسی به بحث گذاشته شده است. هویت اجتماعی عبارت است از تصور, درک و ارزیابی فرد نسبت به خود از منظر دیگران یا جامعه است که در نتیجه آن احساس کند از منظر دیگران یا جامعه دارای جایگاه ارزش و احترام است.
(شرفی, ابوالفضل, هویت فرهنگی و پیشگیری از انحرفات اجتماعی فصلنامه علوم اجتماعی 11 , 1379 , 12)
هویت از اقطاب شخیت است که خود به هویت جمعی و فردی قابل تقسیم است. مفهوم هویت فردی اولین بار در سال 1968 توسط اریکسون به کاربرده شد . منظور وی از هویت احساسی است که فرد در اوایل سن نوجوانی خود را از دیگران مجزا و متمایز دانسته, برای خود ثبات و یکپارچگی قایل است و خود را شبیه به تصور دیگران از خود میداند. این تصور حد مطلوب است و گاهی هم در شکل‌گیری این احساس و تصور از خود خلل به وجود میآید و فرد از خودش یکپارچگی ندارد او چنین حالتی را بحران هویت یا آشفتگی هویت میگوید.
اریک اریکسون (1968) ایجاد هویت را به عنوان مهمترین پیشرفت شخصیت در دوره نوجوانی میداند و آن را گاهی حیاتی در جهت وصول به بزرگسالی میداند. بزرگسالی که شادمانه و مولد معرفی کرده است در این دوره را دوره گذر از کودکی به بلوغ میداند و میگوید برای نوجوان این سؤال مهم مطرح است که ”من کیستم“ آنها به دنبال هویت شخصی و اجتماعی فرد هستند.
در این دوره نوجوان به تدریج یاد می‌گیرد که از نظریههایی که مورد بررسی قرار میدهد بعضی را نادرست بداند و کنار بگذارد و آن چه را حقیقی میداند بپذیرد.
هویت برداشتی است که شخص درباره خود دارد و با ارزشیابی از مفهوم خود در طول سالهای نوجوانی به رشد بیشتری میرسد.
(لطفآبادی ص 204 سال 1379)
تعریف عملیاتی :
در این پژوهش منظور از هویت دینی شامل اعتقادات دینی که از سوال 1 تا سوال 5 سنجیده می‌شود.
در این پژوهش منظور از هویت دینی شامل استدلال دینی که از سوال 6 تا سوال 10 سنجیده می‌شود.
در این پژوهش منظور از هویت دینی شامل رفتار دینی که از سوال 11 تا سوال 16 سنجیده می‌شود.
در این پژوهش منظور از هویت دینی شامل ظاهر دینی که از سوال 17 تا سوال 21 سنجیده می‌شود.
در این پژوهش منظور از هویت دینی شامل گفتار دینی که از سوال 22 تا سوال 26 سنجیده می‌شود.
محدودیتهای تحقیق
هر تحقیقی دشواریها و مشکلات خاص خود را به همراه دارد که تحقیق حاضر هم از این قاعده مستثنی نبود خاصه آنکه با توجه به اینکه موضوع تحقیق مورد نظر از 2 بُعد برخوردار بود و تلفیق این آنها در هم و حتی در تهیه پرسشنامه مشکلاتی بوجود آورد.
- کمبود پیشینههای پژوهشی مرتبط با موضوع
- ناشناخته بودن اهمیت پژوهش و تحقیقات حتی در بین معلمان با سابقه و تحصیلکرده
- عدم همکاری برخی از پاسخگویان
- عدم همکاری مدارس بخصوص در مدارس پسرانه برای مراجعه مستقیم به معلمان جهت پر کردن پرسشنامه
- ترس از سیاسی بودن موضوع و عدم پاسخگویی به پرسشنامه
- اظهار بیاهمیت بودن نتایج تحقیقات و عدم بکارگیری آنها از دیدگاه پاسخگویان (معلمان)
- پراکندگی مدارس و صرف وقت زیاد برای رفت و آمد به مدارس
- محدودیت زمان اجرای تحقیق با توجه به الزامات تحصیلی
پیشینــه تحقیــق
1-2 تاریخچه
اهداف پرورش هر نظام آموزش “ نشاندهنده فلسفه اصول آموزش و پرورش آن نظام می‌باشد مثلاً اگر فلسفه آموزش و پرورش در نظامی تنها پرورش انسانهایی کارآمد باشد اصول آموزش و پرورش و اهداف آن نیز جلوهگر فلسفه «کاآمدی» خواهند بود.
در نظام آموزشی ما, برا اساس اعتقادات اسلامی است و قوانین و لوایح موجود « مصوب شورای عالی آموزش و پرورش » اولویت و جهتگیری کلی تمام برنامهها و فعالیتها , تقویت ارزشهای الهی و معنوی در دانش‌آموزان می‌باشد مثلاً در اصل چهارم از اصول حاکم بر نظام آموزش و پرورش آمده است :
«در آموزش و پرورش نه تنها تصمیمات دینی خاص , بلکه همه برنامهها و آموزشها باید به عنوان اجزای یک مجموعه هماهنگ اسلامی , بر حسب اقتضا و گنجایش , جنبه و جهت دینی داشته باشد. برنامهریزان و معلمان باید در همه برنامهها و فعالیتها بنا بر مقتضیات خاص هر موضوع به جنبههای الهی و تقویت بینش دانش‌آموزان توجه کنند».
( اصول حاکم بر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران مصوب 1368) به نقل از بینقی , 1379, ص 65)
البته باید توجه داشت که با توجه به نگرش اسلام نسبت به انسان , در تعیین اهداف نظام آموزش ایران , به پرورش تمام ابعاد وجود انسان, توجه شده است, هدف کلی, تربیت انسان معتقد و مسلمانی است که بتواند در ابعاد اجتماعی, سیاسی, زیستی , اخلاقی, فرهنگی , هنری و علمی رشد یابد این ابعاد هفتگانه در کنار بعد دینی (یا اعتقادی) با وجود هشتگانه اهداف نظام آموزشی ما را تشکیل میدهد و لذا می‌توان گفت در نظام آموزشی ما اصطلاحاتی نظیر, هویت سیاسی, اجتماعی و ملی, مذهبی ناظر بر مجموعه فعالیتها, برنامهها و طرحهایی هستند که به تحقق هر یک از مجموعه اهداف مصوب کمک می‌کنند.
در نظام آموزش جمهوری اسلامی ایران و برای تحقق اهداف تربیت دینی تمهیداتی چند اندیشیده شده است از مهمترین این تمهیدات تدریس درس مستقل با عنوان کلی درس «دینی» از پایه دوم ابتدایی تا پایه سوم دبیرستان (دوره متوسطه) و نیز دوره پیشدانشگاهی می‌باشد عنوان این درس در دوره متوسطه بینش اسلامی است که بر اساس نظام سالی واحدی در هر هفته دو ساعت آموزشی و بر اساس نظام ترمی واحدی هفتهای چهار ساعت آموزش را در یک نیم سال به خود اختصاص میدهد .
1- اهمیت اهدا تربیت دینی و اخلاقی
تعلیم و تربیت آدمی امر پیچیده , پردامنه و وقتگیر است که همکاری نهادهای مختلف و افراد متعدد و هماهنگی همة فعالیتهای مربوطه را ایجاب میکند. اولین شرط هماهنگی فعالیتها, وحدت هدف و مقصد است که باید برنامهها و فعالیتهای مربوط را هدایت نماید. باید هدف نهایی تعلیم و تربیت بطور کلی و مخصوصاً برای افرادی که در تنظیم برنامههای مربوط نقشی بعهده دارند روشن باشد و هدف تربیت جوانان در هر یک از مراحل رشد نیز به صراحت تعیین و به مربیان اعلام گردد. تعیین و تصریح هدف نهایی و هدفهای واسطه که برای نیل به هدف نهایی ناگزیر باید تحقق حاصل کنند علاوه بر اینکه وسیلة مناسبی برای ایجاد هماهنگی لازم در فعالیتهاست, شرط لازم امکان ارزشیابی نتایج فعالیتها نیز می‌باشد. (شکوهی , غلامحسین , 1363, ص 35) کمک به رشد کودک و انطباق او با جامعه دو وظیفة بسیار مهم و اساسی تعلیم و تربیت است که در عین حال به هیچوجه کل مسئله را شامل نمیشود. بشر خیلی بیشتر و بالاتر از یک موجود وابسته به طبیعت و نیازمند جامعه است. او نه تحت فشار نیروهای غریزی باید قرار گیرد و نه تحت فشار عوامل محیط و جامعه. هر جا که تعلیم و تربیت بطور صحیح صورت می‌گیرد, با این هدف است که روح و ذهن بشر نیرومند شوند. روند حیات بشری در هر جایی با دو زمینه پست و عالی پایهگذاری شده است که اولی عبارت است از یک زندگی طبیعی و حیوانی و دیگری حیاتی معنوی و متوجه درجات بالاتر.(شکوهی, علامحسین , 1363 , ص 164)
2- تربیت مذهبی
نه طبیعت, نه اجتماع و نه فرهنگ هیچکدام نمی‌تواند انسان را آنچنان حمایت کنند که بتواند بر زندگی معنوی خود مسلط شود. تنها زمانیکه او با ابدیت و ماورای مادیات پیوند یافت, از شکست ظاهری و باطنی در امان خواهد بود. هر نوع ایمان و تقوای دنیوی حداقل در برابر سه واقعیت آسیبپذیر خواهند بود : در برابر مرگ, نومیدی و احساس غربت در دنیا. انسان در چهرة طبیعت و هر چه در او هست هیچگاه همدرد و همانندی با خویش نمیخواند و همدردی و خویشاوندی تشنهترین نیاز روح آدمی است.
در این صورت هر نوع تربیتی که تلاش نکند تا جوانان را برای رویارویی با این واقعیتهای اجتنابناپذیر مجهز کند, هرگز به حد کمال نخواهد رسید.
اگر این تناقض فلج کننده بین فکر و عمل در زمینه آموزش و پرورش از بین برود, آنوقت است که فرآیند تربیتی از مراحل ابتدایی کمک برای رشد, انطباق اجتماعی و تربیت فرهنگی فراتر میرود و به یک کمک فراگیر برای زندگی انسانهای در حال رشد و توسعه پیدا میکند.
پستالوزی میگوید : « هدف نهایی هر نوع تربیت این است که انسان یادبگیرد چگونه زندگی کند. یعنی زندگی را بزرگ منشانه فراگیرد. این جاست که کلیه اجزای فرایند تربیتی به مرحله عمل درمیآید: کمک برای انطباق با جامعه و هدایت در زمینه فرهنگی بدون اینکه مهمترین آنها یعنی بیدار کردن بشر برای درک رسالت خویش در این میان قربانی شود.»
لذا درک این واقعیت که انسان عصر جدید از لحاظ مذهبی بیدار نشده و در نتیجه زندگی بیمفهوم و ناامنی دارد و استحکام بخشیدن ؛ ریشه‌های مذهبی در روح بشر یکی از ارکان اساسی تعلیم و تربیت است.
انسان همچنانکه به آب و اکسیژن نیازمند است به خدا نیز محتاج است . احساس عرفانی و احساس اخلاقی به شخصیت بشری سکفتگی و انبساط پرمعنا و کاملی میبخشد. شک نیست که توفیق زندگی به رشد کامل هر یک از فعالیتهای فیزیوپوژیکی, عقلی – روحی و معنوی بستگی دارد.
ایمان امری طبیعی است که مستقیماً زادة نیازمندیهای غریزی و احساساتی ماست. « دین روح شاعرانه انسان است. دین نه تنها از رنج نیش مرگ میکاهد بلکه زندگی را با اجرای تشریفات دینی و با معماری و حجاری و نقاشی و درام و موسیقی زیبا می‌سازد. دین حوادث عادی زندگی از تولد, زناشویی و مرگ تا حد شعائر دینی بالا میبرد و این امور معمولی را به وقایع معدسی بدل می‌سازد و آن را از راه احساس عمیق کرد و بصورت هنر در می‌آورد. دین نمایش غمانگیز سخیف زندگی را به سفر مقدس شاعرانهای که به سوی هدفی شریف است مبدل کرده است. زندگی بدون دین ملالانگیز و پست است.»
«مذهب تلاش انسانی است به هست آلوده تا خود را پاک سازد و از خاک به خدا بازگردد. طبیعت و حیات را که دنیا میفبیند قداست بخشد و اخروی کند.»
3- اهمیت تربیت بدنی و اخلاقی در جهان امروز
پس از رنسانس تحول عظیم در فکر و اندیشه انسان غربی بوجود آمد. معیارها و ارزشهای سنتی به هم ریخت و فرهنگ جدید غربی بر اساس جهانبینی مادی و غیرمذهبی پدید آمد. و بدنبال آن بریدن انسان از خدا و مذهب و معنویات پیش آمد. اما باید گفت اکنون این طرز تفکر کاملاً عوض شده است.
در زمان حاضر اثبات حقانیت و اعتقاد و تعلیم دینی از هر زمانی در قرن گذشته آسانتر است. این امر مسلم است که عقلگرایی و عقلپرستی و بیایمانی قرن گذشته بدن شک از جهان رخت بربسته است. امروز دیگر هیچ انسان هوشمندی آن اعتقاد قدیمی را به قدرت عقل روشن بین و بیطرف ندارد. «هر یک از ما از این امر آگاهی داریم که با ذهن و عقل به اموری نزدیک میشویم که تحت تأثیر پرورش و تعلیم, سیاست و منافع خصوصی قرار گرفته و پیشداوریهایی پیدا کرده است. نظر کهنة قانون علمی نیز از میان رفته است. دیگر چشمداشت نداریم که حقایق خارجی را از کتابهای علمی مدرسهها بدست آوریم. تنها چیزی که امید دست یافتن به آن را داریم, خلاصههایی است از مشاهدات و ملاحظاتی که اکنون موجود است و احتمالاً روزی دگرگون خواهد شد و چیزهای دیگری جای آن را خواهد گرفت».
در تاریخ هیچوقت انسان باندازة انسان امروز از نظر مذهب و احساس مذهبی بیتابی نمیکرد و هیچوقت مانند این دوره نسبت به علم و نسبت به آنچه دارد و به آن رسیده است بیایمان نبوده و احساس کمبود در خودش نداشته است. در رنسانس علم وقتی از مذهب برید, پیشرفت اما بعد از دو, سه قرن باز علم دارد به یک احساس مذهبی و عرفانی برمیگردد و این همان مذهب علمی متعالی است. رنسانس قرون 17 و 18 بازگشت دنیا و علم از مذهب کلیسایی قرون وسطی بود.
انشتین میگوید: « من در مذهب از دهقانان لانکشایر متعصب ترم». و « احساس عرفاین شاه فنر تحقیقات علمی است»و « هر که یا تأمل آشنا نباشد و احساس حیرت دچار نگردد, روح علمی را فاقد است». و پلانگ است که میگوید: « بر سر در معبد علم نوشتهاند: هر که به درون گام مینهد باید ایمان داشته باشد».
با این مقدمه طولانی باید گفت هر چند توجه روزافزون دستاندرکاران امر آموزش و پرورش در بسیاری از کشورها به مسائل عاطفی, اخلاقی دانش‌آموزان, محتوای مناسب جهت عرضة مطالب انسانی , عاطفی, اخلاقی و ارزشی چه بصورت مواد درس مستقل و چه بصورت متون تلفیقی با محتوای درسهای دیگر در نظر گرفته شده است, اما با مراجعه به اهداف کلی برنامههای درسی بیش از 70 کشرو جهان (بجز بلوک شرق که تغییرات عمدهای در اهدافشان صورت گرفته است) مشخص می‌شود که تنها تعداد اندکی از این کشورها برای تربیت دینی و اخلاقی اهمیت قائل هستند و از آنها تحت عنوان اهداف نظام تربیتی خود نام میبرند. این کشورها عبارتند از :
1- آرژانتین (پرورش شهروندان آگاه مطابق ارزشهای مسیحی)
2- پاکستان (ایجاد وحدت بر اساس تعالیم اسلام)
3- لیبی (ترویج فرهنگ اسلامی و پرورش انسانهای مؤمن به اخلاق اسلامی)
4- کویت (ترویج آموزش مذهب)
5- یونان (پرورش اخلاقی و گسترش روحیه ملی و مذهبی)
6- ایرلند (گسترش آموزش مذهبی و اخلاقی شهروندان)
7- آلمان (پرورش اخلاقی جوانان)
8- اتریش (پرورش استعدادهای شهروندان بر پایه ارزشهای اخلاقی, مذهبی و اجتماعی)
9- بلژیک (ایجاد حس مسئولیت و ایمان در جوانان)
10- قبرس (پرورش جسمی, فکری و اخلاقی یونان)
11- دانکارک ( ارج نهادن به ارزشهای اخلاق مسیحی)
12- نروژ (گسترش آموزش مذهبی و اخلاقی )
13- پرتغال ( پرورش سجایای اخلاقی)
بنابرانی میبینیم که با وجود سردرگمی و نیاز انسان امروز به اصول اخلاقی و مذهبی بدلیل اینکه در اکثر جوامع هیچ نوع تعهد و تکلیف قطعی تعیین نشده تا در شعور آنان انسانها و بخصوص جوانان نقش بندد, بسادگی زندگی به راه غلط کشانیده می‌شود. چرا که او از موجودیت و مفهوم واقعی زندگی خویش هیچ نوع شعور روشنی ندارد.
4 - اهمیت تربیت دینی و اخلاقی در آموزش و پرورش ایران
«هر موجودی را کمالی است که هدف خلقت او به تبع آن, هدف تربیتش رسیدن بدان است. بنابراین هدف تعلیم و تربیت آدمی تسهیل سیر صعودی و استکمالی انسان بسوی حالت کمالی است که در خلقتش مقدر شده است.
هدف غائی تعلیم و تربیت در اسلام اینست که مقدمات حرکت و هدایت آدمی را در صراط مستقیم پرستش پروردگار فراهم آورد و معراج او را به مرحلة کمال انسانی تسهیل نماید و راه بازگشت به احسن تقویمی را که بنیاد آفرینش وی بر آن استوار است, هموار کند. بطوریکه در سایة عمل صالح مراحل و مدارج علم و ایمان را طی کند و خود را هر لحظه به خداوند متعال که مقصود نهایی این سیر و سلوک است نزدیکتر سازد».
بر اساس آیة شریفة «و ما خلقت الجن و الانس الالیعبدون» هدف آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران پرورش «عبدصالح» است و برای تحقق این آرمان هدفهای اساسی زیر مورد توجه قرار می‌گیرد.
1- هدفهای ایمانی و اخلاقی
2- هدفهای فرهنگی
3- هدفهای خانوادگی
4- هدفهای اجتماعی
5- هدفهای سیاسی
6- هدفهای دفاعی و نظامی
7- هدفهای اقتصادی
در زمینة اهداف ایمانی و اخلاقی که مورد توجه ما می‌باشد, هدفها عبارتند از :
الف : در ارتباط با مبانی اعتقادی :
1. شناخت خدا
2. پرستش خدا و استعانت از او
3. یاد خدا و خوف و خشیت از او
4. انس و محبت به خدا و خشوع در برابر او
5. شکرگذاری در پیشگاه او
6. التزام به اطاعت خدا و اشتیاق به لقای او
7. هماهنگی با سنن آفرینش
8. ایمان به غیب
9. ایمان و احترام به پیامبران الهی و اطاعت از پیامبر اسلام و امامان (ع) و مقام ولایت فقیه و محبت نسبت به آنان
10. ایمان به روز حساب و یاد جهان آخرت
ب : در رابطه با جنبههای اخلاقی امور زیر مورد نظر است:
1. شناخت خود
2. شناخت بعد الهی کرامت انسان
3. توجه به خویش جهت تزکیه و رشد معنوی و الهی
4. کسب فضایل و مکارم اخلاقی در سایة ایمان به خدا و جهان آخرت (بالاخص امانت, صداقت, وفاداری, رستگار)
5. پیراستن روان از رذایل و عادات مذموم
6. ایجاد روحیة مراقبت از رفتار خود و ضبط نفس و حسابرسی خویش
7. ایجاد روحیة نظم و انضباط
8. ایجاد روحیه صبر و مقاومت در برابر شداید و مشکلات و تلاش برای حل آن
9. پرورش احساس تعهد و مسئولیت در برابر خدا و خلق خدا
10. پرورش عواطف در خود بگونهای که تنها برای خدا دوست بدارد, برای خدا دشمن بدارد, در راه او خشنود گردد و در راه او خشمگین شود.
11. تربیت افراد بگونهای است که «پاکیزگی و نظافت» را بعنوان یک اصل اسلامی مورد توجه و مراعات قرار دهند و در پاکیزگی گناه داشتن بدن و لباس و محیط کار و زندگی بکوشند.
12. پرورش افراد بگونهای که اصول بهداشتی جسم و روان را دقیقاً بدانند و بر مراعات آنها در زندگی خو بگیرند.
13. پرورش افراد برای بهرهمندی بیشتر از طبیات الهی بمنظور تأمین سلامت و نشاط و نیرومندی
5- اصول حاکم بر آموزش دینی و اخلاقی
تفحص در انگیزه بعثت انبیاء هماهنگونه که قبلاً نیز گفته شده نشان میدهد که هدف غائی از تعلیم و تربیت انسان به «فلاح» رسیدن اوست. اولین ندایی که از سوی پیامبر بزرگ اسلام پس از بعثت طنینافکن گردید, همانا سرود آزادگی و رهایی انسان از همة وابستگیها بود : «قولوالااله الاالله تفحوا» برای تزکیه وجود از همه وابستگیها و تقرب به حق باید شخصیت اخلاقی در دانش‌آموزان پایهگذاری گردد. «شخصیت عبارت از عزم راسخ بر انجام چیزی و سپس اقدام قاطع در جهت تحقق آن». برای شکل‌گیری شخصیت اخلاقی دانش‌آموزان باید تکالیفشان حتیالامکان با ذکر مثالها , تمثیل , تذکر و یادآوری, داستان سرایی دادن الگو و نمونه و ... همراه باشد. آنچه دانشآموز باید انجام دهد تکالیف معمولی وی نسبت به خودش و دیگران می‌باشد. در ادامه موضوع را با دقت بیشتر بررسی میکنیم:
1- وظایف دانشآموز نسبت به خودش : همانطور که مولا علی 1400 سال پیش فرمود : «خیرالامور اوسطها». دانشآموز باید در هر کاری کاملاً میانهرو و پرهیزکار باشد. او باید از شأن و مقام خود بعنوان یک انسان آگاه باشد و بداند که از هر مخلوق دیگری برتر و تواناتر است و بداند که وظیفه دارد تا شرافت نوع انسان را در خویشتن خویش خوشهدار نسازد. برای آگاهی دانش‌آموزان از شأن و مقامشان بعنوان یک انسان همواره باید با آنان بگونهای انسانی و همراه با احترام رفتار کرد و بدانیم که ابتدا یک انسان است و بعد دانشآموز. برای نشان دادن این ارزش و مقام والا براحتی می‌توان از فرصتهای مناسبی استفاده کرد. برای مثال با دروغ گفتن است که فرد خود را به مقامی فروتر از انسان تنزل میدهد. خوار و خفیف می‌شود , دیگران به وی اعتماد نمیکنند و بالاخره اعتماد به نفس و عزت نفس که مورد نیاز وی می‌باشد, از او سلب می‌شود.
2- وظایف دانشآموز نسبت به دیگران : انسان طبعاً احتماعی است . جدا نمودن جنبههای اجتماعی انسان از جنبههای فردی او صحیح بنظر نمیرسد. ادامة حیات انسانی جز در جامعه و بصورت جمعی ممکن نیست لذا دانشآموز باید هر چه زودتر محترم شمردن و رعایت حقوق دیگران را یادبگیرد بطوریکه انعکاس آن را در اعمالش مشاهده کرد. مثلاً چنانچه دانشآموزی هنگام دیدن بچه فقیری با او بدرفتاری کند, نباید به متجاوز بگوییم « چنین نکن, ناراحت می‌شود, مگر نمیبینی چقدر بیچاره است؟ تو باید رحم داشته باشی و الی آخر.» باید بعلت رفتار مخالف با حقوق انسانی که از وی سرزده است, با وی مثل خودش متکبرانه رفتار کنیم.
3- « الزام آدمی به خیرخواهی, الزام مطلق نیست. باید همحسی دانشآموز را نه تنها برای احساس غم دیگران بلکه برای احساس وظیفه نسبت به یاری آنان تحریک کنیم. بچهها باید نه از احساس بلکه از وظیفهشناسی لبریز باشند». مگر نه اینست که بسیاری از مردم, همدل بعد از بارها فریب خوردن , سنگدل شدهاند. ما نباید اعمال نیک و خیرخواهانه را اشتباهاً بعنوان اعمال شایستهای معرفی کنیم که تنها بخاطر خدا صورت میدهیم. خوبی کردن و دستگیری از بینوایان فقط انجام وظیفه می‌باشد. عدم تساوی انسانها امری اتفاقی می‌باشد. و اگر من نوعی ثروتمندم , آن را جز به بهرهمند شدن فرد یا اجدادم از موقعیتهای مناسب که بیش آمده , نمیتوان نسبت داد.
4- با مقایسة دانشآموز با دیگری تنها حسادتش را تحریک میکنیم. دانشآموز باید خود را با اسوهها و الگوهای نوع انسان و الگوهای مطرح شده در مذهب و بیشتر با تصور عقلی که دارد مقایسه کند. « زیرا فروتنی در واقع چیزی جز ارزیابی خویش با معیار کلی کمال اخلاقی نیست. چنانچه کسی خود را با مقایسه با دیگران ارزشیابی کند یا سعی میکند خود را از دیگران بالاتر ببرد یا میکوشد از ارزش دیگران بکاد و این حالت اخیر حسادت است. در این حال تنها در پی نسبت دادن خطاهایی به دیگران هستیم تا مگر در مقایسه وضع مناسبتری داشته باشیم. بنابرانی روحیة رقابت وقتی بد بکار رفت, جز خسارت نتیجهای ندارد. رقابت را می‌توان گاهی برای مقاصد پسندیده بکار برد. مثل وقتی که برای متقاعد ساختن فرد به اینکه کاری از وی ساخته است, به وی بگوییم! دیگران به آیانی از عهدة آن برآمدهاند.»
5- باید در پی دوری گزیدن از هرگونه غرور ناشی از فزونی مال و ثروت, اصل و نسب و افتخارات خانوادگی, تحصیلات باشیم. همواره مراقبت کنیم که روحیه صداقت و صراحت در دانشآموز پرورش یابد و بداند که گرامیترین انسانها همانا با تقواترین آنها می‌باشد. تقوا و متصف شدن به صفات الهی تنها ملاک برتری می‌باشد.
6- اگر دین به اخلاق متصل نباشد, فقط به سعی در جهت جلب التفات و توجه تبدیل می‌شود. و نیایش تبدیل به معامله و داد و ستد می‌شود. دعا و نماز و بطور کلی ذکر و نیایش باید به مردم برای پیشرفت و تلاش نیروی تازه عطا کند. این اعمال باید زبان حال قلبی سرشار از عشق و وظیفهشناسی باشد. از همین روست که نیایش در اسلام تجلی آگاهی, عشق, نیاز و مسئولیت اجتماعی می‌باشد. ما نباید نیایش را و دعا را بهانهای برای تن دادن به ضعفهای اخلاقی, فقر, زبونیها و سستیهای خود قرار دهیم.
دانشآموز باید بداند که آدم فاسد حتی در نظر خودش فرار و ضعیف است و این خفت فطری می‌باشد, حتی اگر خداوند فساد را منع نفرموده بود. بنابرانی قانون الهی, قانون طبیعت نیز می‌باشد.
7- «قانون درونی ما وجدان نامیده می‌شود وجدان به بیان صحیح ملازمت اعمال ما با این قانون است. سرزنشهای وجدان چنانچه آن را نمایندة خدا ندانیم, بینتیجه است. اگر دین بر وجدان اخلاقی افزوده نشود بیحاصل است دین بدون وجدان اخلاقی, آئیینی خرافی است». مردم خدا را ستایش می‌کنند, بقدرت لایزالش و صفات دیگرش حرکت میگذارند اما بدون تفکر و بدون اینکه در زندگی عملی و روزمرهشان این خداپرستی نقشی داشته باشد یعنی مردم خدا را بندگی خواهند کرد بدون اینکه صفاتش را بشناسند. این نوع عبادت بدون معنا و محتوا وسیلة تخدیر و خرید بهشت می‌باشد. از این روست که گاهی اوقات مشاهده میکنیم افرادی که بظاهر دیندار هستند از لحاظ منش و رفتار تفاوت چندانی با بیدینان ندارند. بعلاوه اینکه گروه دوم ادعایی هم ندارند.
8- به دانش‌آموزان اجازه ندهیم قواعد و اصول دین را از حفظ کند. این کار نه تنها فایدهای ندارد بلکه تصور غلطی از دینداری و پرهیزکاری نیز ایجاد کردهایم . دانستن قواعد مربوط به شک بین دو – سه و یا سه و چهار هر چند لازم است اما کافی نیست. در ابتدا نباید اینچنین مفاهیمی را به دانشآموز بیاموزیم. دانش‌آموزان در سالهای نوجوانی سرشار از احساسات و عواطف پاکی هستند و می‌خواهد عصیان کند, دنیا را عوض کند. دنبال مدینة فاضله است. هنوز گرفتار روزمرگی, مصرف و قسط و تجملات و ... نشده است.
باید او را با ریشه‌های معنوی و فرهنگی که به شخصیت انسانیش قوت میبخشد آشنا سازیم تا بتواند در برابر بمباران همه جانبة فرهنگی, فکری و اخلاقی مقاومت منطقی کند و به نقد و قضاوت و ارزیابی بپردازد و بتواند انتخاب کند.
بنظر میرسد آموختن بعضی از مفاهیم دین وقتی بیموقع و نابجا باشد, بیشتر جنبة منطقی دارد تا مثبت. اینگونه مفاهیم را میتوانیم پس از آموختن روح و محتوای دین به نوجوان آموخت.
9- باید مراقب باشیم که خودمان یا بچهها نام مقدس خدا و ائمه معصومین را وقت و بیوقت و بیهوده بر زبان نیاوریم. شنیدن نام این مقدسین باید ما را از احترام سرشار سازد. بخصوص نام حضرت حق باید کم بر زبانها جاری شود بچهها باید نسبت به این هستی بخش که معبود و حافظ آدمیان و داورشان می‌باشد, عشق و احترام احساس کنند.
10- دانشآموز باید یاد بگیرد که به طبیعت با دیدة تفکر و احترام نگاه کند و هستی را آیتی از خالق یکتا بشمار آورد. جهان و هر چه در او هست همه زیباست چرا که تجلی ذات اوست. بدین ترتیب می‌توان را بیرحمی و تخریبی که غالباً در زجر دادن جانداران کوچک از سوی بعضی از دانش‌آموزان , شاهد آنیم, در امان ماند. دانشآموز باید تشخیص خیر در بطن شر را بیاموزد. مثلاً او باید بداند که بسیاری از حیوانات درنده و حشرات نمونههای پاکیزگی و کار و کوشش هستند.
11- در اینجا لازم است نکتهای را که رعایت آن برای جوانان لازم می‌باشد, اضافه کنیم. «در این زمان جوان بعضی چیزها را که در گذشته تمییز نمیداد, کمکم تمییز میدهد. قبل از هر چیز تمیز جنس , طبیعت حجاب رازداری روی این کشیده و تا توانسته آن را با هر نوع اخلاقی در آمیخته است چنانکه گویی برای آدمی ناشایسته و تنها, مورد نیاز
نوع فایل: word
قابل ویرایش 118 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
مقدمه:
عصر حاضر دوران روابط پیچیده انسانی است که در آن تمام پدیده‌های مربوط به کنش‌ها و واکنش‌ها در مسیر فشارزای خاص خود در جریان است. این روابط پرپیچ و خم و در هم آمیخته اگر در روندهای علمی خود قرار نگیرند مشکلات بسیاری بوجود می‌آورند که تنها این مشکلات اثرات مخربی بر خود شخص دارد بلکه اثرات مهلکی بر سازمانها، نهادها، خانواده‌ها، مدارس و موسسات خواهد داشت (جونز و استوارت، ترجمه دادگستر، 1384).
تحلیل تبادلی نظریه‌ای است مربوط به شخصیت و اقدام اجتماعی، و روشی بالینی در زمینه روان‌درمانی است که مبتنی بر تحلیل همه‌ی تبادل‌های میان دو یا چند شخص بر اساس حالات به طور مشخص تعریف‌شدۀ من در در تعداد محدود می‌باشد (ّرن، ترجمه قراچه‌داغی، 1370). تحلیل رفتار متقابل همچنین نظریه‌ای برای ارتباطات فراهم می‌آورد، که می‌تواند برای تجزیه و تحلیل سازمانها و مدیریت نیز بکار رود (جونز و استوارت، ترجمه دادگستر، 1384).
پیشگامان تحلیل رفتار متقابل «ضبط شده‌های» مردم را تقسیم‌بندی کرده‌اند. با مشاهده‌ی طرز استفاده‌ها از این ضبط شده‌ها، زبان ساده و جدیدی برای توصیف آنها ابداع کرده‌اند. به نظر این متخصصان، شخصیت ما از سه بخش مجزا تشکیل شده است و این سه بخش کل رفتارهای ما را پوشش می‌دهند. این سه بخش یا سه حالت ایگویی، طبق اصطلاحات تحلیل رفتار متقابل، والد، بالغ کودک هستند (منینگر، ترجمه فیروزبخت، 1383).
اکثر ما رابطه‌های پرتشویش و ناراحت‌کننده‌ای با دیگران داریم در حالیکه می‌دانیم این روابط می‌تواند بهتر از اینها باشد، چیزی در درون ماست که واقعاً می‌خواهد با مردم و مشکلاتی که ما را آزرده میکند، آشتی کند. برای ایجاد روابط مثبت باید نخست به خودمان بپردازیم. عقاید، باورها و تجارب ما مستقیماً با افکاری که در ذهن‌مان داریم، بستگی دارد. در نتیجه برای آنکه روابطمان را بهبود بخشیم ابتدا باید از ویژگیها، عقاید، تفکرات و باورهای خود آگاهی و شناخت پیدا کنیم (سیاسی، 1379).
هر گاه عقاید فرد، به بایدهای خشک و انعطاف‌ناپذیر تبدیل شوند، بطور قطع وی را به افسردگی شدید، تهدید خود و حالات شدید روان نژندانه دچار خواهند کرد. لذا باورهایی که به آنها اشاره کردیم، تا زمانی که با «اجبار» توأم نباشند به خودی خود بیماری‌زا نیستند و احساس اضطراب و نگرانی هم که در نتیجه داشتن آنها ایجاد می‌شود در واقع احساسات ناکامی و اضطراب، از نوع مثبت آن هستند (کوری، شفیع‌آبادی و حسینی، 1386).
فرد ایده‌آل و باثبات کسی است که بر حسب شرایط خاص به راحتی از یک حالت خود به حالت دیگر آن جابه جا شود. آدم با ثبات از نظر بالغ، آدمی واقع‌بین، منطقی و مسئول است و از بازی‌هایی که برای انداختن مسئولیت و مشکلات زندگی به دوش دیگری ترتیب یافته‌اند، پرهیز میکند. فرد باثبات از نظر والد، فردی دلسوز و با فرهنگ است که سنت‌های با ارزش گذشته را حفظ میکند. فرد باثبات از نظر کودک، خودانگیخته، شاد و شوخ‌طبع است (پروچیکا، ترجمه سیدمحمدی، 1386).
هر کس می‌تواند فنون تحلیل رفتار متقابل را بیاموزد و از آنها استفاده کند. مردم با آموختن این فنون، گویی بینش جادویی پیدا می‌کنند. آنها به قلب مشکلات می‌زنند و با یکی دو عبارت ساده مشکلات پیچیده خود را حل می‌کنند (منینگر، ترجمه فیروزبخت، 1383). هدف نهایی تحلیل رفتار متقابل رسیدن به خود مختاری از طرح آگاهی، سلامت فکر و خودانگیختگی می‌باشد (آرین، 1372).
بیان مسئله:
نظام باورها، نقش اساسی در احساس و رفتار آدمی دارند. باورهای منطقی، منجر به رضایت از زندگی و سلامت روان می‌شوند. باورهای غیرمنطقی اختلال روان و نارضایتی از زندگی را در پی دارند. نظریه عقلایی، هیجانی، افسردگی را ناشی از نظام باورهای غیرمنطقی افراد می‌دارد و از اصطلاح باورهای غیرمنطقی به عنوان شیوه انتخابی برای مقابله با افسردگی یاد میکند (بک، 1976، ترجمه قراچه‌داغی، 1369).
انسان موجودی است عقلانی و در عین حال غیرعقلانی. تفکر غیرمنطقی انسان از یادگیری‌های غیر منطقی اولیه‌اش ریشه می‌گیرد، زیرا از لحاظ بیولوژیکی آمادگی پذیرش آن را دارد و این طرز تفکر به طور خاص از پدر و مادر، مربیان و جامعه به او منتقل می‌شود. اضطراب و اختلالات عاطفی انسان نیز ناشی از این طرز تفکر یا باورهای غیرمنطقی است. بنابراین تا هنگامی که تفکرات غیرمنطقی وجود دارد، هیجانات شدید و رفتارهای غیرمنطقی نیز وجود خواهد داشت ورهایی از اضطراب و اختلالات، مستلزم آگاهی انسان از خصوصیات فکری یا باورهای غیرمنطقی و منطقی است (شفیع‌آبادی، 1380).
الیس معتقد است که توسل به باورهای غیرمنطقی به اضطراب و ناراحتی روانی منجر می‌شود. وقتی‌که فرد به چنین عقایدی متوسل می‌شود، در نگرش و برداشت‌های خوش شدیداً بر اجبار، الزام و وظیفه تاکید دارد و خود را بی‌نهایت به واقع امر خاص مقید و پایبند میکند. بنابراین اگر فرد خود را از این قیدها برهاند، به احتمال قوی در جهت سلامت و رشد شخصیت حرکت خواهد کرد (شفیع‌آبادی، 1375).
طبق نظر الیس علت اصلی ناراحتی‌های احساسی، ناشی از طرز تفسیری است که از جهان داریم. نقطه‌نظرهای غیرمنطقی، منجر به افکار منفی و اتوماتیک علیه خود می‌شوند. و در نتیجه روی رفتار اثر نامطلوب گذاشته، توانایی ما را در کنار آمدن با مسئله دشوار می‌سازد (بنسون و استوارت ، ترجمه قراچه‌داغی، 1376).
اگر فردی دیدگاههای بسیار انعطاف‌پذیر و کمال‌گرایانه نسبت به دنیا داشته باشد و با موقعیتی مواجه شود که با دیدگاه او متضاد باشد؛ احتمالاً در مقابله با فشارزاها به راهبردهای ناسازگاری مثل اجتناب و انکار متوسل خواهد شد. علاوه بر این فرد ممکن است راهبردهای جبرانی را به کار گیرد که غیرمنطقی و غیرواقع‌گرایانه بوده و تلاش او در مقابله با عامل فشارزا به شکست بیانجامد (گودرزی، 1384).
همچنین فردی که تابع افکار غیرمنطقی و غیرعقلایی باشند، با عواقب غیرمنطقی و غیرتصادفی مواجه خواهد شد. در چنین حالتی فرد دچار احساس اضطراب، نگرانی، افسردگی و یا دیگر انواع احساسات منفی خواهد شد (شفیع‌آبادی، 1380).
در رویکرد تحلیل رفتار متقابل چهار موضوع زندگی را مطرح کرده است که بر تفکر منطقی و احساس‌ها، اعمال و روابط او با دیگران موثر است. این چهار موضوع عبارتند از «من خوبم- تو خوبی»، «من خوبم- تو خوب نیستی»، «من خوب نیستم- تو خوبی»، «من خوب نیستم- تو خوب نیستی» این چهار وضعیت یک سری باورهای غیرمنطقی برای فرد ایجاد میکند. زمانی که یک فرد موضوع اصلی زندگی خود را انتخاب میکند مایل است دنیا را عمداً از دیدی نگاه کند که موضعی حفظ شود. در جهان واقعی اغلب مردم در یک موضوع تثبیت نمی‌شوند. موضع‌های غیرخوب را می‌توان به عنوان توهم و تفکرات ناسالم تلقی نمود. کمک به افراد برای تجدید اتخاذ موضع زندگی سالم یکی از اهداف اصلی تجزیه و تحلیل مبادلات است (وولز و براون، هیوج، ترجمه عظیمی، 1384).
با توجه به مطالب بالا و بررسی سایر پژوهشهایی که در مورد باورهای غیرمنطقی صورت گرفته است. پژوهشگر را بر این سوال متوجه کرده که درمان براساس رویکرد تحلیل رفتار متقابل تا چه اندازه می‌تواند باورهای غیرمنطقی را تغییر دهد.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
فرضیه یا سوالات تحقیق
اهداف تحقیق
تعریف مفاهیم و واژگان
فصل دوم: پیشینه تحقیق
مقدمه
نظریه عقلانی- عاطفی
ریشه باورهای غیرمنطقی
باورهای منطقی و غیرمنطقی
ویژگیهای باور منطقی
ویژگیهای باور غیرمنطقی
انواع باورهای غیرمنطقی
تحمل بالا ناکامی در مقابل تحمل پایین ناکامی
انواع باورهای غیرمنطقی در نظریه الیس در آزمون جونز
باورغیرمنطقی نیاز به تائید دیگران
باور غیرمنطقی انتظار بیش از حد از خود
باور غیر منطقی تمایل به سرزنش
باور غیرمنطقی واکنش به ناکامی
باور غیرمنطقی به مسئولیتی عاطفی
باور غیرمنطقی نگرانی زیاد توام با اضطراب
باور غیرمنطقی اجتناب از شکست
باور غیرمنطقی وابستگی به دیگران
باور غیرمنطقی درماندگی نسبت به تغییر
باور غیرمنطقی کمال‌گرایی
نظریه تحلیل رفتار متقابل
نظریه شخصیت برن
تحلیل کنشی حالات نفسانی
کارکردهای حالت «کودک»
کارکردهای مثبت و منفی «کودک طبیعی»
کارکردهای حالت خود «والد»
بخش‌های مثبت و منفی «والد کنترل کننده و مستبد»
بخش‌های مثبت و منفی «والد مهربان و پرورش دهنده»
هدف کلی تحلیل رفتار متقابل (TA)
آسیب‌شناسی روانی
آسیب‌شناسی ساختاری
آسیب‌شناسی کارکردی
انواع تبادل
تشخیص حالات نفسانی
مسدود کردن و پس‌راندن والد
نمودار حالات نفسانی
تئوری تماس اجتماعی
نوازش‌های مثبت و منفی
نمودار نوازش
نوازش‌های شرطی
نوازش در مقابل سرزنش
سازمان‌دهی وقت
کناره‌گیری
مناسک «ادای تشریفات»
سرگرمی‌ها
فعالیتها
بازیها و باجگیری‌ها
مثلث نمایشی کارپمن
صمیمیت
پیش‌نویس زندگی یا نمایشنامه و ریشه‌های آن
پیش‌نویس زندگی برنده، بازنده و غیربرنده
تحلیل نمایشنامه زندگی
نمودار نمایشنامه‌ی زندگی
نمایشنامه کوچک
وضعیت‌های زندگی
اهداف تغییر در تحلیل رفتار متقابل
درمان باورهای غیرمنطقی مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل
دامنه کاربرد تحلیل رفتار متقابل
تحقیقات داخلی و خارجی در رابطه با باورهای غیرمنطقی
تحقیقات داخلی و خارجی در زمینه رویکرد تحلیل رفتار متقابل
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
جامعه آماری
نمونه و روش نمونه‌گیری
روش گردآوری اطلاعات
نوع روش تحقیق
توصیف مقیاس
پرسشنامه تفکرات غیرمنطقی جونز
نمره‌گذاری پرسشنامه جونز
پایایی و روایی پرسشنامه جونز
منابع و مأخذ:
منابع فارسی:
1- جورج، ریکی ال و کریستیانی، ترزاس (1374). روانشناسی مشاوره. مترجمین، رضا فلاحی و محسن حاجی‌لو. تهران: انتشارات رشد.
2- فیروز بخت، مهراد. (1383). الیس- پنجاه سال رفتار درمانی عقلانی هیجانی، تهران: نشر دانژه.
3- پروچاسکا، جیمزلو و نورکراس، جان سی (1381). نظریه‌های روان درمانی. مترجم، یحیی سید محمدی. تهران: انتشارات رشد.
4- رحیمیان، حوریه بانو (1377). نظریه‌ها و روشهای مشاوره و روان‌درمانی. تهران: انتشارات مهرداد.
5- الیس، البرت و جیمز نال، ویلیام (1386). روانشناسی اهمالکاری غلبه بر تعلل ورزیدن، ترجمه، محمد علی فرجاد. تهران: انتشارات رشد.
6- الیس، البرت (1386). هیچ چیز نمی‌تواند ناراحتم کند آره هیچ چیز. مترجمین مهرداد فیروز بخت و وحیده عرفانی. تهران: انتشارات خدمات فرهنگی رسا.
7- مهری‌نژاد، سید ابوالقاسم (1373). بررسی رابطه بین اضطراب و افکار غیرمنطقی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
8- شارف، ریچارد اس (1381). نظریه‌های روان درمانی و مشاوره. مترجم، مهرداد فیروز بخت. تهران: انتشارات رسا.
9- درایدن، ویندی و یانکورا، جوزف (1380). مشاوره عقلانی- هیجانی- رفتاری. مترجمین، مظاهر رضاعی و نوشیروان خضری مقدم. تهران: انتشارات ارجمند.
10- کلانتری خاندانی، صدیقه (1379). بررسی ارتباط بین باورهای غیرمنطقی و تفاهم زناشویی در زنان دانشجوی رشته علوم انسانی دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
11- استادی، رضا (1374). بررسی رابطه بین باورهای غیرمنطقی و عزت نفس در دانش‌آموزان پایه چهارم دبیرستان شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
12- صولتی، سید کمال (1374). مقایسه میزان باورهای غیرمنطقی در اقدام کنندگان به خودکشی (به روش خودسوزی) با افراد بهنجار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
13- کرمی، حسن (1381). بررسی میزان باورهای غیرمنطقی افت تحصیلی و امید به آینده در دانشجویان دانشگاه لرستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
14- امینی خوئی، ناصر (1377). بررسی و مقایسه منبع کنترل، شیوه‌های مقابله‌ای و باورهای غیرمنطقی افراد 40-20 سال معتاد و عادی استان بوشهر و ارائه راهبردهایی جهت بازپروری معتادان، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
15- صادقی فر، مریم (1375). بررسی و مقایسه باورهای غیرمنطقی در زنان مراجعه کننده به دادگاه‌های عمومی و زنان عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
16- محمدی، رحمه ا...، (1376). بررسی رابطه باورهای غیرمنطقی و نگرش نسبت به آینده با وضعیت تحصیلی (مشروط شدن، افت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی) در دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه لرستان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
17- تختی، معصومه( 1380)، بررسی و مقایسه باورهای غیرمنطقی و رضامندی زناشویی زوجین شاغل با سطح تحصیلی دیپلم و زیر دیپلم، لیسانس و بالاتر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
18- شفیع‌آبادی، عبدالله (1377). مجموعه مقالات دومین سمینار راهنمایی و مشاوره. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
19- ترکان، هاجر (1385). بررسی اثربخشی گروه درمانی به شیوه تحلیل تبادلی بر رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
20- دانش، علی (1385). تأثیر روش محاوره‌ای در سازگاری زناشویی زوج‌های ناسازگار، چکیده دومین مقالات کنگره سراسری آسیب‌شناسی خانواده در ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
21- محمدی، شاهرخ (1384). مشاوره گروهی با تأکید بر رویکرد تحلیل ارتباط محاوره‌ای بر اضطراب دانش آموزان دبیرستان‌های پسرانه سنندج، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
22- خیاوی، سیامک (1376). بررسی تاثیر مشاوره گروهی با تاکید بر رویکرد تحلیل ارتباط محاوره‌ای در کاهش اضطراب دانش‌آموزان دبیرستان‌های مشکین شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم کرج.
23- مومنی، مریم (1386). اثربخشی درمان گروهی مادران با رویکرد تحلیل ارتباط محاوره‌ای برن بر بهبود رابطه ولی فرزندی دانش‌آموزان دختر متوسطه شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علوم و تحقیقات.
24- عزیزی، پریسا (1386). اثربخشی درمان گروهی زنان با رویکرد تحلیل ارتباط محاوره‌ای برن بر تعارضات زناشویی، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علوم و تحقیقات.
25- تاد، جودیت و بوهارت، آرتورسی (1379). اصول روانشناسی بالینی و مشاوره. ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
26- حاجی علیان، زرینه (1385). رابطه بین میزان سازگاری زناشویی با ویژگیهای شخصیتی (درون گرایی- برون گرایی) و شیوه همسرگزینی در بین زنان شاغل در سازمان آموزش و پرورش شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
27- شفیع‌آبادی، عبدالله و ناصری، غلام رضا (1380)، نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
28- شیلینگ، (1384). نظریه‌های مشاوره دیدگاههای مشاوره. ترجمه خدیجه آرین، تهران: انتشارات اطلاعات.
29- ساعتچی، محمود. (1374). مشاوره و روان درمانی (نظریه‌ها و راهبردها). تهران: انتشارات ویرایش.
30- ترجمه تبریزی
31- جیمز، موریل و ساوری، لوییس. (1382). خویشتن جدید، ترجمه بهمن دادگستر. تهران: انتشارات روشندلان.
32- جونز، ون و استوارت، یان. (1376). تحلیل رفتار متقابل؛ ترجمه بهمن دادگستر. تهران: انتشارات دایره. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1940).
33- هریس، تامس آ. (1384). وضعیت آخر، ترجمه اسماعیل فصیح. تهران: نشر زریاب، (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 1973).
34- جیمز، موریل، جنگوارد، دوروتی. (1384). برای موفقیت و خوشبختی آفریده شده‌ایم، ترجمه حسن قاسم زاده، تهران: انتشارات آسیا.
35- پروچکا، جیمز او نوکراس، جان. سی. (1383). نظریه‌های روان درمانی، ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: انتشارات رشد، (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1999).
36- برن، اریک. (1373). تحلیل رفتار متقابل، ترجمه اسماعیل فصیح. تهران: نشر فاخته (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 1961).
37- وولمز، استانلی و بروان، مایکل و هیوج، کریستین. (1384). درک رفتارهای انسان (خلاصه‌ای جامع از تحلیل مبادلات). ترجمه پروین عظمیی (قاسم‌زاده). تهران: انتشارات دنیای نو
38- هریس، امی ب و هریس، تامس آ. (1368). ماندن در وضعیت آخر، ترجمه اسماعیل فصیح، تهران: نشر نو (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 1985).
39- یحیی آبادی، هوشنگ (1384). تو خوب هستی (دریچه‌ای رو به زندگی همراه با تحلیل رفتار متقابل). اصفهان: انتشارات نقش نگین.
40- برن، اریک. (1370). بعد از سلام چه می‌گویید، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: نشر فاخته
41- فیروزبخت، مهرداد. (1384). اریک برن: بنیانگذار تحلیل رفتار متقابل. تهران: نشر دایره.
42- منینگر، جات. (1383). موفقیت با تحلیل رفتار متقابل، ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: انتشارات رسا.
43- سیاسی، علی‌اکبر. (1379). نظریه‌های شخصیت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
44- بک، تی، آرون. (1369). شناخت درمانی و اختلالات عاطفی، ترجمه مهدی قراچه‌داغی، تهران: نشر ویس.
45- فرح‌بخش، کیومرث. (1384). مقایسه میزان اثربخشی فنون زوج درمانی نظریه الیس و گلاس و ترکیبی از آن دو در کاهش تعارضات زناشویی. پایان نامه دکتری دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
46- شریفی، حسن پاشا و شریفی، نسترن (1380). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات سخن.
47- هی، جولی. (1380). روانشناسی موفقیت در محیط کار، ترجمه مینو پرنیانی. تهران: انتشارات رشد.
48- سودانی، م. (1375). مقایسه اثر روش های مشاوره فردی و گروهی با تاکید بر روش عقلانی- عاطفی در کاهش باورهای غیرمنطقی دانشجویان پسر مجرد در رشته‌های دبیری علوم پایه سنین 18-24 سال دانشگاه شهید چمران سال تحصیلی 75-74. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه تربیت معلم تهران.
49-گودرزی، حسینیه. (1384). هنجاریابی مقیاس نگرش‌های ناکارآمد DAS-A و بررسی ساختار عاملی آن در میان دانشجویان دانشگاههای تهران، پایان‌نامه کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی.
50- گلدنبرگ، ایرنه و گلدنبرگ، هربرت. (1385). خانواده درمانی، ترجمه حمیدرضا حسین شاهی برواتی و سیامک نقشبندی و الهام ارجمند. تهران: انتشارات روان.
51- کوری، جرالد. (1386). مورد پژوهی در مشاوره و روان درمانی، ترجمه عبدالله شفیع‌آبادی و بی‌تا حسینی. تهران: انتشارات جنگل.
52- بنسون، هربرت و استوارت، اللین. (1376). حال خوش، ترجمه مهدی قراچه‌داغی. تهران: نشر نگاه.
53- تونند، آنی. (1386). چگونه به قاطعیت برسیم، ترجمه مصطفی تبریزی و سپیده قیاس‌وند. تهران: انتشارات فراروان
54- لیندن فیلد، گیلد. (1387). اعتماد به نفس برتر، ترجمه حمید اصغری پور و نگار اصغری پور. تهران: انتشارات جوانه رشد.
منابع لاتبن:
1. Beck, Judith.s (1995). Cognitive therapy basics and beyond. The Guilford press New York, London's
2-Ellis, Albert & Johan F. Mcincerncey, Rational emotion therapy with alcoholics & substance abusers (1973)
3- Ellis, Albert & Mc Inerney, John F & Gruseppe, Raymond.D & geager, Raymond. J (1988). Rational – Emotive therapy with alcoholic and substance abusers- pergamonpress.
4- Hagga, David A.F. & Davison, Gerald C.(1989). Slow progress in cognitive theory and research. Vol. 13, No.5 , pp.493-508.
5- Nelson- Jones, Richard (2001). Theory and practice of counseling and therapy. SAQE publication Ltd London.
6- Ellis, A, & Harper, R.A. (1997). Agaide to rational living. Engle wood, CA: prentice Hall.
7- Day, Liza & Maltby, John (2003). Belief in bood luck and psychological well-Being: the Mediating Role of optimism and irrational beliefs. The Journal of psychology, 137 (1) 99-110.
8- Denoff, Martin.S (1991). Irrational beliefs, Situational attributions and the coping responses of adolescent runaways. Journal of Rational- Emotive & Cognitive Behavior Therapy. Vol; (2), 113-135.
9- Haring Michelle , Hewitt, Paul. L & Fleet, Gordon, F (2003).Perfectionism, Coping and quality of intimate relationship. Journal of Marriage and Family. Vol. 65(1), p 143.
10- Jensen, A (1983). Nathalic sarraute's "Families". A transactional approach, the Florida state university, 189 pages: AAT 8404723
11- Judith, E (1990). Use of the transactional analysis ago state concept to measure client change in psychotherapy. Ph. D, Utah state university, 72 pages, AAT 9120573
12- Forman, B.D (1988). Assessing perceived patterns of behavior exchange in relationship. Journal clinical psychology, 44 , 6, 972-981.
13- clayton, S.H. & Dunber, R.L.M (1977). Transactional analysis in an alcohol safety program. Social work, 22.3.209-213.
14- Kathleen, M. (1985). A transactional analysis of parenting in disadvantaged families, North western university.
15- Gongjian, B. (2000). A transactional analysis of knowledge acquisition in international transfer. China university of southern California, 341 , pages.
16- Gerard A. F. (1997). The structure of work- related stress and coping among on cology nurses on high-stress units: A transactional analysis, state university of new York at Buffalo.
17- Ault, M. (2006). A study of the concept of injunctions as defined and described in transactional analysis theory, Fielding Bran date Institute university of southern California.
18- Gary, M. (2006). Using transactional analysis Education to prevent conflict escalation and violence, in capella university.
19- Woods. P, J. (1993). Irrationality, profiles for and Anxiety Journal of Rational-Emotive therapy, vol3, No.2.
20- Clayton, M. (2007), Super Models Journal, (ABI) Inform Global 59. Dani's. Burns, N. (2004). Woffon School Mechanical and manufacturing Engineering, Laugh borough university, Leicester shire, uk.
21-Yeadon, Joan, (2007). Proprietor of credit control consultancy, explains how the techniques of transactional analysis can be applies to (reedit management, Journal clinical psychology
22- Wilson. Carol. (2008). Tools of the trade, Journal clinical psychology,
23- Form an, B, D. (1988). Assessing perceived patterns of behavior exchange in relationships. Jornar clinical psychology, 44, b, 972-981.
24- Sadock, B.y;g sadock, V.A. (2005). Comprehensive texook of psychiatry. Phitadciphia: Lippincott wilams & wilkins
25- Zuraski & Smit T.W. (1987). Assessing irrational beliefs and emotional distress, Ecidence and implication of limited validity. Journal of counseling ps.y chodoty. No.34.
26- Gerne. E. (1966). Transactional and analysis in psychotherapy (New York: crove Press)
27- WWW.ITAA. Net. Org/ta/index (2006)
28- Ellis, A (1977). Treating the abrastive client with Rational Emotive therapy. Psychotherapy No.1
29- Bernard. Michaele. (1989). Inside Rational Emotive therapy, Acritcal Appraisal of Theory and therapy of Albert Ellis, New York, Academic press. INC.
نوع فایل: word
قابل ویرایش 75 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
چکیده:
هدف از پژوهش حاضر"بررسی رابطه هوش هیجانی مدیران با میزان اثربخشی معلمان مدارس ابتدایی منطقه شبستر در سالتحصیلی 93-1392بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی_همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش مدیران و معلمان مقطع ابتدایی شهرستان شبستر بوده است که تعداد مدیران 35 نفر و تعداد معلمان 130 نفر وتعداد نمونه آماری مورد بررسی بر اساس جدول مورگان 32 نفرمدیر و 97 نفر معلم می باشند که توزیع آن به صورت تصادفی ساده بوده است. اطلاعات این پژوهش از طریق پرسشنامه های هوش هیجانی سیبر یا شرینگ و اثربخشی معلم که پایایی آنها از فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با78/0 و 80/0تعیین شد،جمع آوری گردیده است.ازآمار توصیفی و استنباطی متناسب برای تجزیه وتحلیل استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین مؤلفه های هوش هیجانی و اثربخشی معلم رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. از میان 5 مولفه هوش هیجانی ، چهار مؤلفه خودانگیزی، خودآگاهی،خود کنترلی و هوشیاری اجتماعی، پیش بینی کننده های مناسبی برای اثربخشی معلمان هستند و نیز از میان 4 مولفه اثربخشی معلمان، سه مؤلفه مدیریت کلاس درس، تدریس و بعد شخصیتی معلمان پیش بینی کننده های مناسبی برای هوش هیجانی مدیران به شمار میروند.
کلمات کلیدی: هوش هیجانی- اثربخشی-خودانگیزی-خودآگاهی-خودکنترلی-هوشیاری اجتماعی-بعد شخصیتی-مدیریت کلاس درس-تدریس.
مقدمه:
امروزه تعلیم و تربیت یک نیاز اجتماعی و ضرورتی است انکارناپذیر که به صورت یک تخصص و فن جلوه گر می شود و با توجه به این نکته که"اجتماع را انسانها می سازندو انسانها را آموزش و پرورش"، بنابراین آینده اجتماع را را می توان با آموزش و پرورش کودکان امروز بدست آورد (فیوضات ، 1380).
تلاش سازمان ها برای دستیابی به اهداف از طریق استخدام و جذب نیروی های انسانی کارآمد همواره یکی از نگرانی های اصلی آنها بوده است. سازمان های موفق همواره نگران میزان و نحوه تحقق اهداف خود هستند. اثربخشی سازمانها در گرو داشتن نیروی انسانی باانگیزه و با مهارت بالا می باشد. اثربخشی کارکنان سازمان ها ناشی از عوامل گوناگون درون دادی، فرایندی و بروندادی است. سازمان های آموزشی به دلیل ماهیت وظیفه ای که بر عهده دارند نیازمند معلمانی اثربخش هستند. یکی از عوامل سازمانی فرایندی اثرگذار بر اثربخشی کارکنان، هوش هیجانی می باشد.
از آن جایی که سیستم آموزش وپرورش از سازمان هایی است که برون داد آن افراد انسانی هستند لذا این مفهوم می‌تواند ارتباط زیادی با اثر بخشی معلمان داشته باشد که نوک پیکان سیستم آموزش و پرورش محسوب می شوند. درباره اثربخشی تعاریف متعددی تا کنون ارائه شده است. در فرهنگ علوم تربیتی آمده است: اثربخشی عبارت است از میزان تحقق اهداف و انجام موفقیت آمیز ماموریت. به تعبیر دیگر اثربخشی عبارت است از عملکرد و کارایی مطلوب در تخصیص منابع. اندرسون و همکاران (1988) در تعریف معلم اثربخش می نویسند: معلمان اثربخش افرادی هستند که دستیابی به اهداف خاص را در نظر می گیرند؛ خواه این اهداف توسط خود آنها یا دیگران (مدیران مدارس، وزارت آموزش و پرورش، ...) تهیه و تدوین شده باشد. از جمله مشکلات عمده فراروی سیستم آموزشی کشور، کیفیت پایین منابع انسانی است که به طور مستقیم بر کیفیت کل آموزش - به شکل افزایش میزان افت تحصیلی در میان دانش‌آموزان و هدر رفتن هزینه های ملی- تاثیر می گذارد. تلاش برای شناخت عوامل موثر بر اثربخشی معلمان سابقه طولانی دارد. به عنوان نمونه، هارپر و همکاران (1990) در پژوهش خود با عنوان عوامل اثرگذار بر اثربخشی معلم در منطقه غربی نوادای ایالات متحده، یازده عامل شامل آموزش های معلمی حرفه ای، حمایت مدرسه از معلمان، محیط اجتماعی زندگی، ملاحظات شغلی، محیط مدرسه، فضای حاکم بر تدریس، توسعه حرفه ای، تجربه جوانان، توسعه پیش از استخدام معلم، و ثبت نام در برنامه های تخصصی رشته مربوطه را تشخیص دادند. همچنین، وایزر (1988) 5 دسته کلی از عوامل (آموزش های معلم، محیط اجتماعی، محیط مدرسه، ویژگی های دانش آموزان، و پیش زمینه معلم) را به عنوان عوامل اثرگذار بر اثربخشی معلم بر می شمارد. یکی از عوامل اثرگذار که مورد بحث و پژوهش های فراوان قرار گرفته است هوش هیجانی مدیران است.پژوهش های اخیر نشان می دهند که هوش هیجانی بالا قابلیت ایجاد نگرش مثبت و از بین بردن رفتارهای منفی در محیط کاری را دارد. هوش هیجانی مهارتی است که دارنده آن می تواند از طریق خوآگاهی،روحیات خود را کنترل کند، از طریق خود مدیریتی آن را بهبود بخشد، از طریق همدلی،تاثیر آنها را درک کند و از مدیریت رابطه، به شیوه ای رفتار کند که روحیه خود و دیگران رابالا ببرد(ویلیامسون1،2010). همچنین تحقیقات انجام شده نشان دهنده آن است که، توسعه هوش هیجانی مدیران باعث افزایش کارایی، تعهد سازمانی، کیفیت رهبری، کیفیت گرایی سازمانی، توانمندسازی کارکنان، و در نهایت موفقیت نظام آموزش و پرورش در رسیدن به اهداف خود می شود (سلیمانی فرد،1387؛ نوبری،1387؛فلسفی،1388؛کاظمی قلعه،1388؛کریم زاده،1388).
وضعیت نگران کننده آموزش و پرورش به عنوان وسیع ترین سازمان اجتماعی کشور و به ویژه وضعیت نیروی انسانی آن، ضرورت بررسی عواملی را که موجب اثربخش نمودن معلمان می شود، به وجود آورده است. در شرایطی که بدنه اصلی نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش از میانگین تحصیلات دانشگاهی پایینی برخوردار است شناسایی عواملی که به بالا بردن بازده معلمان کمک کند از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است.
شناخت شیوه تاثیر گذاری هوش هیجانی بر اثربخشی کارکنان می تواند استفاده بهتر از هوش هیجانی به عنوان عاملی برای بهره وری هرچه بیشتر کارکنان و درنتیجه سازمان به دنبال داشته باشد.عنایت به چنین مباحثی در خصوص هوش هیجانی و اثربخشی معلمان است؛ که ما را بر آن می دارد تا در بین مدارس راهنمایی آموزش و پرورش منطقه شبستر به پؤوهش بپردازیم. لذا سوال اصلی در پژوهش حاضر این است که چه رابطه ای میان هوش هیجانی مدیران و مولفه ها و ابعاد آن شامل خودآگاهی، خودتنظیمی، خودانگیختگی، مهارت همدلی و مهارت های اجتماعی با اثربخشی معلمان وجود دارد؟
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول- کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
1-2- بیان مساله
1-3- ضرورت واهمیت پژوهش
1-4- اهداف پژوهش
1-4-1-اهداف جزئی
1-5-فرضیه های پژوهش
1-6- تعاریف متغیرها
1-6-1- تعاریف مفهومی
1-6-2- تعاریف عملیاتی
1-7-قلمرو پژوهش
1-7-1- قلمرو موضوعی
1-7-2- قلمرو مکانی
1-7-2- قلمرو زمانی
فصل دوم – پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه
2-2- هوش هیجانی
2-2-1- مفهوم هیجان
2-2-2- تعریف هیجان
2-2-3- ماهیت هیجان
2-2-4- مولفه های اساسی هیجان
2-2-6- تعریف هوش
2-2-7- انواع هوش
2-2-7-1- هوش چند گانه گاردنر
2-2-7-2- هوش واقعی پرکنیز
2-2-7-3- هوش موفق استرانبرگ
2-2-8- مفهوم و تعریف هوش هیجانی
2-2-9- مبانی نظری هوش هیجانی
2-2-10- هوش هیجانی و هوش شناختی
2-2-11- دیدگاههای صاحبنظران درباره مفهوم هوش هیجانی ومؤلفه های آن
2-2-11-1- دیدگاه گاردنر در هوش شناختی و غیر شناختی
2-2-11-2- دیدگاه کوپر در هوش هیجانی
2-2-11-3- دیدگاه مایرو سالووی در مورد هوش هیجانی
2-2-11-4- دیدگاه گلمن درباره هوش هیجانی
2-2-11-5- دیدگاه بارـ آن درباره هوش هیجانی
2-2-12- هوش هیجانی، ضرورت سازمان کارا و اثر بخش
2-2-13- هوش هیجانی و هوش شناختی در محیط سازمانی
2-2-14- هوش هیجانی در محیط کار
2-2-15- هوش هیجانی کارکنان و اثر بخشی سازمانی
2-2- 16- هوش هیجانی در سازمان چگونه عمل میکند
2-2-17- آموزش یادگیری هوش هیجانی در سازمان
2-2- 18- ویژگی های رهبری با شعور عاطفی بالا
2-2- 19- هوش هیجانی و موفقیت مدیران
2-3- آموزش و پرورش
2-3-1- وظایف آموزش و پرورش
2-3-2-نقش معلمان در آموزش و پرورش
2-4- اثر بخشی
2-4-1- تعاریف ارزشیابی اثر بخشی و الگوی مرتبط با آن
2-4-2-اثر بخشی به عنوان میزان تحقق هدف ها
2-4-3-اثر بخشی به عنوان نتایج واقعی برنامه
2-4-4-اثر بخشی به عنوان تأمین رضایت گروههای ذی نفع
2-4-5-اثر بخشی به عنوان رعایت استاندارد های آموزشی
2-4-6-اثر بخشی به عنوان نقد هنری و خبرگی آموزشی
2-4-7-رهیافت جامع در ارزشیابی اثر بخشی (الگوی کرک پاتریک)
2-4-8- مؤلفه های اثر بخشی معلمان
2-4-8-1- چگونه می توان اثر بخشی معلمان را افزایش داد
2-4-8-2- رهیافت ها
2-4-8-3- حمایت از تلاشهایی که به اصلاح می انجامد
2-4-8-4- دستورالعمل هایی برای سیاستگذاران و برنامه ی آموزشی
2-4-9- هوش هیجانی شاخص جدیدی برای سنجش عملکرد اثر بخش
2-4-10-ارتباط هوش هیجانی با اثر بخشی
2-5- پیشینه تحقیق
2-5-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور
2-5-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور
فصل سوم – روش تحقیق
3-1- مقدمه
3-2- نوع پژوهش
3-3- جامعه آماری
3-4- روش نمونه‌گیری و برآورد حجم نمونه
3-5- روشهای گرد آوری اطلاعات
3-6- ابزار اندازه گیری
3-6-1-شاخص سازی پرسشنامه
3-7- روایی (اعتبار) و پایایی ابزار اندازه‌گیری
3-8- فرایند جمع¬آوری داده¬ها
3-9- نحوه تجزیه تحلیل داده های پرسشنامه
فصل چهارم-بحث و نتیجه گیری
4-1- مقدمه
4-2-نتایج توصیفی تحقیق
4-3- نتایج حاصل از فرضیات تحقیق
4-4- محدودیت های تحقیق
4-5-پیشنهادات
4-5-1- پیشنهادات در راستای نتایج تحقیق
4-5-2-پیشنهادات برای محققان آتی
منابع
منابع فارسی
منابع لاتین
پیوست ها
پرسشنامه اثربخشی معلم
پرسشنامه هوش هیجانی سیبریا شرینگ
فهرست جداول
2-1- مؤلفه های هوش عاطفی در نظریه بارـ آن
2-2- ابعاد مؤلفه های استخراجی از دیدگاه صاحبنظران برای معلم اثر بخش
3-1- جامعه ونمونه آماری
3-2- محاسبه ضریب آلفای کرونباخ
فهرست اشکال
2-1- مدل هوش هیجانی درمحیط کار
2-2- هوش هیجانی در سازمان
فهرست نمودارها
2-1- دیدگاه گاردنر درباره هوش هیجانی
2-2- دیدگاه هوش هیجانی کوپر
2-3- دیدگاه هوش هیجانی مایرو سالووی
2-4- مدل چهار بعدی هوش هیجانی مایرو سالووی
2-5- دیدگاه هوش هیجانی گولمن
2-6- دیدگاه هوش هیجانی بارـ آن
منابع و مأخذ
منابع و مأخذ:
- آقایار، سیروس و شریفی درآمدی، پرویز(1385)، هوش هیجانی: کاربرد هوش در قلمرو هیجان،اصفهان: انتشارات سپاهان .
- آقایار، سیروس و شریفی درآمدی، پرویز(1386)، هوش هیجانی سازمانی، اصفهان: انتشارات سپاهان .
- احمدپور، م(1381)، رهبری اصیل محرک پنهان عملکرد، گزیده مدیریت، شماره16 .
- اسدی، ت(1382)، بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی دبیران متوسط رفسنجان در سالتحصیلی 83-82، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران .
- امیر تیموری، م(1382)، نظریه هوش های چندگانه و برنامه درسی، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 4.
- اندرسون، ل(1384)، افزایش اثربخشی معلمان در فرآیند تدریس، ترجمه: محمد امینی، تهران: انتشارات مدرسه ، چاپ چهارم (انتشار به زبان اصلی،1998).
- بابایی، محمد علی و مؤمنی، مونا(1384)، تاثیر هوش عاطفی بر اثربخشی مدیران، ماهنامه تدبیر، شماره 166، اسفند ماه، صص36-40.
- بار-آن (1384)، آزمون هوش هیجانی بار آن. ترجمه: راحله سموعی و همکاران، مؤسسه تحقیقاتی علوم رفتاری سینا. تهران: روان تجهیز سینا.
- بخشی سورشجانی، لیلا(1389)، رابطه هوش هیجانی با تعهد سازمانی در معلمان،پرستاران و کارمندان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان.
- برادبری، تراویس و گریوزجین(1386)، هوش هیجانی : مهارت ها و آزمون ها، ترجمه: مهدی گنجی، تهران: نشر ساوالان .
- برادبری، ت ؛گریوز، ج(1386)، هوش هیجانی مهارتها و آزمون ها، ترجمه:گنجی، مهدی. تهران: انتشارات ساوالان، چاپ دوم .
- پارسا، م(1378) انگیزش و هیجان، تهران: انتشارات پیام نور، چاپ ششم .
- حسن زاده، رمضان؛ ساداتی کیادهی، مرتضی(1380)، هوش هیجانی: مدیریت احساس، عاطفه و هیجان، تهران: انتشارات روان .
- خائف الهی، آ؛ دوستار، م(1382)، ابعاد هوش هیجانی، مجله مدیریت و توسعه، شماره 18.
- خانلری ،ف(1385) ، رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی معلمان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تحقیقات تهران .
- رابینز، آ(1386)، رفتار سازمانی، ترجمه: علی، پارساییان و محمد، اعرابی.تهران: انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ هیجدهم .
- زینی وند، اکرم(1387)، رابطه هوش هیجانی و عملکرد دبیران متوسطه شهرستان جویبار، پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری.
- سبحانی نژاد، مهدی ؛ یوزباشی، علیرضا(1387)، هوش هیجانی و مدیریت در سازمانها، تهران: یسطرون .
- سبحانی نژاد و همکاران(1391)، شناسایی ابعاد معلم اثربخش و اعتبارسنجی مولفه های آن توسط دبیران دوره متوسطه شهر یاسوج ، پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال نهم، دوره دوم، شماره 5، صص88-68.
- سرمد، زهره؛ بازرگان هرندی، عباس(1380)، روش های تحقیق در علوم رفتاری، تهران:آگاه .
- سلطانی، ایرج(1385)، تعامل نیازسنجی و اثربخشی آموزش در سازمانهای یادگیرنده، اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
- سلیمانی،نادر؛ علی بیگی، فرزانه(1388)، رابطه هوش هیجانی مدیران گروههای آموزشی با خودکارآمدی آنان در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه ده کشور، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال سوم، شماره4 ،صص154-137.
- سلیمانی فرد، هادی(1387)، بررسی رابطه هوش هیجانی با سبک رهبری مدیران مدارس شهر بناب، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب .
- عابدی ، ح ؛ مرادی، م(1384)بررسی رابطه بین هوش عاطفی و سبک رهبری تحول آفرین، دانش مدیریت، شماره 7.
- عبدی،داریوش (1388)، بررسی رابطه هوش هیجانی با عملکرد مدیران مدارس شهرستان بناب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
- علاقه بند، علی(1375)، مدیریت عمومی، تهران:نشر روان .
- فاطمی، م (1386)، هوش هیجانی، تهران: انتشارات سارگل، چاپ دوم.
- فتحی،ع (1384)، ارزشیابی و اثربخشی دوره های آموزشی(بر اساس الگوی کرک پاتریک)، تهران: انتشارات آییژ، چاپ اول.
- فلسفی، علی(1388) ، بررسی رابطه بین هوش هیجانی و رهبری تحول آفرین در مدیران بخش های مختلف شرکت های گاز استانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب .
- کاشانی، م(1382)، نقش دل در مدیریت، سازمان مدیریت صنعتی تهران .
- کاظمی، بابک ؛ ابطحی، سید حسین(1379)، بهره وری، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
- کاظمی قلعه، روح الله(1388)، بررسی رابطه هوش هیجانی کارکنان با کیفیت گرایی آنان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب .
- کریم زاده، قهرمان(1388)، بررسی رابطه هوش هیجانی کارکنان با تعهد سازمانی آنان در شبکه بهداشت و درمان بناب.
- گلمن، د(1383)، ویژگی های یک رهبر، ترجمه: شریفیان ثانی، م . گزیده مدیریت، شماره 36 ، صص 62-72.
- گلمن، دانیل(1386)، هوش عاطفی، ترجمه: حمیدرضا بلوچ. تهران: انتشارات بلوچ.
- گلمن، دانیل(1382)، هوش هیجانی، ترجمه: نسرین، پارسا. تهران: انتشارات رشد .
- گلمن، د (1380)، هوش هیجانی، ترجمه: پارسا. نشر رشد .
- گلمن، دانیل(1385)، هوش هیجانی در مدیریت و رهبری سازمان، ترجمه: بهمن ابراهیمی . تهران: انتشارات پویا.
- گلمن، دانیل؛ بویاتزیس، ریچارد و مک کی، آنی(1385)، هوش هیجانی در مدیریت و رهبری سازمان ها، ترجمه: بهمن ابراهیمی. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
- محتشم، رقیه(1386)، بررسی عوامل موثر در کارآیی درونی مدارس کاردانش دخترانه تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن .
- مختاری پور، م و همکاران(1386)، بررسی رابطه بین هوش هیجانی و بازدهی رهبری مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه اصفهان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
- مزین، نورالدین (1390)، بررسی رابطه هوش هیجانی و کیفیت زندگی کاری معلمان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
- ملکی آوارسین، صادق؛ سیدکلان، میرمحمد(1387)، رابطه بین هوش هیجانی و اثربخشی اعضای هیات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد پارس آباد مغان، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال دوم،شماره 2،صص132-115.
- نجفلوی، م (1371)، بررسی ارتباط میان کارکنان از اهداف موسسه و کارآیی آنان، دانش مدیریت، شماره 18، ص 9.
- نصری پور و همکاران (1387)، رابطه هوش عاطفی با سبک رهبری در مدیران بیمارستان های تامین اجتماعی شهر تهران، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، شماره 1.صص 118-105.
- نوبری، ام لیلا(1387)، بررسی رابطه هوش هیجانی با توانمند سازی کارکنان سازمان بازرگانی استان آذربایجان شرقی، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب.
- نوری امام زاده ای، آ؛ نصیری ، ح(1383)، هوش عاطفی در زندگی روزمره، سیاروچی، خورگاس، مایر(مؤلفین)، اصفهان: نشر نوشته.
- نیرو ، م؛ حاجی حسینی نژاد ، غ و حقانی ، م(1390)، تاثیر آموزش مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه گاردنر بر پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان اول دبیرستان ، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار ، سال پنجم ، شماره 2 ، ص 168-153.
- نیکنامی، م (1375)، مفاهیم اثربخشی و کارآیی مدیران مدارس، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 15.
- ویلز، آ (1385)، اختلالات هیجانی و فراشناخت، ترجمه: بهرامی، ف و رضوان، ش. اصفهان: انتشارات مانی، چاپ اول.
- یارمحمدی منفرد، سعید؛ همتی نژاد، مهرعلی؛ رمضانی نژاد ، رحیم(1389)، رابطه هوش هیجانی در رضایت شغلی معلمان تربیت بدنی، مدیریت آموزشی، شماره 6. ص47.
References:
Adeyemo,S، A.(2008).Emotional Intelligence and The Relationship Between Job, Satisfaction and Organizational Commitment of Employee in public paradtatls in Oyo state , Nigeria, Pakistan Journal of social science 4(2):324-330
Bar On, R (2006), The Bar On model of emotional social intelligence (ESI). Available on: www.eiconsortian.org.
Bar -0n, R. & parker, D.A. (2000). The hand book of emotional Intelligence:
Theory development assessment, application at home, school and
workplace, jossey Bass; Sanfrancisco , CA.
Caruso, David. R, Solvay, p (2004), The Emotional Intelligence Manager. San Francisco: Jossey_Bass
Chany. C, Ciarrochi, J. & Bajgar, J( 2001), Measuring Emotional Intelligence in Adolescents personality and Individuals differences, vol.31.
Cherniss, Cary(2001), Emotional Intelligence and Organizational
Effectiveness. Annual Meeting of society for Industrial and organizational
Psychology New. Chapter one. LA, Aprill 15.
Codier E.Kamikaws.(2009). Emotional Intelligence performance and retention in clinical staff nursess. nursing Administrtion، volum 33 number 4 page 310 -316.
Cooper, R. & Sawaf, A ( 1997), Executive EQ:Emotional Intelligence in leadership and Organization, Grosset Putnam, New York, NY:putman.
Gardner,L. & Stough, C (2002), Examining the relationship between leadership and emotional intelligence senior level managers, leadership and organization Development Journal, vol. 23,No.2,pp.78-88.
Goleman, Daniel. Scherniss, Cary (2011), The Emotional Intelligence Work place. Sanfrancisco: Jossey_Bass.
Jordan, P.J.& Treoth, A.C.M (2002), Emotional intelligence and conflict resolution: Implication for Human resource development, special Edition perspectives of emotion and organizational chang-E, 4(1),62-79.
Kobe, L.R., Palmer, R. & Richers, J.D (2002), Self Reported leadership Experiences in Relation to Inventiried social and Emotional Intelligence current psychology. Development, learning personality, social 20(2),154-163.
Mayer, J. Caruso, D & Salovey, p (1999), Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Journal of Intelligence, 27,267-298.
Rathi ،neerpal؛ Rastoy، renu.(2009). Assessing the relationship between emotional intelligence، occupational self – efficacy and organizational commitment. Journal of the Indian academy of applied psychology. Octobr، vol، 35.p: 93-102.
Samuel Salami.(2007).Relationships of Emotional Intelligence and Self-
Efficacy to Work Attitudes among Secondary School Teachers in Southwestern. Nigeria. Journal of Medwell.Vol 4.page:540-547
Sternberg, R. J. & Kafman (1998), Human Abilities. Annual Review of psychology, 479-509.
Tischler, I. & Biberman,. J (2002), Linking emotional intelligence, Sprituality and workplace performance, Journal of psychology, vol.17,No.3,pp.203-218.
Tseng, Hsiu_ Yueh(2011),The Influence of Emotional Intelligence and Burnjout on public Elementary School Teachers Quality of life. Masters Thesis of grad International Business.
Weisinger, H (1998), Emotinal Intelligence at work. 1th Ed. JosseyBass.
Wether, W(1981), Productivity Improvement though people Horizaton business. FEB press.
Williamson, Diane, M(2010), Emotional intelligence & moral theory: A Kantlan approach. Dissertation of Vaderbilt university.
Zhou, J. & George, J.M(2003), Awaking Employee creativity: The role of leader emotional Intelligence. The leadership Quarterly, 14,45,pp.545-568.
عنوان : اثربخشی آموزش بهبود نگرشها و انتظارات جنسی بر صمیمیت و تعهد زوجین شهر اصفهان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر عبارت از اثربخشی آموزش گروهی بر بهبود نگرشها و انتظارات جنسی بر تعهد و صمیمیت زوجین شهر اصفهان بود. روش تحقیق نیمه‌تجربی بود و از طرح پیش و پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و فرهنگسرای خانواه اصفهان بودند که تعداد 32 زوج به عنوان نمونه آماری با استفاده از روش در دسترس انتخاب شدند و به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (16 زوج گروه آزمایش و 16 زوج گروه کنترل). ابزارهای اندازه‌گیری پرسشنامه صمیمیت اولیا و پرسشنامه تعهد آدامز و جونز بودند. در گروه آزمایش در هشت جلسه 90 دقیقه‌ای به صورت یکبار در هفته مداخله گروه درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری اجرا شد. داده‌های حاصل از پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد آموزش گروهی بهبود نگرشها و انتظارات جنسی به سبک شناختی- رفتاری بر تعهد و صمیمیت زوجین تأثیر معنادار داشته است (05/0p). بدین ترتیب آموزش بهبود نگرشها و انتظارات جنسی موجب افزایش تعهد و صمیمیت زوجین می‌شود.
کلیدواژه‌ها: آموزش گروهی، نگرشها و انتظارات جنسی، صمیمیت، تعهد فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه
1-1 شرح و بیان مسئله پژوهش
1-2 اهمیت و ارزش پژوهش
1-3 اهداف پژوهش
1-3-1 هدف کلی
1-3-2 اهداف جزئی
1-4 فرضیههای پژوهش
1-5 تعریف نظری و عملیاتی اصطلاحات
فصل دوم: مبانی نظری و بازنگری پیشینه پژوهش
مقدمه
2-1 قسمت اول: تعهد زناشویی
2-1-1 ماهیت و مفهوم تعهد زناشویی
2-1-2 ابعاد تعهد زناشویی
2-1-2-1 تعهد شخصی
2-1-2-2 تعهد اخلاقی
2-1-2-3 تعهد ساختاری
2-1-3 عوامل مؤثر بر تعهد زناشویی
2-1-3-1 نگرش نسبت به ازدواج
2-1-3-2 نگرش نسبت به طلاق
2-1-3-3- تجارب همزیستی بدون ازدواج
2-1-3-4 کیفیت زندگی زناشویی
2-1-3-5- روابط پیش از ازدواج
2-1-3-6 طلاق والدین
2-1-3-7 ویژگیهای شخصیتی
2-1-4 نظریه‌ها و مدل‌های مرتبط با تعهد زناشویی
2-1-4-1 نظریه‌ها و مدل‌های خاص مرتبط با تعهد زناشویی
2-1-4-1-1 نظریه استرنبرگ
2-1-4-1-2 مدل سرمایه‌گذاری رسبالت
2-1-4-2 نظریه‌ها و مدل‌های عام مرتبط با تعهد زناشویی
2-1-4-2-1 نظریه وابستگی
2-1-4-2-2 نظریه مبادله
2-1-4-2-3 مدل پاسخ به نارضایتی از رابطه
2-1-4-2-4 نظریه مرحله‌ای توسعه رابطه
2-2 قسمت دوم: صمیمیت زناشویی
2-2-1 صمیمیت چیست؟
2-2-2 مؤلفههای صمیمیت
2-2-2-1 صمیمیت احساسی
2-2-2-2 صمیمیت روانشناختی
2-2-2-3 صمیمیت فکری
2-2-2-4 صمیمیت جنسی
2-2-2-5 صمیمیت جسمانی (غیرجنسی)
2-2-2-6 صمیمیت معنوی
2-2-2-7 صمیمیت زیبایی شناختی (هنری)
2-2-2-8 صمیمیت اجتماعی- تفریحی
2-2-2-9 صمیمیمت زمانی
2-2-3 پویاییهای صمیمیت
2-2-4 صمیمیت و ارتباط
2-2-4-1 مشکلات رایج و معمول فرستنده
2-2-4-1-1 دروغگویی
2-2-4-1-2 پیامهای پنهان
2-2-4-1-3 پیامهای مبهم
2-2-4-1-4 ارتباطهای متناقض
2-2-4-2 مشکلات رایج گیرنده پیام
2-2-4-2-1 مشکلات ضعف توجه
2-2-4-2-2 حالت دفاعی داشتن
2-2-4-2-3 عوامل روانشناختی
2-2-5 نیاز داشتن به صمیمیت
2-2-6 هفت مرحله صمیمیت
2-2-6-1 کلیشهها: اولین سطح صمیمیت
2-2-6-2 حقایق: دومین سطح صمیمیت
2-2-6-3 عقاید: سومین سطح صمیمیت
2-2-6-4 امید و رؤیاها: چهارمین سطح صمیمیت
2-2-6-5 احساسات: پنجمین سطح صمیمیت
2-2-6-6 اشتباهات، ترسها، و شکستها: ششمین سطح صمیمیت
2-2-6-7 نیازهای قانونی: هفتمین مرحله صمیمیت
2-2-7 عوامل مؤثر بر صمیمیت
2-2-7-1 عوامل اجتماعی
2-2-7-2 عوامل روانشناختی
2-2-7-3 عوامل بین فردی مؤثر بر صمیمیت
2-3 قسمت سوم: نگرشها و انتظارات جنسی
2-3-1 تاریخچه نگرش نسبت به تمایلات و رفتارهای جنسی انسان
2-3-2 نظریات روانشناسان و روانپزشکان مشهور در مورد انگیزه جنسی انسان
2-3-2-1 تمایلات و رفتارهای جنسی انسان از دیدگاه زیگموند فروید
2-3-2-2 تمایلات و رفتارهای جنسی انسان از دیدگاه آدلر
2-3-2-3 تمایلات و رفتارهای جنسی آزادیدگاه مزلو
2-3-3 عوامل روانی جنسی
2-3-4 انتظارات زناشویی
2-3-5 شکل‌گیری انتظارات زناشویی
2-3-6 انتظارات غیرواقع‌بینانه، انتظارات واقع‌بینانه
2-3-6-1 انتظارات غیرواقع‌بینانه
2-3-6-2 انتظارات واقع‌بینانه
2-3-7 تأثیر انتظارات مثبت در زندگی زناشویی
2-3-8 انتظارات مثبت زناشویی و عملکرد روابط
2-3-9 شرایط تأیید انتظارات
2-3-10 اسنادهای مثبت و منفی
2-3-11 نگرش‌های زناشویی
2-3-12 عوامل موثر بر نگرش‌های زناشویی
2-3-12-1 روند اجتماعی شدن
2-3-12-2 ساختار فرصت‌ها
2-3-12-3 تجارب با هم بدون، بدون ازدواج
2-3-12-4 سوء استفاده و سوء رفتار در دوران کودکی
2-3-12-5 خانواده متداول در محیط اجتماعی نوجوان.
2-3-12-6 وضعیت تأهل و تجرد
2-3-13 تعریف آموزش جنسی
2-3-14 عوامل موثر بر رفتار جنسی
2-3-15 مفهوم تربیت جنسی
2-3-16 اهداف تربیت جنسی
2-4 قسمت چهارم: پیشینه‌ی پژوهش
2-4-1 پژوهشهای مرتبط با تعهد زناشویی در داخل کشور
2-4-2 پژوهشهای مرتبط با تعهد زناشویی در خارج از کشور
2-4-3 پژوهشهای مرتبط با صمیمیت زناشویی داخل کشور
2-4-4 پژوهشهای مرتبط با صمیمیت زناشویی در خارج کشور
2-4-5 پژوهشهای مرتبط با نگرشها و انتظارات جنسی زوجین در داخل کشور
2-4-6 پژوهشهای مرتبط با نگرشها و انتظارات جنسی در خارج کشور
2-5 نتیجه‌گیری فصل دوم
فصل سوم: طرح پژوهش
3-1 روش پژوهش
3-2 جامعه آماری
3-3 نمونه آماری و روش نمونه‌گیری
3-4 شرایط ورود به تحقیق
3-5 متغیرهای مورد مطالعه پژوهش
3-6 ابزار پژوهش
3-7 شیوه‌ی اجرای پژوهش
3-8 تجزیه و تحلیل داده‌ها
3-9 محتوای جلسات
فصل چهارم: یافته‌های پژوهش 4-1 مقدمه
4-2 یافته‌های توصیفی پژوهش
4-3 یافته‌های استنباطی پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
5-1 مقدمه
5-2 بحث و نتیجه‌گیری
5-3 پیشنهادهای کاربردی
5-4 پیشنهادهای پژوهش
5-5 محدودیتهای پژوهش
«پیوست الف»
«پیوست ب»
منابع فارسی
منابع غیرفارسی
فهرست جدول‌ها
جدول (2-1): ازدواج به عنوان یک سنت و ازدواج به عنوان یک رابطه
جدول (2-2): انواع عشق بر اساس ترکیب مؤلفههای عشق استرنبرگ
جدول (3-1): برنامه آموزش نگرشها و انتظارات جنسی زوجین
جدول (4-1): توزیع فراوانی گروه نمونه براساس گروه
جدول (4-2): توزیع فراوانی گروه آزمایش و کنترل براساس جنسیت
جدول (4-3): توزیع فراوانی گروه آزمایش و کنترل براساس میزان تحصیلات
جدول (4-4): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت عاطفی
جدول (4-5): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت عقلانی
جدول (4-6): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت فیزیکی
جدول (4-7): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت اجتماعی- تفریحی
جدول (4-8): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت ارتباطی
جدول (4-9): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت روانشناختی
جدول (4-10): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت جنسی
جدول (4-11): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت کلی
جدول (4-12): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد تعهد شخصی
جدول (4-13): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد تعهد اخلاقی
جدول (4-14): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد تعهد ساختاری
جدول (4-15): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-16): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عاطفی
جدول (4-17): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-18): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عاطفی
جدول (4-19): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-20): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عقلانی
جدول (4-21): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-22): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عقلانی
جدول (4 -23): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-24): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت فیزیکی
جدول (4-25): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4 -26): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت فیزیکی
جدول (4-27): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-28): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت اجتماعی- تفریحی
جدول (4-29): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-30): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت اجتماعی – تفریحی
جدول (4-31): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-32): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت ارتباطی
جدول (4-33): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4 -34): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت ارتباطی
جدول (4-35): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-36): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت مذهبی
جدول (4-37): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل بعد صمیمیت مذهبی
جدول (4-38): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-39): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت مذهبی
جدول (4-40): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-41): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت روانشناختی
جدول (4-42): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-43): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت روانشناختی
جدول (4-44): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-45): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت جنسی
جدول (4-46): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-47): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت جنسی
جدول (4-48): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-49): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت کلی
جدول (4-50): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-51): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت جنسی
جدول (4-52): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش وکنترل
جدول (4-53): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-54): نتایج تحلیل واریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عاطفی
جدول (4-55): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و
کنترل
جدول (4-56): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-57): نتایج تحلیل واریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت عقلانی
جدول (4-58): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-59): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-60): نتایج تحلیل واریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت فیزیکی
جدول (4-61): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و
کنترل
جدول (4-62): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-63): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تأثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت اجتماعی – تفریحی
جدول (4-64): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-65): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-66): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت ارتباطی
جدول (4-67): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-68): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-69): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت مذهبی
جدول (4-70): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش وکنترل
جدول (4-71): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-72): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت روانشناختی
جدول (4-73): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-74): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-75): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت جنسی
جدول (4-76): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش وکنترل
جدول (4-77): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-78): نتایج تحلیل واریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد صمیمیت کلی
جدول (4-79): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-80): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد شخصی
جدول (4-81): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-82): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد شخصی
جدول (4-83): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-84): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارات جنسی بر بعد تعهد اخلاقی
جدول (4-85): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-86): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد اخلاقی
جدول (4-87): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش وکنترل
جدول (4-88): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-89): نتایج تحلیل کوواریانس تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارات جنسی بر تعهد ساختار5
جدول (4-90): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-91): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد ساختاری
جدول (4-92): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-93): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-94): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد ساختاری
جدول (4-95): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل
جدول (4-96): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-97): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد شخصی
جدول (4-98): مقادیر میانگین و انحراف معیار نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و
کنترل
جدول (4-99): نتایج آزمون لوین پیش فرض برابری واریانسها
جدول (4-100): نتایج تحلیل واریانس مانوا ماندگاری تاثیر آموزش بهبود نگرشها و انتظارت جنسی بر بعد تعهد اخلاقی
فهرست شکل‌ها
شکل (2-1): ارزیابی و انطباق با تعارض‌ها و کشمکش‌ها در روابط نزدیک (خمسه، 1382)